Jan Zwart: "Ik ben in mijn rolstoel gelukkiger dan toen ik nog kon lopen"

Interview 3 februari 2025 6 minuten Thea Westerbeek
Jan Zwart Beeld: Bernadet Penninga
Jan Zwart Beeld: Bernadet Penninga

In zijn rolstoel komt hij aangereden om de hekken te openen. Jan Zwart (62) is eigenaar van een hondenopvang. Ondanks zijn beperking is hij de hele dag actief. "Dit werk is mijn lust en mijn leven. Maar er waren periodes dat ik alleen maar boos was. Waarom moest mij dit allemaal overkomen?”

Jan staat ’s morgens om zes uur al op. Hoewel ‘opstaan’ in zijn geval niet het goede woord is. Jan kan vanwege zijn dwarslaesie niet meer lopen. "Maar ik red me goed. Ik kan bijna alles. En wat ik niet kan, doet mijn personeel.” Hij heeft zo’n tien medewerkers in dienst en een paar stagiair(e)s. Zij doen het uitvoerende werk, terwijl Jan de algehele leiding van het bedrijf heeft.

Rond zeven uur worden de honden gebracht en ’s avonds voor etenstijd weer opgehaald. "Op die momenten ben ik er altijd bij. Verder is er veel onderhoud aan de gebouwen en het terrein. Dat doen we met z’n allen. ’s Middags moet ik spoelen. Dat wil zeggen dat ik mijn darmen en blaas moet ontlasten. Dat kan ik ook zelf.” Tijdens de rondleiding wijst Jan op zijn zorgunit, waar toilet, douche en bed zijn aangepast. "Ik moet ’s middags ook altijd even rusten, want ik heb de neiging te veel te doen en moet uitkijken dat ik niet over mijn grenzen ga.”

Een dwarslaesie is een onderbreking van de zenuwbanen in het ruggenmerg. Het kan het gevolg zijn van een ongeluk, maar nog vaker gebeurt dit geleidelijk. Dat is bij Jan Zwart ook het geval. In 2020 belandt hij permanent in een rolstoel.

Rug kapot
Als Jan en Marleen nog maar kort zijn getrouwd, kopen zij de boerderij in Oldebroek. Ze krijgen een zoon en een dochter. Marleen werkt parttime in het onderwijs en Jan is bedrijfsleider op een proefboerderij.

Dan breekt die fatale dag aan. Jan maakt een val van vier meter en belandt op zijn rug. "Er waren wervels verschoven. Ik kon nog wel lopen, maar ik kreeg vreselijke pijn. Mijn rug was kapot. Na mijn revalidatie wilde ik weer werken. En dat heb ik ook een tijdje gedaan, maar het werk was te zwaar. Als ik bijvoorbeeld op de trekker reed, kon mijn rug die schokken niet aan. Ik werd volledig afgekeurd en kwam op mijn 38e thuis te zitten.”

"Het pijnlijkste vond ik dat het voor de buitenwereld leek alsof ik niets mankeerde."

Overbodig
"Marleen ging fulltime werken, de kinderen waren naar school, en ik zat maar alleen thuis. Overbodig. Zo voelde het. Ik deed het huishouden en probeerde ook de buitenboel te onderhouden. Alles ging langzaam. Ik kon bijvoorbeeld eventjes grasmaaien, en dan moest ik bijkomen. Aan het eind van de dag was het gras wel gemaaid, maar vraag niet hoe.

Het pijnlijkste vond ik dat het voor de buitenwereld leek alsof ik niets mankeerde. Er waren mensen uit de kerk die wel begrip hadden, maar anderen zeiden: ‘Als je kunt grasmaaien, kun je toch ook werken?’ Ze gaven mij het gevoel dat ik me aanstelde. Terwijl ik juist een vechter ben. Ik doe eerder te veel dan te weinig.”

Verdiend
"Ik schaamde me omdat ik niet werkte. Ik heb zelfs een tijd met een doosje achter op de fiets gereden, zodat het leek alsof ik met een doel ergens naartoe ging. De pijn beheerste mijn leven, ondanks alle pijnstillers, en mijn frustratie en woede namen toe. Ik was boos op mezelf, op God en op iedereen.

Die woede uitte zich soms met huilen, met schreeuwen, of ik smeet met dingen. Naar buiten toe was ik vrolijk en opgewekt, maar Marleen wist wel beter. Ze heeft weleens gezegd: ‘Als dit zo doorgaat, Jan, ga ik bij je weg.’ Ik ben zelfs verscheidene keren in de crisisopvang van de ggz beland.

"Ik was boos op mezelf, op God en op iedereen. Die woede uitte zich soms met huilen, met schreeuwen, of ik smeet met dingen."

Wat mij was overkomen, kon ik niet aanvaarden. Ik vond bij God weinig steun. Integendeel, ik dacht dat ik niet goed genoeg voor God was, en dat ik die ellende wel verdiend moest hebben. Ik ben niet zwaar christelijk opgevoed – wij zijn gereformeerd – maar toch zat die gedachte dat ik het verdiend had, heel diep. Ik durfde dus ook niet te bidden of God de pijn wilde wegnemen. Ik dacht: God heeft wel iets belangrijkers aan zijn hoofd. Later is mijn godsbeeld gelukkig wel veranderd. Ik heb het Licht gezien, zou je kunnen zeggen.”

Psychiater
Tijdens zijn opname in de ggz komt Jan in contact met een psychiater die zegt: ‘Deze man moet weer wat omhanden hebben.’ Jan krijgt een jobcoach toegewezen, die hem vraagt waar hij echt gelukkig van wordt. "Honden", antwoordt Jan. Met hulp van het UWV krijgt hij in 2009 de kans een hondenopvang op te zetten, met behoud van uitkering. "Maar ik verdiende het liever zelf. Ik begon met tien honden, inmiddels zijn het er zestig. Op een gegeven moment belde ik het UWV of ik iemand mocht aannemen. Dat hadden ze nog nooit meegemaakt! Iemand die volledig afgekeurd was, een eigen bedrijf had, en personeel in dienst wilde nemen.”

Ingeving
"Ik werd vrolijk van het werk, maar met mijn rug ging het steeds slechter. Op een dag zakte ik door mijn benen en lag op de grond. Dat gebeurde steeds vaker. Ik moest om de tien minuten zitten. Op het hele terrein stonden stoelen! Er bleek een wervel losgeschoten en gekanteld te zijn en die drukte tegen het ruggenmerg. De pijn was niet te harden.”

"Ik stopte met vechten. Er kwam een soort overgave, een aanvaarden: God bestuurt mijn leven en het komt goed."

Een hernia, ontstekingen, littekens, een fistel: Jan gaat van behandelingen naar revalidatie en weer terug. Maar in plaats van beter gaat het steeds slechter. Het lopen lukt niet meer, het plassen evenmin. Jan komt in een rolstoel terecht en moet met alles geholpen worden. Het verzorgingstehuis lijkt de enige optie.

"Als je dat hoort, klapt je wereld in elkaar. En juist in die periode kreeg ik het gevoel dat God er was. Ik wist heel zeker, diep van binnen: er gaat iets gebeuren. Er zal iets moois ontstaan. Hoe ik daarbij kwam, ik weet het niet, het kwam vast van God. Ik stopte met vechten. Er kwam een soort overgave, een aanvaarden: God bestuurt mijn leven en het komt goed.

Ik moest steeds denken aan Job, van wie alles werd afgenomen, ook vrouw en kinderen. Die had ik gelukkig wél: mijn vrouw en kinderen. Met Job kwam het uiteindelijk goed en dat zou ook met mij gebeuren. God gaf me die ingeving en daardoor wist ik: ‘Zie je wel, Hij is er. En Hij helpt mij wél.’ Ook door alle kaartjes die mensen stuurden, voelde ik mij gezien en aanvaard.”

"Ik durf nu ook te bidden voor mijzelf. Ik vraag God elke dag of Hij me wil helpen."

Rolstoel
"Ik ben niet blij met mijn dwarslaesie, maar ik ben er wel van opgeknapt.” Want Jan is verlost van de pijn. En van het idee dat anderen denken dat hij zich aanstelt. "Want door die rolstoel is wel duidelijk dat ik echt iets mankeer. Maar het bijzondere is: ik kan nu veel meer dan toen ik kon lopen, want in die tijd had ik altijd pijn. Ik kan bijna alles weer en voel me een ander mens. Het leven is steeds beter geworden. Ik heb bijvoorbeeld een handbike en kan er dus samen met Marleen op uit. Wij laten ons door mijn handicap nergens van weerhouden.

Ik durf nu ook te bidden voor mijzelf. Ik vraag God elke dag of Hij me wil helpen. En ik dank Hem voor zijn hulp. Ik bid niet om genezing. Ik heb mijn situatie volledig aanvaard. En ik heb gelijk gekregen toen ik voelde dat God iets moois zou doen. Want ik ben in mijn rolstoel gelukkiger dan toen ik nog kon lopen. Het werk dat ik doe, is mijn lust en mijn leven. Wel zullen we in de toekomst het bedrijf moeten verkopen. Want met mij zal het niet beter gaan, alleen maar slechter. En ook Marleen, die in het verleden kanker heeft gehad, zal stoppen met werken. Dan gaan we kleiner wonen en het rustiger aan doen. Maar daar wil ik nu nog niet te veel aan denken.”

Dit artikel is met toestemming overgenomen uit het Elisabeth magazine. Wil jij meer van deze interviews? Ontvang nu het boek 'Houvast' bij een jaarabonnement.

Praatmee

Beluister onze podcast

#369 Ds. Bram Hofland & ds. John de Groot over de hel, eeuwige straf en het laatste oordeel
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

 Proponent L. Schouten
Nieuws

Preekbevoegdheid verleend aan PKN-proponent door Hersteld Hervormde Kerk

Het breed moderamen van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) heeft proponent L. Schouten uit Elspeet per dinsdag preekbevoegdheid toegekend. Dat meldt het kerkverband op haar website. Schouten is al zo’n 35 jaar als proponent actief binnen de voormalige

Willem Lingeman
Video

Echtpaar noemt huwelijk "één groot drama": Willem Lingeman reageert

Bijbelleraar Willem Lingeman reageert in een videoboodschap op een pijnlijke huwelijksgeschiedenis van een echtpaar. Volgens het stel was hun huwelijk “zeker niet Gods wil” en noemt men het “één groot drama”. Inmiddels zijn ze gescheiden en beiden he

Apollinaris Darmawan
Nieuws

Indonesische christen op leeftijd vrijgelaten na jarenlange gevangenisstraf

Na meer dan vier jaar gevangenschap is de christelijke bekeerling Apollinaris Darmawan vrijgelaten uit de Kebon Waru-gevangenis in Indonesië. De man werd in november 2024 vervroegd vrijgelaten, nadat hij meerdere strafverminderingen kreeg. Darmawan z

Indonesische vlag
Nieuws

Honderden moslims protesteren tegen bouw Indonesische kerk

In het Indonesische Kalibaru, een dorp in de stad Depok (West-Java), protesteerden op 5 juli honderden moslims tegen de bouw van een christelijke kerk. Dit gebeurde ondanks dat de kerk alle benodigde vergunningen bezit. Op videobeelden is te zien hoe

Ds. P. den Ouden
Video

Waaraan kun je genade in je hart herkennen? HHK-predikant antwoordt

Waaraan kun je herkennen dat er genade in je hart gekomen is? Op die vraag gaf ds. P. den Ouden in een recente preek antwoord. De HHK-predikant uit Katwijk aan Zee gebruikte in zijn antwoord een citaat van Augustinus. De kerkvader had ooit een briefw

Ann Michelle Lee
Video

Aanbiddingsleidster Ann Michelle Lee aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Aanbiddingsleidster Ann Michelle Lee is aanstaande zondag te gast bij Hour of Power. Ze vertelt daar hoe ze God echt leerde kennen. Ook deelt ze haar droom en boodschap voor de jongere generatie. "Ik wil zoveel mogelijk mensen brengen naar het hart v

Mexico
Nieuws

Mexico: een jaar ontheemd en geen zicht op terugkeer

De maand juli markeert de trieste ‘verjaardag’ van de vlucht van honderden christenen uit hun gemeenschappen in de Mexicaanse deelstaat Chiapas. Ze moesten vrijwel alles achterlaten: hun land, huizen en dieren. Meer dan honderd christenen - van piepj

Arthur Alderliesten
Nieuws

Dolle Mina’s verstoren bijeenkomst Schreeuw om leven: directeur reageert

Afgelopen maandag verstoorden pro-abortus demonstranten een bijeenkomst van Schreeuw om leven in Gouda. De avond was bedoeld om mensen uit de achterban te informeren over het waken bij abortusklinieken. De circa 25 demonstranten - die zich presenteer

Meerartikelen

Syrie
Interview

Syrische christenen houden stand in vijandige omgeving: "God gebruikt de kerk"

"Voor veel mensen wordt de droom van een islamitische staat in Syrië steeds meer werkelijkheid. En daarin is geen plaats voor ongelovigen, zoals christenen." Aan het woord is Ibrahim Lahdo, tot voor kort woonachtig in Syrië. Cvandaag sprak met hem ov

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

De wereld kijkt niet naar je preek, maar naar je daden

Tijdens een zendingsreis in Zuid-Afrika kreeg ik onverwacht de gelegenheid om een van de meest gevaarlijke townships in Kaapstad te bezoeken. Kolonel Bazil Vellai, lid van de kerk waar ik te gast was, had ons persoonlijk uitgenodigd om Manenberg - de

Ds. M. van Reenen
Column

Overvolle huizen: spullen verzamelen of schatten in de hemel?

Een verhuizing levert veel op: stress, chaos, drukte, dozen, helpers, een verhuiswagen die de bocht niet kan halen... Maar ook: bezinning. Al die spullen die je uit het ene huis haalt en in het andere weer neerzet, waar komt het vandaan, waar moet he

Kerk van de Heilige Familie
Nieuws

Drie doden bij aanval op katholieke kerk in Gaza: Israël start onderzoek

Bij een aanval op de Kerk van de Heilige Familie in Gaza-stad zijn donderdag drie mensen omgekomen en raakten er meerdere gewond, onder wie de priester van de parochie. De kerk, waar sinds het uitbreken van de oorlog honderden christenen schuilen, we

Jan Pool
Column

Dankbaarheid is geen luxe; het is een manier van leven

Het leven kent zowel prachtige als pijnlijke momenten. Onlangs kreeg ik de sleutel van een prachtige auto, een cadeau van een dierbare vriend voor wie ik al vijftien jaar een mentor mag zijn. Ik ontving hem met tranen van ontroering in mijn ogen. Wat

Josephat Gwajima
Nieuws

Tanzania sluit grote pinksterkerk na kritiek op mensenrechtenschendingen

De Tanzaniaanse overheid heeft de grote protestantse kerk Glory of Christ Tanzania Church gesloten. Reden: een preek waarin voorganger Josephat Gwajima sprak over mensenrechtenschendingen in het land. Zes weken na de sluiting is de kerk nog altijd di

Ds. D. J. Budding
Video

Hervormde predikant wijst op kerken waar het evangelie niet ten volle klinkt

Als je op het volmaakte offer van de Heere Jezus ziet, dan mag je weten dat je zalig wordt. Toch zijn er, met name aan de rechterflank van de reformatorische gezindte, christenen die zich afvragen of zij wel zalig kunnen worden. Die worsteling leidt

Wilkin van de Kamp
Nieuws

Wilkin van de Kamp nodigt je uit om de Plaatsvervanger van Jezus beter te leren kennen

"De Heilige Geest is de Geest van Jezus in jou Die het leven van Jezus in en door jou wil leiden", aldus Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God'. De spreker en schrijver nodigt je in deze aflevering - en in de

Päivi Räsänen
Nieuws

Finse politica overweegt om haar kerk te verlaten na jarenlange LHBTI-strijd

De Finse politica Päivi Räsänen overweegt een definitief afscheid van de Evangelisch-Lutherse Kerk van Finland. De aanleiding: de groeiende acceptatie van homorelaties binnen de kerk en het recente besluit van een bisschop om kerken open te stellen v

Naomi Oosterhof
Podcast

Wat houdt ware vriendschap in? Beluister deze podcast

In deze podcastaflevering staat Naomi Oosterhof (foto) stil bij een thema dat ons allemaal raakt: vriendschap. Wat onderscheidt een gewone vriend van een broeder of zuster voor het leven? En hoe kijkt God eigenlijk naar vriendschappen? Naomi neemt je

Groot Letter-uitgave
Persbericht

Bijbelvereniging introduceert Groot Letter Nieuwe Testament (HSV)

Sinds vorige maand is bij de Bijbelvereniging het Nieuwe Testament in Groot Letter-uitgave verkrijgbaar. Deze speciale editie is gedrukt in de Herziene Statenvertaling (HSV) en bedoeld voor mensen die gebaat zijn bij grotere letters, zoals ouderen en

Serhii Burlaka met Oekraïense militairen
Interview

Serhii werkt voor ZOA én is legerpredikant: "Er is een wonder nodig voor Oekraïne"

Als ZOA-medewerker voorziet Serhii Burlaka mensen in de ‘bevrijde gebieden’ rond Cherson (Oekraïne) van voedsel. Maar één week in de maand werkt hij als legerpredikant aan het front. “Ik preek in zo’n week soms maar twee minuten. Het is veel belangri