Hoe de oorlog de Oekraïense kerk verandert (op een positieve manier)

Nieuws 29 maart 2022 Open Doors
Oekraïense christenen

“Op dit moment zien we veel bommen die niet ontploffen”, zegt Victor Punin, een predikant in Kiev. “We horen getuigenissen van mensen die kort voor een aanval uit de gevarenzone zijn gehaald.”

Ondanks het meedogenloze conflict dat al enkele weken in zijn land woedt, bidden Victor en zijn gemeente met een duidelijke verwachting dat hun gebeden verhoord zullen worden. “Vandaag hebben we om 12.00 uur gebeden met alle denominaties”, zegt Victor. “Er werd aangekondigd dat heel Oekraïne samen zou bidden, hoewel het moeilijk is om elkaar persoonlijk te ontmoeten.”

Zijn vriend dominee Keith Daniel beaamt het. “De Oekraïense kerk is een biddende kerk.” Het is duidelijk, luisterend naar hun verhalen, dat de kerk dient en missiegericht is. Het is een kerk die in de loop der jaren is gerijpt. Een cruciale ontwikkeling.

“Ik ontdekte dat de Oekraïense kerk op zoveel manieren volwassen was geworden”, zegt hij. “Kerken zijn nu actief in zending”

Keith woont in de centraal gelegen stad Kryvyi Rih. Hij herinnert zich hoe hij voor het eerst, in 1999 als zendeling naar Oekraïne ging. Het was een paar jaar na de val van het IJzeren Gordijn, “een spannende tijd”.

In de jaren negentig vonden overal kerkplantingen plaats. Het was bijna een opwekking, blikt Keith terug. “Er was inbreng vanuit het buitenland en er is veel goeds gedaan. Met al die nieuwe kerkstichtingen leerden veel jonge predikanten de kneepjes van het vak.”

Een volwassen kerk
Toch kijkt Keith niet terug op de vorige eeuw als een ‘gouden eeuw’ voor de kerk in Oekraïne. Toen hij in 2010 terugkeerde om in Oekraïne de discipelschapsorganisatie Kingfisher Mobilizing Centre te leiden, stond hij versteld van de transformatie die kerken hadden ondergaan.

“Ik ontdekte dat de Oekraïense kerk op zoveel manieren volwassen was geworden”, zegt hij. “Kerken zijn nu actief in zending.” Het is een volwassenheid die de Oekraïense kerken goed van pas komt nu de duisternis van het oorlog opnieuw hun land overschaduwt. Veel kerken in het hele land staan klaar om een cruciale rol – humanitair en spiritueel – te spelen in de huidige crisis.

“Onze mensen reizen het hele land door om te helpen”, voegt Victor eraan toe. “Ze doen verschillende dingen. In Kiev helpen ze mensen in schuilkelders. Ze staan mensen bij die alleen in appartementen wonen – ze praten hen moed in, brengen voedsel en voorzien in allerlei soorten behoeften. Velen helpen vluchtelingen de grens over te komen.”

"De Heer doorbreekt kerkmuren. De huidige crisis met Rusland is de grootste oorzaak van een veranderde houding. Dat is prachtig!"

Barrières doorbroken
Het is gemakkelijk om de betekenis te missen van de woorden ‘alle denominaties’ die Victor gebruikt wanneer hij spreekt over hun gebedsbijeenkomsten. Toen het IJzeren Gordijn in 1990 viel en er nieuwe kerken in Oekraïne werden geplant, was er een duidelijk gebrek aan eenheid in veel delen van de christelijke kerk.

“De charismatische evangelischen werden door de orthodoxe gelovigen meestal gezien als een sekte van rare mensen”, herinnert Keith zich. Er heerste ook wantrouwen tussen pinkstergelovigen en nieuwgeplante charismatische kerken. Dat blijkt nu allemaal veranderd. De huidige crisis met Rusland is de grootste oorzaak van een veranderde houding.

“Evangelischen stonden altijd een beetje in de schaduw van de Orthodoxe kerken”, zegt Keith. “Maar sinds het geweld in de Donbas-regio in 2014 begon, traden ze op de voorgrond door heel actief de gemeenschap te helpen. Omstanders begonnen te zeggen: ‘Wauw, deze mensen zijn echt oprechte christenen!’ De Heer doorbreekt kerkmuren. Dat is prachtig!”

“Er is nu respect voor elkaar”, is zijn ervaring. “In onze stad hebben verschillende denominaties regelmatig bijeenkomsten gehad, samen gegeten en samen gebeden. We zijn begonnen elkaars hart te zien.” Op dit moment zijn alle verschillen die scheiding maakten ingestort, zegt ook Victor. “Elke christen bidt met dezelfde houding.”

“Veel christenen nemen niet graag de wapens op en voelen er weinig voor om anderen om het leven te brengen. Het liefst zouden ze Oekraïne verlaten”

De gecoördineerde daden van gebed en dienstbaarheid zijn des te indrukwekkender als je bedenkt hoe moeilijk het is voor kerken om te blijven functioneren in de huidige chaotische omstandigheden. “We kunnen geen zondagse bijeenkomsten houden en we kunnen ons personeel niet betalen”, zegt Victor. “Het hele bestuur van kerken ligt plat. Veel leden van onze gemeente hebben ervoor gekozen om Kiev of zelfs Oekraïne te ontvluchten. De kerk als instituut werkt nu niet, maar als relationeel lichaam zijn we dat nog steeds.”

Stapsgewijze omslag
“Elke ochtend nemen we contact op met iedereen in de kerk, met de vraag waar ze zijn. Zijn ze veilig, is alles in orde? We richten ons op het dienen en bemoedigen van elkaar. Zo verblijven er momenteel elf mensen in ons huis, omdat zij geen onderdak meer hadden.”

Keith zegt dat hij een stapsgewijze verandering zag in de toewijding van de Oekraïense kerk om hun gemeenschappen te dienen tijdens de Russische invasie van de regio Donetsk in 2014. Hij haalt een kerkproject aan dat hij zag beginnen in Marinka, een klein stadje in de buurt van Donetsk.

“Op het hoogtepunt van de strijd werd er een bakkerij gebombardeerd, die tot dan de regio van brood had voorzien. Leden van een lokale kerk kregen giften uit heel Europa. Van dat geld huurden ze een pand, openden een bakkerij en huurden het personeel in van de verwoeste bakkerij. En dit werd een ontmoetingspunt voor de hele gemeenschap. Op de tweede verdieping kwamen ze bijeen als een kerk, niet behorend tot een bepaalde richting. De kerk staat open voor iedereen.”

“De kerk is nu volwassen. Ze is zelfvoorzienend en plant zichzelf voort. Ik denk dat wij als kerk in het Westen nog veel van de kerk in Oekraïne kunnen leren”

Rust en kalmte
Op mediabeelden is te zien hoe burgers zich bewapenen met geweren en molotovcocktails. Hoe kijken Victor en zijn medechristenen naar gewelddadig verzet? Terwijl veel burgers zich bewapenen, proberen de meeste van deze christenen elke vorm van gewelddadige confrontatie te vermijden. “Veel christenen nemen niet graag de wapens op en voelen er weinig voor om anderen om het leven te brengen. Het liefst zouden ze Oekraïne verlaten.”

Op de vraag hoe zijn overgebleven gemeente zich voelt, antwoordt Victor: “Dat vind ik zo wonderlijk! Er is rust en kalmte onder de mensen met wie ik contact heb. Ik zie bij veel kerkmensen dat ze zich niet uit het veld laten slaan en dat er onder hen grote bereidheid is om gewoon iets te doen. Natuurlijk zijn er altijd mensen die eerst aan zichzelf denken. Maar ik sta verrast hoeveel mensen bereid zijn zich op te offeren voor anderen.”

Voor Keith heeft de kerk in Oekraïne in de afgelopen decennia een indrukwekkende metamorfose ondergaan. “De kerk is nu volwassen. Ze is zelfvoorzienend en plant zichzelf voort. Ik denk dat wij als kerk in het Westen nog veel van de kerk in Oekraïne kunnen leren.”

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israël-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Jurjen ten Brinke
Video

God voelt ver weg: hoe nu verder? Bekende christenen reageren

Het is een vraag die we misschien allemaal wel eens stellen: hoe kom ik dichter bij God als ik mij ver bij Hem vandaan voel? Die vraag legden we onlangs onder meer voor aan SDOK-woordvoerder Richard Groenenboom, ds. Kees van Velzen, EO-presentator Ju

priester
Nieuws

Zorgen in Nicaraguaanse kerk: priester verdwijnt na arrestatie

De Nicaraguaanse priester Pedro Abelardo Méndez Pérez is sinds 19 juni spoorloos, nadat hij samen met zijn chauffeur werd gearresteerd door de politie. Méndez verdween na het leiden van een eucharistieviering in Granada. Dit roept ernstige zorgen op

Kandidaat J. Kroon
Nieuws

GerGem Lisse verwelkomt nieuwe dominee: kandidaat J. Kroon

De gereformeerde gemeente te Lisse (GerGem) verwelkomt in de persoon van kandidaat J. Kroon een nieuwe predikant. In Lisse volgt Kroon ds. G. J. N. Moens op. Daarmee wordt de gemeente na ruim vijf jaar weer voorzien van een herder en leraar. Kroon be

Noord-Korea
Nieuws

Christenen aangehouden na poging om Bijbels naar Noord-Korea te sturen

Zes Amerikaanse christenen zijn door de Zuid-Koreaanse autoriteiten gearresteerd nadat ze probeerden 1.600 plastic flessen gevuld met Bijbels naar Noord-Korea te sturen via zee. De flessen bevatten miniatuur-Bijbeltjes, USB-sticks, geld en rijst. Dat

Christelijk zomerkamp
Nieuws

Christelijk zomerkamp in Colorado mag blijven bestaan: ‘Overheid mag geloof niet straffen’

Het christelijk zomerkamp IdRaHaJe uit Colorado mag blijven bestaan. Vanwege een nieuwe genderwet van de staat riskeerde het zomerkamp namelijk haar deuren te moeten sluiten. Dit werd echter via een rechtszaak voorkomen. Het zomerkamp blijft de ruimt

Ds. V. S. van der Meer
Video

HHK-predikant wijst op grote verschillen tussen rivaliserende voetbalclubs en de kerk

"De kerk is geen clubje, zoals bij het voetbal waar de één zegt: 'Ik ben voor Feyenoord' en de ander: 'Ik ben voor Ajax of PSV'. De kerk is het lichaam van Christus", aldus ds. V. S. van der Meer. De hersteld hervormde predikant wees in een recente p

U.S. Customs and Border Protection
Nieuws

Iraanse christenen gearresteerd door immigratiediensten in Los Angeles

Pastor Ara Torosian van Cornerstone Church in West Los Angeles slaat alarm nadat vijf leden van zijn Iraanse gemeente zijn gearresteerd door Amerikaanse immigratiediensten. Onder de arrestanten zijn een gezin met een 3-jarig kind en een echtpaar dat

china
Nieuws

Chinese huiskerk maakt bijzonder statement na veroordeling drie kerkleiders

De Linfen Covenant Home Church, een ongeregistreerde huiskerk in de Chinese provincie Shanxi, heeft een krachtig statement afgegeven na de veroordeling van drie van haar leiders. De autoriteiten arresteerden de voorgangers op 19 augustus 2022. Dit ge

Meerartikelen

De Hoop on Tour
Persbericht

De Hoop on Tour; een muzikale avond vol hoop in Hoogvliet

De Hoop reist door het land met muziek en verhalen die hoop uitstralen! Op zaterdag 19 juli ben je van harte uitgenodigd voor de Lofprijsavond in het PENTA Collega, gelegen aan de Elritsstraat 11 in Hoogvliet. We zullen samen christelijke liederen zi

Bill en Lucy Curl
Getuigenis

Pastor vergeeft moordenaar van zijn vrouw: "Ik wil de Heilige Geest gehoorzamen"

In een rechtszaal in de Amerikaanse staat Florida speelde zich op 22 april een opmerkelijk tafereel af. Bill Curl, pastor bij First Orlando Baptist Church, sprak met gebroken stem maar vaste overtuiging vergeving uit over de man die zijn vrouw Lucy P

Hans Alblas
Verdieping

“Kom, volg Mij!”: Jezus maakt van vissers geen verpleegkundigen

We lezen in het Evangelie van Marcus een uniek soort historische vertelling. Marcus wil dat zijn lezers ontdekken wie Jezus van Nazareth is en wat Hij gedaan en onderwezen heeft. We zijn gekomen bij hoofdstuk 1 vers 16 tot en met 20. De inleiding is

Ds. Tim Schakel
Opinie

Niet iedereen is welkom in de kerk (en dat is maar goed ook)

‘Iedereen is welkom!’ Deze tekst staat sinds kort op de plek waar dominee Bram Beute voorgaat. 'Ik ben er best een beetje trots op', schreef hij vorige week. Met respect voor Beutes intenties stelt collegapredikant Tim Schakel een scherpe tegenvraag:

Olaf ten Napel
Opinie

Onvoorwaardelijke steun aan Israël? Ik zit met een dilemma

Ik zit met een dilemma. En dat zeg ik als christen. Mijn geloof in Jezus Christus vindt zijn oorsprong in het oude Israël. Jezus leefde als Jood, kende de Thora, zag zichzelf als nakomeling van Abraham, de stamvader van het volk Israël. Abraham werd

CGK-synode
Nieuws

Uitkomst besloten crisisbijeenkomst CGK: landelijke vergadering op komst

Na het abrupt afgebroken synodale proces binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) hebben 71 gemeenten de handschoen opgepakt. Tijdens een besloten bijeenkomst in Rijnsburg is afgesproken om nog vóór de herfstvakantie een zogeheten convent te

Annica
Video

Dankzij een operatie aan boord van Mercy Ships kan de 9-jarige Annica weer écht kind zijn

Door een ongeluk in haar jeugd, kon de 9-jarige Annica haar armen niet meer optillen. Dingen die voor andere kinderen vanzelfsprekend zijn - zoals een potje basketbal spelen of je haren kammen - waren voor haar bijna onmogelijk. Maar dankzij een kost

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 79 in gebedsvlog: "Keuzes hebben consequenties"

Het gebed is onlosmakelijk verbonden aan het christelijk geloof, maar hoe dat je dat nu precies? In de Gebedsvlogs van IZB deelt Ron van der Spoel waardevolle inzichten en praktische handvatten om gebed en stilte een plek te geven in je dagelijks lev

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden illustreert het werk van de Heilige Geest aan de hand van zijn open haard

"Misschien vraagt u zich af als u langs de pastorie loopt of fietst waar al die rook vandaan komt. Ik kan u zeggen: die rook komt uit onze open haard", aldus ds. G. van Zanden. In een recente preek vertelde de hervormde predikant te beschikken over e

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit waarom hij veel christenen op schoolkinderen vindt lijken

"Veel christenen doen mij denken aan een groep schoolkinderen die te horen hebben gekregen dat de meester vanwege een cursus een dag weg zou zijn." Dat stelt Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' waarin hij i

damascus
Verdieping

Terreuraanslag kerk keiharde klap voor Syrische christenen

Met minstens 22 doden en meer dan 50 gewonden, waarvan 13 in kritieke toestand, kreeg de christelijke gemeenschap in Syrië op zondag 22 juni een zware klap te verduren toen een terrorist de Sint-Eliaskerk in Dweilaa, Damascus, aanviel en zich daarna

Jacob Keegstra
Video

Wat heeft het Bijbelboek Numeri vandaag nog te zeggen? Jacob Keegstra legt uit

In deze videoboodschap duikt Jacob Keegstra, namens ICEJ Nederland, diep in de rijke en vaak verrassende betekenis van het boek Numeri. Ontdek hoe Gods leiding, orde en belofte door dit Bijbelboek heen klinken – en wat dat betekent voor ons leven nu.