Moeilijke Bijbelteksten: Wat betekenen de geslachtslijsten in Genesis?

God 18 maart 2020 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijk Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de lange lijsten met geboorten in het begin van het Bijbelboek Genesis. Veel mensen vinden die lijsten saai en betwijfelen het nut. Wat is de betekenis ervan?

Een betekenis zou kunnen zijn dat de opvolgende geboorten de tijdsduur van de Voortijd (Tijd tussen de Schepping en de watervloed (Noach)) zou aangeven. Maar dat is dubieus, omdat het namelijk niet zeker is of de tijdsrekening in de Voortijd dezelfde was als die van tegenwoordig. Dit heeft ermee te maken dat de watervloed gevolgen had die zich niet alleen tot het doden van mensen en dieren op aarde beperkte. De woorden van God in Genesis 8:22 wijzen erop dat Hij de seizoenen instelde. Hij zorgde ervoor dat de aarde vanaf toen langzaam voorover en achterover ging bewegen waardoor de zon afwisselend op de ene en daarna op de andere helft zou schijnen. Dit heeft niet alleen grote invloed op het klimaat, maar is ook ongunstig voor de slijtage van de aarde en de schepselen.

De vraag is of de instelling van de seizoenen de enige ingreep was. Heeft God bijvoorbeeld de aarde sneller doen draaien, waardoor de dagen korter zijn geworden (Mt 24:22)? Heeft Hij ook andere ingrepen gedaan in het zonnestelsel, zoals aan de maan, of het heelal? Het kan dus zomaar zijn dat ook de duur van dagen is verkort. Hoewel dit schijnbaar niet expliciet in de Bijbel staat. Zeker is wel dat de levensomstandigheden op aarde na de watervloed ongunstiger waren geworden. Dit wordt zichtbaar in de scherpe afname van levensduur van de mens (en waarschijnlijk ook van de andere schepselen). Binnen 300 jaar na de watervloed was de gemiddelde leeftijd van de mens niet veel meer dan 100 jaar.

Een andere gedachte is dat de geslachtslijsten ‘bewijs’ leveren van het bestaan van ‘heilig nageslacht’. Dat individuele heiligheid of van Gods volk (collectief) wordt doorgegeven via geboorten; etnocentrisme (tunnelvisie die stelt dat Gods volk gekoppeld is aan/afhankelijk is van fysieke afstamming). Kaïns gedrag liet, in de eerste generatie na Adam, echter zien dat dit niet bestaat. Hoe kan immers een boosaardige voortkomen uit een ‘heilig geslacht’?. De klap op de vuurpijl is dat in de laatste generatie voor de vloed slechts één vrome was overgebleven: Noach. Alle afstammelingen van de stamboom van Set, de godsdienstige opvolger van Adam bleken boosaardig geworden te zijn. Ook de gelovigen na Noach brengen zowel heiligen als boosaardigen voort. Soms in één zwangerschap (Gn 25:23).

Dan is er de gedachte van vrome opvoeding. Dat de geslachten in Genesis 5 worden genoemd om erop te wijzen hoe belangrijk het is dat de ouders aan hun kinderen Gods wil en het geloof overdragen. Maar het voorval van Kaïn laat zien dat geloofsontwikkeling een gave was die niet iedereen oppakte (Gn 4:7-9). De eerste generaties (ook die van na de watervloed) konden te rade gaan bij het vrome voorgeslacht die nog in leven waren. Sommige verzaakten hun geloof te ontwikkelen of lieten het overwoekeren door hun boze hart (Gn 6:3). Vroomheid werd van aanvang aan bepaald door eigen verantwoordelijkheid (Gn 2:16-17).

Calvijn dacht in de geslachtslijsten een bevestiging van Gods voorbeschikking (Predestinatie) van uitverkiezing te zien. God zou de geboorte van de genoemde vrome zonen altijd al bedoeld hebben. Alleen laat deze dubbele Verkiezingstheorie zich niet rijmen met het feit dat slechts één mens uit die afstammelingen genade vond in de ogen van God: Noach. Met de dood van alle overige mensen en dieren tot gevolg. Welk nut dient dubbele Verkiezing als het niet tot toename, maar afname van Gods volk leidt? Wat is het nut van het verwerpen van de meerderheid van mensen en dieren? Deze theorie is strijdig met het ultieme richtpunt in de Bijbel: dat zoveel mogelijk mensen worden toegevoegd aan Gods volk ten gunst van de Schepping.

Wat kan wel geleerd worden van de geslachtslijsten?:

Genesis 4
1. Kaïn (Hebr. Qajin – verkregen)
2. Henoch (Hebr. Chanoch – toegewijd)
3. Hirad (Hebr. ’Ierad – vloot)
4. Mechuja-el (Hebr. Mechoeja‘El – zij zijn door God verdelgd)
5. Methusa-el (Hebr. Metoesa‘El – zij zijn mannen van God)
6. Lamech (Hebr. krachtig)
7. Jabal, Jubal, Tubal-Kaïn en Naema (Hebr. Javal – waterstroom voortbrengen, Joeval – geluidstroom voortbrengen, Toeval-Qajin – gedragen door Kaïn en Na’amah – (grote) prachtigheid))

Genesis 5
1. Adam (Hebr. uit bloedrode aarde)
2. Set (Hebr. Sjet – herstel (van het patriarchaat))
3. Enos (Hebr. ‘Énosj – sterfelijk mens (die God ging aanroepen (Gn 4:26)))
4. Kenan (Hebr. Qejnan – genesteld bezit)
5. Mahalal-el (Hebr. Mahalal‘El – lof aan God)
6. Jered (Hebr. Jaréd – Neerdalende afstamming)
7. Henoch
8. Methusalach (Hebr. Metoesjalach – man van het wapen)
9. Lamech
10. Noach (Hebr. tijdelijke verlichting)

In de stamboom van Adam tot Noach (Gn 5) wordt meer vrome namen genoemd dan in die van Kaïn. Dit kan wijzen op grotere geloofsontwikkeling en op fysieke vruchtbaarheid. De namen in de geslachtslijn vanaf Set (Gn 5) laten een bedruktheid zien door de geloofsafval van Adam.

De namen in de geslachtslijn van Kaïn laten hoogmoed zien en een bewustheid op zichzelf aangewezen te zijn (leven vanuit eigen kracht). Van belang is ook te wijzen op de sterke overeenkomst tussen sommige namen in de twee geslachtslijnen wat erop lijkt te wijzen dat er later wederzijds contact was (competitie).

De twee geslachtslijsten hebben veel verschillen en de naambetekenissen laten zien dat ze twee afzonderlijke geslachten vertegenwoordigen: de boosaardigen en de vromen. De knapheid van Kaïns kleindochter, Naema (deze Hebreeuwse naam betekent ‘schoonheid’), verklaart dat de vromen toch afvallig werden: uiteindelijke vermenging van het geslacht van Set met die van Kaïn door huwelijken (Gn 6:2). Vandaar dat God ingreep (Gn 6:7).

De geslachtslijsten laten zien dat door de overtreding van Eva en Adam alle mensen van God afdwaalden (Rm 3:12) en slechts een enkeling nog in staat bleek om bij God genade te vinden (Mt 19:26).

Praatmee

Beluister onze podcast

#383 Patrick & Jeffrey over de campagnes en zetels van CDA, ChristenUnie en SGP
Of beluister op:

Meerartikelen

pakistan
Nieuws

Blinde Pakistaanse christen aangeklaagd voor godslastering na jarenlange pesterijen

Een 49-jarige blinde christen uit Pakistan is gearresteerd op beschuldiging van godslastering, een misdrijf dat in het land met de dood kan worden bestraft. Volgens zijn familie gaat het om een valse aanklacht die voortkomt uit jarenlange pesterijen

coa
Nieuws

SGP stelt Kamervragen na geweld en intimidatie tegen Syrisch christelijk gezin in Zeeuws azc

SGP heeft Kamervragen gesteld over geweld en intimidatie waar christelijke asielzoekers in Nederland mee te maken krijgen. Directe aanleiding van de Kamervragen is de situatie van een christelijk Syrisch gezien in een azc in Goes, waar verschillende

L. van 't Wout
Video

CGK-predikant stelt dat christenen te weinig verwachting van het gebed hebben

Als iemand ziek is, bijvoorbeeld binnen onze familiekring of onder onze collega's, zeggen we al heel snel: 'Ik kan niets voor je doen, behalve bidden.' Maar in hoeverre verwachten we dat God daadwerkelijk onze gebeden wil verhoren en vervolgens ieman

Trump
Nieuws

Trump wil militair ingrijpen als geweld tegen Nigeriaanse christenen niet stopt

De Amerikaanse president Donald Trump heeft gedreigd met militair ingrijpen als het geweld tegen Nigeriaanse christenen door blijft gaan. Ook zijn minister van Oorlog bevestigde dat voornemen. Verder zetten de Verenigde Staten dan per direct alle hul

Stichting Israël en de Bijbel
Video

De twaalf toonbroden: teken van Gods blijvende trouw aan Israël

In een YouTube-fragment van Israël en de Bijbel spreekt David van Wijck over de diepe symboliek van de twaalf toonbroden in de tempel. Deze broden, die voortdurend voor Gods aangezicht lagen, zijn niet alleen een teken van aanbidding, maar ook van Zi

Donkey Mobile
Persbericht

Donkey Mobile en Kerkdienstgemist bundelen krachten

Donkey Mobile, ontwikkelaar van kerk-apps, neemt deze maand streamingplatform Kerkdienstgemist over. Met deze overname ontstaat het grootste christelijke techbedrijf van Nederland dat meer dan 2.000 kerken bedient met hoogwaardige digitale oplossinge

Robert Plomp
Column

Waarom zitten zoveel christenen naast Jona te mopperen?

In een wereld vol cynisme, woede en veroordeling raakt een tiener met zijn jasje de kern van ons probleem: “People are shit.” Hard, maar pijnlijk waar. Toch eindigt zijn moeder niet bij dat oordeel, maar bij genade: “That’s why Jesus died.” In deze i

Clever Mukombe
Interview

“Ze huilden van blijdschap toen ze hun Bijbel kregen.”

In het noorden van Zimbabwe ligt de regio Binga. In dit gebied leven mensen in diepe armoede. Op veel plekken is geen stromend water en geen elektra. Het landschap kenmerkt zich door droogte, stoffige wegen en ‘huisjes’ gemaakt van stokken met daarop

Meerartikelen

Henk Herbold
Opinie

Christenvervolging in Nederland is dichterbij dan veel mensen denken

Er vinden in ons land nog geen dingen plaats die op christenvervolging kunnen wijzen. Tenminste, niet als we het vergelijken met wat er in sommige andere landen gebeurt. Met name in islamitische landen worden christenen écht vervolgd vanwege hun gelo

Kees
Opinie

Abortusdiscussie raakt een open zenuw

De voorstanders van abortus maken zich enorme zorgen en zijn bang dat, net als in Amerika, ook in Nederland abortus verder ingeperkt gaat worden. Juist omdat in de afgelopen jaren er een verruiming is geweest van de abortuswetgeving is bevochten. Imm

 Rosanne Krijgsman
Nieuws

Singer-songwriter Rosanne Krijgsman brengt nieuwe single uit: 'Geef het maar over'

De christelijke singer-songwriter Rosanne Krijgsman heeft onlangs een nieuwe single uitgebracht: ‘Geef het maar over.' Het nummer ademt eerlijkheid en hoop, en vertelt over loslaten, vertrouwen en het vinden van rust te midden van verandering. De sin

Cvandaag podcast
Podcast

Cvandaag podcast: terugblik op campagnes CDA, CU en SGP

Wat betekenen de verkiezingsuitslagen voor de christelijke politiek in Nederland? In deze nieuwspodcast blikken Cvandaag-redacteuren Jeffrey Schipper en Patrick Simons terug op de campagnes van het CDA, de SGP en de ChristenUnie. Ze bespreken opvalle

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant wijst op eenstaatoplossing in conflict tussen Israël en Gaza

De zogeheten ‘tweestatenoplossing’ wordt door velen gezien als de manier om voorgoed een einde te maken aan het conflict tussen Israël en Hamas. Ds. J. Koppelaar, emerituspredikant binnen de Hersteld Hervormde Kerk (HHK), merkte in een recente preek

worship
Video

Wat betekent het woord ‘evangelisch’? Bekijk de uitlegvideo

Wat bedoelen we eigenlijk als we zeggen dat iemand of een kerk evangelisch is? In deze video wordt stap voor stap uitgelegd wat de term ‘evangelisch’ betekent. Van de oorspronkelijke betekenis ‘volgens het Evangelie’ tot de invloed van theologen, en

Licht onder de rivieren
Persbericht

Nieuw boek belicht evangelische stroming Zuid-Nederland

Onlangs is in de Baptistengemeente Brunssum-Treebeek het boek Licht onder de rivieren gepresenteerd. Onder redactie van Hans Riphagen en Jack Barentsen brengt dit werk de rijke, maar vaak vergeten geschiedenis in beeld van evangelische, baptisten- en

Jacoline de Bakker
Interview

Singleconferentie wil christelijke singles bemoedigen:“Neem de plek in die God je gaf”

Als iemand weet hoe het is om single te zijn in de kerk, is het Jacoline de Bakker wel. Nu is ze getrouwd en moeder van drie dochters, maar de jaren dat ze alleen was, hebben haar gevormd. “Ik weet hoe het voelt om de kerk alleen in te lopen en er oo

Tweede Kamer
Opinie

Wat de verkiezingsuitslag zegt over onze kijk op leven en dood

De uitslag van de verkiezingen is in grote lijnen een feit. Het is duidelijk dat D66 een grote partij zal worden. Dit is geen goed nieuws voor medische ethiek. Deze partij staat ver af van de NPV-standpunten. AbortusVolgens wetenschappers zijn de eer

Opperrabbijn
Column

Zondvloed bij ons thuis en een nieuw baantje als stemadviseur

Het lijkt bij opperrabbijn Jacobs thuis op dit moment de zondvloed wel, zo vertelt hij in zijn nieuwe onderstaande dagboek. Ook legt hij uit hoe het jodendom naar het huwelijk kijkt en wat daarbij de gebruiken zijn. Verder was de opperrabbijn aanwezi

CGK-synode
Nieuws

Broederlijk gesprek op komst: deputaten CGK reiken 'Rijnsburg' de hand

Deputaten vertegenwoordiging van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) willen graag in gesprek gaan met de kerkenraad van Rijnsburg, of - als dat beter past - met de commissie die namens de daar betrokken kerken het overleg voert. Dat schrijven

Sagrada Familia
Nieuws

Spaanse Sagrada Familia nu officieel de hoogste kerk ter wereld

De Sagrada Familia in Barcelona heeft de Ulmer Münster in Duitsland van de eerste plaats gestoten als het gaat om de hoogste kerktoren ter wereld. Donderdag werd het eerste deel van het torenkruis op de hoofdtoren van de beroemde, nog steeds onafgebo