Jan Zwart: "Ik ben in mijn rolstoel gelukkiger dan toen ik nog kon lopen"

Interview 3 februari 2025 6 minuten Thea Westerbeek
Jan Zwart Beeld: Bernadet Penninga
Jan Zwart Beeld: Bernadet Penninga

In zijn rolstoel komt hij aangereden om de hekken te openen. Jan Zwart (62) is eigenaar van een hondenopvang. Ondanks zijn beperking is hij de hele dag actief. "Dit werk is mijn lust en mijn leven. Maar er waren periodes dat ik alleen maar boos was. Waarom moest mij dit allemaal overkomen?”

Jan staat ’s morgens om zes uur al op. Hoewel ‘opstaan’ in zijn geval niet het goede woord is. Jan kan vanwege zijn dwarslaesie niet meer lopen. "Maar ik red me goed. Ik kan bijna alles. En wat ik niet kan, doet mijn personeel.” Hij heeft zo’n tien medewerkers in dienst en een paar stagiair(e)s. Zij doen het uitvoerende werk, terwijl Jan de algehele leiding van het bedrijf heeft.

Rond zeven uur worden de honden gebracht en ’s avonds voor etenstijd weer opgehaald. "Op die momenten ben ik er altijd bij. Verder is er veel onderhoud aan de gebouwen en het terrein. Dat doen we met z’n allen. ’s Middags moet ik spoelen. Dat wil zeggen dat ik mijn darmen en blaas moet ontlasten. Dat kan ik ook zelf.” Tijdens de rondleiding wijst Jan op zijn zorgunit, waar toilet, douche en bed zijn aangepast. "Ik moet ’s middags ook altijd even rusten, want ik heb de neiging te veel te doen en moet uitkijken dat ik niet over mijn grenzen ga.”

Een dwarslaesie is een onderbreking van de zenuwbanen in het ruggenmerg. Het kan het gevolg zijn van een ongeluk, maar nog vaker gebeurt dit geleidelijk. Dat is bij Jan Zwart ook het geval. In 2020 belandt hij permanent in een rolstoel.

Rug kapot
Als Jan en Marleen nog maar kort zijn getrouwd, kopen zij de boerderij in Oldebroek. Ze krijgen een zoon en een dochter. Marleen werkt parttime in het onderwijs en Jan is bedrijfsleider op een proefboerderij.

Dan breekt die fatale dag aan. Jan maakt een val van vier meter en belandt op zijn rug. "Er waren wervels verschoven. Ik kon nog wel lopen, maar ik kreeg vreselijke pijn. Mijn rug was kapot. Na mijn revalidatie wilde ik weer werken. En dat heb ik ook een tijdje gedaan, maar het werk was te zwaar. Als ik bijvoorbeeld op de trekker reed, kon mijn rug die schokken niet aan. Ik werd volledig afgekeurd en kwam op mijn 38e thuis te zitten.”

"Het pijnlijkste vond ik dat het voor de buitenwereld leek alsof ik niets mankeerde."

Overbodig
"Marleen ging fulltime werken, de kinderen waren naar school, en ik zat maar alleen thuis. Overbodig. Zo voelde het. Ik deed het huishouden en probeerde ook de buitenboel te onderhouden. Alles ging langzaam. Ik kon bijvoorbeeld eventjes grasmaaien, en dan moest ik bijkomen. Aan het eind van de dag was het gras wel gemaaid, maar vraag niet hoe.

Het pijnlijkste vond ik dat het voor de buitenwereld leek alsof ik niets mankeerde. Er waren mensen uit de kerk die wel begrip hadden, maar anderen zeiden: ‘Als je kunt grasmaaien, kun je toch ook werken?’ Ze gaven mij het gevoel dat ik me aanstelde. Terwijl ik juist een vechter ben. Ik doe eerder te veel dan te weinig.”

Verdiend
"Ik schaamde me omdat ik niet werkte. Ik heb zelfs een tijd met een doosje achter op de fiets gereden, zodat het leek alsof ik met een doel ergens naartoe ging. De pijn beheerste mijn leven, ondanks alle pijnstillers, en mijn frustratie en woede namen toe. Ik was boos op mezelf, op God en op iedereen.

Die woede uitte zich soms met huilen, met schreeuwen, of ik smeet met dingen. Naar buiten toe was ik vrolijk en opgewekt, maar Marleen wist wel beter. Ze heeft weleens gezegd: ‘Als dit zo doorgaat, Jan, ga ik bij je weg.’ Ik ben zelfs verscheidene keren in de crisisopvang van de ggz beland.

"Ik was boos op mezelf, op God en op iedereen. Die woede uitte zich soms met huilen, met schreeuwen, of ik smeet met dingen."

Wat mij was overkomen, kon ik niet aanvaarden. Ik vond bij God weinig steun. Integendeel, ik dacht dat ik niet goed genoeg voor God was, en dat ik die ellende wel verdiend moest hebben. Ik ben niet zwaar christelijk opgevoed – wij zijn gereformeerd – maar toch zat die gedachte dat ik het verdiend had, heel diep. Ik durfde dus ook niet te bidden of God de pijn wilde wegnemen. Ik dacht: God heeft wel iets belangrijkers aan zijn hoofd. Later is mijn godsbeeld gelukkig wel veranderd. Ik heb het Licht gezien, zou je kunnen zeggen.”

Psychiater
Tijdens zijn opname in de ggz komt Jan in contact met een psychiater die zegt: ‘Deze man moet weer wat omhanden hebben.’ Jan krijgt een jobcoach toegewezen, die hem vraagt waar hij echt gelukkig van wordt. "Honden", antwoordt Jan. Met hulp van het UWV krijgt hij in 2009 de kans een hondenopvang op te zetten, met behoud van uitkering. "Maar ik verdiende het liever zelf. Ik begon met tien honden, inmiddels zijn het er zestig. Op een gegeven moment belde ik het UWV of ik iemand mocht aannemen. Dat hadden ze nog nooit meegemaakt! Iemand die volledig afgekeurd was, een eigen bedrijf had, en personeel in dienst wilde nemen.”

Ingeving
"Ik werd vrolijk van het werk, maar met mijn rug ging het steeds slechter. Op een dag zakte ik door mijn benen en lag op de grond. Dat gebeurde steeds vaker. Ik moest om de tien minuten zitten. Op het hele terrein stonden stoelen! Er bleek een wervel losgeschoten en gekanteld te zijn en die drukte tegen het ruggenmerg. De pijn was niet te harden.”

"Ik stopte met vechten. Er kwam een soort overgave, een aanvaarden: God bestuurt mijn leven en het komt goed."

Een hernia, ontstekingen, littekens, een fistel: Jan gaat van behandelingen naar revalidatie en weer terug. Maar in plaats van beter gaat het steeds slechter. Het lopen lukt niet meer, het plassen evenmin. Jan komt in een rolstoel terecht en moet met alles geholpen worden. Het verzorgingstehuis lijkt de enige optie.

"Als je dat hoort, klapt je wereld in elkaar. En juist in die periode kreeg ik het gevoel dat God er was. Ik wist heel zeker, diep van binnen: er gaat iets gebeuren. Er zal iets moois ontstaan. Hoe ik daarbij kwam, ik weet het niet, het kwam vast van God. Ik stopte met vechten. Er kwam een soort overgave, een aanvaarden: God bestuurt mijn leven en het komt goed.

Ik moest steeds denken aan Job, van wie alles werd afgenomen, ook vrouw en kinderen. Die had ik gelukkig wél: mijn vrouw en kinderen. Met Job kwam het uiteindelijk goed en dat zou ook met mij gebeuren. God gaf me die ingeving en daardoor wist ik: ‘Zie je wel, Hij is er. En Hij helpt mij wél.’ Ook door alle kaartjes die mensen stuurden, voelde ik mij gezien en aanvaard.”

"Ik durf nu ook te bidden voor mijzelf. Ik vraag God elke dag of Hij me wil helpen."

Rolstoel
"Ik ben niet blij met mijn dwarslaesie, maar ik ben er wel van opgeknapt.” Want Jan is verlost van de pijn. En van het idee dat anderen denken dat hij zich aanstelt. "Want door die rolstoel is wel duidelijk dat ik echt iets mankeer. Maar het bijzondere is: ik kan nu veel meer dan toen ik kon lopen, want in die tijd had ik altijd pijn. Ik kan bijna alles weer en voel me een ander mens. Het leven is steeds beter geworden. Ik heb bijvoorbeeld een handbike en kan er dus samen met Marleen op uit. Wij laten ons door mijn handicap nergens van weerhouden.

Ik durf nu ook te bidden voor mijzelf. Ik vraag God elke dag of Hij me wil helpen. En ik dank Hem voor zijn hulp. Ik bid niet om genezing. Ik heb mijn situatie volledig aanvaard. En ik heb gelijk gekregen toen ik voelde dat God iets moois zou doen. Want ik ben in mijn rolstoel gelukkiger dan toen ik nog kon lopen. Het werk dat ik doe, is mijn lust en mijn leven. Wel zullen we in de toekomst het bedrijf moeten verkopen. Want met mij zal het niet beter gaan, alleen maar slechter. En ook Marleen, die in het verleden kanker heeft gehad, zal stoppen met werken. Dan gaan we kleiner wonen en het rustiger aan doen. Maar daar wil ik nu nog niet te veel aan denken.”

Dit artikel is met toestemming overgenomen uit het Elisabeth magazine. Wil jij meer van deze interviews? Ontvang nu het boek 'Houvast' bij een jaarabonnement.

Praatmee

Beluister onze podcast

#353 Ds. Bram & Marco Hofland over de crisis binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK)
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. A. C. Uitslag
Video

Ds. Uitslag spreekt zich uit over afnemende ledentallen in CGK en GerGem

"De Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) verloren in tien jaar tijd tien procent van haar leden. Binnen de Gereformeerde Gemeenten (GerGem) verlieten in 2023 2500 mensen de kerk", aldus ds. A. C. Uitslag. De CGK-predikant stond in een preek stil b

Drie ex-moslima's
Positief nieuws

Drie ex-moslima's vertellen hoe Jezus hun levens veranderde

De positie van islamitische vrouwen is al eeuwen onderwerp van discussie, maar kreeg wereldwijde aandacht na de tragische dood van Jina Mahsa Amini in september 2022. Omdat ze haar hoofddoek op een verkeerde wijze droeg, werd ze zwaar mishandeld. Lat

JD Vance
Nieuws

Amerikaanse vicepresident springt in de bres voor biddende man bij abortuskliniek

De Amerikaanse vicepresident JD Vance heeft zich tijdens een internationale conferentie uitgesproken over de veroordeling van de Britse legerveteraan Adam Smith-Connor. Dat meldt Christian Today. Smith-Connor werd in oktober vorig jaar veroordeeld na

Progress Pride-vlag
Nieuws

Anglicaanse predikant legt Pride-vlag op avondmaalstafel: “God houdt van iedereen"

Een anglicaanse predikante uit Engeland heeft voor opschudding gezorgd door een LHBTI-vlag op de avondmaalstafel te leggen. Dat meldt The Christian Post. Het gaat daarbij om de zogeheten 'Progress Pride-vlag'. Critici stellen dat deze actie in strijd

Ds. H. S. Mosterd
Nieuws

Nieuwe dominee voor hervormd Leersum: ds. H. S. Mosterd

Ds. H. S. Mosterd (foto) bereidt zich voor op een vertrek uit Amersfoort. De predikant heeft een beroep van de hervormde gemeente (PKN) in Leersum aanvaard. De gemeente was sinds vorig jaar vacant in verband met het emeritaat van ds. P. F. Goedendorp

dakloos
Opinie

Een groot probleem in Nederland: stijgende dakloosheid

De rugklachten hielden toch aan bij de veelgevraagde ZZP-schilder. En geen werk, geen inkomsten. De rugklachten hielden aan, de (onvoorziene) uitgaven stapelden zich op, en daarna lukte het betalen van huur ook niet meer. Een paar maanden later, op e

Ds. G. K. Terreehorst
Dagelijks leven

HHK-predikant: 'Gezag is door God gegeven middel om wereld te besturen'

'Ik heb moeite met gezag, maar vooral met onderwerping daar aan. Eer uw vader en uw moeder, staat in de Bijbel. Maar het gedrag van mijn vader is helemaal niet eerbaar te noemen. Hoe moet je een hogere in rang eren die jou behandelt als een voetveeg

Mannenzangavond Veen
Nieuws

Mannenzangavond in hervormde kerk te Veen

Op 21 maart wordt er weer een mannenzang georganiseerd in de hervormde kerk aan Grotestraat 19 te Veen. Ds. J. Brouwer zal deze avond leiden en naast een toedracht de diverse psalmen en liederen verbinden. Organisten Joost van Belzen en Jaap Kramer d

Meerartikelen

bidden
Levensverhaal

Victor evangeliseert in gevaarlijke regio's: "Ons kerkgebouw is aan flarden geschoten"

Ooit verbouwde Victor cocaplanten in de binnenlanden van Colombia, tot God hem riep om het Evangelie te brengen in uiterst gevaarlijke gebieden. Het leverde hem dreigbrieven, weerstand en slapeloze nachten op. “We hebben geleerd om te vertrouwen dat

Alie Hoek-van Kooten
Opinie

Kerkscheuring in CGK? Denk na over de ernstige gevolgen

Binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) klinken steeds vaker de woorden 'ontvlechting' en 'scheuring'. Ondanks het feit dat veelal het woord 'ontvlechting' wordt gebruikt, vrees ik dat mensen onvoldoende beseffen hoe ingrijpend dit is. Als

Geert Benedictus
Interview

Geert Benedictus: “Zonder kennis over Israël ben je vatbaarder voor misleidingen”

“Bijna iedereen heeft een mening over zaken omtrent Israël. Maar over de geschiedenis is vaak maar weinig bekend”, merkt Geert Benedictus op. Hij laat in zijn boek Israël/Palestina - Het lege land zien hoe het land met het opkomend zionisme weer bego

pakistan
Nieuws

Pakistan: 18-jarige christelijke meisje ontsnapt na zes helse maanden aan islamitische ontvoerder

De 18-jarige Huma Allah Ditta is na zes maanden van ontvoering, gedwongen bekering tot de islam en een gedwongen huwelijk met haar ontvoerder, eindelijk herenigd met haar katholieke familie. Morning Star News deelt haar vreselijke verhaal van het afg

Open Doors
Nieuws

Voor Boko Haram gevluchte kerkgemeenschap blijft samenkomen in Noord-Kameroen

De aanhoudende aanvallen van Boko Haram in het uiterste noorden van Kameroen ontwrichten de samenleving. Complete gemeenschappen slaan op de vlucht. Sommigen zoeken hun heil in naburige dorpen en anderen, zoals de gemeenschap van Njengui, besloten om

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp leerde van meervoudig gehandicapte vrouw om van Gods liefde te genieten

"Wij hebben mensen als Lies nodig omdat zij ons veel te geven hebben. Zij leren ons om onbevangen van Gods liefde te genieten", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt de spreker en schrijver hoe

Oscar Lohuis
Video

Ds. Oscar Lohuis: “Geestelijke strijd in hemelse gewesten is oorzaak van antisemitisme”

Hoe kan het dat antisemitisme nog steeds bestaat na de Holocaust? Waarom blijft het aantal meldingen van antisemitisme verder toenemen? Hoe kan het dat er complottheorieën bestaan die de Holocaust ontkennen, of stellen dat de Joden de hele wereld beh

Ron van der Spoel
Video

Geheim tegen slapeloze nachten vindt Ron van der Spoel in Psalm 77

"In de psalmen komen alle emoties naar voren. Ook pijn, verdriet en teleurstelling. Daarvan is sprake in Psalm 77", zo merkt predikant Ron van der Spoel op. "Soms kom je er niet meer uit en kun je in cirkels ronddraaien. Deze psalm wijst ons op het g

ds. W.J. van den Brink
Video

HHK-predikant vertelt over meisje dat weigerde toe te geven aan de zonde

Cor ontmoette een heel aardig en knap meisje. Hij hoopte met haar naar bed te kunnen. Maar deze vrouw was een diepgelovige christen. Ze weigerde toe te geven aan zijn zondige verlangens. 'Maar ik zou het wel waarderen als je met mij meegaat naar de k

Jantine Stam
Nieuws

Terugkijken: Jantine Stam beantwoordt Refoweb-vragen

In onderstaande aflevering van 'Pastorie online', een programma van Refoweb.nl op de Reformatorische Omroep, spreekt Jantine Stam over het thema 'Geef de duivel geen plaats'. Zij bespreekt onder andere het probleem van pornoverslaving binnen de chris

Psalmen Challenge
Podcast

Psalmen Challenge: in deze podcast bespreken christenen Psalm 63

Symfonie van het hart is de psalmenchallenge die jou voorziet van alles wat je nodig hebt om het hele psalmenboek uit de Bijbel door te gaan. Teun van der Leer, Remko Ongersma en Peter Kruijt, de initiatiefnemers van de Psalmen Challenge, bespreken s

Yair Levi
Video

Israëlische zanger Yair Levi komt naar Nederland

Op 18, 19 en 20 maart 2025 geeft Christenen voor Israël drie bemoedigingsconcerten met de Israëlische zanger en liedjesschrijver Yair Levi. Een Joodse zanger, songwriter en muziekproducent uit Jaffa, Tel Aviv. Hij brengt een unieke mix van Joodse muz