Bijzondere Aramese inscriptie ontdekt in grot bij Dode Zee
In een grot in de Judese woestijn, vlak bij Ein Gedi, hebben archeologen een zeldzame Aramese inscriptie gevonden die vermoedelijk 1.900 jaar oud is. De tekst, geschreven op een druipsteen, bestaat uit vier regels. Ze stamt waarschijnlijk uit de tijd van de Bar Kochba-opstand (132–135 na Christus), toen Joodse opstandelingen vochten tegen de Romeinen. Dit laat The Times of Israel weten.
Dr. Asaf Gayer (Ariel University) en prof. Jonathan Ben-Dov (Tel Aviv University) presenteerden de vondst tijdens het 19e Wereldcongres voor Joodse Studies in Jeruzalem. Volgens Gayer (foto) is de inscriptie bijzonder zeldzaam: “We hebben uit deze periode wel losse namen of woorden gevonden, maar een tekst van meerdere regels met inhoud is bijna ongehoord. Behalve de Dode Zeerollen is er nauwelijks materiaal dat zo’n inkijkje geeft in het leven en de strijd van toen.”
“Abba van Naburya is gestorven”
De eerste regel van de inscriptie luidt: “Abba van Naburya is gestorven.” De overige woorden - waaronder “op ons”, “hij nam” en “de” - zijn deels te ontcijferen, maar de volledige betekenis is nog niet duidelijk. Mogelijk gaat het om een persoonlijke boodschap of een verslag van gebeurtenissen tijdens de opstand.
De tekst is geschreven in het Aramees, maar met een vierkante Hebreeuwse letters, een schrift dat sinds de Babylonische ballingschap (6e eeuw v.Chr.) gebruikelijk werd en nog steeds de standaard is voor het moderne Hebreeuws. Gayer vermoedt dat de schrijver een zorgvuldige inscriptie voor ogen had. Door de ongelijke oppervlakte van de druipsteen en mogelijk een gebrek aan ervaring, ontstond echter een mix van formeel en cursief schrift.
Verrassing tijdens heronderzoek
De grot was al eerder bekend bij archeologen vanwege een veel oudere inscriptie in oud-Hebreeuws uit de tijd van de Eerste Tempel (7e eeuw v.Chr.). Toen Gayer en zijn team in het voorjaar van 2023 terugkeerden om die met nieuwe fototechnieken te onderzoeken, stuitten zij onverwacht op de tweede inscriptie.
En dat was niet het enige. Tijdens hetzelfde bezoek ontdekten ze ook vier Romeinse zwaarden in bijna perfecte staat en een munt uit de Bar Kochba-periode. Deze vondsten maken het aannemelijk dat de inscriptie uit dezelfde tijd stamt. “De combinatie van de zwaarden, de munt en de tekst in deze grot is uitzonderlijk”, aldus Gayer. “Het versterkt het idee dat dit een schuilplaats of opslagplaats was tijdens de opstand.”
Historische context
De Bar Kochba-opstand (132–135 na Chr.) was de tweede grote Joodse opstand tegen de Romeinen, na de verwoesting van de tempel in 70 na Christus. Onder leiding van Simon Bar Kochba wisten de Joden aanvankelijk grote delen van Judea te bevrijden, maar de opstand werd uiteindelijk bloedig neergeslagen. Veel opstandelingen vluchtten de woestijn in, waar zij grotten gebruikten om zich te verbergen en voorraden op te slaan.
De naam “Abba” was in die tijd een veelvoorkomende Joodse naam. Naburya, het dorp waar hij mogelijk vandaan kwam, wordt genoemd in de Jeruzalemse Talmoed en lag vermoedelijk in het huidige noorden van Israël, in de buurt van Safed. Over het lot van deze Abba weten de onderzoekers nog niets.
Onderzoek gaat door
Het team wil met behulp van multispectrale fotografie proberen de laatste, moeilijk leesbare letters van de inscriptie te ontcijferen. Deze techniek maakt gebruik van verschillende lichtgolflengten om tekst zichtbaar te maken die met het blote oog niet te zien is.
“Het bijzondere van archeologie is dat één nieuwe letter onze interpretatie totaal kan veranderen”, zegt Gayer. “Elke ontdekking, hoe klein ook, kan een stukje van de puzzel zijn dat ons meer vertelt over de mensen die hier leefden.”
Praatmee