Moeilijke Bijbelteksten: Voldeden Israƫls eerste koningen?

God 26 oktober 2022 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag of Israƫls eerste koningen de van het koningschap verwachtte bijdrage aan Israƫl gaven.

Israƫls eerste koning Saul had nog de karakteristieken van een richter. Hij was dapper en sterk in daden en trad op tegen buitenlandse vijanden. Maar zijn landsbestuur was onder de maat. Israƫl en Saul moesten leren hoe daar het ambt van koning inpaste. Het bleek al gauw dat Saul plaats moest gaan maken voor een echte koning.

Omdat David blijkbaar een veel betere persoon was vanuit Gods optiek, kon Hij hem ook blijvend vervullen met de Heilige Geest. Dit hielp niet alleen bij het ontwikkelen van het koningschap. Dat is ook fundamenteel, omdat IsraĆ«l een natie was die God had geroepen. De koning van zo’n natie moest de spirituele achtergronden en doelen begrijpen die God met dat volk had.

Israƫls eerste koning Saul had nog de karakteristieken van een richter. Hij was dapper en sterk in daden en trad op tegen buitenlandse vijanden.

Davids huis vervangen
Maar ook koning David en koning Salomo die hem opvolgde konden toch ook niet voldoen aan deze hoge vereisten. Daarom ontnam God deze dynastie het recht om over heel Israƫl te heersen. Davids dynastie werd geteisterd door ernstige problemen en vooral die van het gebrek aan vasthouden van vroomheid.

God stelde Jerobeam uit de stam Efraïm aan als nieuwe koning. Hij regeerde over Israël vanuit de heilige stad Sichem. In Jeruzalem bleef echter koning Rechabeam, de zoon van Salomo, regeren als stadsvorst. Heel Israël verwierp terecht Rechabeam, maar de stammen Judah en Benjamin sloten zich bij hem aan (1 K 12:16-17, 20).

Daarmee werd een eerdere profetie aan Jerobeam vervuld. Een profetie uitgesproken terwijl Salomo nog koning was over heel Israƫl. God had Jerobeam tien stammen gegeven om over te regeren (11:31). Maar God had daarbij ook aangezegd dat Hij in de verre toekomst zou terugkomen op het huis van David (vs 39).

Jerobeam valt al snel van God af
Jerobeam was bezorgt dat de centrale eredienst van de tempel in Jeruzalem Israƫl weer onder het huis van David zou terugbrengen (12:26-27). Daarom bouwde hij twee offerhoogten. Een in Beth-El in het uiterste zuiden (vlakbij Jeruzalem) en een in Dan in het uiterste noordoosten van zijn koninkrijk.

Deze offerhoogten waren bedoeld om aan gouden kalveren te offeren! Precies zoals Israƫl eerder had gedaan bij de berg Horeb. Zo deed hij Israƫl opnieuw ernstige zondigen, waarvoor zij toen streng waren bestraft en waartegen gewaarschuwd was (Ex 32:28, 30).

Jerobeam ging zelfs nog verder. Hij liet tempels op allerlei hoogten bouwen en stelde er priesters aan die niet van de stam Levi waren (1 K 12:31). Ook kondigde hij een nieuw godsdienstige feest af.

Doordat de Davidische familie zich met die van Israƫls koningen vermengde ging de regel op van slechte omgang die goede zeden bederft.

God begon Israƫl te verwerpen
Hiertegen werd een profetie uitgesproken. Een Davidische koning zou in de toekomst tegen deze eigen religie optreden en het verwoesten. God bevestigde die profetie direct met tekenen (13:2-5). Toch volhardde Jerobeam in ernstige zonden en trok de Israƫlieten erin mee.

Ook was er voortdurend oorlog tussen de twee Israƫlitische koninkrijken, ondanks dat God dit verboden had (12:24). Het huis van David was de aanstichter van die oorlog (vs 21). Dat wijst erop dat de overgrote meerderheid van Israƫl zich afkeerde van de Bijbelse godsdienst. De oorlog leidde ertoe dat het Davidische koninkrijk zich grondig losmaakte van de meerderheid van Israƫl.

Toen kwam er weer een profetie tegen het huis van Jerobeam. God zou geen mannelijke opvolgers ervan in leven laten en een koning aanstellen die dat huis zou verwoesten. Maar Hij zou uiteindelijk ook de tien stammen verstrooien naar de overzijde van de Eufraat (14:14-15).

Na de dood van Jerobeam werd een zoon, Nadab, koning. Maar een jaar later zond God Basja uit de stam Issakar die de profetie tegen het huis van Jerobeam vervulde door het te vernietigen. Koning Basja stichtte een nieuw koningshuis, maar ging verder op het pad van Jerobeam. Daarom werd over hem hetzelfde onheil geprofeteerd als God aan Jerobeams huis had voltrokken (16:2-3).

Deze profetie werd vervuld door Zimri die Basja verving als koning (vss 10-12), maar Omri, de opperbevelhebber van het leger, onttroonde hem een week later en werd koning na een burgeroorlog (vs 21-22). Het huis van Omri ging regeren over Israƫl vanuit Samaria. Deze dynastie was nog boosaardiger dan dat van Jerobeam.

Tijdelijk enig beterschap
Ook in het Davidische koninkrijk was het niet veel beter (14:22). Toch hield God Jeruzalem aan, omdat David Zijn wil had gedaan. Alle Levieten en priesters onder de 10 stammen trokken weg en gingen naar het koninkrijk van Rechabeam (2 Kr 11:13-14). Ook bleef een deel van de Israƫlieten uit de tien stammen trouw aan Gods verbond en trokken ze jaarlijks op naar de tempel in Jeruzalem voor de eredienst aan God (vs 16).

Voor de Davidische koningen telden deze ernstige zonden zwaarder, omdat ze resideerden in de tempelstad, Davids nalatenschap kende en vertegenwoordigde en Gods tempel corrumpeerden.

Toen werd Asa, een kleinzoon van Rechabeam, koning in Jeruzalem en hij deed wat recht was naar Gods wil (1 K 15:11). Hij riep de Israƫlieten in zijn koninkrijk op Gods wil te doen en hij verwoeste heidense heiligdommen (2 Kr 14:3-4). Dat wijst erop dat een groot deel van de Israƫlieten die aanmoediging nodig hadden, omdat ze nog steeds geneigd waren naar het heidendom.

God gaf Asa vrede, zodat de oorlog tegen zijn koninkrijk ophield (vs 6). Wie hem bedreigde wist hij af te slaan. Dit trok allerlei Israëlieten uit de 10-stammen aan, vooral uit Efraïm, Manasse en Simeon, om zich in het Davidische koninkrijk te voegen (15:9). Later in zijn leven week Asa echter af van Gods wil en daarom stierf hij.

Zijn zoon Josafat werd koning en deed Gods wil. Maar toen hij op het toppunt van zijn macht was gekomen verbroederde hij zich met Israƫls heel boosaardige koning Achab, de zoon van Omri (18:1). Daarom werd God erg boos op hem (19:2). Maar Josafat bekeerde zich en daardoor begunstigde God hem weer, maar ook daarna verbroederde hij zich weer met Israƫls koning Achazja die net zo boosaardig was als zijn vader Achab.

Davids koningshuis overtrof dat van Israƫl
Doordat de Davidische familie zich met die van Israƫls koningen vermengde ging de regel op van slechte omgang die goede zeden bederft (Spr 13:20; 1 Kor 15:33). Vanaf de Davidische koning Joram ging het helemaal bergafwaarts. Enkele oplevingen daargelaten; koningen Joas, Amasja, Azarja (Uzzia), Jotam, Hizkia en Josia.

De Israƫlitische koningen offerden hun eigen kinderen aan allerlei afgoden (Ezech 23:39; 2 K 16:3; 2 Kr 33:6). Ze deden aan alle mogelijke vormen van waarzeggerij en tovenarij (2 K 17:17). Het volk zag de koningen dit doen en volgden hun daarin na.

Juist Gods zegen over hun koninkrijk en de welvaart die het gevolg was van hun vroomheid maakte hen hoogmoedig, eigenzinnig en afvallig.

Maar voor de Davidische koningen telden deze ernstige zonden zwaarder, omdat ze resideerden in de tempelstad, Davids nalatenschap kende en vertegenwoordigde en Gods tempel corrumpeerden.

Evaluatie
Efraïm bleek in de eerste koningentijd (c.1040-586 v.Chr) niet in staat de aangezegde patriarchale positie in te nemen (Gn 49:22-26; Dt 33:13-17) zoals Jozua wel had gedaan. Maar ook de andere Israëlitische koningen bleken niet waardig het koningschap over Gods volk te realiseren.

Koningen die wel vroom begonnen (zo’n 10 van de ruim 40) blijken vrijwel zonder uitzondering (op latere leeftijd) ernstig in de fout te gaan. Juist Gods zegen over hun koninkrijk en de welvaart die het gevolg was van hun vroomheid maakte hen hoogmoedig, eigenzinnig en afvallig. Dat uitte zich vooral in de herhaalde verbroedering van het Davidische koningshuis met die van IsraĆ«l. Ondanks Gods verbod.

Dat laatste wijst erop dat ze streefden naar Israƫls eenheid. Ze deden dat echter buiten God om. Boosaardigheid bleek altijd sterker dan vroomheid. Er was dus voortdurend gebrek aan besef van de ernst van hun koninklijke verantwoordelijkheden voor Gods volk.

Ook hadden de Israƫlitische koningen de neiging steeds steun te zoeken bij in hun ogen grote en sterke koninkrijken, zoals Assur en Egypte. Ze zochten vooral militaire steun tegen vijanden die hen bedreigde. Maar ze zochten zelden of gedeeltelijk steun bij God. Geen van hen overwoog of die vijanden wellicht door God gezonden konden zijn om hen weer op het spoor van Zijn wil te krijgen.

Praatmee

Beluister onze podcast

#360 Gerdien Lassche en ds. M. Messemaker over LHBTI en refoscholen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. M. J. Tekelenburg
Nieuws

Hervormde gemeente Woerden verwelkomt nieuwe dominee: ds. M. J. Tekelenburg

De hervormde gemeente van Woerden (Centrum-Oost) mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. M. J. Tekelenburg (foto) uit Monster heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In Woerden wordt Tekelenburg de opvolger van de in 2023 vertrokken ds. C. J

Jan en Ton
Video

Dominee Ton Heemskerk te gast in Hour of Power

Zondag is het is Pasen! In Hour of Power spreekt Jan van den Bosch met de enthousiaste dominee Ton Heemskerk. Hij legt uit wat Pasen inhoudt en wat dat voor hem persoonlijk betekent. Jarenlang was hij zoekende: "Ik heb Zijn opstandingskracht ervaren,

Ds. W. P. Emaus
Video

Ds. Emaus vertelt waargebeurd verhaal over Luther en een brandende boerderij

In het doopformulier staat dat als we in de naam van de Vader gedoopt zijn, Hij ons met al het goede wil verzorgen en al het kwade van ons zal weren of dat ten goede wil gebruiken. De hervormde predikant ds. W. P. Emaus vertelde op basis daarvan in e

Johan Schep
Video

Johan Schep vertelt hoe Juda vrijwillig slaaf wilde worden in plaats van Benjamin

In de serie 'Jozef' van Growing Faith Nederland behandelt evangelist en Bijbelleraar Johan Schep het levensverhaal van Jozef. Zijn broers verkochten Jozef op jonge leeftijd als slaaf. Uiteindelijk zou Jozef terechtkomen in Egypte, waar hij zou dienen

Engelse kerk
Nieuws

Church of England ziet belangstelling voor kerkdiensten via social media sterk toenemen

De Church of England kijkt met hoop naar de toekomst en dat is niet zonder reden. Het aantal mensen dat via sociale media belangstelling toont voor kerkdiensten is de afgelopen tijd met maar liefst 268 procent gestegen. Dat meldt de kerk op basis van

Yair Strijker
Video

Yair Strijker vertelt over Pesach en hoe IsraĆ«li’s deze tijd beleven

Deze week viert het Joodse volk Pesach. Een feest van bevrijding, maar ook met dubbele gevoelens. Waar het feest samen gevierd wordt en zo de mensen verbindt, gebeurt dat dit jaar opnieuw tegen een achtergrond van de doorgaande oorlog. Yair Strijker

De Wereld Rond
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Ellen Wilson-De Pagter

In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' is deze keer Ellen Wilson-De Pagter te gast. Zij biedt hulp aan minderbedeelde Togolezen. In dit gesprek hoor je hoe Ellen haar man AdjetƩ leerde kennen. Ze vertelt ook hoe ze haar talenten als zendeling

Matthijn Buwalda
Video

Matthijn Buwalda raakt de kern van Goede Vrijdag met dit eerlijke lied

Goede Vrijdag. De dag die het lot van de mensheid voorgoed veranderde. Matthijn Buwalda brengt de betekenis van Gods offer dichterbij. Hij doet dit op een kwetsbare en eerlijke manier. "Kom me tegemoet, Heer, in mijn denken. En kom me tegemoet, in al

Meerartikelen

Delft
Nieuws

CBS: ontkerkelijking in Nederland zet niet door

De ontkerkelijking in Nederland zet niet verder door. Dat is althans de conclusie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in het vrijdag verschenen rapport Religie 2024. Het aantal mensen dat aangeeft bij een kerk, moskee of synagoge te hore

GlobalRize ontmoetingsdag
Video

Hoe ging het eraan toe op de ontmoetingsdag van GlobalRize? Bekijk de video

Elkaar aanvuren om overal ter wereld de hoopvolle boodschap van het evangelie te verspreiden. Dat was het doel van de jaarlijkse GlobalRize ontmoetingsdag. Een dag vol inspirerende getuigenissen, lofprijzing, gebed en ontmoeting. De aanwezigen werden

China
Nieuws

Negen Chinese christenen krijgen celstraffen en hoge boetes voor verspreiden van Bijbels

Negen Chinese christenen zijn veroordeeld tot gevangenisstraffen en forse geldboetes vanwege het doorverkopen en verspreiden van Bijbels. De straffen variƫren van enkele maanden tot vier jaar cel, en de boetes lopen op tot meer dan 1 miljoen yuan (on

Hans Reinders
Column

Op Goede Vrijdag werd dit danklied dƩ Psalm van Jezus

Psalm 22 is een Psalm van David zelf. Het is volgens de kerkvader Diodorus van Tarsus (leefde einde vierde eeuw) daarom aannemelijk dat deze psalm vooral over David zelf gaat. Diodorus meende dat alleen vers 2a, waar staat ā€œMijn God, mijn God, waarom

De Reuver
Preekverslag

Volgens prof. dr. De Reuver voldeed Jezus niet aan Petrus' verwachtingspatroon

Dat Petrus Jezus verloochende was geen daad van angst of lafheid, maar van ergernis. Jezus voldeed niet aan het beeld dat Petrus van Hem had. Dat stelde prof. dr. A. de Reuver in een preek over de verloochening van Petrus. Hij beschreef op indrukwekk

Ceder
Opinie

Situatie in Gaza verslechtert drastisch: hoe nu verder?

Het aanhoudende conflict tussen Israƫl en de terroristische organisatie Hamas snijdt dwars door harten, ook hier in Nederland. Het geweld, de angst en het intense menselijke leed roepen wereldwijd emoties op. Velen leven mee met Israƫlische families

Hugo Bos
Nieuws

Civitas Christiana verliest kort geding tegen Rutgers en moet uitlatingen rectificeren

De christelijke stichting Civitas Christiana moet direct stoppen met het verspreiden van haar ā€˜Zwartboek Lentekriebels’. Dit heeft de rechtbank bepaald in een kort geding dat was aangespannen door kenniscentrum Rutgers. Volgens de rechter zijn bepaal

Nigeria
Nieuws

Christelijke partijen stellen Kamervragen over oplaaiend geweld Nigeria

SGP en ChristenUnie gaan schriftelijke Kamervragen stellen over het wederom oplaaiende geweld tegen christenen in Nigeria.  Dat maken beide partijen bekend via sociale media. Directe aanleiding zijn islamitische aanvallen op christelijke dorpen in he

Livia Tossici-Bolt
Nieuws

Christen krijgt hoge boete voor aanbieden van gesprek bij Engelse abortuskliniek

De Britse pro-life activiste Livia Tossici-Bolt is veroordeeld tot het betalen van een boete van meer dan 22.000 euro. Dit vanwege het vasthouden van een bord met de tekst ā€œHier om te praten als je wiltā€ in de nabijheid van een abortuskliniek in Bour

Transgenders
Nieuws

Brits Hooggerechtshof oordeelt dat transvrouwen niet onder wettelijke definitie van vrouw vallen

Het Britse Hooggerechtshof heeft uitgesproken dat de wettelijke definitie van een vrouw gebaseerd is op biologisch geslacht. Hierdoor worden transvrouwen juridisch niet als vrouwen erkend. De uitspraak is met enthousiasme ontvangen door christelijke

Paula White-Cain en Benjamin Netanyahu
Nieuws

Premier Netanyahu heeft boodschap voor christenen: "Bijbel wordt werkelijkheid in Israƫl"

De Israƫlische premier Benjamin Netanyahu heeft zich in een interview met de Amerikaanse tv-dominee Paula White uitgesproken over het profetische belang van Israƫl en de unieke band tussen Israƫl en christenen wereldwijd. Ook besprak hij de rol van p

nigeria
Nieuws

Hoge rechtbank wijst blasfemiewetten Nigeria af: 'Schending van mensenrechten'

De hoogste rechtbank van de West-Afrikaanse statenorganisatie Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten(ECOWAS) heeft een baanbrekend oordeel geveld over blasfemiewetten in Nigeria. De rechters oordeelden dat bepalingen in de strafwet van de