VU schrapt boek bekende theoloog: "Hij geeft Joden de schuld van de Holocaust"

Nieuws 5 september 2023 Redactie
Prof. dr. Bram van de Beek

"De theologie van Bram van de Beek heeft in de geschiedenis antisemitisme tot gevolg gehad", aldus universitair hoofddocent Joodse studies Lieve Teugels. Al langer ageert ze tegen het boek ‘De kring rond de Messias’ van de in protestants-orthodoxe hoek invloedrijke theoloog Bram van de Beek. De Vrije Universiteit en Protestantse Theologische Universiteit hebben besloten om het boek van de literatuurlijst van theologiestudenten te halen, zo meldt dagblad Trouw.

Prof. dr. Van de Beek beschouwt het lijden van het Joodse volk als straf en als zonde. ‘Lijden kunnen we niet van zonde losmaken’, zo schrijft de theoloog in zijn boek. Volgens Van de Beek krijgen Joden straf omdat ze zich niet aan de wetten van God hebben gehouden en omdat ze Jezus niet accepteren. Ruben Vis protesteerde namens het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) al langere tijd tegen het boek. "In dit boek geeft Van de Beek Joden de schuld van de Holocaust", zo zegt hij tegenover Trouw.

Vis beschuldigt de theoloog van antisemitisme, maar zover wil Teugels niet gaan: "Hij heeft die bedoeling niet. Maar zijn theologie heeft in de geschiedenis wel antisemitisme tot gevolg gehad." Zij geeft samen met prof. dr. Henk van den Belt colleges waarin het jodendom en christendom met elkaar vergeleken worden vanuit elkanders perspectief. Van den Belt vindt het jammer dat het boek niet meer op de verplichte literatuurlijst staat. Maar hij is blij dat studenten wel sommige teksten eruit moeten blijven lezen zodat 'het gesprek over de plaats van Israël in de dogmatiek' gevoerd blijft worden.

Van de Beek zelf liet Trouw schriftelijk weten: ‘Ik wil niet dat ook maar iemand mijn werk zou kunnen gebruiken voor zelfs maar het geringste antisemitisme. Wie denkt mij daarvoor te kunnen claimen heeft het totaal mis.’ Tegenover Cvandaag voegt de emeritus hoogleraar toe: 'Wat anderen over mij denken, zeggen en schrijven is hún verantwoordelijkheid. Ik ben niet geneigd daarop in te gaan, zolang die anderen niet inhoudelijk op mijn werk ingaan met argumenten uit de bronnen van het theologische onderzoek. Ik ben geen verantwoording aan hen schuldig, alleen aan de Schrift en aan het Credo van de kerk van alle eeuwen.'

Dr. Rik Peels, universitair hoofddocent aan de Afdeling Filosofie en de Faculteit Religie en Theologie van de VU, stelt dat hij moeite heeft met het genomen besluit: 'We kunnen al deze auteurs natuurlijk cancellen en niet meer lezen. Dan ontkennen en vergeten we onze eigen Europese geschiedenis. We ontnemen onszelf ook de mogelijkheid tot het substantiële gesprek: hoe zet dit aan tot jodenhaat?, waarom?, hoe kunnen wij het anders doen?', maakt Peels duidelijk via X, voorheen Twitter.

'We lezen op de universiteit geen teksten om de auteur een applaus te geven, of ze gedachteloos in te drinken. Au contraire: om ze te analyseren en ontleden, om ze tegen het licht te houden. Om ervan te leren, om te groeien als denker en als mens, om te ontdekken hoe je samen kunt leven en wat daarvoor randvoorwaarden zijn, hoe anderen tot bloei komen', aldus Peels.

Praatmee

Beluister onze podcast

#365 Jeffrey, Anne Borkent & Johan Lock over (on)gezond leiderschap in de kerk
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Arie-Jan Mulder
Column

Zonde wordt vaak uitgelegd als ongehoorzaamheid aan God: terecht?

Wat is zonde eigenlijk? Een bekende benadering is te kijken naar het Hebreeuwse woord dat daarvoor gebruikt wordt en dat betekent zoiets als ‘het doel missen’. Een ander woord in het Hebreeuws dat voor zonde gebruikt wordt, heeft de betekenis van ‘ee

Carmen Melissant - foto door: Jeannine Rijsdijk
Interview

Ds. Carmen Melissant ging anders naar de hel kijken: "God zal alles en iedereen herstellen"

Toen ds. Carmen Melissant jonger was, was ze erg bang voor de dood, het laatste oordeel en de hel. “Die angst brengt mensen niet dichter bij God. Mij in ieder geval niet”, vertelt de dominee uit Boven-Hardinxveld. Haar beeld van de hel veranderde, to

Farshid Seyed Mehdi
Interview

Volgens Farshid is er hoop voor Iran: “God wil ons volk wakker schudden”

Ondanks de Israëlische aanvallen in Iran gelooft Farshid Seyed Mehdi dat God een bijzonder plan heeft met het land en zijn inwoners. Via satelliet-tv, radio en online kerken bereikt hij met zijn team dagelijks duizenden mensen. Zijn droom? Een vrij I

Chris Stoffer
Persbericht

SGP dient amendement in voor extra miljoenen ontwikkelingshulp 

De SGP heeft vandaag een amendement ingediend om de begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp met €83 miljoen te verhogen. Met deze extra investering wil de partij een eerste stap zetten om de ontkoppeling van het ODA-budget aan de BNI-o

rijksmuseum
Nieuws

Civitas voert actie tegen 'godslasterende condoom' in Rijksmuseum

De conservatieve katholieke stichting Civitas Christiana protesteerde deze week bij het Rijksmuseum in Amsterdam. De stichting is boos vanwege de tentoonstelling van een 200 jaar oude condoom waarop een erotische afbeelding is te zien. Die afbeelding

Opperrabbijn Jacobs
Column

Heil Hitler: Tien jaar geleden een uitzondering en nu is het gewoon

In zijn nieuwe dagboek vertelt opperrabbijn Jacobs waar hij de afgelopen periode allemaal geweest is. Zo sprak hij onder meer in Vught bij de jaarlijkse herdenking aan de Kindertransporten. Daar herinnerde hij zich dat hij er tien jaar geleden ook sp

Pro-lifedemonstranten
Nieuws

Hooggerechtshof VS: christelijke werkgevers hoeven abortus niet te vergoeden

Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft deze week uitspraak gedaan in het voordeel van een groep nonnen en andere religieuze organisaties die zich verzetten tegen een abortusverplichting in de staat New York. Die verplichting dwong hen om abortus mee t

Christenen van de Changed-beweging
Nieuws

Ex-LHBTI’ers getuigen bij Capitool Californië: “Jezus geeft nieuw leven”

Een groep christenen die afstand heeft genomen van een homoseksuele of transgenderlevensstijl, verzamelde zich vorige week bij het Capitool van de Amerikaanse staat Californië. Ze protesteerden tegen overheidsbeleid dat hun getuigenissen zou kunnen c

Meerartikelen

Ds. A. Simons
Video

Wat maakt bidden uit als ik niet uitverkoren ben? Ds. Simons antwoordt

'Wat maakt mijn bidden uit als ik niet uitverkoren ben? Dan heeft het toch helemaal geen zin?', die vraag stelde ds. A. Simons in een recente preek aan de orde. Veel christenen binnen de rechterflank van de refogezindte denken dat je alleen zalig kun

Gerald Troost
Video

Gerald Troost vertelt over nieuw streamplatform voor christelijke artiesten

Een nieuwe ontwikkeling binnen de christelijke muziekwereld. Binnenkort wordt Sevenfy gelanceerd. Een nieuw streamplatform voor christelijke artiesten. Wat deze dienst zo bijzonder maakt, vertellen oprichter Christiaan van Bruchem en artiest Gerald T

India
Nieuws

Christelijke bruiloft in India bruut verstoord door extremistische hindoes

Een christelijke bruiloft in het dorp Bicholi, in het district Raipur (Chhattisgarh, Centraal-India), is op brute wijze verstoord door een gewelddadige aanval van hindoe-nationalisten. De schokkende aanval vond plaats op 11 juni, waarbij meerdere aan

Prop. A. van Eckeveld
Nieuws

Nieuwe dominee voor hervormde gemeente Noorden: prop. A. van Eckeveld

De hervormde gemeente te Noorden mag een nieuwe dominee verwelkomen. Prop. A. van Eckeveld uit Woerden heeft het op hem uitgebrachte beroep aanvaard. In Noorden volgt hij ds. M. van Dalen op die vorig jaar een beroep aannam van de hervormde gemeente

gebouw open doors
Nieuws

Jaarverslag Open Doors: ruim 9,5 miljoen christenen geholpen in 2024

Begin 2024 kwam Open Doors met het nieuws naar buiten dat uit onderzoek blijkt dat ruim 380 miljoen christenen wereldwijd te maken hebben met discriminatie en vervolging. Al jaren neemt dit aantal toe. Het werk in de bijna 70 landen waar Open Doors a

Grinwis
Nieuws

CU-Kamerlid: 'Israëlische aanval op Iran is strategisch noodzakelijk'

Hoewel er kritiek klinkt op de aanval van Israël op Iran, is er ook veel bijval. Zo noemt ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis de aanval 'strategisch noodzakelijk' en 'een verstandig waagstuk'. Hij zegt verder te hopen dat het uiteindelijk zal leiden

Pieter Hollebrandse
Interview

Pieter kreeg een angstaanjagende droom: "Ik heb God verdriet gedaan"

De droom die Pieter Hollebrandse kreeg over de hel was zó afschuwelijk, dat hij die maar niet kon vergeten: “Het was alsof demonen een spelletje met me speelden.” Toen hij het uitriep naar God, greep Hij in. In één klap was Pieter van zijn verslaving

Robert Plomp
Opinie

Door gebrek aan dienend leiderschap liep de CGK-synode vast

De synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) heeft onlangs besloten dat de regel dat vrouwen geen ambt mogen bekleden ongewijzigd blijft. Maar een aantal kerken heeft al vrouwen bevestigd als ambtsdrager, en weigert daarop terug te komen.

Ds. M. van Reenen
Opinie

De wereld durft geen kinderen meer te krijgen: christenen ook?

Het is vreemd. Aan de ene kant maakt de wereld zich zorgen over het te veel aan mensen. Aan de andere kant maakt men zich nu zorgen over te weinig geboorten. Het VN-orgaan dat zich hiermee bezig houdt, luidt zelfs de noodklok. Reden om als christenen

Stoffer
Nieuws

Chris Stoffer opnieuw voorgedragen als lijsttrekker SGP

SGP gaat de opnieuw de verkiezingen in met Chris Stoffer als lijsttrekker. Dat maakt de partij bekend op haar website. Het bestuur heeft Stoffer voorgedragen en er zal vrijdag 4 juli digitaal gestemd worden door de leden van de partij.  Het bestuur i

ds. Lazarus Yeghnazar
Nieuws

Iraanse christen ziet uit naar val regime: 'God is bezig met iets nieuws'

Terwijl de oorlog tussen Israël en Iran volop gaande is, waarschuwt ds. Lazarus Yeghnazar, oprichter en president van de organisatie Transform Iran, voor een dreigende humanitaire ramp in zijn geboorteland. In een recente brief benadrukt hij dat de a

Jeruzalem
Nieuws

BBC biedt excuses aan voor misleidende claim over Joden en christenen tijdens Soekot

De BBC heeft publiekelijk excuses aangeboden voor een beschuldiging in een documentaire van haar Arabischtalige dienst, waarin werd gesteld dat Joden tijdens het Loofhuttenfeest (Soekot) op christenen spugen als onderdeel van een religieus ritueel. C