Raad van State: Burgemeester mag demonstraties direct voor abortuskliniek verbieden
De Raad van State heeft woensdag een belangrijke uitspraak gedaan over protesten bij abortusklinieken. Volgens de hoogste bestuursrechter mogen burgemeesters voortaan demonstraties direct voor de ingang van een kliniek verbieden, mits demonstranten op een plek iets verderop alsnog zichtbaar en hoorbaar kunnen blijven. De uitspraak geeft gemeenten een stevigere juridische basis om demonstranten op de drempel van de abortuskliniek te verbieden, ook als ze alleen zijn.
Volgens de Raad van State bevinden vrouwen die een abortuskliniek bezoeken zich aantoonbaar in een kwetsbare positie. De confrontatie met demonstranten direct voor de deur kan voor hen belastend zijn en hun bewegingsvrijheid beperken, zo concludeert men. Daarom mag een burgemeester wat de Raad van State betreft optreden op de plek waar die confrontatie het meest onontkoombaar is: de stoep of het pad dat rechtstreeks naar de ingang leidt. Dat protestvrij verklaren is toegestaan, zolang de gemeente een alternatieve locatie aanwijst waar demonstranten hun boodschap nog steeds effectief kunnen uitdragen.
De uitspraak heeft directe gevolgen voor de veelbesproken eenmansprotesten en wakers van onder meer de organisatie Kies Leven en Schreeuw om Leven. Deze wakers staan vaak alleen of met een klein aantal vrijwilligers bij de ingang van klinieken. Regelmatig leidde dat tot ingrijpen van de politie. Onder meer in Utrecht en Den Bosch werden wakers gearresteerd. Burgemeesters en justitie stelde dat er sprake was van het verstoren van de openbare orde en willen niet dat wakers dicht bij de ingang staan.
De Raad van State gaat daar met haar oordeel in mee. Het direct voor de ingang staan mag worden verboden; de aanwezigheid van demonstranten elders binnen zicht en gehoor blijft toegestaan. Daarmee krijgt de praktijk van het aanwijzen van een “demonstratiezone” op enige afstand van de deur een heldere wettelijke legitimatie.
Prolife-groepen zijn niet blij met de uitspraak van de Raad van State. Dit maakt het lastiger om direct in contact te komen met vrouwen die naar een abortuskliniek gaan en geeft burgemeester en overheid meer gelegenheid om in te grijpen.
Vertegenwoordigers van Kies Leven benadrukten eerder dat op precies die plek soms vrouwen worden bereikt die op het punt staan een onomkeerbare beslissing te nemen. De Raad van State stelt daar tegenover dat de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van bezoekers zwaarder mag wegen dan de wens van demonstranten om pal aan de deur te staan.
Met dit oordeel schept de Raad van State duidelijkheid: demonstreren mag, ook bij abortusklinieken, maar de gemeente heeft volgens hen het recht én de verantwoordelijkheid om de directe toegang tot het gebouw vrij te houden van protest. Voor wakers en pro-lifeorganisaties betekent dat dat hun aanwezigheid mogelijk verder wordt teruggedrongen, terwijl gemeenten voortaan steviger in hun schoenen staan bij het aanwijzen van afgebakende demonstratiezones.
Praatmee