Video: wat iedere christen zou moeten weten over Chanoeka

Video 7 september 2023 Redactie
Chanoeka

Feesten zijn belangrijk in het Jodendom. Zij bepalen het ritme van het leven in Israƫl. De meeste Joodse feesten zijn Bijbelse feesten. Dit betekent dat je ze kunt terugvinden in de Bijbel. De Heere Zelf heeft de Joden opdracht gegeven om die feesten te vieren. Een overzicht van deze feesten vind je terug in Leviticus 23.

Het Joodse feest Chanoeka vind je niet terug in het Oude Testament. Dit feest is ontstaan in de intertestamentaire periode, de tijd tussen het Oude en het Nieuwe Testament. In die periode waren er vaak andere volken de baas in Israƫl. Eerst waren dat de Perzen, later de Grieken en nog weer later de Romeinen.

Epiphanes
Het Chanoekafeest gaat terug naar het jaar 164 voor Christus. Israƫl is in die tijd niet zelfstandig, maar wordt bestuurd door de Grieken. De Griekse vorst heet Antiochus IV Epihanes. De profeet Daniƫl heeft in Daniƫl 7 en 11 al over hem geprofeteerd.

Epiphanes is een strenge man. Hij heeft weinig respect voor het Joodse volk en de Joodse godsdienst. Zijn doel is om alle volken in zijn rijk zo te vormen dat ze gaan denken en geloven als de Grieken.

Om dat doel te bereiken verbiedt Ephiphanes de Joden nog langer uit de Thora, de boeken van Mozes te lezen. Joden mogen verder hun jongetjes niet meer besnijden. En ook wordt het verboden om de sabbat, de Joodse rustdag, te vieren.

Om de Joden extra te kwetsen wordt in de tempel in Jeruzalem zelfs een beeld van de Griekse afgod Zeus neergezet. De tempel wordt verontreinigd.

Bekijk de video van De Verkenners:

Opstand
Een deel van de Joden gehoorzaamt braaf. Zij worden steeds Griekser in hun denken en doen; zij ā€˜helleniseren’. Dat woord komt van het woord ā€˜hellas’, Griekenland. Dus de mensen ā€˜vergrieksen’.

Een ander deel van de Joden is echter woedend. Een van hen is de Joodse priester Mattetjahoe. Hij woont Modein. Tegenwoordig is dat een grote, moderne stad, vroeger een klein dorpje in de heuvels.

Op een dag in het jaar 167 voor Christus verliest Mattetjahoe zijn geduld nadat een Griekse man een varken offert op het altaar in Modein. Varkens zijn in het Jodendom onreine dieren. Dit offer was voor een Jood dus meer dan afschuwelijk. Mattetjahoe trekt zijn zwaard en doodt de Griek. Vervolgens roept hij zijn volksgenoten op om in opstand te komen tegen de Grieken.

Mattetjahoe sterft kort daarna. Een van zijn vijf zonen, Judas, wordt de nieuwe leider van de opstand. Judas en zijn broers noemen we de MakkabeeĆ«n. Het woord MakkabeeĆ«n komt van een woord dat betekent ā€˜hamer’.

Tempel
Judas is een goede legeraanvoerder. Hij timmert als een hamer de vijanden in elkaar. Hij haalt veel overwinning op de Grieken. Het lukt hem zelfs om in het jaar 164 voor Christus Jeruzalem en de tempel te heroveren op de Grieken.

Het afgodsbeeld in de tempel wordt gesloopt en heel het tempelcomplex goed schoongemaakt. Daarna wordt de offerdienst in de tempel hervat.

Uiteraard wil men ook de gouden kandelaar, de menorah, in de tempel weer aansteken. God had namelijk geboden dat die kandelaar altijd moest branden.

Een menorah telt totaal zeven armen. Die zijn gemaakt voor zeven oliepitjes. Een menorah heeft dus totaal zeven lichtjes.

De priesters willen de menorah weer aansteken. Er rijst echter een probleem. Is er nog ergens heilige, zuivere olijfolie voor de menorah op voorraad? Uiteindelijk vindt men ergens in een hoekje van de tempel nog een klein kruikje zuivere olie, net genoeg om de kandelaar een dag te laten branden.

Op de 25e dag van de maand Kislev, dat is ongeveer onze maand december, wordt de kandelaar aangestoken. Na een dag blijft de kandelaar echter gewoon branden. Uiteindelijk brandt de kandelaar maar liefst acht dagen op het restje olie uit het kleine kruikje. Wat een ā€˜nes’, wat een wonder!

Sinds die tijd viert het Joodse volk het Chanoeka-feest.

Gezelligheid
Inmiddels wordt het Chanoeka-feest al bijna 2200 jaar gevierd. Het woord chanoeka komt van het Hebreeuwse woord ā€˜lachnoch’ en betekent ā€˜inwijden’. Ieder jaar weer wordt het Joodse volk herinnert aan de inwijding, de ā€˜chanoeka’, van de tempel en het wonder met de olie.

Chanoeka is een erg gezellig feest. Het symbool van Chanoeka is de ā€˜chanoekia’, dat is een negenarmige kandelaar. Dat zijn er dus twee meer dan de menorah. Het middelste kaarsje is de ā€˜sjammas’: met dat kaarsje worden de andere kaarsjes aangestoken. Naast de ā€˜sjammas’ telt de chanoekia nog acht lampjes: zoveel dagen brandde de menorah in de tempel.

Voor huizen, bij synagogen, op kruispunten. Overal zie je de chanoekia’s branden. Aan de hoeveelheid lampjes van chanoekia die branden, kun je zien welke dag van het feest het is.

Chanoeka is vooral voor kinderen een erg vrolijk feest. Acht dagen lang krijgen kinderen van hun familie cadeautjes. Verder smikkelen ze van chocolademuntjes en spelen ze speciale spelletjes met Chanoeka-tolletjes. Deze tolletjes heten een ā€˜dreidel’ of een ā€˜sevivon’.

Bij Joodse feesten hoort ook vaak lekker eten. Bij chanoeka hoort vooral ook vet eten. Het Joodse volk denkt immers terug aan een wonder met olie. Veel Joden eten tijdens Chanoeka ’soefangiot’, een soort vette oliebollen met een dotje jam. Een ander typisch gerecht voor Chanoeka is de ā€˜latzke’, een aardappelpannenkoekje.

Wonderen
Ook de Heere Jezus vierde Chanoeka. In Johannes 10:22 staat dat de Heere Jezus Jeruzalem bezoekt tijdens het feest van de inwijding van de tempel. Daarmee wordt uiteraard het Chanoekafeest bedoeld. Dat weten we ook omdat er in de Bijbel duidelijk bij staat dat het op dat moment winter is.

Veel Bijbelse feesten wijzen heen naar de Heere Jezus. Omdat Chanoeka niet echt een Bijbels feest is, is dat wat minder het geval. We kunnen er als christenen echter wel iets van leren. Onder andere dat het belangrijk is om wonderen die de Heere heeft gedaan niet te vergeten.

De Heere heeft vast ook in jouw leven wel een of meerdere wonderen gedaan. Vergeet dan niet om de Heere daar steeds weer voor te danken!

Deze informatie is afkomstig uit het informatieblad dat hoort bij deze video van De Verkenners. Klik hier voor meer informatie. De Verkenners is een gezamenlijk initiatief van Steunfonds Israƫl / Isaac da Costa, Stichting Steun Messiasbelijdende Joden en het Centrum voor Israƫlstudies.

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Arie-Jan Mulder
Column

Hoe reageer je als christen op de zonde van een ander?

Zonde is in eerste instantie een zaak van tekortschieten in liefde, zo komt in deze columnreeks over de zonde naar voren. Als we dit begrijpen kan dat ons helpen met de vraag hoe we in het dagelijks leven omgaan met zonde. Laten we eens kijken hoe we

Geert Benedictus
Opinie

Is de Israƫl-vlag voor de kerk een steen des aanstoots?

Bij sommige kerken is de blauwwitte vlag met strepen en Davidster een vast onderdeel op het liturgisch podium. Bij andere kerken is dat beperkt tot dagen als de Israƫl-zondag, de eerste zondag van oktober. Hoe komt dat dit jaar? Kan een kerk het zich

Diederik van Dijk
Persbericht

Na lang aandringen SGP wordt Transgenderwet eindelijk ingetrokken

ā€œDit is de enige juiste uitkomst", aldus SGP-Kamerlid Diederik van Dijk in reactie op het intrekken van de verruiming van de Transgenderwet. ā€œEr waren twee moties Ć©n een interpellatie voor nodig, maar het resultaat is er.ā€ ā€œKwetsbare jongeren zijn ju

Kamerlid Pieter Grinwis
Persbericht

Aangenomen ChristenUnie-voorstel moet einde maken aan dakloosheid

De Tweede Kamer heeft vandaag met een breed gedragen steun het amendement van Kamerlid Pieter Grinwis c.s. (ChristenUnie) aangenomen, waarmee dakloze gezinnen met minderjarige kinderen worden toegevoegd aan de groepen woningzoekenden die gemeenten ve

Don Ceder
Nieuws

Kamer stemt in met strafbaarstelling illegaliteit: CU-Kamerlid Don Ceder uit stevige kritiek

De Tweede Kamer heeft dinsdag ingestemd met twee wetsvoorstellen die onderdeel zijn van het voorgenomen asielbeleid van het kabinet. Het betreft de strafbaarstelling van illegaliteit en het strafbaar stellen van hulp aan mensen zonder verblijfsvergun

Willem Ouweneel
Video

"Omdat Christus stierf, ben ik gered" - Christenen delen grootste geloofslessen

Wat was de grootste geloofsles die u leerde? Deze vraag stelden wij onlangs aan diverse christenen. Onder anderen CU-Tweede Kamerlid Don Ceder, EO-presentator Jurjen ten Brinke, SDOK-presentator Richard Groenenboom, theoloog Willem Ouweneel en presen

India
Nieuws

Indiase christenen in zee gedumpt: ā€œWe weten niet of ze nog levenā€

De onzekerheid is ondraaglijk voor Sadeq Shalom en andere Rohingya-christenen in India. Al bijna twee maanden hebben ze niets meer gehoord van hun geliefden die begin mei door de Indiase autoriteiten gedeporteerd werden – zonder waarschuwing en onder

Ds. B. Labee
Video

GerGem-predikant heeft boodschap voor jongeren die moeite hebben met bidden

"Ik hoor het nog wel eens dat jongeren het moeilijk vinden om te bidden. Gebruik dan maar deze woorden: 'Schep mij een rein hart, delg uit mijn ongerechtigheid en vernieuw in het binnenste van mij een vaste geest'", aldus ds. B. Labee. De GerGem-pred

Meerartikelen

N.T. Wright
Nieuws

Amerikaanse theoloog N.T. Wright: "God overstijgt gender"

De bekende Amerikaanse theoloog en voormalig bisschop van Durham, N.T. Wright, stelt dat God het menselijke begrip van gender overstijgt. Toch blijft het gebruik van mannelijke aanspreekwoorden als 'Vader' en 'Hij' volgens Wright Bijbels gezien veran

Bagtowar en Elias
Video

Wat houdt profetie in? Christenjongeren in gesprek

In deze aflevering van de ChristenDOM? podcast gaan Bagtowar en Elias in gesprek over de aard en actualiteit van profetie. De Bijbel staat vol profetieƫn: boodschappen van God, vaak uitgesproken door profeten, die richting geven, waarschuwen of hoop

Hardstyle-dj Sefa
Video

Terugkijken: hardstyle-dj Sefa in gesprek met ds. Bart de Bruin

Hardstyle-dj Sefa ging onlangs met vijf predikanten in gesprek over grote levensvragen en zijn levensstijl. Sefa Jeroen Vlaarkamp (24) treedt op bij grote dancefestivals als Defqon.1 en begeeft zich daarmee in een omgeving die haaks lijkt te staan op

MissieNederland logo
Persbericht

Alliantiedag MissieNederland: ā€˜Vrede in tijden van onrust’

In een tijd waarin conflicten, spanningen en verdeeldheid toenemen, klinkt de stem van Jezus verrassend actueel: ā€œMijn vrede geef Ik uā€ (Johannes 14). Op zaterdag 5 juli 2025 organiseert MissieNederland een Alliantiedag in het VEZ-centrum in Zwolle,

Superbook
Getuigenis

Japanse kinderen leren Jezus kennen door Bijbelse animatieserie: ā€œHet raakte mijn hartā€

In Japan, waar religieuze programma’s op nationale televisie nauwelijks ruimte krijgen, is het uitzenden van een animatieserie over de Bijbel al op zich een wonder. Toch gebeurde het: Superbook, een animatieserie met Bijbelse verhalen, was in de jare

Ds. A. J. van den Herik
Interview

Is Israƫl-Iran oorlog te koppelen aan Ezechiƫl 38? Ds. A. J. van den Herik antwoordt

De oorlog tussen Israƫl en Iran hield de wereld twaalf dagen lang in haar greep. Ook christenen volgen de ontwikkelingen nauwlettend. Sommigen leggen een directe link tussen de oorlog en Ezechiƫl 38 waarin beschreven wordt hoe 'Gog uit het land Magog

operatiekamer
Column

Overgave in de operatiekamer: wat als je je kind moet loslaten?

Overgave op hoog niveau, dat is wat God van ons vraagt. Niet omdat Hij dat van ons eist, maar omdat Hij weet wat het beste voor ons is. Toen mijn zoontje op 3-jarige leeftijd met een geperforeerde blindedarmontsteking met spoed de operatiekamer in mo

Leo Smits
Opinie

Ziekte als teken van een zwak geloof? Tijd voor een tegengeluid

Er is de laatste tijd veel discussie binnen christelijk Nederland over een leer die stelt dat gelovigen gevrijwaard zouden zijn van ziekte en armoede. Deze zogenoemde gerealiseerde theologie legt sterk de nadruk op wat nu al zichtbaar is van Gods Kon

Donald Trump
Nieuws

Amerikaanse kerkleiders spreken zich fel uit tegen wetsvoorstel Trump: ā€œOnmenselijkā€

Een groep katholieke bisschoppen en evangelische Latino-leiders spreekt zich fel uit tegen het wetsvoorstel van president Donald Trump, bekend als de 'One Big Beautiful Bill'. Zij waarschuwen dat het plan - dat asiel in Amerika flink moet terugdringe

Ds. M. H. Bil
Nieuws

Ds. M. H. Bil aanvaardt beroep uit Veenendaal en verlaat Dodewaard

De hervormde gemeente te Veenendaal mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. M. H. Bil heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In de Sionskerk volgt Bil ds. P. Hoogendam op die vorig jaar vanwege gezondheidsredenen vervroegd met emeritaat gin

Ds. A. A. Egas
Video

Ds. Egas ontving van de koster een bijzonder verzoek: "Kan het een plekje in de kerk krijgen?"

Onlangs ontving ds. A. A. Egas een bijzonder verzoek van de koster van de gemeente waaraan hij verbonden is. De koster toonde de CGK-predikant uit Damwoude een mooie ingelijste plaat waarop de brede en de smalle weg te zien is. Egas werd gevraagd of

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Gods Geest: "Hij wil dat we op Jezus gaan lijken"

Als we Jezus als onze Zaligmaker kennen, mogen we ook weten dat de Geest in ons wil werken. Op het moment dat de Geest in ons werkt, zal Hij ons van binnenuit veranderen zodat we steeds meer op Jezus gaan lijken. Dat vertelde spreker Wilkin van de Ka