Moeilijke Bijbelteksten: wat was de bediening van Mozes?

God 20 juli 2021 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag wat eigenlijk de bediening van Mozes was.

Volgens de meeste gelovigen was Mozes een profeet. Maar wat is dan de definitie van een profeet, want het moet duidelijk zijn dat Mozes een van de belangrijkste personen was die ooit leefden. In de Joodse godsdienst wordt hij zelfs de belangrijkste Bijbelse persoon beschouwd. Sommigen denken zelfs gedacht dat hij in de hemel is opgenomen. Dit lijkt bevestigd in het Nieuwe Testament als hij samen met de profeet Elia verschijnt aan de Here Jezus (Mt 17:3).

Hoe meer verantwoordelijkheid, des te groter de consequenties. In gunstige of in ongunstige zin.

Toch was Mozes slechts een mens en dan moet aangenomen worden dat ook hij gestorven is en ā€˜afgedaald’ in het dodenrijk. Sterker, hij werd door God gedood om zijn ernstige zonden (Dt 34:5-6). Maar hoe zit dat dan? Iemand die zo belangrijk is en zo eindigt. Hoe is dat te rijmen?

In elk geval kan alvast bevestigd worden dat zijn godsdienstige bediening tot de belangrijkste moet hebben behoord gezien de manier waarop God met hem omging. God houdt immers rekening met iemands bediening. Hoe meer verantwoordelijkheid, des te groter de consequenties. In gunstige of in ongunstige zin.

Woordstudie
De Hebreeuwse naam MosjƩh komt ruim 700 keer voor in de Oude Testament (OT) en de Griekse verbastering Moseus bijna 80 keer in het Nieuwe Testament (NT). In totaal dus bijna 800 keer, terwijl de Here Jezus ruim 900 keer in het NT genoemd wordt. Net iets meer dan de naam David. Deze aantallen benaderen elkaar en dus ook hun belangrijkheid.

Verschillende familieverbanden
Mozes werd geboren in de stam Levi (Ex 2:1), maar kort daarna onverwacht geadopteerd in het huis van de farao. Aanvankelijk groeide hij nog op bij zijn Hebreeuwse moeder, maar moest op een bepaald moment worden overgedragen aan zijn Egyptische adoptief moeder (vers 10).

Als volwassene blijkt hij weet te hebben van zijn Hebreeuwse oorsprong. Hij bezoekt de Hebreeƫn, hoewel hij geen aanspraak meer kon maken op familierechten onder de zonen van Jakob. Hij was immers officieel Egyptenaar geworden (vers 19).

Mozes zou wondertekenen doen zodat iedereen overtuigt zou zijn dat God met hem was.

De Hebreeën waren enkele decennia voor de geboorte van Mozes tot slaven gemaakt. Kennelijk worstelde Mozes daarmee (vers 11). Toen echter bekend werd dat Mozes een Egyptenaar had gedood om een Hebreeër te beschermen, vluchtte hij de Sinaïwoestijn in. Daar werd hij gast van een Midjanitische familie en huwde een van hun dochters. Daarna leidde hij het leven van een Midjaniet.

Uittochtsleider
In de SinaĆÆwoestijn riep God hem en gaf opdracht om naar Egypte terug te gaan om zijn broeders, de zonen van Jakob, namens Hem uit te leiden. In de aanstelling van Mozes door God komen een aantal zaken naar voren die belangrijk zijn voor de vraag naar zijn bediening.

God openbaarde Zich zijn eigen vaders God en die van de drie Hebreeuwse aartsvaderen. Mozes geloofde dus in Hem. God bleek op de hoogte van de verdrukking van de Hebreeƫn en wilde hen uitleiden naar het beloofde Land. God droeg Mozes op 1. naar Egypte te gaan, 2. de Farao officieel toestemming te vragen, dat de Israƫlieten God konden dienen en 3. hen uit Egypte te leiden (4:10). God was daarin met hem. In Egypte moest hij als eerste de oudsten samenroepen om zijn opdracht aan hen te vertellen en samen naar de farao te gaan (3:16-18).

Priester
Dat Mozes echt door God gezonden was zou daaruit blijken dat hij de Hebreeƫn naar de berg Horeb moest brengen, zodat zij Hem daar zouden dienen (vers 12). Mozes moest hen dus bij God brengen, zodat ze hun godsdienst konden beoefenen. Daarnaast gaf hij onderricht in de Verbondsvoorwaarden (Torah) en trad hij op als (godsdienstig) rechter. Dat lijkt een (hoge)priesterlijke bediening.

God stelde Mozes ā€˜boven’ AƤron. Zijn broer zou namens Mozes spreken en hij zou voor AƤron als God zijn.

Wonderdoener
Mozes zou wondertekenen doen zodat iedereen overtuigt zou zijn dat God met hem was (4:2-9). Later zouden de meeste wondertekenen en plagen van God aan Egypte ook in gang worden gezet door de hand van Mozes. Dat lijkt een bediening als wonderdoener.

Profeet
God zou met de mond van Mozes zijn en hem onderrichten wat hij moest zeggen (vers 12). Dat wijst op de bediening van een profeet. Maar zijn broer AƤron zou ook namens Hem spreken. Hij was dan ook profeet, maar God stelde Mozes ā€˜boven’ AƤron. Zijn broer zou namens Mozes spreken en hij zou voor AƤron als God zijn (vers 16). Dit drukt uit dat Mozes de enige Uittochtleider was.

Messias
Mozes pakte van aanvang aan de vijanden van de Israƫlieten aan, zodat die ongevaarlijk (uitgeschakeld) werden voor hen. Dit waren externe vijanden, zoals de farao en de Amalekieten (Ex 17:11), maar ook interne, zoals de aanhangers van het gouden kalf (32:28) en de Korachieten (Nm 16:20). Dat lijkt op de bediening van een messias.

Het achterliggende en ultieme doel van een messias is de Israƫlitische godsdienst in te stellen of herstellen zonder die te leiden. Kortom, degene die voor het godsdienstige welzijn van Israƫl zorgt en die ook bewaakt. Ook dat deed Mozes.

Wat was Mozes niet
God beval Mozes om een nieuw priesterambt voor Hem in te stellen, namelijk AƤron en zijn lijfelijke zonen. Mozes heeft dat gedaan en hen aan God gewijd, maar had zelf geen deel aan de kohaniem (Israƫlitisch priesterschap). In tegenstelling tot wat lijkt, ondanks de vele voorbeelden van priesterlijk optreden, zoals zijn herhaaldelijk pleiten en bidden voor Israƫl, was hij geen priester.

Omdat Mozes op de eerste plaats de Uittochtsleider was, moet dat feit als belemmering voor zijn profeteren worden gezien.

Mozes heeft zeker meerder malen geprofeteerd. Vooral in zijn laatste toespraak. Maar God heeft geen hiƫrarchie onder profeten ingesteld, dus Mozes was geen profeet.

Dat Mozes ā€˜boven’ de profeten was gesteld komt ook naar voren als de zus van Mozes, Mirjam, zijn bediening gelijk acht aan die van alle profeten (Nm 12:2). God herhaalde (Ex 4:16) dat Mozes de enige mens was die rechtstreeks met God sprak, zoals mensen onderling spreken. Zo zelfs, dat het directe contact met God van zijn gezicht afstraalde (Ex 34:29).

Omdat Mozes op de eerste plaats de Uittochtsleider was, moet dat feit als belemmering voor zijn profeteren worden gezien. De bediening van een Bijbels profeet was onafhankelijk van het gezag, de overheid. Mozes was echter het allerhoogste gezag onder de Israƫlieten tijdens de Uittocht. Zijn bediening was dus eerder dat van een koning, dan van een profeet. Terwijl een Bijbels koning wel kon profeteren, zoals David, kon die geen bediening van profeet of priester hebben.

Onderscheid
Er moet onderscheid worden gemaakt tussen personen die een of meerdere algemene karakteristieken van een bepaalde bediening uitoefenen en personen die door God in het ambt van een bediening zijn aangesteld.

Messiasschap staat dus niet alleen los van de bediening van priester, wonderdoener en profeet, maar blijkbaar ook van de bediening van Israƫlitisch koning.

Messiaanse bediening
Mozes schakelde de vijanden van de Israƫlieten uit en daarna kon Gods Verbond worden bemiddeld, het heiligdom worden gebouwd, de eredienst worden ingesteld en de basis worden gelegd voor het godsdienstige Verbondsleven. Dit is zijn de karakteristieken van een messias.

Maar Mozes was officieel nooit koning, maar Uittochtsleider. Leider van de Hebreeƫn zonder land of vaste verblijfplaats, uittrekkende vanuit slavernij naar een beter thuisland. Mozes vervulde dus als eerste de bediening van een messias in Gods volk, hoewel nog onvolmaakt. Messiasschap staat dus niet alleen los van de bediening van priester, wonderdoener en profeet, maar blijkbaar ook van de bediening van Israƫlitisch koning.

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Donald Trump
Nieuws

Amerikaanse kerkleiders spreken zich fel uit tegen wetsvoorstel Trump: ā€œOnmenselijkā€

Een groep katholieke bisschoppen en evangelische Latino-leiders spreekt zich fel uit tegen het wetsvoorstel van president Donald Trump, bekend als de 'One Big Beautiful Bill'. Zij waarschuwen dat het plan - dat asiel in Amerika flink moet terugdringe

Ds. M. H. Bil
Nieuws

Ds. M. H. Bil aanvaardt beroep uit Veenendaal en verlaat Dodewaard

De hervormde gemeente te Veenendaal mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. M. H. Bil heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In de Sionskerk volgt Bil ds. P. Hoogendam op die vorig jaar vanwege gezondheidsredenen vervroegd met emeritaat gin

Ds. A. A. Egas
Video

Ds. Egas ontving van de koster een bijzonder verzoek: "Kan het een plekje in de kerk krijgen?"

Onlangs ontving ds. A. A. Egas een bijzonder verzoek van de koster van de gemeente waaraan hij verbonden is. De koster toonde de CGK-predikant uit Damwoude een mooie ingelijste plaat waarop de brede en de smalle weg te zien is. Egas werd gevraagd of

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Gods Geest: "Hij wil dat we op Jezus gaan lijken"

Als we Jezus als onze Zaligmaker kennen, mogen we ook weten dat de Geest in ons wil werken. Op het moment dat de Geest in ons werkt, zal Hij ons van binnenuit veranderen zodat we steeds meer op Jezus gaan lijken. Dat vertelde spreker Wilkin van de Ka

Samen Geloven
Interview

Deze kerk in Waddinxveen ziet interculturele contacten als verrijking

Nederland verbubbelt, blijkt uit onderzoek van het CBS. "Dat is ƩƩn van onze redenen om het verkenningstraject van Samen Geloven aan te gaan", vertelt Jeroen van Gent, pastoraal ouderling van wijkgemeente De Rank in Waddinxveen. "We dachten: laten we

kerk
Nieuws

Christelijke gezinnen aangevallen in India: ā€œKeer terug naar het hindoeĆÆsmeā€

Een lunchbijeenkomst van twintig christelijke gezinnen in het oosten van India is op brute wijze verstoord door een gewelddadige aanval van honderden hindoe-nationalisten. De aanval vond plaats op 21 juni in de afgelegen regio Malkangiri, in de deels

GroenGelovig
Persbericht

GroenGelovig 2025 op zaterdag 18 oktober in De Basiliek in Veenendaal

Op zaterdag 18 oktober vindt in De Basiliek in Veenendaal GroenGelovig 2025 plaats. Het evenement is een initiatief van Tearfund en wil mensen motiveren en handelingsperspectief geven om hun leven en hun omgeving eerlijker en rechtvaardiger te maken.

Syrie
Nieuws

Kerkleider haalt uit naar Syrische president tijdens begrafenis slachtoffers bomaanslag

De Grieks-orthodoxe patriarch van Antiochiƫ, Johannes (X) Yazigi, heeft zich fel uitgesproken tegen de Syrische regering na de dodelijke aanslag op een kerk in Damascus. Tijdens een emotionele uitvaartdienst in de Kerk van het Heilig Kruis legde hij

Meerartikelen

Jacobs
Column

Hoe steeds meer Joodse activiteiten geen doorgang meer vinden in Nederland

Opperrabbijn Jacobs verbaasde zich tijdens zijn bezoek aan Belgrado over de vrijheid voor Joden. De synagoge aldaar hoefde niet beveiligd te worden. Dat is in Nederland weer anders. Sterker nog, hij vertelt in zijn nieuwe dagboek hoe steeds meer Jood

Dr. Steven Paas
Opinie

Theologische verheffing van Israƫl is en blijft riskant

In tegenstelling tot wat Bjorn Lous beweert, bevatten mijn artikelen (zie o.a. mijn eerdere reactie op Bjorn) geen persoonlijke aanvallen, geen verdediging van een superieure ā€˜religie’, geen karikaturale of onredelijke eisen aan Joden en geen uitwerk

Tyler Blevins
Getuigenis

Bekende Amerikaanse gamer: "Mijn band met Jezus wordt steeds sterker"

De bekende Amerikaanse gamer en livestreamer Tyler Blevins, wereldwijd bekend onder zijn online naam Ninja, laat zich steeds openlijker uit over zijn christelijk geloof. Tijdens een recente livestream op Twitch vertelde hij dat hij en zijn vrouw Jess

Babette van Drunen
Interview

Babette verloor haar vader, maar vond de Vader terug: ā€œIk geloof dat ik lang heimwee hadā€

We leerden haar kennen als de vrije geest uit B&B Vol Liefde, een jonge vrouw op zoek naar heling en liefde. Maar achter die ogenschijnlijke vrijheid ging diepe gebrokenheid schuil. Babette van Drunen zocht haar herstel jarenlang in de New Age, tot z

Mordechai Klimer
Interview

Joodse Messiasbelijder over grenzen aan naastenliefde: "Bidden we soms ook voor de duivel?"

Mordechai Klimer is een Messiasbelijdende Jood, geboren in Israƫl als zoon van Holocaustoverlevenden. Hij draagt een boodschap met zich mee die even ongemakkelijk als hoopvol is: over herstel, over verzoening, en over de rol van Israƫl in Gods plan.

Jurjen ten Brinke
Video

God voelt ver weg: hoe nu verder? Bekende christenen reageren

Het is een vraag die we misschien allemaal wel eens stellen: hoe kom ik dichter bij God als ik mij ver bij Hem vandaan voel? Die vraag legden we onlangs onder meer voor aan SDOK-woordvoerder Richard Groenenboom, ds. Kees van Velzen, EO-presentator Ju

priester
Nieuws

Zorgen in Nicaraguaanse kerk: priester verdwijnt na arrestatie

De Nicaraguaanse priester Pedro Abelardo MƩndez PƩrez is sinds 19 juni spoorloos, nadat hij samen met zijn chauffeur werd gearresteerd door de politie. MƩndez verdween na het leiden van een eucharistieviering in Granada. Dit roept ernstige zorgen op

Noord-Korea
Nieuws

Christenen aangehouden na poging om Bijbels naar Noord-Korea te sturen

Zes Amerikaanse christenen zijn door de Zuid-Koreaanse autoriteiten gearresteerd nadat ze probeerden 1.600 plastic flessen gevuld met Bijbels naar Noord-Korea te sturen via zee. De flessen bevatten miniatuur-Bijbeltjes, USB-sticks, geld en rijst. Dat

Christelijk zomerkamp
Nieuws

Christelijk zomerkamp in Colorado mag blijven bestaan: ā€˜Overheid mag geloof niet straffen’

Het christelijk zomerkamp IdRaHaJe uit Colorado mag blijven bestaan. Vanwege een nieuwe genderwet van de staat riskeerde het zomerkamp namelijk haar deuren te moeten sluiten. Dit werd echter via een rechtszaak voorkomen. Het zomerkamp blijft de ruimt

Ds. V. S. van der Meer
Video

HHK-predikant wijst op grote verschillen tussen rivaliserende voetbalclubs en de kerk

"De kerk is geen clubje, zoals bij het voetbal waar de ƩƩn zegt: 'Ik ben voor Feyenoord' en de ander: 'Ik ben voor Ajax of PSV'. De kerk is het lichaam van Christus", aldus ds. V. S. van der Meer. De hersteld hervormde predikant wees in een recente p

U.S. Customs and Border Protection
Nieuws

Iraanse christenen gearresteerd door immigratiediensten in Los Angeles

Pastor Ara Torosian van Cornerstone Church in West Los Angeles slaat alarm nadat vijf leden van zijn Iraanse gemeente zijn gearresteerd door Amerikaanse immigratiediensten. Onder de arrestanten zijn een gezin met een 3-jarig kind en een echtpaar dat

china
Nieuws

Chinese huiskerk maakt bijzonder statement na veroordeling drie kerkleiders

De Linfen Covenant Home Church, een ongeregistreerde huiskerk in de Chinese provincie Shanxi, heeft een krachtig statement afgegeven na de veroordeling van drie van haar leiders. De autoriteiten arresteerden de voorgangers op 19 augustus 2022. Dit ge