Moeilijke Bijbelteksten: Waarom werd Israƫl aan Davids dynastie ontnomen?

God 17 augustus 2022 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de achtergrond van het beƫindigen van het Davidische koningschap over heel Israƫl.

Israƫls koningschap en de Davidische dynastie die erdoor gevestigd werd bracht schijnbaar eenheid onder de stammen en nationale identiteit. Maar wie nauwkeurig de Bijbel bestudeerd zal zien dat er spanning bestond onder Israƫls stammen. Die bestond er al van oorsprong, maar het koningschap wist dat niet op te lossen en verergerde het ook.

Rivaliteit van Jakobs zonen
Jakob werd gezegend met een groot aantal mannelijke afstammelingen. De meeste kwamen voort uit zijn eerste vrouw Lea. Toch hield Jakob meer van zijn tweede vrouw Rachel (Gn 29:30). Dat had ongunstige gevolgen voor de gezinsverhoudingen.

Jakob schonk openlijk aan Jozef een erepositie in zijn gezin. Dat maakte zijn broers zeer afgunstig zodat ze hem gingen haten.

Het werd verergert, omdat Jakob ook meer hield van Rachels zonen dan van zijn andere zonen (33:2). Dit was vooral een probleem voor Lea’s zoon Ruben, Jakobs eerstgeborene. Maar Ruben maakte zijn positie waardeloos door ernstig tegen zijn vader te zondigen (35:22). Eerder hadden zijn broers Simeon en Levi door hun optreden tegen de Sichemieten zich in Jakobs ogen onwijs gedragen.

Jakob schonk openlijk aan Jozef een erepositie in zijn gezin (37:3). Dat maakte zijn broers zeer afgunstig zodat ze hem gingen haten (vers 4). Dit werd nog erger toen God Jozef profetische inzichten gaf (vers 8, 11). Sommige broers wilde hem daarom doodslaan (vers 18). Toen Jakob werd verteld dat Jozef waarschijnlijk dood was, ging zijn voorliefde uit naar Benjamin, Rachels tweede zoon (42:4; 44:20).

Jozefs hernieuwde voorkeurspositie
Toen Jozef zich weer aan zijn broers vertoonde was dat in Egypte als hoge beambte van de farao. Ze raakte daardoor in grote angst voor zijn wraak, maar Jozef was echter heel blij dat hij zijn familie weer kon verenigen en redden voor de heersende hongersnood.

Toen Jakob adopteerde toen Jozefs zonen ter vervanging van Jozef die immers eigendom van farao was geworden. Jakob had daardoor uiteindelijk 13 zonen. Jakob sprak bij de adoptie profetisch de voorkeur uit voor Efraïm, ondanks dat die niet de eerstgeborene was (48:20). Ook sprak hij over Jozef (d.i. Efraïm) de patriarchale zegen uit (49:22-26). Het is dan ook passend dat het Jozua, een nakomeling van Efraïm (Nm 13:8), was die de leiding had over Israëls inname van het beloofde Land.

Israƫls scepticisme
Naast de oorspronkelijke voorkeurspositie van Efraïm onder Jakobs zonen, lijken de Israëlieten een afkeer te hebben van een centralistisch bestuur. Die afkeer is niet zo vreemd. Niet alleen was er de slechte ervaring met Egyptes hiërarchische landsbestuur, maar Israël was in het beloofde land sterk toegenomen. Een groot volk heeft logischerwijs weinig overkoepelende binding.

Niet alleen was er de slechte ervaring met Egyptes hiƫrarchische landsbestuur, maar Israƫl was in het beloofde land sterk toegenomen. Een groot volk heeft logischerwijs weinig overkoepelende binding.

De Israƫlitische godsdienst leert ook dat Israƫl God als Koning had. Velen zagen ook niet waarom er naast het leiderschap van de (Hoge-)priesters en de oudsten nog een koning moest worden aangesteld.

De behoefte van het aanstellen van een centrale leider kwam dan ook vanuit de oudsten en niet zozeer vanuit de IsraĆ«lieten (1 S 8:4-5). IsraĆ«ls koningschap vestigde zich dus van bovenaf. Het is dan ook niet vreemd dat er scepticisme was over zo’n koning (10:27). Maar omdat God het koningschap bevestigde was het scepticisme ook kritiek op Hem. Er waren IsraĆ«lieten die vergaten dat God hen gevormd had.

Vandaar dat na de dood van Saul er buiten God om een van diens zonen tot opvolger werd gekroond (2 S 2:8-10), terwijl God eerder David had gekozen. David begon dus aanvankelijk alleen over de stam Judah te regeren.

Davids koningschap
Enige tijd later komt het tot een langdurige oorlog tussen de twee Israƫlitische koningen. Maar geleidelijk nam Davids invloed toe. Zo zelfs dat de oudsten van al Israƫls stammen wilde dat David koning zou worden (3:17). Na twee jaar regeren werd de koning van Israƫl vermoord door zijn dienaren (2:10; 4:7). Toen werd David koning over alle stammen.

Waarschijnlijk zag David in dat Hebron, hoewel de heilige aartsvaderstad, als residentie onvoldoende alle stammen kon vertegenwoordigen. Hebron ligt immers diep in het Judese stamgebied. Hij zal een meer noordelijk gelegen stad gezocht hebben. De keuze voor een eigen stad bij Jebus (de stad van David), het latere Jeruzalem, is in meerdere zin een gunstige keuze.

Liggend in het stamgebied van Benjamin was er een verband met Saul. Ook was het een KanaƤnitische stad tot in de dagen van David, dus ā€˜neutraal’ voor wat betreft IsraĆ«ls bezitsverdeling. Vervolgens haalde David ook de ark van het verbond naar die plaats, zodat het een belangrijke rol kreeg in IsraĆ«ls eredienst.

God liet Salomo weten dat het Davidische huis zou ondergaan (1 K 11:11) en de tempel verwoest (9:8).

Ernstige problemen binnen de Davids familie leidde ertoe dat een van zijn zonen, Absjalom, tegen hem rebelleerde en zich tot koning uitriep. David vluchtte voor hem weg en dat zorgde opnieuw voor verdeeldheid onder de stammen en over het koningschap.

Ook toen werd opnieuw een tegenkoning aangesteld. Deze tegenkoning was opnieuw een Benjaminiet genaamd Seba (20:1-2). Maar de Judeeƫrs bleven trouw aan David die de meervoudige rebellie wist te onderdrukken. Toch toont het de eigenzinnige sfeer onder de stammen.

Salomo’s koningschap
Het is een feit dat Salomo de grootste koning ooit was (2 Kr 9:22). Hij ontving van God wijsheid en Hij bestendigde zijn koninkrijk 40 jaar (1 K 11:42; 2 Kr 1:1). Dezelfde regeertijd als die van zijn vader. Heel Israƫl was hem gehoorzaam (1 Kr 29:23).

Maar de grote wijsheid die God hem schonk kon hem niet verlossen van de macht van de zonde. Juist door zijn grootheid maakte zijn afval van God zo ernstig. Toch bewees God hem genade, omwille van Davids vroomheid.

Maar God liet Salomo weten dat het Davidische huis zou ondergaan (1 K 11:11) en de tempel verwoest (9:8). Door Salomo’s zonden vielen de buurvolken IsraĆ«l aan en kregen ze de overhand. Maar dat niet alleen. Ook Salomo kreeg te maken met opstand onder de IsraĆ«lieten, net als zijn vader David.

Davids huis vernederd
God scheurde Israëls koninkrijk van Davids huis af, net zoals Saul was overkomen (1 S 15:28). De man die Hij koos om koning te worden over bijna geheel Israël was de Efraïmiet Jerobeam (1 K 11:31, 37-39). Hij was eerder door Salomo in dienst genomen (vers 28), net zoals Saul had gedaan met David. God hield echter wel een afstammeling van David aan als koning over Jeruzalem en diens omringende stamgebied van Benjamin (vers 36).

Salomo had nog geprobeerd Jerobeam te doden, net zoals Saul deed met zijn vader David. Jerobeam vluchtte daarom, net als David. Salomo’s zoon, Rechabeam, bleek onbekwaam voor het koningschap. God had het zo beschikt dat de Davidische dynastie werd vernederd door het koningschap over IsraĆ«l ervan te ontnemen (11:39; 12:15-16). Juda bleef echter trouw aan Davids huis. Zo eindigde het Davidische koningshuis tot op deze dag (vers 19).

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. P. D. Teeuw
Nieuws

Nieuwe dominee voor hervormde gemeente Arnemuiden: ds. P. D. Teeuw

De hervormde gemeente Arnemuiden verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. P. D. Teeuw uit Sliedrecht heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In het Zeeuwse stadje volgt hij ds. M. Klaassen op die in 2022 vertrok en sinds juni 2024 ver

Regenboogvlag
Nieuws

Duitsers verdeeld over regenboogvlag op kerken: slechts 2 op de 10 zijn voor

Slechts twintig procent van de Duitsers vindt het gepast om de regenboogvlag te hijsen. Deze vlag is een symbool van de LHBTI-beweging en wordt op sommige overheidsgebouwen en kerken geplaatst. Een opiniepeiling van Insa-Consulere, uitgevoerd in opdr

Politieagent Amerikaanse immigratiedienst
Nieuws

Christelijke asielzoekers opgepakt tijdens bezoek aan Amerikaans immigratiekantoor

Pastor Ara Torosian van de Cornerstone Church in West-Los Angeles is diep geschokt na de arrestatie van een Iraans christelijk gezin uit zijn gemeente. De ouders en hun 3-jarig kind werden vorige maand opgepakt tijdens een afspraak bij een immigratie

Benjamin Netanyahu
Nieuws

Onderzoek: Ben-Gurion verwees vaker naar Bijbel dan Netanyahu

Uit een nieuwe studie blijkt dat David Ben-Gurion, IsraĆ«ls eerste premier, in zijn toespraken tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog (1948–1949) vaak verwees naar de Bijbel en Joodse geschiedenis. De huidige premier Benjamin Netanyahu (foto) doet dat mi

Ds. M. Messemaker
Video

Ds. Messemaker vraagt kerkgangers wat er straks op hun grafsteen komt te staan

"Wat mag er straks op uw grafsteen staan?", zo vroeg ds. M. Messemaker in een recente preek aan zijn toehoorders. De hervormde predikant uit Cillaarshoek preekte over Zondag 22 uit de Heidelbergse Catechismus, waarin de troost van de opstanding centr

Iran
Nieuws

Iraanse christen uitgezet uit Turkije en gearresteerd bij terugkeer in Iran

Een Iraanse christen die eerder dit jaar zijn land ontvluchtte vanwege een zware gevangenisstraf, is door Turkije uitgezet. Direct na aankomst in Iran werd hij gearresteerd. De 37-jarige Mehran Shamloui is een voormalige moslim die zich tot het chris

Jeffrey Schipper
Hoofdredactioneel commentaar

Het water van twee radicale evangelisten stinkt naar hoogmoed

De evangelisten Bert Put en Leendert van den Heuvel slaan wild om zich heen. Dit doen ze naar eigen zeggen uit bewogenheid met mensen die binnen de reformatorische gezindte worstelen met geloofszekerheid. Ik ken meerdere mensen die hetzelfde constate

Petra van Aalst
Column

Tussen Psalm 104 en Boeddhabeelden: geestelijke strijd in Alpengebied

De zomervakantie is aanstaande. Veel Nederlanders zullen weer genieten van de prachtige bergnatuur hier in Oostenrijk. De schoonheid van de schepping is hier zo sprekend. Veel Bijbelgedeelten gaan leven. Psalm 104 bijvoorbeeld. In de Herziene Statenv

Meerartikelen

Farshid Seyed Mehdi
Podcast

Farshid Seyed Mehdi wijst op actualiteit Bijbelse profetie: ā€œGod heeft een plan met Iranā€

In de Cvandaag podcast verbindt evangelist Farshid Seyed Mehdi de profetie uit Jeremia 49 met de huidige situatie in Iran en de wereldwijde verspreiding van Iraniƫrs. Volgens hem zien we vandaag de vervulling van wat de profeet Jeremia eeuwen geleden

Pastor Arm en zijn vrouw Nina
Interview

Kerkplanting in boeddhistisch Thailand: ā€œAls Hij zegt ā€˜ga’, dan gaan weā€

Pastor Arm en zijn vrouw Nina zijn vier jaar geleden samen met de Nederlandse Ab en Clarine Mol begonnen met het stichten van een gemeente, in het boeddhistische NoonSuung in Thailand. In het begin bestond de gemeente slechts uit zes mensen, inclusie

Britse Lagerhuis
Nieuws

Ochtendgebeden in Brits parlement worden niet afgeschaft

In het Britse Lagerhuis wordt al eeuwenlang elke werkdag begonnen met gebed. Deze gewoonte ligt echter opnieuw onder vuur. Humanists UK noemt de praktijk ā€œoneerlijkā€ voor parlementsleden die geen christen zijn en pleit voor afschaffing. Toch gaf de h

Nigeria geweld
Nieuws

Nigeriaanse christenen gedood na nieuwe aanvallen Fulani-herders

In Nigeria zijn christenen opnieuw slachtoffer geworden van geweld. Fulani-herders vielen maandagavond twee dorpen aan in de staat Kaduna, waarbij twee christenen werden gedood en drie anderen gewond raakten. Dit melden lokale bewoners aan Christian

Ursula von der Leyen
Nieuws

Haat tegen christenen neemt toe: Spaanse organisatie roept EU op tot actie

De Spaanse organisatie Observatorium voor Godsdienstvrijheid (OLRC) heeft deze week een dringende oproep gedaan aan Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie. Ze vragen om de aanstelling van een speciale EU-coƶrdinator die haatmisdri

Europese Unie
Nieuws

Hongaarse politica slaat alarm na ā€˜antichristelijk’ rapport

"Binnen de Europese Unie (EU) wordt goddeloosheid steeds meer zichtbaar", waarschuwt de Hongaarse regeringscommissaris Bernadett Petri. Aanleiding is een rapport van het European Parliamentary Forum for Sexual and Reproductive Rights (EPF), dat volge

Rafael en Remilyn
Getuigenis

Rafael: van gangster tot Gods dienaar

Rafael, uit Cavite op de Filipijnen was gevreesd, gewelddadig en verslaafd. Maar toen Gods Woord hun gezin bereikte via het Project Filippus van Bible League, begon er iets te veranderen. Vandaag leidt hij zijn gezin in gebed en verspreidt hij het Ev

Kenneth Moales Jr
Nieuws

Amerikaanse voorganger overleeft gewelddadige carjacking: "Een wonder dat ik nog leef"

Voorganger Kenneth Moales Jr. uit de Amerikaanse staat Connecticut overleefde eind juni een gewelddadige carjacking in Baltimore. Tijdens de carjacking werd hij door een 16-jarige jongen met een vuurwapen bedreigd. Moales, verbonden aan de Pentecosta

Ds. G. van Zanden
Video

Hervormde predikant vraagt toehoorders of hij hun internetgeschiedenis mag zien

"Mag ik jullie internetgeschiedenis eens zien? Nee, hƩ? Dat dacht ik wel", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee stelde deze vraag in een recente preek aan zijn luisteraars. De predikant wees hen erop dat ze een streep m

Ds. D. M. Heikoop
Boekfragment

Wees nuchter en waakzaam: Petrus’ alarm tegen de duivel

Achter alle weerstand die christenen in hun omgeving ontmoeten en achter alle kwaadsprekerij over hen, ziet Petrus één vijand bezig: de duivel (Grieks: diabolos) (vs. 8), de grote tegenstander van God en Zijn gemeente. En daarom roept hij met een tweevou

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp: "Het is essentieel om Gods Geest alle ruimte te geven"

Als je wil dat Gods Geest werkzaam wordt in je leven, moet je Hem wel de ruimte geven. Dat stelt spreker en schrijver Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Levenslicht'. Van de Kamp behandelt in deze video Handelingen 19 waar Paul

Gerdien Lassche - Nelleke Plomp
Interview

Steeds minder mensen krijgen kinderen: slecht nieuws? Christenen reageren

Wereldwijd daalt het geboortecijfer en dat baart de Verenigde Naties (VN) zorgen. In veel landen besluiten mensen minder of zelfs helemaal geen kinderen te willen krijgen. Oorlogen, de klimaatcrisis Ʃn financiƫle onzekerheid spelen daarin een grote r