Moeilijke Bijbelteksten: Wat betekenen de geslachtslijsten in Genesis?

God18 maart 2020 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijk Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de lange lijsten met geboorten in het begin van het Bijbelboek Genesis. Veel mensen vinden die lijsten saai en betwijfelen het nut. Wat is de betekenis ervan?

Een betekenis zou kunnen zijn dat de opvolgende geboorten de tijdsduur van de Voortijd (Tijd tussen de Schepping en de watervloed (Noach)) zou aangeven. Maar dat is dubieus, omdat het namelijk niet zeker is of de tijdsrekening in de Voortijd dezelfde was als die van tegenwoordig. Dit heeft ermee te maken dat de watervloed gevolgen had die zich niet alleen tot het doden van mensen en dieren op aarde beperkte. De woorden van God in Genesis 8:22 wijzen erop dat Hij de seizoenen instelde. Hij zorgde ervoor dat de aarde vanaf toen langzaam voorover en achterover ging bewegen waardoor de zon afwisselend op de ene en daarna op de andere helft zou schijnen. Dit heeft niet alleen grote invloed op het klimaat, maar is ook ongunstig voor de slijtage van de aarde en de schepselen.

De vraag is of de instelling van de seizoenen de enige ingreep was. Heeft God bijvoorbeeld de aarde sneller doen draaien, waardoor de dagen korter zijn geworden (Mt 24:22)? Heeft Hij ook andere ingrepen gedaan in het zonnestelsel, zoals aan de maan, of het heelal? Het kan dus zomaar zijn dat ook de duur van dagen is verkort. Hoewel dit schijnbaar niet expliciet in de Bijbel staat. Zeker is wel dat de levensomstandigheden op aarde na de watervloed ongunstiger waren geworden. Dit wordt zichtbaar in de scherpe afname van levensduur van de mens (en waarschijnlijk ook van de andere schepselen). Binnen 300 jaar na de watervloed was de gemiddelde leeftijd van de mens niet veel meer dan 100 jaar.

Een andere gedachte is dat de geslachtslijsten ‘bewijs’ leveren van het bestaan van ‘heilig nageslacht’. Dat individuele heiligheid of van Gods volk (collectief) wordt doorgegeven via geboorten; etnocentrisme (tunnelvisie die stelt dat Gods volk gekoppeld is aan/afhankelijk is van fysieke afstamming). Kaïns gedrag liet, in de eerste generatie na Adam, echter zien dat dit niet bestaat. Hoe kan immers een boosaardige voortkomen uit een ‘heilig geslacht’?. De klap op de vuurpijl is dat in de laatste generatie voor de vloed slechts één vrome was overgebleven: Noach. Alle afstammelingen van de stamboom van Set, de godsdienstige opvolger van Adam bleken boosaardig geworden te zijn. Ook de gelovigen na Noach brengen zowel heiligen als boosaardigen voort. Soms in één zwangerschap (Gn 25:23).

Dan is er de gedachte van vrome opvoeding. Dat de geslachten in Genesis 5 worden genoemd om erop te wijzen hoe belangrijk het is dat de ouders aan hun kinderen Gods wil en het geloof overdragen. Maar het voorval van Kaïn laat zien dat geloofsontwikkeling een gave was die niet iedereen oppakte (Gn 4:7-9). De eerste generaties (ook die van na de watervloed) konden te rade gaan bij het vrome voorgeslacht die nog in leven waren. Sommige verzaakten hun geloof te ontwikkelen of lieten het overwoekeren door hun boze hart (Gn 6:3). Vroomheid werd van aanvang aan bepaald door eigen verantwoordelijkheid (Gn 2:16-17).

Calvijn dacht in de geslachtslijsten een bevestiging van Gods voorbeschikking (Predestinatie) van uitverkiezing te zien. God zou de geboorte van de genoemde vrome zonen altijd al bedoeld hebben. Alleen laat deze dubbele Verkiezingstheorie zich niet rijmen met het feit dat slechts één mens uit die afstammelingen genade vond in de ogen van God: Noach. Met de dood van alle overige mensen en dieren tot gevolg. Welk nut dient dubbele Verkiezing als het niet tot toename, maar afname van Gods volk leidt? Wat is het nut van het verwerpen van de meerderheid van mensen en dieren? Deze theorie is strijdig met het ultieme richtpunt in de Bijbel: dat zoveel mogelijk mensen worden toegevoegd aan Gods volk ten gunst van de Schepping.

Wat kan wel geleerd worden van de geslachtslijsten?:

Genesis 4
1. Kaïn (Hebr. Qajin – verkregen)
2. Henoch (Hebr. Chanoch – toegewijd)
3. Hirad (Hebr. ’Ierad – vloot)
4. Mechuja-el (Hebr. Mechoeja‘El – zij zijn door God verdelgd)
5. Methusa-el (Hebr. Metoesa‘El – zij zijn mannen van God)
6. Lamech (Hebr. krachtig)
7. Jabal, Jubal, Tubal-Kaïn en Naema (Hebr. Javal – waterstroom voortbrengen, Joeval – geluidstroom voortbrengen, Toeval-Qajin – gedragen door Kaïn en Na’amah – (grote) prachtigheid))

Genesis 5
1. Adam (Hebr. uit bloedrode aarde)
2. Set (Hebr. Sjet – herstel (van het patriarchaat))
3. Enos (Hebr. ‘Énosj – sterfelijk mens (die God ging aanroepen (Gn 4:26)))
4. Kenan (Hebr. Qejnan – genesteld bezit)
5. Mahalal-el (Hebr. Mahalal‘El – lof aan God)
6. Jered (Hebr. Jaréd – Neerdalende afstamming)
7. Henoch
8. Methusalach (Hebr. Metoesjalach – man van het wapen)
9. Lamech
10. Noach (Hebr. tijdelijke verlichting)

In de stamboom van Adam tot Noach (Gn 5) wordt meer vrome namen genoemd dan in die van Kaïn. Dit kan wijzen op grotere geloofsontwikkeling en op fysieke vruchtbaarheid. De namen in de geslachtslijn vanaf Set (Gn 5) laten een bedruktheid zien door de geloofsafval van Adam.

De namen in de geslachtslijn van Kaïn laten hoogmoed zien en een bewustheid op zichzelf aangewezen te zijn (leven vanuit eigen kracht). Van belang is ook te wijzen op de sterke overeenkomst tussen sommige namen in de twee geslachtslijnen wat erop lijkt te wijzen dat er later wederzijds contact was (competitie).

De twee geslachtslijsten hebben veel verschillen en de naambetekenissen laten zien dat ze twee afzonderlijke geslachten vertegenwoordigen: de boosaardigen en de vromen. De knapheid van Kaïns kleindochter, Naema (deze Hebreeuwse naam betekent ‘schoonheid’), verklaart dat de vromen toch afvallig werden: uiteindelijke vermenging van het geslacht van Set met die van Kaïn door huwelijken (Gn 6:2). Vandaar dat God ingreep (Gn 6:7).

De geslachtslijsten laten zien dat door de overtreding van Eva en Adam alle mensen van God afdwaalden (Rm 3:12) en slechts een enkeling nog in staat bleek om bij God genade te vinden (Mt 19:26).

Praatmee

Beluister onze podcast

#323 Patrick & Jeffrey over het CGK-convent, christelijke PVV-stemmers en vergeving
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Willem Lingeman
Video

Waarom het huwelijk een bloedverbond is

Het huwelijk wordt op basis van de Bijbel een bloedverbond genoemd. Willem Lingeman legt aan de hand van het Oude en Nieuwe Testament uit waarom. "Er werden dieren gedood en in de lengte doorgesneden. De twee helften werden gespiegeld tegenover elkaa

Saati
Nieuws

Twee jaar celstraf voor christelijke vrouw in Iran nadat ze zich liet dopen

Laleh Saati, een christelijke vrouw uit Iran, is veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf. Ook krijgt ze een reisverbod van twee jaar. Dat hebben bronnen in Iran gemeld. De Iraanse autoriteiten beschuldigen Saati (45) ervan de nationale veiligheid i

André en Jacolien
Video

Jacolien gaf haar nier aan haar man André zodat ze samen weer in Gods koninkrijk kunnen dienen

André en Jacolien Stam dienen al enkele jaren vol passie in Gods koninkrijk, maar in de afgelopen maanden bleek André nog maar weinig energie te hebben. Dit bleek aan zijn nier te liggen. Zijn vrouw Jacolien besloot daarop een nier aan haar man af te

vervolging nigeria
Nieuws

Radicale moslims slaan weer toe: christelijke moeder en baby vermoord in Nigeria

In de staat Plateau in Nigeria zijn in de afgelopen twee weken meer dan dertig christenen om het leven gekomen bij aanvallen door islamitische Fulani-strijders, waaronder een jonge moeder en haar baby. De incidenten vonden plaats in het overwegend ch

Duizenden Joden bidden tijdens priesterlijke zege om vrijlating gijzelaars en vrede voor Israël
Nieuws

Duizenden Joden bidden tijdens priesterlijke zegen om vrijlating gijzelaars en vrede voor Israël

Gisterenochtend vond bij de Westelijke Muur in Jeruzalem de jaarlijkse priesterlijke zegen plaats. Dat meldt All Israel News. Bij de priesterlijke zegen waren duizenden Joden en verscheidene opperrabbijnen aanwezig. Tijdens het massaal bezochte evene

Ultraorthodoxe Joden
Nieuws

Ultraorthodoxe Jood start campagne om lastigvallen van christenen in Jeruzalem te verminderen

Een ultraorthodoxe Joodse activist is een openbare campagne gestart waarbij hij Joden oproept om christenen niet langer lastig te vallen in de Oude Stad van Jeruzalem. Dat meldt All Israel News. In de voorbije maanden deden zich verschillende inciden

Cvandaag podcast
Podcast

Cvandaag-redacteuren blikken terug op historisch convent CGK

De één wil synodebesluiten handhaven, een ander wil ruimte geven aan verschillende opvattingen. Hoeveel verschil mag er zijn binnen de kerken en waar ligt de grens? Daarover werd afgelopen zaterdag een uniek en belangrijk convent gehouden binnen de C

Pakistan vlag
Podcast

Hoe gaat het met Pakistaanse christenen na massa-aanval moslimextremisten?

Augustus 2023: chaos in de straten van Jaranwala. De christelijke wijk in de Pakistaanse stad werd aangevallen voor moslimextremisten. Kerken en huizen werden in brand gestoken en vele christenen vluchtten. SDOK startte gelijk een actie om noodhulp o

Meerartikelen

schip
Nieuws

Mercy Ships gaat derde ziekenhuisschip bouwen dankzij 'gulle donatie'

Mercy Ships is begonnen met het maken van plannen voor de ontwikkeling van een nieuw ziekenhuisschip. Het idee hiervoor komt voort uit de wens om meer capaciteit te ontwikkelen voor het leveren van medische zorg in Afrika. Door de vloot uit te breide

Mirjam Bikker
Nieuws

Tweede Kamer stemt in met ChristenUnie-initiatief: Catshuissessie over Jodenhaat op komst

Alle fracties in de Tweede Kamer, behalve Denk en Forum voor Democratie, zetten hun handtekening onder het voorstel van de ChristenUnie voor een Catshuissesie over antisemitisme in de samenleving. De Kamer debatteerde donderdag over het onderwerp. Ee

Bijbel
God

Refoweb-vragensteller: waarom wordt de antichrist 'zoon des verderfs' genoemd?

'De antichrist wordt in de Bijbel “zoon des verderfs” genoemd. Judas is de enige in de bijbel die deze naam ook kreeg. Zit daar een specifieke betekenis achter?', aldus een vragensteller in de vragenrubriek van Refoweb.nl. 'De Heere spreekt over Zijn

dominee J. C. de Groot
Video

Terugkijken: ds. De Groot over een bevrijdende ontmoeting met Jezus

‘Waar Jezus is, gebeurt er altijd wat,’ zei dominee J. C. de Groot tijdens een toerustingsavond van Geloofstoerusting in Rijssen. Hij sprak over de geschiedenis van Lukas 13:10-17 en hoe die God ook vandaag dezelfde is. Bekijk de lezing van ds. De Gr

Jaap Bönker
Verdieping

De Bijbel is een agrarisch boek

De Bijbel is voor een groot deel geschreven als een agrarisch boek. Er staan in verschillende gedeelten veel passages over zaken die voor de toenmalige mensen heel herkenbaar waren. In onze samenleving (met name in de steden) is het agrarisch begrip

Bobby Schuller
Nieuws

Komende zondag is Bobby Schuller te gast in Hour of Power

Komende zondag is de Amerikaanse televisiepredikant Bobby Schuller te zien in Hour of Power. Samen met presentator Jan van den Bosch blikken de twee terug op het 25-jarig bestaan van Hour of Power op de Nederlandse televisie. Hour of Power viert deze

bidden
Boekfragment

De gave van ‘het onderscheiden van geesten’: wat staat ons te doen?

De apostel Paulus somt in 1 Korintiërs 12:10 enkele gaven van de Geest op. Hij doet dat paarsgewijs. Eén paar betreft ‘profetie’ en ‘het onderscheiden van geesten’. Gezien de parallel met het volgende paar, ‘spreken in (vreemde) talen’ en ‘uitleggen

Arie-Jan Mulder
Column

Waarom droefheid en treurnis tijdens het avondmaal ongepast is

In eerdere afleveringen van deze columnreeks over onze ontdekking van het avondmaal hebben we gezien wat Jezus voor ogen stond bij de instelling van het avondmaal. Hij verwees daarbij naar vier wezenlijke Bijbelse elementen, die in de geschiedenis va

Marc de Vries
Video

Kersverse SGP-senator getuigt in maidenspeech van zijn geloof

"Wat is de zekerheid die je overhoudt als zelfs de vier muren van je huis niet overeind blijven staan? En uiteraard was zijn antwoord daarop: ‘Gods trouw en liefde'", aldus Marc de Vries. De Vries hield deze week zijn maidenspeech als kersverse SGP-s

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden over kerkelijke verdeeldheid: "Uiteindelijk is er maar één Heiland en één kerk"

"Wat hebben wij dan nog veel te leren met al onze kerkelijke verschillen, meningsverschillen, liggingsverschillen en weet ik wat allemaal nog meer voor verschillen. Er is maar één kerk: de algemene christelijke kerk. Evengoed als dat er maar één Zali

Joe Biden
Nieuws

Amerikaanse president maakt kruisteken tijdens pro-abortusbijeenkomst: 'Godslasterlijk'

Godslasterlijk, verachtelijk en walgelijk: zo wordt het optreden van de Amerikaanse president Joe Biden tijdens een recente pro-abortusbijeenkomst in Florida genoemd. The Christian Post meldt dat de Amerikaanse president namelijk tijdens de bijeenkom

Navalny
Nieuws

Russische priester geschorst vanwege herdenkingsdienst voor Navalny

Een Russische priester is voor drie jaar geschorst. Aanleiding is de door het patriarchaat in Moskou georganiseerde herdenkingsdienst voor de in februari overleden oppositieleider Alexei Navalny. Dat maakt Religion News Service bekend. Priester Dmitr