Moeilijke Bijbelteksten: Wat betekenen de geslachtslijsten in Genesis?

God 18 maart 2020 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijk Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de lange lijsten met geboorten in het begin van het Bijbelboek Genesis. Veel mensen vinden die lijsten saai en betwijfelen het nut. Wat is de betekenis ervan?

Een betekenis zou kunnen zijn dat de opvolgende geboorten de tijdsduur van de Voortijd (Tijd tussen de Schepping en de watervloed (Noach)) zou aangeven. Maar dat is dubieus, omdat het namelijk niet zeker is of de tijdsrekening in de Voortijd dezelfde was als die van tegenwoordig. Dit heeft ermee te maken dat de watervloed gevolgen had die zich niet alleen tot het doden van mensen en dieren op aarde beperkte. De woorden van God in Genesis 8:22 wijzen erop dat Hij de seizoenen instelde. Hij zorgde ervoor dat de aarde vanaf toen langzaam voorover en achterover ging bewegen waardoor de zon afwisselend op de ene en daarna op de andere helft zou schijnen. Dit heeft niet alleen grote invloed op het klimaat, maar is ook ongunstig voor de slijtage van de aarde en de schepselen.

De vraag is of de instelling van de seizoenen de enige ingreep was. Heeft God bijvoorbeeld de aarde sneller doen draaien, waardoor de dagen korter zijn geworden (Mt 24:22)? Heeft Hij ook andere ingrepen gedaan in het zonnestelsel, zoals aan de maan, of het heelal? Het kan dus zomaar zijn dat ook de duur van dagen is verkort. Hoewel dit schijnbaar niet expliciet in de Bijbel staat. Zeker is wel dat de levensomstandigheden op aarde na de watervloed ongunstiger waren geworden. Dit wordt zichtbaar in de scherpe afname van levensduur van de mens (en waarschijnlijk ook van de andere schepselen). Binnen 300 jaar na de watervloed was de gemiddelde leeftijd van de mens niet veel meer dan 100 jaar.

Een andere gedachte is dat de geslachtslijsten ‘bewijs’ leveren van het bestaan van ‘heilig nageslacht’. Dat individuele heiligheid of van Gods volk (collectief) wordt doorgegeven via geboorten; etnocentrisme (tunnelvisie die stelt dat Gods volk gekoppeld is aan/afhankelijk is van fysieke afstamming). Kaïns gedrag liet, in de eerste generatie na Adam, echter zien dat dit niet bestaat. Hoe kan immers een boosaardige voortkomen uit een ‘heilig geslacht’?. De klap op de vuurpijl is dat in de laatste generatie voor de vloed slechts één vrome was overgebleven: Noach. Alle afstammelingen van de stamboom van Set, de godsdienstige opvolger van Adam bleken boosaardig geworden te zijn. Ook de gelovigen na Noach brengen zowel heiligen als boosaardigen voort. Soms in één zwangerschap (Gn 25:23).

Dan is er de gedachte van vrome opvoeding. Dat de geslachten in Genesis 5 worden genoemd om erop te wijzen hoe belangrijk het is dat de ouders aan hun kinderen Gods wil en het geloof overdragen. Maar het voorval van Kaïn laat zien dat geloofsontwikkeling een gave was die niet iedereen oppakte (Gn 4:7-9). De eerste generaties (ook die van na de watervloed) konden te rade gaan bij het vrome voorgeslacht die nog in leven waren. Sommige verzaakten hun geloof te ontwikkelen of lieten het overwoekeren door hun boze hart (Gn 6:3). Vroomheid werd van aanvang aan bepaald door eigen verantwoordelijkheid (Gn 2:16-17).

Calvijn dacht in de geslachtslijsten een bevestiging van Gods voorbeschikking (Predestinatie) van uitverkiezing te zien. God zou de geboorte van de genoemde vrome zonen altijd al bedoeld hebben. Alleen laat deze dubbele Verkiezingstheorie zich niet rijmen met het feit dat slechts één mens uit die afstammelingen genade vond in de ogen van God: Noach. Met de dood van alle overige mensen en dieren tot gevolg. Welk nut dient dubbele Verkiezing als het niet tot toename, maar afname van Gods volk leidt? Wat is het nut van het verwerpen van de meerderheid van mensen en dieren? Deze theorie is strijdig met het ultieme richtpunt in de Bijbel: dat zoveel mogelijk mensen worden toegevoegd aan Gods volk ten gunst van de Schepping.

Wat kan wel geleerd worden van de geslachtslijsten?:

Genesis 4
1. Kaïn (Hebr. Qajin – verkregen)
2. Henoch (Hebr. Chanoch – toegewijd)
3. Hirad (Hebr. ’Ierad – vloot)
4. Mechuja-el (Hebr. Mechoeja‘El – zij zijn door God verdelgd)
5. Methusa-el (Hebr. Metoesa‘El – zij zijn mannen van God)
6. Lamech (Hebr. krachtig)
7. Jabal, Jubal, Tubal-Kaïn en Naema (Hebr. Javal – waterstroom voortbrengen, Joeval – geluidstroom voortbrengen, Toeval-Qajin – gedragen door Kaïn en Na’amah – (grote) prachtigheid))

Genesis 5
1. Adam (Hebr. uit bloedrode aarde)
2. Set (Hebr. Sjet – herstel (van het patriarchaat))
3. Enos (Hebr. ‘Énosj – sterfelijk mens (die God ging aanroepen (Gn 4:26)))
4. Kenan (Hebr. Qejnan – genesteld bezit)
5. Mahalal-el (Hebr. Mahalal‘El – lof aan God)
6. Jered (Hebr. Jaréd – Neerdalende afstamming)
7. Henoch
8. Methusalach (Hebr. Metoesjalach – man van het wapen)
9. Lamech
10. Noach (Hebr. tijdelijke verlichting)

In de stamboom van Adam tot Noach (Gn 5) wordt meer vrome namen genoemd dan in die van Kaïn. Dit kan wijzen op grotere geloofsontwikkeling en op fysieke vruchtbaarheid. De namen in de geslachtslijn vanaf Set (Gn 5) laten een bedruktheid zien door de geloofsafval van Adam.

De namen in de geslachtslijn van Kaïn laten hoogmoed zien en een bewustheid op zichzelf aangewezen te zijn (leven vanuit eigen kracht). Van belang is ook te wijzen op de sterke overeenkomst tussen sommige namen in de twee geslachtslijnen wat erop lijkt te wijzen dat er later wederzijds contact was (competitie).

De twee geslachtslijsten hebben veel verschillen en de naambetekenissen laten zien dat ze twee afzonderlijke geslachten vertegenwoordigen: de boosaardigen en de vromen. De knapheid van Kaïns kleindochter, Naema (deze Hebreeuwse naam betekent ‘schoonheid’), verklaart dat de vromen toch afvallig werden: uiteindelijke vermenging van het geslacht van Set met die van Kaïn door huwelijken (Gn 6:2). Vandaar dat God ingreep (Gn 6:7).

De geslachtslijsten laten zien dat door de overtreding van Eva en Adam alle mensen van God afdwaalden (Rm 3:12) en slechts een enkeling nog in staat bleek om bij God genade te vinden (Mt 19:26).

Praatmee

Beluister onze podcast

#386 Daniël van Deutekom & Elmar Hofstee discussiëren over genezingsdiensten
Of beluister op:

Meerartikelen

Reenen
Opinie

Zondag vervangen als rustdag: een domme stap voor een christen

Christenen denken verschillend. Soms is dat gewoon prima. Soms is dat gewoon verkeerd. En soms is dat gewoon onverstandig. Dat laatste geldt wat mij betreft in elk geval voor christenen die de zondag niet meer als rustdag houde Er zijn heel wat dorpe

Ds. Bram Hofland
Opinie

Bijbel en politiek: de gevaren van snelle exegese en oppervlakkige meningen

“Heb je hem al gezien?”, werd me gevraagd. Het ging om het nieuwe filmpje van De Christelijke Apologeet. De afgelopen jaren is Chris Verhagen met zijn kanaal behoorlijk viral gegaan. Hij raakt allerlei thema’s aan om mensen te bemoedigen in hun geloo

Go Africa
Getuigenis

Youth With A Mission: Nigeriaanse ex-terroristen komen tot geloof in Jezus

In Nigeria gebeuren bijzondere dingen. Youth With A Mission meldt dat voormalige terroristen tot geloof in Jezus komen en dat christelijke weduwen diepe genezing ervaren. Dit gebeurt in een land dat al jaren zwaar wordt getroffen door aanvallen op ch

Israëlcentrum
Nieuws

Rechter legt demonstranten boetes op voor bekladden gebouw Christenen voor Israël

Vier activisten die betrokken waren bij het bekladden van het Israëlcentrum in Nijkerk, zijn door de rechtbank Arnhem veroordeeld tot voorwaardelijke geldboetes. De demonstranten gebruikten verf en lijm om teksten en posters op het gebouw van Christe

Jac de Gooijer
Opinie

Het debat over kerkklokken onthult meer dan we durven toegeven

De discussie rond godsdienstvrijheid, identiteit en de plaats van christelijke symbolen in de publieke ruimte raakt steeds vaker aan diepere vragen over onze cultuur en overtuigingen. Naar aanleiding van een recent gesprek tussen Wierd Duk en Gert-Ja

india
Nieuws

Spanningen lopen op in India na weigering christelijke begrafenissen

Twee christelijke families in de Indiase deelstaat Chhattisgarh kregen begin november te horen dat zij hun overleden dierbaren niet mochten begraven in hun eigen dorp. Dorpsbewoners blokkeerden de toegang tot de begraafplaatsen en gaven alleen toeste

Nigeria
Nieuws

Honderden christelijke schoolkinderen ontvoerd in Nigeria, tientallen weten te ontsnappen

In Nigeria zijn in enkele dagen tijd honderden kinderen en meerdere volwassenen ontvoerd bij aanvallen op een katholieke kostschool en een christelijke gemeente. Het gaat vooral om christelijke leerlingen en kerkgangers. Een deel van de kinderen kon

Dit is de week
Nieuws

Discussie over christelijke cultuur, kerkklokken en Jezus in EO-programma krijgt bizar einde

"Ik vind het apart dat er mensen zijn die niet zoveel met Christus hebben, maar wel een christelijke cultuur verdedigen. We kunnen het christendom niet verdedigen zonder Christus." Dat zei voormalig CU-leider Gert-Jan Segers zaterdagavond tijdens een

Meerartikelen

KPop Demon Hunters
Nieuws

Christelijke school vraagt ouders om terughoudendheid rond 'anti-christelijke' Netflix-film

Een Anglicaanse basisschool in het Engelse Poole heeft ouders gevraagd hun kinderen te ontmoedigen om op school liedjes te zingen uit de nieuwe Netflix-film KPop Demon Hunters. Volgens de school botst de nadruk op demonen in de film met de christelij

Ds. C.G. Vreugdenhil
Video

Ds. C.G. Vreugdenhil: “Jezus redt en Hij maakt echt gelukkig”

De Gereformeerde Gemeente van Bodegraven vierde dit najaar haar 100-jarig bestaan. Dit is een bijzondere mijlpaal in de geschiedenis van de plaatselijke kerk. Ter gelegenheid van dit jubileum werd een reeks ontmoetingen georganiseerd waarin gemeentel

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden vertelt over Katwijkse drenkeling die zich niet liet redden

"Vriend, driemaal stak ik Mijn hand naar je uit en je hebt het niet gezien", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee deelde in een recente preek een opvallend verhaal over een plaatsgenoot die tijdens een storm op zee in d

Thomas Quartier
Nieuws

Voormalig Theoloog der Nederlanden treedt uit als monnik na misbruikonderzoek

Theoloog en hoogleraar Thomas Quartier is uit zijn ambt als diaken gezet en heeft zelf verzocht om dispensatie van zijn kloostergeloften. Daarmee is hij officieel uitgetreden bij de benedictijnen en teruggekeerd naar de lekenstaat. Dat bevestigt abt-

Chris Verhagen
Video

Christelijke apologeet ziet Nederland afglijden naar 'doodscultuur'

In zijn nieuwste video waarschuwt Chris Verhagen, initiatiefnemer van De Christelijke Apologeet, voor wat hij een groeiende 'doodscultuur' in Nederland noemt. Van het normaliseren van Halloween tot het uitstellen van kinderen en het afnemen van respe

De Ongelooflijke Geschiedenis
Persbericht

Nieuwe EO-podcast onthult de impact van 2000 jaar christendom

Nederland wordt steeds minder religieus, maar de invloed van het christendom op onze samenleving is nog altijd enorm. In de nieuwe zevendelige podcastserie De Ongelooflijke Geschiedenis neemt presentator David Boogerd samen met historicus Beatrice de

Ron van der Spoel
Interview

Ron van der Spoel was even werkloos: "Ik mocht bidden en mijn vrouw verdiende het geld"

“Een half jaar lang werd ik meer gezien als werkloze dan als dominee. Dat was intens. Toch heb ik nooit getwijfeld aan onze roeping.” Ruim zes jaar geleden verhuisde dominee Ron van der Spoel met zijn vrouw Annette naar Limburg. Hij ervaarde dat dit

Ds. Kees Kant
Opinie

Nieuw Kairos-document: christelijke taal als wapen tegen Israël

Op 14 november brachten Palestijnse christenen een nieuw Kairos-document uit, voor het eerst sinds 2009. Onder de titel 'Geloof in een tijd van genocide' doen de opstellers een wereldwijde oproep aan kerken om zich te verzetten tegen wat zij omschrij

Jeffrey Schipper
Hoofdredactioneel commentaar

David de Vos is slachtoffer van een evangelisch piramidesysteem

Binnen de evangelisch-charismatische beweging worden leiders vaak groot gemaakt door een piramidesysteem dat draait om zichtbaarheid, succes en status. David de Vos wordt na zijn recente uitspraken (“alle mensen zijn kinderen van God”) vooral benader

Elise van Hoek
Opinie

Draagmoederwet ondermijnt rechten van moeder en kind

In Nederland ligt een voorstel op tafel om draagmoederschap legaal te maken. Het voorstel ondermijnt de rechten van draagmoeder en kind, stelt Elise van Hoek. Ze sprak op een conferentie in het Europarlement en sluit zich aan bij een brede beweging d

Ds. A. A. Egas
Video

CGK-predikant vertelt hoe straatarme krantenverkoper tot geloof kwam

"Johannes 3 vers 16? Ik begrijp het niet, maar het is een woord dat een kleine jongen behouden kan", aldus ds. A. A. Egas. De CGK-predikant deelde in een recente preek een ontroerend verhaal van een jonge krantenverkoper. Het verhaal speelt zich in h

Peter Roosendaal
Nieuws

Terugluisteren: de vergeten waarheid achter het geweld in Nigeria

Het geweld in Nigeria haalt opnieuw het wereldnieuws, maar volgens Open Doors wordt een essentieel deel van het verhaal structureel gemist: de religieuze dimensie. Terwijl sommige media deze maand suggereerden dat vooral moslims slachtoffer zijn en d