In de afgelopen jaren werden er vrouwelijke ambtsdragers benoemd in christelijke gereformeerde gemeenten die een samenwerkingsgemeente vormen met kerken waar vrouwelijke ambtsdragers wél zijn toegestaan: de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKv) en Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK). Het gaat om gemeenten in Nieuwegein, IJmuiden, Arnhem en Hilversum. Ook dit jaar blijft er in de CGK onduidelijkheid bestaan over de vraag of vrouwen wel of niet ruimte moeten krijgen om als ambtsdrager te dienen. De generale synode besloot onlangs om niet eerder dan volgend jaar tijdens fysieke vergaderingen een besluit te nemen.

Met drie collega’s - prof. dr. A. Baars (Woudenberg), dr. C. P. de Boer (Sliedrecht) en ds. A. A. Egas (Damwoude) - heeft u het initiatief genomen tot een 'Verklaring van gevoelen'. Op een bijeenkomst van bezinning en gebed op 18 september in Amersfoort wordt de onrust en de verklaring besproken. Wat hoopt u met de verklaring en de bezinningsbijeenkomst te bereiken?
Kieviet: “Wat de verklaring betreft: het doel is uiting geven aan onze verontrusting over de ontwikkelingen binnen de CGK. Deze spitsen zich toe op de plaats van de zusters in de gemeente. Maar ze hebben ons inziens alles te maken met de visie op het Schriftverstaan en op het Schriftgezag.” Verwijzend naar “de interne spanningen binnen de CGK” voelden ds. Kieviet en zijn mede-initiatiefnemers zich genoodzaakt tot het opstellen en verspreiden van de verklaring.

“Nog iets: veel kerkenraden zijn verontrust. In diverse gemeenten staan broeders en zusters als het ware met de deurknop in de hand om de kerken te verlaten. Vandaar dat we ook de kerkenraden informeerden en hen een samenvatting en toelichting op de Verklaring van gevoelen gaven. Het staat de kerkenraden vrij een en ander te gebruiken ter voorlichting aan en toerusting van de gemeente.”

In de verklaring is sprake van 'nieuwe hermeneutiek' in plaats van een ander inzicht op Bijbelse gronden. Er kunnen toch ook Bijbelse motieven schuilgaan achter de voorstanders van vrouwelijke ambtsdragers? “Gereformeerd-zijn houdt in dat nieuwe inzichten altijd mogelijk zijn”, zei prof. dr. Van den Belt onlangs in dit CIP-interview.
“Van harte met dat laatste eens!”, antwoordt de predikant. “Maar dat nieuwe inzicht moet wel geijkt zijn door het spreken van die Schriften zelf. We spreken over nieuwe hermeneutiek omdat het omgaan met de Schrift fundamenteel anders dreigt te worden, vergeleken met voorheen. De Bijbel wordt op een andere manier benaderd. Het gevaar is dat Bijbelse uitspraken min of meer als tijdgebonden wordt beschouwd. De overgeleverde tekst, bijvoorbeeld over de plaats van de vrouw in de gemeente, wordt gezien als gestempeld door de tijd en de cultuur van toen, en daarom niet meer letterlijk toepasbaar in de huidige cultuur. Met als gevolg dat we tegen het voorschrift van Paulus in mogen gaan. De apostel schrijft: nee!, en wij lezen het als: ja!”

Theoloog Robert Plomp stelde onlangs op CIP.nl: "Dat Paulus zegt dat vrouwen hun man moeten gehoorzamen heeft vooral te maken met de context van Korinthe en niet met een scheppingsorde, die we niet terugvinden in het Oude Testament." Wat vindt u van deze uitspraak?
“'Gods Woord komt niet tot ons in het gewaad van culturele teksten', aldus Plomp. "Hij maakt een onterechte tegenstelling tussen Gods openbaring in Christus enerzijds en in Zijn Woord anderzijds. De Heere Jezus zegt daarentegen: ‘Gij onderzoekt de Schriften, en die zijn het die van Mij getuigen.’ Van een tegenstelling is dus helemaal geen sprake. Ik spreek tegen dat er in de Bijbel geen sprake is van scheppingsordeningen”, reageert ds. Kieviet, verwijzend naar Genesis 1:27 en 2:18 en 24.

“Het is opmerkelijk dat zowel de Heere Jezus als ook de apostel Paulus hierop inhaakt. Als zij spreken over de verhouding van de geslachten verwijzen ze terug naar de schepping. In 1 Korinthe 11:8 wijst de apostel erop dat niet de man is uit de vrouw, maar de vrouw uit de man. Ik zou niet weten waarom Paulus hier een toepassing van de woorden uit Genesis geeft, die slechts van toepassing zou zijn in die specifieke situatie en alleen voor die tijd. Daar wijst helemaal niets op.”

Als het gaat om de uitspraak dat vrouwen dienen te zwijgen, merkt Kieviet op dat Paulus verwijst naar de scheppingsordening: ‘gelijk de wet zegt!’ [1 Kor. 14:34]. “Het is naar mijn gedachte een heenwijzing naar Genesis 2: 18, waar de Heere aan Adam zijn vrouw geeft ‘tot een hulp als tegenover hem’. De apostel hecht eraan dat de gemeente (onder wie de vrouwen) zich schikken naar wat de Heere bij de schepping (dus niet pas na de zondeval) heeft geordend.”

Volgens Theoloog des Vaderlands Almatine Leene ligt onze focus vaak te sterk op de zwijgteksten. “Als we ons slechts daarop richten doen we de Bijbel te kort want er staan veel meer teksten in, waaruit blijkt dat mannen en vrouwen beide geroepen worden om te werken in Gods koninkrijk. Die teksten spreken elkaar niet tegen. Maar laten volgens mij een beide zien: vrouwen en mannen zijn gelijk (…) aan elkaar en moeten elkaar dienen.” Begrijpt u haar opmerking?
“Ja, begrijpen doe ik die uitspraak wel. Maar ik volg ze niet. Ik denk dat het ook onjuist is, om te zeggen dat man en vrouw gelijk zijn. De hele Schrift laat zien dat er van gelijkheid volgens Gods bedoeling geen sprake is: 1. De man is eerst gemaakt, daarna de vrouw. 2. De vrouw is aan de man gegeven tot hulp. 3. God is het Hoofd van Christus; Christus is het Hoofd van de man; de man is het hoofd van de vrouw, 1 Kor.11: 3. Er is geen sprake van gelijkheid, wel van gelijkwaardigheid: “in Christus is (…), noch man of vrouw; gij zijt allen één in Christus Jezus” (Gal. 3: 28). Maar dat impliceert nog geen gelijkheid.

Dat betekent niet dat de man de vrouw naar eigen believen mag onderdrukken. Integendeel, 'dient elkander door de liefde!' Paulus schrijft in 1 Korinthe 7: 3 en 4 niet alleen dat het lichaam van de vrouw het eigendom is van de man, maar eveneens dat het lichaam van de man het eigendom is van de vrouw. Dus er is zeker sprake van een zekere wederkerigheid. Maar toch hebben man en vrouw ieder een eigen positie in de gemeente van Christus. De Heere Jezus riep alleen maar mannen tot Zijn discipelen, en alleen mannen zond Hij uit als apostelen. Het waren alleen mannen die Paulus bij zich had als ouderlingen in de gemeente. Ook de diakenen in Handelingen 6 waren uitsluitend mannen.”

Terug naar de CGK. Hoe zouden de gemeenten in uw kerkverband moeten omgaan met samenwerkingsgemeenten die vrouwelijke ambtsdragers bevestigen?
“Die gemeenten moeten door de kerkelijke vergaderingen vermaand worden. Wat daarvan de consequenties zullen zijn, wens ik nu niet onder woorden te brengen. Kerkelijke vermaning roept op tot bekering. Met het oog op de kerken. Met het oog op gehoorzaamheid aan Schrift, belijdenis en kerkorde. Met het oog op waarheid en eenheid.”

“Zet het nemen van besluiten op de pauzeknop”, bepleitte prof. dr. H. J. Selderhuis in 2019. We zijn inmiddels een paar jaar verder. Wordt het tijd om op de startknop te duwen?
“Een besluit is uitgesteld tot volgend jaar. Dat spijt me erg. Dit duurt véél te lang. Het blijft nu maar hangen. Terwijl de pauzeknop is ingedrukt, is men bijvoorbeeld in Hilversum gewoon verdergegaan door opnieuw vrouwelijke ambtsdragers te bevestigen. Dat vind ik ernstig! Met verbazing lees ik in diverse reacties op de Verklaring van gevoelen dat wij als de opstellers kerkscheurend bezig zijn. Dat is een omkering van de feiten.”

Wat hebben deze verklaring en de bezinningsbijeenkomst op 18 september dan voor zin als we al in dit stadium zijn beland en er nauwelijks naar elkaar wordt geluisterd?
“Die vergadering wil een bijeenkomst van gebed en verootmoediging zijn. De uitkomst moet van Boven komen. Wij redden het niet. Als God het niet verhoedt, gaan er scheuren ontstaan.”

Ik zie een groep CGK’ers die dichtbij de NGK/GKv staan en een groep die zich geestelijk verbonden weet met de Hersteld Hervormde Kerk en Gereformeerde Gemeenten. Heeft de CGK nog bestaansrecht?
“Als we op deze voet verdergaan hebben we als CGK geen bestaansrecht meer. Dan hebben we de grondslag waarop we stonden verlaten. God verhoede het!”

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor cvandaag Premium

Je las net een gratis cvandaag Premium artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand