Met grote passie en ondersteund door een indrukwekkend mediagebruik, klinkt het ene Bijbelcitaat na het andere om de oneliners kracht bij te zetten. De aanwezigen juichen en klappen instemmend en een veelvuldig en luid ‘amen’ klinkt bijna na iedere uitgesproken zin.

Een aantrekkelijke boodschap
Het klinkt zo mooi. Volle zalen die willen ‘gaan voor Jezus’. En zeg nou eerlijk, de naam van de Heere Jezus klinkt en wordt aangeroepen, de Bijbel gaat open en men zegt te willen doen wat er in de Bijbel staat. Wat kun je hier nu op tegen hebben? En dat is ook het kribbige antwoord dat je regelmatig terugkrijgt uit de hoek van de welvaartsprediking wanneer je vraagt naar de onderbouwing en uitwerking van hun leer. Kritiek wordt opgevat als kritiek op de Heere Zelf. Vragen stellen is een teken van ongeloof en geestelijke zwakte. En zo brengt de leer van het welvaartsevangelie wrange vruchten voort op het Nederlands kerkelijk erf die zorgen voor verdeeldheid en spanningen in en tussen gemeenten, maar ook in families. Waar ligt nu het wezenlijke probleem? Hoe kan het welvaartsevangelie zo makkelijk ingang vinden in kerkelijk Nederland en hoe herken ik het welvaartsevangelie als dwaling?

Waar staat het welvaartsevangelie voor?
Als je het welvaartsevangelie kort en krachtig zou samenvatten, dan zou dat als volgt kunnen: het is Gods wil en wens dat de gelovigen gezond, rijk en gelukkig zijn en dit alles is mogelijk door het geloof in Jezus Christus dat bergen kan verzetten. Uiteraard valt er veel meer te zeggen, maar het opeisen van een hemels leven op aarde is toch wel de kern. Dit opeisen komt ook terug in de Engelse benaming van deze beweging, de ‘Word of Faith Movement’. Deze beweging gelooft sterk dat de woorden van een christen kracht hebben in de hemelse gewesten. Vanuit geloof zou je dan de vrijmoedigheid hebben om alles te vragen wat je wilt en als je echt gelooft, zul je het gevraagde ook ontvangen. Of het nu gaat om rijkdom, genezing, bevrijding of het krijgen van kinderen. Vraag het in geloof en je zult ontvangen, zo klinkt het credo in deze kringen.

Als je dit zo in eerste instantie hoort, dan zou je kunnen denken dat het best Bijbels is. Maar daar ligt ook de grote misleiding! Door een aaneenrijging van losse Bijbelteksten worden de Bijbelteksten uit hun context gehaald en gebruikt voor eigen doeleinden. Zo worden bijvoorbeeld specifieke teksten over opbrengst, land en nageslacht, beloofd aan Abraham in Genesis, klakkeloos overgezet als beloften voor de gelovigen welke dan recht zouden hebben op materiële rijkdom op basis van het verbond van God met Abraham. Een tekst die dan vaak wordt aangehaald is Galaten 3:14 waar staat: ‘…opdat de zegen van Abraham in Christus Jezus tot de heidenen zou komen’. Wie deze tekst los leest en interpreteert zonder context zou kunnen denken dat deze bewering Bijbels juist is.

Maar wie de tweede helft van Galaten 3:14 (en de hele brief) tot zich neemt, leest vervolgens: ‘…opdat wij de belofte van de Geest zouden ontvangen door het geloof.’ En dat alles is gebaseerd op wat we lezen in Galaten 3, waar staat: ‘Christus heeft ons vrijgekocht van de vloek van de wet door voor ons een vloek te worden…’ (vers 13). Kortom, je kunt alle eigen theorieën wel onderbouwen met losse Bijbelteksten, maar dat wil niet zeggen dat die theorie dan ook Bijbels is. En wat heb je nodig om dit te kunnen weten en onderscheiden? Kennis van Gods Woord en het hieruit voortvloeiende inzicht en onderscheidingsvermogen. En laat gebrek aan kennis van Gods Woord nu een van de grote oorzaken zijn waardoor het welvaartsevangelie ingang vindt in kerkelijk Nederland. Maar er zijn meer oorzaken.

Oorzaken opkomst
Waarom vindt het welvaartsevangelie zoveel ingang bij christenen? Allereerst heeft dit te maken met het aloude verlangen van de mens om hun veiligheid en zekerheid te vinden in geld, goed en gezondheid. Dit streven is niet nieuw. Het is van alle tijden en komt voor in alle religies en zelfs de grootste atheïsten verlangen naar een betere wereld, al dan niet voor zichzelf. Een zelfgerichte consumptiemaatschappij, zoals die tegenwoordig in Nederland grootschalig beleefd wordt, is een perfecte voedingsbodem voor het welvaartsevangelie. Maar daar is niet alles mee gezegd.

De gemeente van Jezus Christus heeft zich altijd staande moeten houden in een wereld die zelfgericht is, omdat dit hoort bij de grondbeginselen van de wereld (Galaten 4:3). Maar kenmerkend voor de eindtijd is dat door misleiding de wetteloosheid zal toenemen en hierdoor de liefde van velen zal verkillen. Het is mijn opvatting dat deze tekst niet gaat over de wereld, maar over de gemeente. De invloed van vrijzinnige godsbeelden en denkbeelden in van oorsprong orthodoxe gemeenten zorgt voor een verandering van denken en geloven. God is niet meer een heilig God Die voor eeuwig geprezen en gediend moet worden, maar een God die schijnt te moeten juichen over ons, zoals Opwekking 846 ons doet zingen, en ons als gelovigen moet dienen. We zien kerkdiensten in bepaalde kringen veranderen van erediensten voor de Eeuwige naar afhaaldiensten waarbij gelovigen als het ware door een geestelijke Mc-Drive rijden waar ze op bestelling hun wensen kunnen afhalen.

Aantrekkelijkheid
Door de enorme inzet van social media, een aantrekkelijke theologie en weinig eisen kan deze beweging sterk groeien in Nederland. De beweging kent weinig structuren en verbanden en werkt vanuit diverse landelijke en internationale netwerken en organisaties, maar vooral buiten kerkelijke gemeenten. Veel voorgangers en oudsten denken dat ze daarom het welvaartsevangelie wel buiten hun gemeente kunnen houden. Maar dan vergissen ze zich. Mede door de coronaperiode zijn veel gelovigen bekend geworden met de mogelijkheden van het internet. Filmpjes, werving en gelikte uitnodigingen komen via een strak georganiseerde marketing middels Facebook, X en YouTube op de schermpjes van de gelovigen die door Google al lang zijn geselecteerd als ‘geïnteresseerd publiek’, omdat je eenmaal iets met het christendom hebt. Zonder Bijbelkennis, zonder een sterke geloofsverdediging, zonder het besef dat we moeten waken voor misleiding (Mattheüs 24:4, 24), zijn gelovigen een makkelijk doelwit en zien we dat mensen de moderne dwaalleraren zonder enige moeite volgen. Want ja… ze spreken toch over Jezus? De Bijbel gaat toch open? We zien toch wonderen en tekenen?

Nieuwe slavernij
Het lijkt allemaal aantrekkelijk en Bijbels door te claimen dat, als je maar genoeg gelooft, de wonderen zich zullen aandienen. Maar ten diepste is het welvaartsevangelie een nieuwe slavernij die de gelovige weer doet terugkeren naar een wettisch bestaan. Want waar de wet zegt ‘Doe dit in jouw kracht en gij zult leven!’ zegt het Evangelie ‘Leef, en gij zult het doen in Mijn kracht!’ Het welvaartsevangelie legt echter de last niet bij Christus, maar opnieuw bij de gelovige met termen als: ‘Als jij maar gelooft dan zal het gebeuren.’ of ‘God wil het wel, nu jij nog’. Dit bewerkt mijns inziens een nieuwe slaafse aflaathandel waarbij geld en macht vaak een significante rol spelen. Kritiek en vragen horen bij ongeloof, volgens de leraren van het welvaartsevangelie. Daarom is de pastorale uitwerking bij mensen waarbij geen genezing plaatsvindt of waarbij geen wonder plaatsvindt, dramatisch. Beladen met schuld, financieel kaalgeplukt en moegestreden in het geloof vinden deze mensen vaak beschadigd weer hun weg naar de wereld.

De plek van wonderen en tekenen
Het volbrachte werk van Jezus Christus is niet gericht op de eer en glorie van de mens, maar op de eer en glorie van de Vader. Nergens lezen we dit duidelijker terug dan in Openbaring 4 en 5. Het Evangelie heeft ons laten zien dat Jezus Christus de lang verwachte Messias is, het beloofde Zaad van Eva, welke ook de zegen van Abraham voor alle volken heeft gebracht in de verlossing van zonde waardoor we verzoend worden met God de Vader. Halleluja! En de wonderen en tekenen in zowel de evangeliën als in Handelingen zijn tekenen die horen bij de komst en het werk van de Messias. Dit verzin ik niet, dit zegt het Woord zelf in Handelingen 2:22 en Hebreeën 2:1-4. Het kennen van Christus is het hoogste goed, want er is geen ander behoud dan door geloof.

Het leven uit God is niet automatisch een leven in welvaart, gezondheid en onafhankelijkheid, zoals de postmoderne mens wil, maar een leven uit genade. En dat rijke leven uit genade is al een wonder op zich. David W. Jones schreef: “Als het welvaartsevangelie waar zou zijn, is genade overbodig, God niet relevant en de mens de maat van alle dingen.” Wij mogen ons laten bemoedigen door de woorden van Paulus die juist spreekt over de doorn in zijn vlees in 2 Korinthe 12:7-10 en hier in zegt: ‘Mijn genade is voor u genoeg, want Mijn kracht wordt in zwakheid volbracht. Daarom zal ik veel liever roemen in mijn zwakheden, opdat de kracht van Christus in mij komt wonen.’

Christus alleen
Ik geloof dat wonderen en tekenen nog steeds kunnen plaatsvinden bij de verkondiging van het Evangelie. Maar het is niet het doel! Het draait om het kennen van Christus, bekering en wedergeboorte. God trekt mensen naar Hem! God geeft niet alles wat we willen, maar wat we nodig hebben. En wat we ten diepste nodig hebben is Christus! Wie Jezus geproefd heeft, ervaart een andere rijkdom en verlangt naar een andere rijkdom. Wie Christus kent beseft: buiten de rijkdom van het kennen van Christus is alles armoede. Christus kennen is genade!

Wietse van der Hoek is voorganger Baptistengemeente Beth-El Hoogeveen. Bovenstaand artikel verscheen eerder in Het Zoeklicht en is met toestemming overgenomen door Cvandaag.