Moeilijke Bijbelteksten: Wat betekenen de geslachtslijsten in Genesis?

God 18 maart 2020 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijk Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de lange lijsten met geboorten in het begin van het Bijbelboek Genesis. Veel mensen vinden die lijsten saai en betwijfelen het nut. Wat is de betekenis ervan?

Een betekenis zou kunnen zijn dat de opvolgende geboorten de tijdsduur van de Voortijd (Tijd tussen de Schepping en de watervloed (Noach)) zou aangeven. Maar dat is dubieus, omdat het namelijk niet zeker is of de tijdsrekening in de Voortijd dezelfde was als die van tegenwoordig. Dit heeft ermee te maken dat de watervloed gevolgen had die zich niet alleen tot het doden van mensen en dieren op aarde beperkte. De woorden van God in Genesis 8:22 wijzen erop dat Hij de seizoenen instelde. Hij zorgde ervoor dat de aarde vanaf toen langzaam voorover en achterover ging bewegen waardoor de zon afwisselend op de ene en daarna op de andere helft zou schijnen. Dit heeft niet alleen grote invloed op het klimaat, maar is ook ongunstig voor de slijtage van de aarde en de schepselen.

De vraag is of de instelling van de seizoenen de enige ingreep was. Heeft God bijvoorbeeld de aarde sneller doen draaien, waardoor de dagen korter zijn geworden (Mt 24:22)? Heeft Hij ook andere ingrepen gedaan in het zonnestelsel, zoals aan de maan, of het heelal? Het kan dus zomaar zijn dat ook de duur van dagen is verkort. Hoewel dit schijnbaar niet expliciet in de Bijbel staat. Zeker is wel dat de levensomstandigheden op aarde na de watervloed ongunstiger waren geworden. Dit wordt zichtbaar in de scherpe afname van levensduur van de mens (en waarschijnlijk ook van de andere schepselen). Binnen 300 jaar na de watervloed was de gemiddelde leeftijd van de mens niet veel meer dan 100 jaar.

Een andere gedachte is dat de geslachtslijsten ‘bewijs’ leveren van het bestaan van ‘heilig nageslacht’. Dat individuele heiligheid of van Gods volk (collectief) wordt doorgegeven via geboorten; etnocentrisme (tunnelvisie die stelt dat Gods volk gekoppeld is aan/afhankelijk is van fysieke afstamming). Kaïns gedrag liet, in de eerste generatie na Adam, echter zien dat dit niet bestaat. Hoe kan immers een boosaardige voortkomen uit een ‘heilig geslacht’?. De klap op de vuurpijl is dat in de laatste generatie voor de vloed slechts één vrome was overgebleven: Noach. Alle afstammelingen van de stamboom van Set, de godsdienstige opvolger van Adam bleken boosaardig geworden te zijn. Ook de gelovigen na Noach brengen zowel heiligen als boosaardigen voort. Soms in één zwangerschap (Gn 25:23).

Dan is er de gedachte van vrome opvoeding. Dat de geslachten in Genesis 5 worden genoemd om erop te wijzen hoe belangrijk het is dat de ouders aan hun kinderen Gods wil en het geloof overdragen. Maar het voorval van Kaïn laat zien dat geloofsontwikkeling een gave was die niet iedereen oppakte (Gn 4:7-9). De eerste generaties (ook die van na de watervloed) konden te rade gaan bij het vrome voorgeslacht die nog in leven waren. Sommige verzaakten hun geloof te ontwikkelen of lieten het overwoekeren door hun boze hart (Gn 6:3). Vroomheid werd van aanvang aan bepaald door eigen verantwoordelijkheid (Gn 2:16-17).

Calvijn dacht in de geslachtslijsten een bevestiging van Gods voorbeschikking (Predestinatie) van uitverkiezing te zien. God zou de geboorte van de genoemde vrome zonen altijd al bedoeld hebben. Alleen laat deze dubbele Verkiezingstheorie zich niet rijmen met het feit dat slechts één mens uit die afstammelingen genade vond in de ogen van God: Noach. Met de dood van alle overige mensen en dieren tot gevolg. Welk nut dient dubbele Verkiezing als het niet tot toename, maar afname van Gods volk leidt? Wat is het nut van het verwerpen van de meerderheid van mensen en dieren? Deze theorie is strijdig met het ultieme richtpunt in de Bijbel: dat zoveel mogelijk mensen worden toegevoegd aan Gods volk ten gunst van de Schepping.

Wat kan wel geleerd worden van de geslachtslijsten?:

Genesis 4
1. Kaïn (Hebr. Qajin – verkregen)
2. Henoch (Hebr. Chanoch – toegewijd)
3. Hirad (Hebr. ’Ierad – vloot)
4. Mechuja-el (Hebr. Mechoeja‘El – zij zijn door God verdelgd)
5. Methusa-el (Hebr. Metoesa‘El – zij zijn mannen van God)
6. Lamech (Hebr. krachtig)
7. Jabal, Jubal, Tubal-Kaïn en Naema (Hebr. Javal – waterstroom voortbrengen, Joeval – geluidstroom voortbrengen, Toeval-Qajin – gedragen door Kaïn en Na’amah – (grote) prachtigheid))

Genesis 5
1. Adam (Hebr. uit bloedrode aarde)
2. Set (Hebr. Sjet – herstel (van het patriarchaat))
3. Enos (Hebr. ‘Énosj – sterfelijk mens (die God ging aanroepen (Gn 4:26)))
4. Kenan (Hebr. Qejnan – genesteld bezit)
5. Mahalal-el (Hebr. Mahalal‘El – lof aan God)
6. Jered (Hebr. Jaréd – Neerdalende afstamming)
7. Henoch
8. Methusalach (Hebr. Metoesjalach – man van het wapen)
9. Lamech
10. Noach (Hebr. tijdelijke verlichting)

In de stamboom van Adam tot Noach (Gn 5) wordt meer vrome namen genoemd dan in die van Kaïn. Dit kan wijzen op grotere geloofsontwikkeling en op fysieke vruchtbaarheid. De namen in de geslachtslijn vanaf Set (Gn 5) laten een bedruktheid zien door de geloofsafval van Adam.

De namen in de geslachtslijn van Kaïn laten hoogmoed zien en een bewustheid op zichzelf aangewezen te zijn (leven vanuit eigen kracht). Van belang is ook te wijzen op de sterke overeenkomst tussen sommige namen in de twee geslachtslijnen wat erop lijkt te wijzen dat er later wederzijds contact was (competitie).

De twee geslachtslijsten hebben veel verschillen en de naambetekenissen laten zien dat ze twee afzonderlijke geslachten vertegenwoordigen: de boosaardigen en de vromen. De knapheid van Kaïns kleindochter, Naema (deze Hebreeuwse naam betekent ‘schoonheid’), verklaart dat de vromen toch afvallig werden: uiteindelijke vermenging van het geslacht van Set met die van Kaïn door huwelijken (Gn 6:2). Vandaar dat God ingreep (Gn 6:7).

De geslachtslijsten laten zien dat door de overtreding van Eva en Adam alle mensen van God afdwaalden (Rm 3:12) en slechts een enkeling nog in staat bleek om bij God genade te vinden (Mt 19:26).

Praatmee

Beluister onze podcast

#387 Jeffrey & drs. Jelte Alma over kerkpijn, de dominee als manager en geestelijk leiderschap
Of beluister op:

Meerartikelen

Marija Tatjana Zrno
Nieuws

Kroatische zuster niet neergestoken door migrant, maar verwondde zichzelf

In Kroatië groeit de verbazing nu blijkt dat de 35-jarige non Marija Tatjana Zrno zichzelf verwondde. De zuster stelde eerst namelijk door een man te zijn neergestoken. Verschillende Kroatische media schreven dat de dader een islamitische migrant zou

abortus
Nieuws

Raad van State: Burgemeester mag demonstraties direct voor abortuskliniek verbieden

De Raad van State heeft woensdag een belangrijke uitspraak gedaan over protesten bij abortusklinieken. Volgens de hoogste bestuursrechter mogen burgemeesters voortaan demonstraties direct voor de ingang van een kliniek verbieden, mits demonstranten o

Ds. N. W. van den Houten
Nieuws

Hervormde gemeente Sliedrecht brengt beroep uit op ds. N. W. van den Houten

De hervormde gemeente te Sliedrecht (Wijk 1) heeft een beroep uitgebracht op ds. N. W. van den Houten (foto). De predikant moet in de Grote Kerk ds. G. J. Mink opvolgen. Laatstgenoemde predikant ging eerder dit jaar met emeritaat. Van den Houten is s

India
Nieuws

Indiaas Hooggerechtshof handhaaft ontslag christelijke legerofficier

Het Hooggerechtshof van India heeft het ontslag van de christelijke legerofficier Samuel Kamalesan bevestigd. De hoogste rechter noemde hem ongeschikt voor het Indiase leger en benadrukte dat zijn houding de discipline en eenheid binnen de krijgsmach

Paus Leo XIV
Nieuws

Paus spreekt zich in Midden-Oosten krachtig uit voor tweestatenoplossing

Paus Leo XIV heeft tijdens zijn reis door het Midden-Oosten opnieuw duidelijk gemaakt dat het Vaticaan de tweestatenoplossing ziet als de enige weg naar duurzame vrede tussen Israël en de Palestijnen. Op de vlucht van Turkije naar Libanon zei de paus

NFL
Nieuws

NFL-speler getuigt na wereldwedstrijd: "Ik heb mijn Heer en Heiland teruggevonden"

NFL-speler Ernest Jones speelde afgelopen weekend een van de allerbeste wedstrijden uit zijn leven. Toen hij na afloop door zijn coach werd verkozen tot de man van de wedstrijd, kwam hij met een opvallende verklaring dat het zo goed ging: “Ik heb mij

Pakistan
Nieuws

Historische petitie moet christelijke rioolwerkers in Pakistan beschermen

In Pakistan is een belangrijke stap gezet om de veiligheid van vooral christelijke schoonmakers en rioolwerkers te verbeteren. Dat meldt Christian Daily International. De Nationale Mensenrechtencommissie (NCHR) diende onlangs een historische petitie

Stoffer
Nieuws

SGP kritisch op plannen D66 en CDA: 'Ik loop niet echt warm'

D66 en CDA zijn akkoord over de plannen die de basis moeten vormen voor het vervolg van de kabinetsformatie. Dat maakte Bureau Woordvoering Kabinetsformatie dinsdag bekend. SGP is allesbehalve enthousiast over de plannen. ChristenUnie is positiever m

Meerartikelen

EO
Nieuws

EO moet fors snijden in geloofsprogramma’s: "Dit raakt het hart van onze missie"

De EO staat voor ingrijpende veranderingen door de landelijke bezuinigingen binnen de publieke omroep. Vanaf 2027 krijgt de EO aanzienlijk minder budget toegewezen, vooral voor programma’s die gaan over geloof en levensbeschouwing. EO-directeur Arjan

Bethaïsda-Julius
Nieuws

Hevige natuurbrand legt restanten Bethaïsda-Julius bloot

Een hevige natuurbrand bij het Meer van Galilea heeft onverwacht nieuw licht geworpen op het Bijbelse Bethsaïda. Wat eerst voor archeologen op een ramp leek uit te draaien, veranderde juist in een baanbrekende ontdekking. Door de brand kwamen namelij

Ds. A. A. Egas
Video

Terugkijken: Ds. Egas bespreekt diepe impasse én naderende breuk binnen de CGK

Binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) staan tientallen plaatselijke gemeenten op het punt zich af te scheiden. Hoewel er formeel nog geen definitieve breuk is, verkeert het kerkverband al langere tijd in een diepe impasse. De tegenstellin

Henk-Jan Room en Johan den Hartogh
Nieuws

Nieuwe beweging ‘Shift Business’ wil Koninkrijk zichtbaar maken op de werkvloer

In Utrecht werd vorige maand een nieuwe bediening voor christelijke ondernemers gelanceerd: Shift Business. De initiatiefnemers, Henk-Jan Room en Johan den Hartogh, willen bedrijven helpen om de werkvloer meer te doordringen van christelijke waarden

Daniël van Deutekom en Elmar Hofstee
Interview

Daniël en Elmar in discussie over gebedsgenezing: “God geneest, maar niet altijd zoals wij hopen”

Genezingsdiensten roepen enthousiasme én weerstand op. Voor de één zijn ze een plaats waar God zichtbaar werkt, voor de ander zijn ze een bron van teleurstelling en ontnuchtering. In een aflevering van de Cvandaag podcast gingen Daniël van Deutekom e

Henk Stoorvogel en Pieter Struik
Interview

Henk en Pieter zijn boezemvrienden: "De kracht van onze vriendschap is toewijding"

Al dertien jaar zijn Henk Stoorvogel en Pieter Struik goede vrienden. Pas een jaar of vijf geleden durfden ze te zeggen dat ze echt boezemvrienden waren. Was dat de reden om een boek over mannenvriendschap te schrijven of verdiepte de vriendschap zic

Arthur Alderliesten
Opinie

Waarom Nederland NEE moet zeggen tegen embryokweek

Het debat over het wettelijk toestaan van embryokweek raakt de kern van onze omgang met menselijk leven. Deze week zal in de Tweede Kamer blijken wat de morele toestand van ons land is. Het gaat niet alleen om politiek bravoure, technologische voorui

Kees Postma
Column

Van zuinig naar overvloedig: wat Jezus mij leerde over geven

Als medewerker van de zendingsorganisatie European Christian Mission bevind ik me regelmatig in internationale kringen. En geloof me, daar leer je hoe anderen tegen Nederlanders aankijken. “Wist je eigenlijk hoe jullie spoorlijnen zijn ontstaan?”, vr

Coöperatie Laatste Wil
Nieuws

Gerechtshof wijst 'wens' Coöperatie Laatste Wil af: hulp bij zelfdoding blijft verboden

De wens van Coöperatie Laatste Wil om de wetgeving rond hulp bij zelfdoding te versoepelen is door het gerechtshof in Den Haag afgewezen. Daarmee blijft het verbod op hulp bij zelfdoding door niet-artsen gehandhaafd. De rechterlijke uitspraak wordt m

Mercy Ships
Persbericht

Bouw nieuw ziekenhuisschip Mercy Ships van start

Mercy Ships is begonnen met de bouw van een nieuw ziekenhuisschip. De zogeheten steel cutting ceremony op de werf in Guangzhou (China) markeerde de start van de bouw van een gloednieuw ziekenhuisschip, de Africa Mercy II. Het doel voor uitbreiding va

Concilie van Nicea
Nieuws

Christelijke leiders vieren 1.700 jaar Concilie van Nicea en roepen op tot eenheid

In het Turkse Iznik, het vroegere Nicea, hebben christelijke leiders samen een oecumenische dienst gehouden om het 1.700-jarig jubileum van het Concilie van Nicea te markeren. Paus Leo XIV, patriarch Bartholomeus en ds. Jerry Pillay, secretaris-gener

Gabriel Olivier
Nieuws

Amerikaanse straatprediker verschijnt voor Hooggerechtshof na arrestatie in Mississippi

De Amerikaanse straatprediker Gabriel Olivier staat voor het Hooggerechtshof nadat hij werd gearresteerd bij het Brandon Amphitheater in Mississippi. Olivier sprak daar met bezoekers en deelde evangelisatiefolders uit. Zijn zaak wordt gezien als een