Rapport Jeugdtrends 2024 nodigt jongeren uit tot een vruchtbaar leven

Verdieping 2 juli 2024 7 minuten Piet Vergunst
Piet Vergunst

Een nieuw woord voor mij in de ā€˜Jeugdtrends 2024’ was ā€˜brokkelbrein’, een woord dat voortkomt uit ā€˜het intense telefoongebruik’. Het gevolg is dat veel jongeren niet meer ononderbroken aandacht aan iets kunnen geven. Zinvol is het deze trends in de kerk te overwegen.

Op geen groep vallen in de kerk zo de schijnwerpers als op onze jongeren. Begrijpelijk is dat als we zien dat er in deze fase van het leven belangrijke beslissingen vallen, op weg naar volwassenheid en zelfstandigheid. Verinnerlijkt de levensovertuiging die in het ouderlijk huis leidend was? Deelt de jongere de waarden en normen die de ouders dagelijks lieten zien? En vooral: is er het verlangen geboren om als gedoopte christen te gaan in het spoor van Gods geboden?

Vanzelfsprekend was dat nooit, en vandaag geldt dat in sterke mate, met name nu voor jongeren via hun telefoon alles bereikbaar is, invloeden niet afgeschermd worden Ʃn hun toekomst in deze wereld door hen als onzeker ervaren wordt. Om jongeren te begrijpen, om naast jongeren te kunnen staan, om een goede jeugdleider, catecheet of ambtsdrager voor hen te zijn, is het waardevol kennis te nemen van het jaarlijkse rapport Jeugdtrends. In de opstelling ervan werkten onder andere de HGJB, Youth for Christ, de Protestantse Kerk en Kerkpunt, een toerustingsorganisatie van de Nederlandse Gereformeerde Kerken, samen.

Eenvoudig leven
De Jeugdtrends richten zich op jongeren van 12 tot 25 jaar, waarbij duidelijk is dat het gaat om een algemeen beeld, om herkenbare lijnen in het leven van jongeren. Elke jongere blijft immers iets eigens hebben, als individu geschapen naar het beeld van God.

Ik lees met het oog op hun onzekerheid en verlangen het appel om jongeren uit te nodigen en te stimuleren tot een zinvol, dat is een vruchtbaar leven.

Het eerste wat we uit dit onderzoeksrapport leren, is dat jongeren verlangen naar het ā€˜gewone leven’, het goede leven, het eenvoudige en overzichtelijke leven. Dat is een ander perspectief dan dat jongeren een kick ervaren willen, daartoe hun grenzen opzoeken. Wellicht zou die lijn onder seculiere jongeren sterker zijn, zoals we de voorbije jaren leerden over jongeren die geweld gebruiken en daarin een lichamelijke of emotionele sensatie ervaren. Als je ten aanzien van zingeving of geloof geen doel in het leven hebt, zal de kick eerder gezocht worden, ook door een verslaving.

Woononzekerheid
Jongeren uit het achterland van de christelijke organisaties of de kerken kennen zorg over deze wereld, zorg over klimaatverandering en oorlogen, over onrecht, discriminatie Ʃn woononzekerheid. Het sterkste richten hun zorgen zich op oorlogen, op hun eigen toekomst ten aanzien van werk, huis en financiƫn. Ze ervaren dat zij een erfenis van de oudere generatie ontvangen, een erfenis die gevoed is door de schaduwzijden van onze welvaart.

Binnen de christelijke gemeente kan dit een goed gesprek tussen de generaties opleveren, waarbij we ontdekken hoe het leven met God tot dagelijkse keuzen leidt. Jongeren kunnen de ouderen terecht vragen naar het testament dat zij na willen laten, zowel in geestelijk opzicht als inzake de leefbaarheid van onze wereld. Een gepensioneerde man zei onlangs in een gesprek dat hij veel respect voor het geestelijke leven van zijn ouders had, maar nooit goed kon begrijpen waarom zij na de oorlog streefden naar het bezit van een eigen huis. Het is een opmerking die in mijn gedachten dagen meegegaan is.

Tevredenheid
Tegen de achtergrond van het complexe en onzekere van het leven verlangen jongeren naar een ā€˜burgerlijk’ leven, dat wil zeggen een goede partner, kinderen, een baan, een leefbare omgeving. Winst is dit, het zien dat het echte leven bestaat uit liefde en harmonie, uit matigheid en tevredenheid. De jaren van de coronapandemie hebben het ons geleerd. Het is alsof de jongeren meelazen toen Paulus aan Timotheüs schreef dat rijkdom allerlei dwaze begeerten met zich meebrengt, die mensen leiden naar de ondergang maar dat er tevredenheid schuilt in matigheid, in genoeg hebben aan voedsel en kleding.

Voor het jeugdwerk mag de oefening in (de vorming van) vriendschap een belangrijk thema zijn, iets wat niet alleen het welbevinden en het sociale leven raakt, maar zeker ook het godsdienstige leven.

In het rapport Jeugdtrends leren we niet alleen over dominante trends, maar geven de organisaties ook commentaar en doen ze aanbevelingen. Ik lees met het oog op hun onzekerheid en verlangen het appel om jongeren uit te nodigen en te stimuleren tot een zinvol, dat is een vruchtbaar leven. Te vinden is dat in het dienen van God en van de naaste, door te leven in het geloof in Jezus Christus en in de navolging van Hem.

Vriendschappen
Ondanks de vele contacten die zij hebben, wordt helder dat eenzaamheid onder jongeren toeneemt. Dat gegeven, samen met zorgelijke berichten over hun mentale gezondheid, zien we de voorbije jaren in allerlei onderzoeken. Opmerkelijk is dat ze het meest blij worden van een leven met vriendschap. Ik denk aan de opmerking uit het boekje Leven als vrienden van Herman van Wijngaarden, die spreekt over ā€˜een hoge vorm van liefde’, iets wat geen enkel mens missen kan. In een goede vriendschap leer je de eigen identiteit te ontdekken, je eigen gevoelens te verwoorden, mag je je gezien weten.

Het lijkt me dat hier sprake is van een onderschat thema in de kerk. Ook Jezus, Die Zijn leven ging in nauwe verbondenheid met de Vader, had in Lazarus een geliefde vriend (Joh.11). Voor het jeugdwerk mag de oefening in (de vorming van) vriendschap een belangrijk thema zijn, iets wat niet alleen het welbevinden en het sociale leven raakt, maar zeker ook het godsdienstige leven. Voor jongeren zijn vrienden immers essentieel om zich in de kerk thuis te voelen. En jongeren komen, als hun vrienden ook gaan.

We leren de jongeren dat de kerk dieper reikt dan met wie jij bevriend wilt zijn, dat ieder mens door de ander gezien wil worden en we in de verbondenheid als gemeente niemand buitensluiten.

Tegelijk leren we de jongeren dat de kerk dieper reikt dan met wie jij bevriend wilt zijn, dat ieder mens door de ander gezien wil worden en we in de verbondenheid als gemeente niemand buitensluiten. De apostel Jakobus leert de gemeente de arme man in haveloze kleding net zo te behandelen als de man met de gouden ring aan zijn vinger.

Prestatiedruk
Veel jongeren ervaren druk om een succesvol leven op te bouwen, iets waarvoor ze zelf verantwoordelijk zijn. Ze voelen de druk om te presteren en om hun gelukkige kant op social media te tonen. Het betekent dat jongeren ervaren moeten dat maakbaarheid in het leven niet bestaat, al is onze inzet en toewijding aan goede dingen belangrijk. Juist de kerk kan de plaats zijn waar – met jeugdleiders – over gebrokenheid of gekwetstheid gesproken wordt. Mooi vind ik het advies om ā€˜normale emoties niet te dramatiseren’. Jongeren kunnen zich immers mee laten slepen door hun gevoelens (ā€˜hier word ik depressief van’, ā€˜hier heb ik een trauma van’).

ā€˜Jeugdtrends 2024’ signaleert dat jongeren steeds minder vaak kerkdiensten bezoeken. Ik vermoed dat dit voor het achterland van de HGJB niet of in veel mindere mate zal opgaan. In de bespreking ervan wijzen de onderzoekers op het gevaar van een ā€˜therapeutisch godsbeeld’, van God Die er altijd voor je is, Die zorgt dat het goed komt in het leven als het lastig is. ā€˜Als ze echter met lijden geconfronteerd worden, kunnen ze met zo’n godsbeeld ook zomaar het geloof vaarwelzeggen.’

In 2024 gaan we de jongeren van de gemeente erin voor dat onze zaligheid geheel buiten onszelf ligt en dat de Geest van God daarvoor ons hart openen wil.

Hier raken we een thema dat verder gaat dan het denken van jongeren, maar dat heel de gemeente aangaat. De gemeente mag zichzelf om die reden blijven verstaan als een gemeente onder het kruis, een gemeente die ontdekt en gelooft dat haar redding te vinden is op Golgotha, waar Jezus zonden en ziekten gedragen heeft, waar de machten verslagen zijn. In 2024 gaan we de jongeren van de gemeente erin voor dat onze zaligheid geheel buiten onszelf ligt en dat de Geest van God daarvoor ons hart openen wil.

Concentratie
Het rapport zoomt ook in op de vele tijd die jongeren doorbrengen achter het scherm, hun telefoon of PlayStation. Bij al het goede dat de techniek ook brengt, kan technologie jongeren isoleren, kan er een verkeerd beeld van de werkelijkheid ontstaan Ć©n gaat het concentratievermogen eraan. In dit verband valt het woord ā€˜brokkelbrein’.  Hier ligt de oorzaak van veel onrust in jeugdgroepen, zelfs van desoriĆ«ntatie. Een aangrijpende constatering is het dat zelfs ervaren jeugdwerkers aangeven dat het hun regelmatig niet lukt een thema te behandelen. Jongeren ontbreekt het dan aan focus, jongeren die het nodig hebben dat ouderen een gezonde en volwassen manier van telefoongebruik voorleven. Middelbare scholen hebben sinds 1 januari in de klas de telefoon verboden, basisscholen volgen na de zomervakantie. Voor het jeugdwerk zijn grenzen en kaders daarom ook zinvol.

Doop
Hoe brengen we in onze cultuur de jongeren van de gemeente bij Christus? Hoe communiceren we naar hen dat deze vraag de hoogste urgentie heeft? Gemakkelijke antwoorden zijn er daarin niet. Uitgangspunt en houvast mogen we wel vinden in de doop, waarin de Heere Zijn handen uitstrekt naar wat klein en hulpeloos is, wat naar Hem nog niet vragen kan.

In Markus 10 vinden we een van de passages uit de Bijbel waarin we lezen dat de Heiland boos wordt, namelijk als de discipelen suggereren dat Hij voor kinderen geen tijd heeft. ā€˜Zeer kwalijk’ neemt Hij hun dat. Aandacht voor onze jongeren wordt daarom gedragen door het verlangen van Hem. Ouders en ambtsdragers, jeugdwerkers en leerkrachten, allen zijn we vertegenwoordigers van God.

Piet Vergunst is hoofdredacteur van De Waarheidsvriend. GeĆÆnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 53). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van deze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Donald Trump
Nieuws

Amerikaanse kerkleiders spreken zich fel uit tegen wetsvoorstel Trump: ā€œOnmenselijkā€

Een groep katholieke bisschoppen en evangelische Latino-leiders spreekt zich fel uit tegen het wetsvoorstel van president Donald Trump, bekend als de 'One Big Beautiful Bill'. Zij waarschuwen dat het plan - dat asiel in Amerika flink moet terugdringe

Ds. M. H. Bil
Nieuws

Ds. M. H. Bil aanvaardt beroep uit Veenendaal en verlaat Dodewaard

De hervormde gemeente te Veenendaal mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. M. H. Bil heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In de Sionskerk volgt Bil ds. P. Hoogendam op die vorig jaar vanwege gezondheidsredenen vervroegd met emeritaat gin

Ds. A. A. Egas
Video

Ds. Egas ontving van de koster een bijzonder verzoek: "Kan het een plekje in de kerk krijgen?"

Onlangs ontving ds. A. A. Egas een bijzonder verzoek van de koster van de gemeente waaraan hij verbonden is. De koster toonde de CGK-predikant uit Damwoude een mooie ingelijste plaat waarop de brede en de smalle weg te zien is. Egas werd gevraagd of

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Gods Geest: "Hij wil dat we op Jezus gaan lijken"

Als we Jezus als onze Zaligmaker kennen, mogen we ook weten dat de Geest in ons wil werken. Op het moment dat de Geest in ons werkt, zal Hij ons van binnenuit veranderen zodat we steeds meer op Jezus gaan lijken. Dat vertelde spreker Wilkin van de Ka

Samen Geloven
Interview

Deze kerk in Waddinxveen ziet interculturele contacten als verrijking

Nederland verbubbelt, blijkt uit onderzoek van het CBS. "Dat is ƩƩn van onze redenen om het verkenningstraject van Samen Geloven aan te gaan", vertelt Jeroen van Gent, pastoraal ouderling van wijkgemeente De Rank in Waddinxveen. "We dachten: laten we

Indonesie
Nieuws

Tientallen christelijke jongeren in Indonesiƫ aangevallen door moslims: "Dit is puur christenfobie"

Wat begon als een vredige christelijke jongerenretraite eindigde vrijdag 27 juni in religieus geweld. In het Indonesische dorp Tangkil, in West-Java, werd een groep van 36 christelijke jongeren door een woedende menigte van ongeveer 200 moslims verja

GroenGelovig
Persbericht

GroenGelovig 2025 op zaterdag 18 oktober in De Basiliek in Veenendaal

Op zaterdag 18 oktober vindt in De Basiliek in Veenendaal GroenGelovig 2025 plaats. Het evenement is een initiatief van Tearfund en wil mensen motiveren en handelingsperspectief geven om hun leven en hun omgeving eerlijker en rechtvaardiger te maken.

Syrie
Nieuws

Kerkleider haalt uit naar Syrische president tijdens begrafenis slachtoffers bomaanslag

De Grieks-orthodoxe patriarch van Antiochiƫ, Johannes (X) Yazigi, heeft zich fel uitgesproken tegen de Syrische regering na de dodelijke aanslag op een kerk in Damascus. Tijdens een emotionele uitvaartdienst in de Kerk van het Heilig Kruis legde hij

Meerartikelen

Jacobs
Column

Hoe steeds meer Joodse activiteiten geen doorgang meer vinden in Nederland

Opperrabbijn Jacobs verbaasde zich tijdens zijn bezoek aan Belgrado over de vrijheid voor Joden. De synagoge aldaar hoefde niet beveiligd te worden. Dat is in Nederland weer anders. Sterker nog, hij vertelt in zijn nieuwe dagboek hoe steeds meer Jood

Ds. Bram Hofland
Column

Een pijnlijke les: preken doe je altijd eerst voor jezelf

Een preek is altijd eerst voor jezelf. Dit is een waarheid als een koe. Onlangs maakte ik het heel concreet mee dat ik de vruchten van mijn prekenserie over de vrucht van de Geest kon meten bij mijzelf. Al jaren ben ik trots autobezitter, probeer hem

Dr. Steven Paas
Opinie

Theologische verheffing van Israƫl is en blijft riskant

In tegenstelling tot wat Bjorn Lous beweert, bevatten mijn artikelen (zie o.a. mijn eerdere reactie op Bjorn) geen persoonlijke aanvallen, geen verdediging van een superieure ā€˜religie’, geen karikaturale of onredelijke eisen aan Joden en geen uitwerk

Tyler Blevins
Getuigenis

Bekende Amerikaanse gamer: "Mijn band met Jezus wordt steeds sterker"

De bekende Amerikaanse gamer en livestreamer Tyler Blevins, wereldwijd bekend onder zijn online naam Ninja, laat zich steeds openlijker uit over zijn christelijk geloof. Tijdens een recente livestream op Twitch vertelde hij dat hij en zijn vrouw Jess

Babette van Drunen
Interview

Babette verloor haar vader, maar vond de Vader terug: ā€œIk geloof dat ik lang heimwee hadā€

We leerden haar kennen als de vrije geest uit B&B Vol Liefde, een jonge vrouw op zoek naar heling en liefde. Maar achter die ogenschijnlijke vrijheid ging diepe gebrokenheid schuil. Babette van Drunen zocht haar herstel jarenlang in de New Age, tot z

Mordechai Klimer
Interview

Joodse Messiasbelijder over grenzen aan naastenliefde: "Bidden we soms ook voor de duivel?"

Mordechai Klimer is een Messiasbelijdende Jood, geboren in Israƫl als zoon van Holocaustoverlevenden. Hij draagt een boodschap met zich mee die even ongemakkelijk als hoopvol is: over herstel, over verzoening, en over de rol van Israƫl in Gods plan.

Jurjen ten Brinke
Video

God voelt ver weg: hoe nu verder? Bekende christenen reageren

Het is een vraag die we misschien allemaal wel eens stellen: hoe kom ik dichter bij God als ik mij ver bij Hem vandaan voel? Die vraag legden we onlangs onder meer voor aan SDOK-woordvoerder Richard Groenenboom, ds. Kees van Velzen, EO-presentator Ju

priester
Nieuws

Zorgen in Nicaraguaanse kerk: priester verdwijnt na arrestatie

De Nicaraguaanse priester Pedro Abelardo MƩndez PƩrez is sinds 19 juni spoorloos, nadat hij samen met zijn chauffeur werd gearresteerd door de politie. MƩndez verdween na het leiden van een eucharistieviering in Granada. Dit roept ernstige zorgen op

Noord-Korea
Nieuws

Christenen aangehouden na poging om Bijbels naar Noord-Korea te sturen

Zes Amerikaanse christenen zijn door de Zuid-Koreaanse autoriteiten gearresteerd nadat ze probeerden 1.600 plastic flessen gevuld met Bijbels naar Noord-Korea te sturen via zee. De flessen bevatten miniatuur-Bijbeltjes, USB-sticks, geld en rijst. Dat

Christelijk zomerkamp
Nieuws

Christelijk zomerkamp in Colorado mag blijven bestaan: ā€˜Overheid mag geloof niet straffen’

Het christelijk zomerkamp IdRaHaJe uit Colorado mag blijven bestaan. Vanwege een nieuwe genderwet van de staat riskeerde het zomerkamp namelijk haar deuren te moeten sluiten. Dit werd echter via een rechtszaak voorkomen. Het zomerkamp blijft de ruimt

Ds. V. S. van der Meer
Video

HHK-predikant wijst op grote verschillen tussen rivaliserende voetbalclubs en de kerk

"De kerk is geen clubje, zoals bij het voetbal waar de ƩƩn zegt: 'Ik ben voor Feyenoord' en de ander: 'Ik ben voor Ajax of PSV'. De kerk is het lichaam van Christus", aldus ds. V. S. van der Meer. De hersteld hervormde predikant wees in een recente p

U.S. Customs and Border Protection
Nieuws

Iraanse christenen gearresteerd door immigratiediensten in Los Angeles

Pastor Ara Torosian van Cornerstone Church in West Los Angeles slaat alarm nadat vijf leden van zijn Iraanse gemeente zijn gearresteerd door Amerikaanse immigratiediensten. Onder de arrestanten zijn een gezin met een 3-jarig kind en een echtpaar dat