Moeilijke Bijbelteksten: wat was de bediening van Mozes?

God 20 juli 2021 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag wat eigenlijk de bediening van Mozes was.

Volgens de meeste gelovigen was Mozes een profeet. Maar wat is dan de definitie van een profeet, want het moet duidelijk zijn dat Mozes een van de belangrijkste personen was die ooit leefden. In de Joodse godsdienst wordt hij zelfs de belangrijkste Bijbelse persoon beschouwd. Sommigen denken zelfs gedacht dat hij in de hemel is opgenomen. Dit lijkt bevestigd in het Nieuwe Testament als hij samen met de profeet Elia verschijnt aan de Here Jezus (Mt 17:3).

Hoe meer verantwoordelijkheid, des te groter de consequenties. In gunstige of in ongunstige zin.

Toch was Mozes slechts een mens en dan moet aangenomen worden dat ook hij gestorven is en ‘afgedaald’ in het dodenrijk. Sterker, hij werd door God gedood om zijn ernstige zonden (Dt 34:5-6). Maar hoe zit dat dan? Iemand die zo belangrijk is en zo eindigt. Hoe is dat te rijmen?

In elk geval kan alvast bevestigd worden dat zijn godsdienstige bediening tot de belangrijkste moet hebben behoord gezien de manier waarop God met hem omging. God houdt immers rekening met iemands bediening. Hoe meer verantwoordelijkheid, des te groter de consequenties. In gunstige of in ongunstige zin.

Woordstudie
De Hebreeuwse naam Mosjéh komt ruim 700 keer voor in de Oude Testament (OT) en de Griekse verbastering Moseus bijna 80 keer in het Nieuwe Testament (NT). In totaal dus bijna 800 keer, terwijl de Here Jezus ruim 900 keer in het NT genoemd wordt. Net iets meer dan de naam David. Deze aantallen benaderen elkaar en dus ook hun belangrijkheid.

Verschillende familieverbanden
Mozes werd geboren in de stam Levi (Ex 2:1), maar kort daarna onverwacht geadopteerd in het huis van de farao. Aanvankelijk groeide hij nog op bij zijn Hebreeuwse moeder, maar moest op een bepaald moment worden overgedragen aan zijn Egyptische adoptief moeder (vers 10).

Als volwassene blijkt hij weet te hebben van zijn Hebreeuwse oorsprong. Hij bezoekt de Hebreeën, hoewel hij geen aanspraak meer kon maken op familierechten onder de zonen van Jakob. Hij was immers officieel Egyptenaar geworden (vers 19).

Mozes zou wondertekenen doen zodat iedereen overtuigt zou zijn dat God met hem was.

De Hebreeën waren enkele decennia voor de geboorte van Mozes tot slaven gemaakt. Kennelijk worstelde Mozes daarmee (vers 11). Toen echter bekend werd dat Mozes een Egyptenaar had gedood om een Hebreeër te beschermen, vluchtte hij de Sinaïwoestijn in. Daar werd hij gast van een Midjanitische familie en huwde een van hun dochters. Daarna leidde hij het leven van een Midjaniet.

Uittochtsleider
In de Sinaïwoestijn riep God hem en gaf opdracht om naar Egypte terug te gaan om zijn broeders, de zonen van Jakob, namens Hem uit te leiden. In de aanstelling van Mozes door God komen een aantal zaken naar voren die belangrijk zijn voor de vraag naar zijn bediening.

God openbaarde Zich zijn eigen vaders God en die van de drie Hebreeuwse aartsvaderen. Mozes geloofde dus in Hem. God bleek op de hoogte van de verdrukking van de Hebreeën en wilde hen uitleiden naar het beloofde Land. God droeg Mozes op 1. naar Egypte te gaan, 2. de Farao officieel toestemming te vragen, dat de Israëlieten God konden dienen en 3. hen uit Egypte te leiden (4:10). God was daarin met hem. In Egypte moest hij als eerste de oudsten samenroepen om zijn opdracht aan hen te vertellen en samen naar de farao te gaan (3:16-18).

Priester
Dat Mozes echt door God gezonden was zou daaruit blijken dat hij de Hebreeën naar de berg Horeb moest brengen, zodat zij Hem daar zouden dienen (vers 12). Mozes moest hen dus bij God brengen, zodat ze hun godsdienst konden beoefenen. Daarnaast gaf hij onderricht in de Verbondsvoorwaarden (Torah) en trad hij op als (godsdienstig) rechter. Dat lijkt een (hoge)priesterlijke bediening.

God stelde Mozes ‘boven’ Aäron. Zijn broer zou namens Mozes spreken en hij zou voor Aäron als God zijn.

Wonderdoener
Mozes zou wondertekenen doen zodat iedereen overtuigt zou zijn dat God met hem was (4:2-9). Later zouden de meeste wondertekenen en plagen van God aan Egypte ook in gang worden gezet door de hand van Mozes. Dat lijkt een bediening als wonderdoener.

Profeet
God zou met de mond van Mozes zijn en hem onderrichten wat hij moest zeggen (vers 12). Dat wijst op de bediening van een profeet. Maar zijn broer Aäron zou ook namens Hem spreken. Hij was dan ook profeet, maar God stelde Mozes ‘boven’ Aäron. Zijn broer zou namens Mozes spreken en hij zou voor Aäron als God zijn (vers 16). Dit drukt uit dat Mozes de enige Uittochtleider was.

Messias
Mozes pakte van aanvang aan de vijanden van de Israëlieten aan, zodat die ongevaarlijk (uitgeschakeld) werden voor hen. Dit waren externe vijanden, zoals de farao en de Amalekieten (Ex 17:11), maar ook interne, zoals de aanhangers van het gouden kalf (32:28) en de Korachieten (Nm 16:20). Dat lijkt op de bediening van een messias.

Het achterliggende en ultieme doel van een messias is de Israëlitische godsdienst in te stellen of herstellen zonder die te leiden. Kortom, degene die voor het godsdienstige welzijn van Israël zorgt en die ook bewaakt. Ook dat deed Mozes.

Wat was Mozes niet
God beval Mozes om een nieuw priesterambt voor Hem in te stellen, namelijk Aäron en zijn lijfelijke zonen. Mozes heeft dat gedaan en hen aan God gewijd, maar had zelf geen deel aan de kohaniem (Israëlitisch priesterschap). In tegenstelling tot wat lijkt, ondanks de vele voorbeelden van priesterlijk optreden, zoals zijn herhaaldelijk pleiten en bidden voor Israël, was hij geen priester.

Omdat Mozes op de eerste plaats de Uittochtsleider was, moet dat feit als belemmering voor zijn profeteren worden gezien.

Mozes heeft zeker meerder malen geprofeteerd. Vooral in zijn laatste toespraak. Maar God heeft geen hiërarchie onder profeten ingesteld, dus Mozes was geen profeet.

Dat Mozes ‘boven’ de profeten was gesteld komt ook naar voren als de zus van Mozes, Mirjam, zijn bediening gelijk acht aan die van alle profeten (Nm 12:2). God herhaalde (Ex 4:16) dat Mozes de enige mens was die rechtstreeks met God sprak, zoals mensen onderling spreken. Zo zelfs, dat het directe contact met God van zijn gezicht afstraalde (Ex 34:29).

Omdat Mozes op de eerste plaats de Uittochtsleider was, moet dat feit als belemmering voor zijn profeteren worden gezien. De bediening van een Bijbels profeet was onafhankelijk van het gezag, de overheid. Mozes was echter het allerhoogste gezag onder de Israëlieten tijdens de Uittocht. Zijn bediening was dus eerder dat van een koning, dan van een profeet. Terwijl een Bijbels koning wel kon profeteren, zoals David, kon die geen bediening van profeet of priester hebben.

Onderscheid
Er moet onderscheid worden gemaakt tussen personen die een of meerdere algemene karakteristieken van een bepaalde bediening uitoefenen en personen die door God in het ambt van een bediening zijn aangesteld.

Messiasschap staat dus niet alleen los van de bediening van priester, wonderdoener en profeet, maar blijkbaar ook van de bediening van Israëlitisch koning.

Messiaanse bediening
Mozes schakelde de vijanden van de Israëlieten uit en daarna kon Gods Verbond worden bemiddeld, het heiligdom worden gebouwd, de eredienst worden ingesteld en de basis worden gelegd voor het godsdienstige Verbondsleven. Dit is zijn de karakteristieken van een messias.

Maar Mozes was officieel nooit koning, maar Uittochtsleider. Leider van de Hebreeën zonder land of vaste verblijfplaats, uittrekkende vanuit slavernij naar een beter thuisland. Mozes vervulde dus als eerste de bediening van een messias in Gods volk, hoewel nog onvolmaakt. Messiasschap staat dus niet alleen los van de bediening van priester, wonderdoener en profeet, maar blijkbaar ook van de bediening van Israëlitisch koning.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

syrie
Nieuws

VS schrapt terreurstatus HTS in Syrië; grote zorgen christenen

De Verenigde Staten hebben de terreurstatus van de islamistische militie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ingetrokken. Die beslissing komt zeven maanden nadat de groep het Syrische regime van Bashar al-Assad omverwierp en de macht greep in Damascus. Christ

Eucharistie
Nieuws

Episcopaalse priester in gelijk gesteld na communievasten uit protest tegen racisme

Een kerkelijke rechtbank van de Episcopaalse Kerk in de Verenigde Staten heeft priester B. Cayce Ramey in het gelijkgesteld. Hij werd eerder door zijn bisdom in Virginia berispt omdat hij bewust geen heilige communie meer uitdeelde — uit protest tege

Baylor University
Nieuws

Christelijke universiteit ontvangt ruim vijf ton om LHBTI-acceptatie in kerken te bevorderen

De christelijke Baylor University in Texas ligt onder vuur nadat de school bekendmaakte een subsidie van bijna 650.000 dollar (circa 554.500 euro) heeft ontvangen van de progressieve Baugh Foundation. Het geld is bedoeld voor een onderzoek dat moet b

Archeoloog
Nieuws

Nieuwe vondsten versterken bewijs voor Bijbelse locatie van Kana

Een team van archeologen heeft nieuwe bewijzen gevonden die erop wijzen dat Jezus Zijn eerste wonder verrichtte in het dorp Khirbet Qana, en niet op de traditionele plek Kafr Kanna. Het gaat om de bekende gebeurtenis waarbij Jezus water in wijn veran

Ds. J. R. van Vugt
Video

HHK-predikant over omstreden motie Kati Piri: "Wat gebeurt er in ons land?"

GroenLinks-PvdA Kamerlid Kati Piri riep onlangs het kabinet via een motie op om een volledig wapenembargo tegen Israël in te stellen. Piri stelde in haar motie - die het overigens lang niet haalde - ook voor om te stoppen met het leveren van onderdel

Kinderen in Zuid-Soedan
Nieuws

Grote Kerk Elst: Rustpunt én Zegenplek tijdens de Nijmeegse Vierdaagse

Op dinsdag 15 juli vormt de Grote Kerk in Elst opnieuw een geliefd rustpunt op de route van de Nijmeegse Vierdaagse. Wandelaars en toeschouwers zijn van harte welkom voor koffie, thee, koek en fruit, een vriendelijk woord én, dit jaar voor het eerst,

Debby van Galen
Boekfragment

Profetie is geen show: wat leert de Bijbel écht hierover?

Lang niet alle profeten werden als zodanig bekend. Dat komt omdat een profeet niet noodzakelijkerwijs op een specifieke missie werd gestuurd. Ook ontving de profeet niet altijd een opdracht om een boodschap voor de eeuwigheid, of zelfs voor zijn eige

Bert Put en Leendert van den Heuvel
Nieuws

GerGem Dordrecht waarschuwt tegen evangelisten: ‘Ga het gesprek niet aan’

‘Ga niet in gesprek of discussie met deze mensen, dat is vruchteloos en kan hooguit leiden tot escalatie.’ Met deze oproep waarschuwt de kerkenraad van de gereformeerde gemeente in Dordrecht tegen twee evangelisten die de confrontatie niet schuwen. B

Meerartikelen

Avi Mizrachi
Positief nieuws

Mensen in Israël ontdekken: "Jezus is ook de Messias voor Joden"

Terwijl de raketten vanuit Iran neerregenden en haar twee jonge kinderen op straat stonden, gooide D’vora M.B. zich over hen heen als menselijk schild. “We lagen op de grond, in de open lucht, zonder bescherming. Mijn dochter raakte lichtgewond door

Utrecht
Nieuws

PKN spreekt zich uit tegen asielplannen: "Hulp bieden is geen misdaad"

Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer toonde zich afgelopen week voorstander van de Asielnoodmaatregelenwet. Daarin staat onder meer dat illegaliteit én hulp aan illegaal in Nederland verblijvende mensen strafbaar wordt. De SGP stemde voor de wet

Soedan
Verdieping

Soedanese kerkleider over christenen in oorlog en chaos: "Ze zijn bijzonder kwetsbaar"

De oorlog in Soedan is geen hoofdonderwerp in het nieuws. Los van korte updates of een keer een achtergrondverhaal lijkt de strijd en humanitaire crisis zich af te spelen buiten het zicht van de rest van de wereld. Met zeker 11,6 miljoen mensen die i

Spanje
Nieuws

Pastorale hulp mogelijk strafbaar door wetsvoorstel met verbod op conversietherapie in Spanje

De Spaanse Evangelische Alliantie (AEE) slaat alarm over een wetsvoorstel waarin conversietherapieën verboden worden. Volgens de AEE zorgt de nieuwe wet ervoor dat pastorale hulp aan mensen die worstelen met hun seksuele geaardheid of genderidentitei

Forrest Frank
Nieuws

Christelijke muziek aan opvallende opmars bezig in Amerikaanse hitlijsten

In de Verenigde Staten maken christelijke en traditionele popsongs een opvallende opmars in de hitlijsten. Verschillende artiesten met een geloofsachtergrond breken door naar het grote publiek. Volgens het muziekplatform Billboard is er sprake van ee

Overstromingen Texas
Nieuws

Dodental christelijk zomerkamp Texas stijgt naar 27: ‘Onze harten zijn gebroken’

Het dodental na de overstromingen in Texas is maandag opgelopen tot 90. Onder de slachtoffers zijn inmiddels 27 meisjes en begeleiders van het christelijke zomerkamp Camp Mystic bevestigd. Tien meisjes en één begeleider zijn nog vermist. De situatie

Ds. W. van Klinken
Video

HHK-predikant merkt op dat dominees het steeds moeilijker vinden om voor Israël te bidden

De oorlog tussen Israël en Hamas zorgt voor verdeeldheid binnen de kerk. Waar veel christenen zich vanwege de Joodse wortels van de Bijbel met Israël verbonden voelen, zijn er ook christenen die zich achter de Palestijnen scharen. HHK-predikant W. va

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over de Heilige Geest: "Hij wil een intieme relatie met jou"

"Toen jij opnieuw geboren werd, kwam de Heilige Geest ook in jou wonen. De Heilige Geest verlangt ernaar om een intieme relatie met jou te hebben. Neem dus de tijd om de stem van de Goede Herder te leren kennen", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieu

Elvis E
Levensverhaal

Topmuzikant Elvis E groeide op als prins in Nigeria: "God betekent alles voor mij"

Elvis E heeft een bijzonder levensverhaal en vertelde daar afgelopen zondag uitgebreid over bij Hour of Power.  De musicus groeide op in Nigeria en werd als prins geboren. Hij kende daar rijkdom en armoede. God betekent alles in zijn leven. "Waar ik

Jacobs
Column

Ik wil geen tijd meer besteden aan kwaadwillende en suggestieve vragenstellers

Wat hij ervan vindt dat er in Gaza concentratiekampen zijn gevonden. Die vraag kreeg opperrabbijn Jacobs voorgelegd door een journalist. Het leidt in zijn nieuwe onderstaande dagboek tot de conclusie dat het beter is om geen tijd te besteden aan kwaa

Ds. Aart Veldhuizen en ds. Derk Blom
Interview

Deze predikanten steunen Rode Lijn-protest bij PKN-gebouw: "Zwijgen is geen optie"

Vandaag trekken tientallen predikanten, kerkelijk werkers en gemeenteleden bij het PKN-dienstencentrum in Utrecht een rode lijn. Zij vinden dat het kerkverband zich onvoldoende uitspreekt tegen de oorlogsvoering van Israël in Gaza en het optreden van

Christie
Persbericht

Christelijke singer-songwriter Christie brengt nieuwe single uit: 'Dit moment'

De christelijke singer-songwriter Christie heeft een nieuwe single uitgebracht: 'Dit moment'. Dit is de eerste single afkomstig van Christie’s nieuwe EP ‘Dichterbij’. De zangeres bracht reeds drie Nederlandstalige albums uit; Ontdekkingstocht (2019),