De strijd om christelijke waarden in het Europees Parlement

Verdieping 6 juni 2024 7 minuten Piet Vergunst
Piet Vergunst

Ver van onze beleving en toch zo invloedrijk in ons dagelijkse bestaan, dat is Europa. De grootte van het Europees Parlement en haar werkwijze maken politiek vanuit Brussel en Straatsburg ondoorzichtig, ook voor christenen die betrokken burgers willen zijn. Toch gaan we volgende week donderdag, 6 juni, opnieuw naar de stembus.

Een laag dieper peilen, niet inzoomen op het nieuws van vandaag of op belangen voor groepen burgers, dat wil je als christen. Zonder diep in te kunnen gaan op de cultuurgeschiedenis van Europa stellen we de vraag naar levensbeschouwelijke lijnen, naar de bron van denken en handelen in het beleid van de overheid. Kunnen we in Nederland of Europa Psalm 75 nazeggen: ā€˜Het land en al zijn inwoners smolten weg, maar ik heb zijn pilaren vastgezet.’ Die roeping draagt een volksvertegenwoordiger.

Progressieve agenda
Ik herinner me dat in de jaren tachtig van de vorige eeuw Nederland tot een aangrijpende abortuswetgeving kwam en dat christenen van (diverse rooms-katholieke landen in) Europa een weerhoudende opstelling verwachtten. Die tijd is voorbij, zien we op de momenten dat abortus op de agenda van het Europees Parlement staat.

Twee maanden geleden gebeurde dit naar aanleiding van het besluit om abortus in de Franse Grondwet op te nemen. Achttien EuroparlementariĆ«rs stelden toen dat abortus een mensenrecht is, dat in Europa tot een grondrecht moet worden. Drie jaar geleden was het de Kroaat Pedrag Matic die in een discussie over de seksuele rechten van vrouwen ervoor pleitte om in elk van de 27 lidstaten abortus te legaliseren. De ā€˜democratische waarden waar Europa voor wil staan’, botsen op dit terrein met beleid in Malta, Hongarije, Polen, landen die te horen krijgen dat hun ā€˜abortuszorg’ (let op de woordkeus) niet veilig is. En in de Volkskrant werd de Italiaanse premier Giorgia Meloni getypeerd als ā€˜pleitbezorger van het ouderwetse huwelijk’.

Ons werelddeel is diepgaand gestempeld door het christelijk geloof, het geloof dat de centrale kracht was van volken in hun politieke, maatschappelijke en culturele gestalte, wat zich vertaalde in waarden en normen.

Tegen deze achtergrond is het begrijpelijk dat de SGP zich zowel keert tegen het uitrollen van een progressieve agenda op ethisch gebied, als tegen het overdragen van bevoegdheden van nationale lidstaten. Over euthanasie, draagmoederschap, abortus gaat Den Haag en niet Brussel.

Europa als teken van nood
Wie bovenstaande overdenkt, krijgt wellicht de bekend geworden zin uit de meditatie van dr. O. Noordmans in gedachten, woorden van net na de Tweede Wereldoorlog: ā€˜Wie een naam zoekt voor de nood der wereld, kan er thans ƩƩn vinden: Europa.’ Begrijpen we deze ernstige woorden, gezegd over een werelddeel dat vrijheid kent en overwegend welvaart?

Ongetwijfeld zal Noordmans gedacht hebben aan de Eerste Wereldoorlog, de vier jaren die het failliet betekenden van optimisme in onze cultuur, de jaren die getekend werden door de zinloosheid van een loopgravenoorlog tussen Fransen en Duitsers als volken van het christelijke Avondland (het Westen), een burgeroorlog op het Europese continent. Een oordeel zien we over Europa gaan. Ons werelddeel is diepgaand gestempeld door het christelijk geloof, het geloof dat de centrale kracht was van volken in hun politieke, maatschappelijke en culturele gestalte, wat zich vertaalde in waarden en normen.

Afscheid van de christelijke traditie, het geldt zowel in ons werelddeel als in de Verenigde Staten op vele terreinen. Het bracht de hervormde kerkelijke hoogleraar dr. H.W. de Knijff (overleden in 2019) tot de constatering dat Europa zijn ziel kwijt is, vervallen is tot materialisme.

Terwijl een meerderheid de Europese Unie (EU) uitbreiden wil tot een progressieve, seculiere superstaat, pleit een minderheid voor de erkenning van christelijke waarden.

Waardigheid voor elk mens
In de realiteit van vandaag is voor een christenpoliticus de hoop daarom gevestigd op de God van IsraĆ«l. Nog een keer Psalm 75, die belijdt ā€˜Uw Naam is nabij.’ De kerk verkondigt dat en volksvertegenwoordigers die leven bij Zijn Woord, brengen Zijn geboden ter sprake, behalve tot eer van Hem ook tot heling van mensen, met het oog op waardigheid voor elk schepsel. Dat hier een botsing van beginselen aan de orde is, is helder. Terwijl een meerderheid de Europese Unie (EU) uitbreiden wil tot een progressieve, seculiere superstaat, pleit een minderheid voor de erkenning van christelijke waarden.

Waarden als vrijheid, gelijkheid en solidariteit – noties die je op zich onderschrijven kunt – worden door de Europese meerderheid op een liberale manier ingevuld. Een voorbeeld? Begin vorig jaar kwam aan het licht dat de EU alleen handelsverdragen met Afrikaanse landen wil sluiten als zij hun wetgeving aanpassen, met name ten aanzien van abortus en de rechten van minderheden, onder wie homo’s en transgenders. Afrikaanse leiders reageerden getergd en spraken over ā€˜neokolonialisme’.

Veiligheid
Een ander thema is de zelfstandige positie van Europa, dat zich op het speelveld bevindt tussen Amerika, China en Rusland. Met name het CDA focust op een Europa dat op eigen benen staat, dat geopolitiek volwassen is. Veel aandacht voor veiligheid betekent dit. Het is een belangrijk signaal, als we zien dat de commandant van de strijdkrachten in ons land, Martin Wijnen, enkele maanden geleden bij zijn afscheid zei dat we niet moeten denken ā€˜dat veiligheid bij ons gegarandeerd is, omdat we 1500 km van de Russische grens liggen’. Afschrikking is de enige taal die de Russen verstaan, zei hij.

De lijsttrekker van de ChristenUnie, Anja Haga, noemt inzet voor geloofsvrijheid als eerste van haar speerpunten, een thema waarop zeker coalities met anderen te sluiten zijn.

In dit kader streeft de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, al enige jaren naar wat ā€˜strategische autonomie’ genoemd wordt. Immers, de band met Europa gaat Donald Trump minder aan het hart dan andere presidenten, zodat een eventueel nieuw aantreden van hem gevolgen zal hebben. Die versterking van het continent maakt dat diverse landen in Oost-Europa iets meer zicht lijken te krijgen op het lidmaatschap van de EU, om de buffer naar Rusland te vergroten. Denk aan OekraĆÆne, MoldaviĆ« en GeorgiĆ«. Tevens wordt de Europese wapenindustrie versterkt.

Kiezen voor eigenbelang?
Op grond van welke thema’s bepaal je welke partij jouw stem krijgt? Wie kan het meeste overzien, nu de wereld complex geworden is? Hoe wegen we de standpunten rond migratie, vluchtelingen en asiel, rond boeren en voedsel, rond klimaat en natuur, of rond het vrij rondlopen van wolven in onze regio? Hoe voorkomen we dat egoĆÆsme altijd weer de kop opsteekt en we kiezen voor eigenbelang? Met acht miljard wereldburgers, van wie er velen naar Europa willen komen, heeft welvaart geen vaste koers, kan versobering in het leven nodig zijn.

Daar komt godsdienstvrijheid als belangrijk thema bij. De lijsttrekker van de ChristenUnie, Anja Haga, noemt inzet voor geloofsvrijheid als eerste van haar speerpunten, een thema waarop zeker coalities met anderen te sluiten zijn. Het is de SGP die hierin medestander is en die tegelijk pleit voor meer steun aan Israƫl Ʃn voor beter toezicht op de subsidies die er vanuit Europa naar de Palestijnse gebieden gaan.

Lijstverbinding voorbij
Wat deze beide partijen betreft, 38 jaar vormden zij (en hun voorgangers) ƩƩn lijst bij de Europese verkiezingen. In de zomer van 2022 maakte de CU bekend deze lijstverbinding te willen beĆ«indigen. Ieder moet nu zelf een zetel binnenhalen. Op thema’s als klimaat en migratie zijn de meningen uiteengelopen, zodat voor de CU bij ƩƩn gezamenlijke lijst de geloofwaardigheid naar de kiezer op het spel staat. De SGP wilde wel samen verder, omdat ā€˜de kracht van het christelijke geluid de doorslag geven moet’.

Ik denk hierbij ook aan het bijzonder onderwijs, omdat er Europarlementariƫrs zijn die uit de verdragen van de EU het bijzonder onderwijs schrappen willen.

Voor beide partijen zal het erom spannen of de ene zetel behouden blijft, al kan het uitmaken dat het aantal zetels in het parlement van 705 naar 720 gaat en er twee van die vijftien extra voor Nederland zijn. We komen op 31 zetels. De onzekere CU- en SGP-zetel maakt dat beide partijen oproepen tot gebed, komende zondag, opdat het christelijke geluid in Brussel en Straatsburg gehoord blijft worden, opdat zij hun bijdrage mogen leveren aan een samenleving die barmhartig en rechtvaardig is, conform de geboden van God. Ik denk hierbij ook aan het bijzonder onderwijs, omdat er Europarlementariƫrs zijn die uit de verdragen van de EU het bijzonder onderwijs schrappen willen. Hoe ingrijpend is dat, niets minder dan het zagen van de tak van de boom waarop je zit.

Toerusting
Die voorbede Ć©n aandacht voor toerusting in de christelijke gemeente is sowieso nodig vanwege het verminderde zicht in ons land op de betekenis van christelijke politiek. In november scoorden CDA, SGP en CU samen elf zetels in de Tweede Kamer, waardoor hoogleraar Politieke filosofie Govert Buijs opmerkte: ā€˜Woensdag 22 november 2023, de dag waarop de Nederlandse verzuiling eindigde’.

Dwars tegen de tijdgeest in, tegen het denken wellicht van een jongere generatie, blijven we het belang van politiek bij een open Bijbel onderstrepen. De geboden van God waaieren immers uit over een breed terrein van ons leven. Dan zijn de beschermwaardigheid van beginnend en eindigend leven, de veiligheid van een vervolgde christen of de menswaardigheid van een door oorlog getroffen vluchteling grote thema’s, thema’s die ons maken tot betrokken burgers. Dat geldt ook van onze roeping om de aarde te bewaren en te bebouwen, en het bestaansrecht van IsraĆ«l als volk en staat

Toen in november de christelijke politiek in ons land tot elf kamerzetels implodeerde, zei ds. W.A. Zondag uit Dordt, predikant van de Gereformeerde Gemeenten, in dagblad Trouw: ā€˜Wat ik mijn catechisanten heb meegegeven, is dat die kleine partijen – ja, ook het CDA hoort daar nu bij – de waakvlammetjes van onze maatschappij zijn.’ Een mooi beeld is dat, waakvlam zijn, vlam die altijd brandt en die licht verspreidt. Tegelijk is die vlam een teken van hoop, omdat we belijden en vast geloven dat God regeert en heel de wereld in Zijn hand is.

Piet Vergunst is hoofdredacteur van De Waarheidsvriend. GeĆÆnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 53). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van deze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

sgp
Nieuws

SGP twijfelt na uitleg minister over strafbaarheid hulp aan illegalen: 'Uitstel van stemmingen'

De SGP wil dat de stemming in de Tweede Kamer over de Asielnoodmaatregelenwet wordt uitgesteld. De partij stelt dat minister David van Weel verwarring schept in de brief die hij schreef over het mogelijk strafbaar worden van het helpen van illegalen.

Brian Newberg en Lance Coles
Nieuws

Amerikaanse megakerk vraagt pastors ontslag te nemen vanwege rol in misbruikschandaal 

De New Life Church in Colorado Springs heeft twee pastors gevraagd ontslag te nemen. De reden is hun gebrekkige omgang met informatie over het vermeende seksueel misbruik door Robert Morris, oprichter van Gateway Church in Texas. De twee pastors dien

Johan Schep
Video

Johan Schep vertelt waarom het evangelie al in Genesis 1 begint

In de serie 'Jezus in het Oude Testament' vertelt evangelist Johan Schep dat de hele Bijbel, inclusief het Oude Testament, getuigt van Jezus. In meerdere afleveringen gaat Schep dieper in op zogeheten typen en schaduwbeelden van Jezus, zoals Adam en

Tonya Anne Laville
Nieuws

Voormalig politieagent in Mississippi verduisterde geld van kerk om huur te betalen

Een voormalige politieagent in de Amerikaanse staat Mississippi is veroordeeld voor het verduisteren van duizenden dollars van een katholieke kerk. Tonya Anne Laville (48) werkte als beveiliger bij de St. James Catholic Church in Gulfport, waar ze to

Handboeien
Nieuws

Amerikaanse pastor gearresteerd voor vragen om foto’s aan 11-jarig meisje

In de Amerikaanse staat Kentucky is pastor Clarence Barry Hungerford (58) gearresteerd op verdenking van het vragen om foto's van een 11-jarig meisje uit zijn eigen kerk. De man is inmiddels op non-actief gesteld. De familie van het meisje meldde zic

Bart Visser
Video

Bart Visser blikt vooruit op Zomerconferentie van New Wine

De zomer komt er weer aan en dat betekent: tijd voor zomerconferenties. Een van de bekendste is die van New Wine. Van 19 tot en met 25 juli strijkt de vernieuwingsbeweging neer op Landgoed Velder in Liempde. New Wine-directeur Bart Visser blikt vooru

ZERA worship
Persbericht

Festival met 50 uur non-stop aanbidding: line-up bekend is bekend

De volledige line-up van het ZERA worship festival 2025 is bekend. Tijdens dit unieke driedaagse festival, dat plaatsvindt van 14 tot en met 16 augustus in Maarsbergen, komen worshipformaties uit binnen- en buitenland samen voor 50 uur non-stop aanbi

asielzoekers
Nieuws

Brandbrief aan Tweede Kamer: christenen lijnrecht tegenover elkaar in asieldebat

Donderdag stemt de Tweede Kamer over de veelbesproken asielnoodmaatregelenwet. Christenen in de politiek Ʃn daarbuiten staan lijnrecht tegenover elkaar. Zo is er flinke kritiek op de SGP en stuurt een groot aantal christenen, kerken en organisaties e

Meerartikelen

Romy Kersten
Levensverhaal

TikTok-evangeliste Romy Kersten: "Zat ik niet tegen het plafond te praten?"

Moedig vertelt Romy Kersten (20) op sociale media over haar katholieke geloof. Met haar podcasts en video’s bereikt ze honderdduizenden jongeren per jaar. Ze heeft zo’n tienduizend vaste volgers op TikTok, vijftienhonderd volgers op Instagram en een

Arie-Jan Mulder
Column

Hoe reageer je als christen op de zonde van een ander?

Zonde is in eerste instantie een zaak van tekortschieten in liefde, zo komt in deze columnreeks over de zonde naar voren. Als we dit begrijpen kan dat ons helpen met de vraag hoe we in het dagelijks leven omgaan met zonde. Laten we eens kijken hoe we

Geert Benedictus
Opinie

Is de Israƫl-vlag voor de kerk een steen des aanstoots?

Bij sommige kerken is de blauwwitte vlag met strepen en Davidster een vast onderdeel op het liturgisch podium. Bij andere kerken is dat beperkt tot dagen als de Israƫl-zondag, de eerste zondag van oktober. Hoe komt dat dit jaar? Kan een kerk het zich

cvi
Nieuws

Waarom het ND berichtgeving over Christenen voor Israƫl niet rectificeert

Het Nederlands Dagblad heeft besloten haar berichtgeving over het onderzoek naar Christenen voor Israƫl (CvI) niet te rectificeren. CvI diende daartoe een verzoek in, maar de krant ziet geen aanleiding om dat te doen. In een uitgebreid statement legt

Diederik van Dijk
Persbericht

Transgenderwet ingetrokken: "Dit is de enige juiste uitkomst"

ā€œDit is de enige juiste uitkomst", aldus SGP-Kamerlid Diederik van Dijk in reactie op het intrekken van de verruiming van de Transgenderwet. ā€œEr waren twee moties Ć©n een interpellatie voor nodig, maar het resultaat is er.ā€ ā€œKwetsbare jongeren zijn ju

Kamerlid Pieter Grinwis
Persbericht

Aangenomen ChristenUnie-voorstel moet einde maken aan dakloosheid

De Tweede Kamer heeft vandaag met een breed gedragen steun het amendement van Kamerlid Pieter Grinwis c.s. (ChristenUnie) aangenomen, waarmee dakloze gezinnen met minderjarige kinderen worden toegevoegd aan de groepen woningzoekenden die gemeenten ve

Don Ceder
Nieuws

Kamer stemt in met strafbaarstelling illegaliteit: CU-Kamerlid Don Ceder uit stevige kritiek

De Tweede Kamer heeft dinsdag ingestemd met twee wetsvoorstellen die onderdeel zijn van het voorgenomen asielbeleid van het kabinet. Het betreft de strafbaarstelling van illegaliteit en het strafbaar stellen van hulp aan mensen zonder verblijfsvergun

Willem Ouweneel
Video

"Omdat Christus stierf, ben ik gered" - Christenen delen grootste geloofslessen

Wat was de grootste geloofsles die u leerde? Deze vraag stelden wij onlangs aan diverse christenen. Onder anderen CU-Tweede Kamerlid Don Ceder, EO-presentator Jurjen ten Brinke, SDOK-presentator Richard Groenenboom, theoloog Willem Ouweneel en presen

India
Nieuws

Indiase christenen in zee gedumpt: ā€œWe weten niet of ze nog levenā€

De onzekerheid is ondraaglijk voor Sadeq Shalom en andere Rohingya-christenen in India. Al bijna twee maanden hebben ze niets meer gehoord van hun geliefden die begin mei door de Indiase autoriteiten gedeporteerd werden – zonder waarschuwing en onder

Ds. B. Labee
Video

GerGem-predikant heeft boodschap voor jongeren die moeite hebben met bidden

"Ik hoor het nog wel eens dat jongeren het moeilijk vinden om te bidden. Gebruik dan maar deze woorden: 'Schep mij een rein hart, delg uit mijn ongerechtigheid en vernieuw in het binnenste van mij een vaste geest'", aldus ds. B. Labee. De GerGem-pred

N.T. Wright
Nieuws

Amerikaanse theoloog N.T. Wright: "God overstijgt gender"

De bekende Amerikaanse theoloog en voormalig bisschop van Durham, N.T. Wright, stelt dat God het menselijke begrip van gender overstijgt. Toch blijft het gebruik van mannelijke aanspreekwoorden als 'Vader' en 'Hij' volgens Wright Bijbels gezien veran

Bagtowar en Elias
Video

Wat houdt profetie in? Christenjongeren in gesprek

In deze aflevering van de ChristenDOM? podcast gaan Bagtowar en Elias in gesprek over de aard en actualiteit van profetie. De Bijbel staat vol profetieƫn: boodschappen van God, vaak uitgesproken door profeten, die richting geven, waarschuwen of hoop