Moeilijke Bijbelteksten: hoe verliep de inname van het Beloofde land?

God 28 september 2021 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag of de Israëlieten het Beloofde land naar Gods wil innamen.

Na de rouwperiode om de dood van Mozes spoorde God Jozua aan het land Kanaän in te nemen. Daarmee werd de uittocht uit Egypte officieel beëindigd en de draad weer opgepakt bij de aartsvaderen, Abraham, Izak en Jakob. God ging Zijn belofte aan die aartsvaderen inlossen. Maar deze belofte was voorwaardelijk en aan regels gebonden. Hebben de Israëlieten daaraan voldaan?

God geeft Israël volmacht
God had beloofd de Israëlieten alles te geven wat ze zouden innemen binnen ruim aangegeven grenzen (Jz 1:2-9; verg. Gn 15:18; Nm 34:2-12; Dt 7:24; 11:24; 31:7).

De Kanaänieten waren bang voor hen. Ze hadden over de wonderlijke uittocht uit Egypte en van de succesvolle oorlog tegen de Amorieten aan de oostkant van de Jordaan gehoord

De Kanaänieten waren bang voor hen. Ze hadden over de wonderlijke uittocht uit Egypte en van de succesvolle oorlog tegen de Amorieten aan de oostkant van de Jordaan gehoord (Jz 2:9-11). Ook de wonderlijke doortocht van de Israëlieten door de Jordaan werd gezien door Kanaänitische spionnen (3:15-17). Dat laatste vergrootte de angst voor de Israëlieten (5:1). Maar onder de Israëlieten groeide hierdoor het vertrouwen in Jozua als hun door God aangestelde leider (4:14).

Besnijdenis van de Israëlieten
De Israëlieten bouwden hun kamp op een heuvel aan de oever van de Jordaan oostelijk van Jericho (4:19). Daar beval God opnieuw (Gn 17:10) dat alle mannelijke Israëlieten besneden zouden worden (Jz 5:2). Waarom was dit nodig? Tijdens hun bijna 39 jaar durende omzwerving in de woestijn waren er geen besnijdenissen voltrokken (vers 5). Waarschijnlijk was er geen goede gelegenheid geweest tijdens hun voortdurende trektocht. Maar het typeert hun woestijnballingschap.

God wilde de smaad van Egypte van de Israëlieten afwentelen (Hebr. Gilgal; vers 9), zodat Israël het Land als aan Hem gewijdenen zouden innemen. Daarmee onderscheidde ze zich gunstig van de Kanaänieten die goddeloos leefden (Gn 15:16). Ze vierde daar ook het Pésach (Paasfeest) met de opbrengst van het Land. Gilgal bleef lange tijd het basiskamp van de Israëlieten (Jz 9:6; 10:6; 14:6).

Wat overkwam Jericho?
Jericho was een belangrijke versterkte plaats vlakbij Gilgal. Logischerwijs het eerste doel van Israëls leger. De engel die Gods engelenleger aanvoerde – in zekere zin de evenknie van Jozua – verscheen aan Jozua (5:14). Hij zei dat God Jericho aan Israël zou geven door diens stadsmuur te verwoesten. Het leger moest alleen Gods specifieke instructies volgen, maar het niet belegeren. Pas nadat de muren zouden zijn gevallen moest Israël alles met de ban slaan (uitgezonderd de hoer Rachab en haar huis).

Het leger moest alleen Gods specifieke instructies volgen, maar het niet belegeren.

Toen dit was gebeurd (Hb 11:30) vervloekte Jozua de ruïne die overbleef. Het mocht niet herbouwd worden (Jz 6:26). Uit archeologische vondsten blijkt dat de stad inderdaad gewelddadig was verwoest, maar ook dat het toch weer werd herbouw (2 Sam 10:5; 1 Kon 16:34).

Vanwaar Gods ban?
Veel gelovigen hebben moeite met de gewelddadige ban van God over Kanaän; het moest volkomen met de scherpte van het zwaard verwoest worden (Dt 7:1-2; Jz 6:21; 10:28; 11:12). Maar niet alles werd verwoest. In sommige gevallen werden buit en vee genomen, zoals bij de inname van de steden Ai en Beth-El (Jz 8:2; 11:14). Ook staat er dat de Israëlieten de steden van de Kanaänieten gingen bewonen en aten van wat in hun velden en gaarden groeide (24:13).

Daarnaast staat er herhaaldelijk in de Bijbel dat God en de Israëlieten de Kanaänieten voor hen uit zouden verdrijven en uit het Land zouden verjagen (Bijvoorbeeld: Ex 33:2; Nm 33:52; Dt 4:38). Het ging dus niet om een verplichte uitroeiing, maar om het Land van Kanaänieten te ontdoen. Hetzij door hen te doden of te verjagen. Wie de Israëlieten aanviel kon een tegenaanval verwachten. God had ook gesteld dat de inname geleidelijk zou gebeuren (Ex 23:30; Dt 7:22).

De ban was om Israël te beschermen tegen de boosaardigheid van de Kanaänieten, waarin ze volhardde. Hun afgoderij, occultisme en hoererij. Hun op diefstal gerichte leven van verraad en verachting van de menselijke waardigheid. Hun moord en doodslag.

Zouden de Israëlieten hen in leven laten dan voorzag God dat ze hun boosaardigheid over zouden nemen

Zouden de Israëlieten hen in leven laten dan voorzag God dat ze hun boosaardigheid over zouden nemen (Nm 33:55; Dt 7:16; Jz 23:13). De ban zou ook buurvolken tonen dat Israëls God boosaardigheid afwees en veroordeelde. Israël zou zich onderscheiden.

Het zuiden en noorden ingenomen
Jozua trok vanuit Gilgal op tegen koningen van het centrale bergland en dat bracht hem in het zuiden van Kanaän. Hij sloeg er alles met de ban (10:29-43). De Kanaänitische koningen van het noorden spande toen samen (11:1-5), maar God gaf Jozua ook hun plaatsen in zijn hand. Jozua’s oorlogen tegen de Kanaänitische koningen duurde enkele jaren (vers 18). Toen dit was volbracht gaf Jozua het Beloofde land over aan de Israëlieten om het te verdelen over de stammen (vers 23).

Niet alle Kanaänieten verdreven
Ruim vijf jaar na het binnengaan van Kanaän (14:10) bleek Jozua oud en bejaard. De Kanaänieten waren toen nog steeds niet helemaal overwonnen (13:13; 15:63; 16:10; 17:12-13). Ze konden sommige Kanaänieten wel slavendienst opleggen. Jozua spoorde hen toen opnieuw aan de Kanaänieten te verslaan en verdrijven uit hun Land (17:17-18) en het Land onder de stammen te verdelen (18:2-3).

Evaluatie Inname
Volgens de Bijbel gaf God Israël ‘rust’ van hun vijanden (21:44; 22:4; 23:1) tijdens het leven van Jozua en de oudsten (Richterentijd) die hem overleefden (24:31). Ook vervulde God alle beloften aan Israël (21:43, 45). Dat betekent dat de Israëlieten de inname naar Gods wil hadden verricht en vasthielden aan de Bijbelse godsdienst (24:16).

Toch was niet alles smetteloos. Zo hielden enkele Israëlieten aan God gewijde buit uit Jericho achter (7:11). Toen de Gibeonieten hen bedrogen met een list raadpleegde ze God niet (9:14). De priester Pinechas stelde dat de Israëlieten nog leden onder de gevolgen van hun zonde bij Peor (22:17; Nm 25). Tot aan de dood van Jozua waren nog steeds niet alle Kanaänieten overwonnen (Jz 23:4-5) en was er nog steeds afgoderij onder Israël (24:14, 23).

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

syrie
Nieuws

VS schrapt terreurstatus HTS in Syrië; grote zorgen christenen

De Verenigde Staten hebben de terreurstatus van de islamistische militie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ingetrokken. Die beslissing komt zeven maanden nadat de groep het Syrische regime van Bashar al-Assad omverwierp en de macht greep in Damascus. Christ

Eucharistie
Nieuws

Episcopaalse priester in gelijk gesteld na communievasten uit protest tegen racisme

Een kerkelijke rechtbank van de Episcopaalse Kerk in de Verenigde Staten heeft priester B. Cayce Ramey in het gelijkgesteld. Hij werd eerder door zijn bisdom in Virginia berispt omdat hij bewust geen heilige communie meer uitdeelde — uit protest tege

Baylor University
Nieuws

Christelijke universiteit ontvangt ruim vijf ton om LHBTI-acceptatie in kerken te bevorderen

De christelijke Baylor University in Texas ligt onder vuur nadat de school bekendmaakte een subsidie van bijna 650.000 dollar (circa 554.500 euro) heeft ontvangen van de progressieve Baugh Foundation. Het geld is bedoeld voor een onderzoek dat moet b

Archeoloog
Nieuws

Nieuwe vondsten versterken bewijs voor Bijbelse locatie van Kana

Een team van archeologen heeft nieuwe bewijzen gevonden die erop wijzen dat Jezus Zijn eerste wonder verrichtte in het dorp Khirbet Qana, en niet op de traditionele plek Kafr Kanna. Het gaat om de bekende gebeurtenis waarbij Jezus water in wijn veran

Ds. J. R. van Vugt
Video

HHK-predikant over omstreden motie Kati Piri: "Wat gebeurt er in ons land?"

GroenLinks-PvdA Kamerlid Kati Piri riep onlangs het kabinet via een motie op om een volledig wapenembargo tegen Israël in te stellen. Piri stelde in haar motie - die het overigens lang niet haalde - ook voor om te stoppen met het leveren van onderdel

Kinderen in Zuid-Soedan
Nieuws

Grote Kerk Elst: Rustpunt én Zegenplek tijdens de Nijmeegse Vierdaagse

Op dinsdag 15 juli vormt de Grote Kerk in Elst opnieuw een geliefd rustpunt op de route van de Nijmeegse Vierdaagse. Wandelaars en toeschouwers zijn van harte welkom voor koffie, thee, koek en fruit, een vriendelijk woord én, dit jaar voor het eerst,

Debby van Galen
Boekfragment

Profetie is geen show: wat leert de Bijbel écht hierover?

Lang niet alle profeten werden als zodanig bekend. Dat komt omdat een profeet niet noodzakelijkerwijs op een specifieke missie werd gestuurd. Ook ontving de profeet niet altijd een opdracht om een boodschap voor de eeuwigheid, of zelfs voor zijn eige

Bert Put en Leendert van den Heuvel
Nieuws

GerGem Dordrecht waarschuwt tegen evangelisten: ‘Ga het gesprek niet aan’

‘Ga niet in gesprek of discussie met deze mensen, dat is vruchteloos en kan hooguit leiden tot escalatie.’ Met deze oproep waarschuwt de kerkenraad van de gereformeerde gemeente in Dordrecht tegen twee evangelisten die de confrontatie niet schuwen. B

Meerartikelen

Avi Mizrachi
Positief nieuws

Mensen in Israël ontdekken: "Jezus is ook de Messias voor Joden"

Terwijl de raketten vanuit Iran neerregenden en haar twee jonge kinderen op straat stonden, gooide D’vora M.B. zich over hen heen als menselijk schild. “We lagen op de grond, in de open lucht, zonder bescherming. Mijn dochter raakte lichtgewond door

Utrecht
Nieuws

PKN spreekt zich uit tegen asielplannen: "Hulp bieden is geen misdaad"

Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer toonde zich afgelopen week voorstander van de Asielnoodmaatregelenwet. Daarin staat onder meer dat illegaliteit én hulp aan illegaal in Nederland verblijvende mensen strafbaar wordt. De SGP stemde voor de wet

Soedan
Verdieping

Soedanese kerkleider over christenen in oorlog en chaos: "Ze zijn bijzonder kwetsbaar"

De oorlog in Soedan is geen hoofdonderwerp in het nieuws. Los van korte updates of een keer een achtergrondverhaal lijkt de strijd en humanitaire crisis zich af te spelen buiten het zicht van de rest van de wereld. Met zeker 11,6 miljoen mensen die i

Spanje
Nieuws

Pastorale hulp mogelijk strafbaar door wetsvoorstel met verbod op conversietherapie in Spanje

De Spaanse Evangelische Alliantie (AEE) slaat alarm over een wetsvoorstel waarin conversietherapieën verboden worden. Volgens de AEE zorgt de nieuwe wet ervoor dat pastorale hulp aan mensen die worstelen met hun seksuele geaardheid of genderidentitei

Forrest Frank
Nieuws

Christelijke muziek aan opvallende opmars bezig in Amerikaanse hitlijsten

In de Verenigde Staten maken christelijke en traditionele popsongs een opvallende opmars in de hitlijsten. Verschillende artiesten met een geloofsachtergrond breken door naar het grote publiek. Volgens het muziekplatform Billboard is er sprake van ee

Overstromingen Texas
Nieuws

Dodental christelijk zomerkamp Texas stijgt naar 27: ‘Onze harten zijn gebroken’

Het dodental na de overstromingen in Texas is maandag opgelopen tot 90. Onder de slachtoffers zijn inmiddels 27 meisjes en begeleiders van het christelijke zomerkamp Camp Mystic bevestigd. Tien meisjes en één begeleider zijn nog vermist. De situatie

Ds. W. van Klinken
Video

HHK-predikant merkt op dat dominees het steeds moeilijker vinden om voor Israël te bidden

De oorlog tussen Israël en Hamas zorgt voor verdeeldheid binnen de kerk. Waar veel christenen zich vanwege de Joodse wortels van de Bijbel met Israël verbonden voelen, zijn er ook christenen die zich achter de Palestijnen scharen. HHK-predikant W. va

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over de Heilige Geest: "Hij wil een intieme relatie met jou"

"Toen jij opnieuw geboren werd, kwam de Heilige Geest ook in jou wonen. De Heilige Geest verlangt ernaar om een intieme relatie met jou te hebben. Neem dus de tijd om de stem van de Goede Herder te leren kennen", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieu

Elvis E
Levensverhaal

Topmuzikant Elvis E groeide op als prins in Nigeria: "God betekent alles voor mij"

Elvis E heeft een bijzonder levensverhaal en vertelde daar afgelopen zondag uitgebreid over bij Hour of Power.  De musicus groeide op in Nigeria en werd als prins geboren. Hij kende daar rijkdom en armoede. God betekent alles in zijn leven. "Waar ik

Jacobs
Column

Ik wil geen tijd meer besteden aan kwaadwillende en suggestieve vragenstellers

Wat hij ervan vindt dat er in Gaza concentratiekampen zijn gevonden. Die vraag kreeg opperrabbijn Jacobs voorgelegd door een journalist. Het leidt in zijn nieuwe onderstaande dagboek tot de conclusie dat het beter is om geen tijd te besteden aan kwaa

Ds. Aart Veldhuizen en ds. Derk Blom
Interview

Deze predikanten steunen Rode Lijn-protest bij PKN-gebouw: "Zwijgen is geen optie"

Vandaag trekken tientallen predikanten, kerkelijk werkers en gemeenteleden bij het PKN-dienstencentrum in Utrecht een rode lijn. Zij vinden dat het kerkverband zich onvoldoende uitspreekt tegen de oorlogsvoering van Israël in Gaza en het optreden van

Christie
Persbericht

Christelijke singer-songwriter Christie brengt nieuwe single uit: 'Dit moment'

De christelijke singer-songwriter Christie heeft een nieuwe single uitgebracht: 'Dit moment'. Dit is de eerste single afkomstig van Christie’s nieuwe EP ‘Dichterbij’. De zangeres bracht reeds drie Nederlandstalige albums uit; Ontdekkingstocht (2019),