Turkse basiliek komt door dalend waterpeil na eeuwen boven water
In het Turkse Iznik is een eeuwenoude basiliek opnieuw zichtbaar geworden. De kerk uit de vierde eeuw lag jarenlang volledig onder water, maar door een dalend waterpeil is zij nu weer op het droge gekomen. Archeoloog Mustafa Sahin spreekt van een zeer betekenisvolle ontdekking voor christenen wereldwijd.
Sahin ontdekte de basiliek in 2014 op luchtfoto’s. “Toen de basiliek werd gevonden, lagen de resten vijftig meter bij de kust vandaan en twee meter diep", vertelt hij. Door klimaatverandering zakte het waterpeil in 2020. “Nu staat de hele kerk boven water.”
De basiliek staat op een plek die belangrijk is voor de vroege Kerk. Sahin legt uit dat de basiliek rond het jaar 380 gebouwd werd op de plaats waar eerder een houten kerk stond. Die kerk was de locatie van het beroemde Concilie van Nicea in 325, waar 318 bisschoppen de geloofsbelijdenis opstelden die christenen wereldwijd nog altijd kennen of in kerkdiensten terughoren.
De plek kent ook een pijnlijke geschiedenis. In het jaar 303 werd daar de 16-jarige Neophytus gedood. Volgens het museum op de vindplaats werd hij gegeseld en gestenigd en uiteindelijk onthoofd. Dit omdat hij Christus trouw bleef en weigerde offers te brengen aan heidense goden.
Door een aardbeving raakte de basiliek in 1065 verwoest. Pas eeuwen later verdween zij volledig onder het meer. Bij de opgravingen trof Sahin veel grafresten aan. “Tot nu toe hebben we rond de driehonderd graven vastgesteld. We hebben slechts 27 graven geopend en tekenen van marteling gezien: gebroken armen en benen, schedels met gaten.”
Hij noemt de plek “een martelaarsbegraafplaats”. Ook zijn er elf kindgraven gevonden. “We hebben ze nog niet geopend, maar aan het formaat zien we dat het kinderen waren.”
De vondst krijgt extra aandacht door het bezoek van paus Leo XIV. Hij bezoekt de basiliek ter gelegenheid van het 1700-jarig jubileum van het Concilie van Nicea. Burgemeester Kagan Mehmet Usta hoopt dat het bezoek zijn stad Iznik op de kaart zet. “Sinds het bezoek van de paus werd aangekondigd, ontvangen we hier veel christenen", zegt hij. Hij hoopt dat de stad een bedevaartsoord wordt.
Volgens Sahin is Turkije van groot belang voor de geschiedenis van het christendom. “Als Anatolië niet had bestaan, zou er geen christendom zijn." Hij wijst op de vele goed bewaard gebleven plaatsen uit de tijd van de apostelen. “Het bezoek van de paus is heel belangri
Praatmee