Moeilijke Bijbelteksten: Wat betekenen de geslachtslijsten in Genesis?

God 18 maart 2020 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijk Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de lange lijsten met geboorten in het begin van het Bijbelboek Genesis. Veel mensen vinden die lijsten saai en betwijfelen het nut. Wat is de betekenis ervan?

Een betekenis zou kunnen zijn dat de opvolgende geboorten de tijdsduur van de Voortijd (Tijd tussen de Schepping en de watervloed (Noach)) zou aangeven. Maar dat is dubieus, omdat het namelijk niet zeker is of de tijdsrekening in de Voortijd dezelfde was als die van tegenwoordig. Dit heeft ermee te maken dat de watervloed gevolgen had die zich niet alleen tot het doden van mensen en dieren op aarde beperkte. De woorden van God in Genesis 8:22 wijzen erop dat Hij de seizoenen instelde. Hij zorgde ervoor dat de aarde vanaf toen langzaam voorover en achterover ging bewegen waardoor de zon afwisselend op de ene en daarna op de andere helft zou schijnen. Dit heeft niet alleen grote invloed op het klimaat, maar is ook ongunstig voor de slijtage van de aarde en de schepselen.

De vraag is of de instelling van de seizoenen de enige ingreep was. Heeft God bijvoorbeeld de aarde sneller doen draaien, waardoor de dagen korter zijn geworden (Mt 24:22)? Heeft Hij ook andere ingrepen gedaan in het zonnestelsel, zoals aan de maan, of het heelal? Het kan dus zomaar zijn dat ook de duur van dagen is verkort. Hoewel dit schijnbaar niet expliciet in de Bijbel staat. Zeker is wel dat de levensomstandigheden op aarde na de watervloed ongunstiger waren geworden. Dit wordt zichtbaar in de scherpe afname van levensduur van de mens (en waarschijnlijk ook van de andere schepselen). Binnen 300 jaar na de watervloed was de gemiddelde leeftijd van de mens niet veel meer dan 100 jaar.

Een andere gedachte is dat de geslachtslijsten ‘bewijs’ leveren van het bestaan van ‘heilig nageslacht’. Dat individuele heiligheid of van Gods volk (collectief) wordt doorgegeven via geboorten; etnocentrisme (tunnelvisie die stelt dat Gods volk gekoppeld is aan/afhankelijk is van fysieke afstamming). Kaïns gedrag liet, in de eerste generatie na Adam, echter zien dat dit niet bestaat. Hoe kan immers een boosaardige voortkomen uit een ‘heilig geslacht’?. De klap op de vuurpijl is dat in de laatste generatie voor de vloed slechts één vrome was overgebleven: Noach. Alle afstammelingen van de stamboom van Set, de godsdienstige opvolger van Adam bleken boosaardig geworden te zijn. Ook de gelovigen na Noach brengen zowel heiligen als boosaardigen voort. Soms in één zwangerschap (Gn 25:23).

Dan is er de gedachte van vrome opvoeding. Dat de geslachten in Genesis 5 worden genoemd om erop te wijzen hoe belangrijk het is dat de ouders aan hun kinderen Gods wil en het geloof overdragen. Maar het voorval van Kaïn laat zien dat geloofsontwikkeling een gave was die niet iedereen oppakte (Gn 4:7-9). De eerste generaties (ook die van na de watervloed) konden te rade gaan bij het vrome voorgeslacht die nog in leven waren. Sommige verzaakten hun geloof te ontwikkelen of lieten het overwoekeren door hun boze hart (Gn 6:3). Vroomheid werd van aanvang aan bepaald door eigen verantwoordelijkheid (Gn 2:16-17).

Calvijn dacht in de geslachtslijsten een bevestiging van Gods voorbeschikking (Predestinatie) van uitverkiezing te zien. God zou de geboorte van de genoemde vrome zonen altijd al bedoeld hebben. Alleen laat deze dubbele Verkiezingstheorie zich niet rijmen met het feit dat slechts één mens uit die afstammelingen genade vond in de ogen van God: Noach. Met de dood van alle overige mensen en dieren tot gevolg. Welk nut dient dubbele Verkiezing als het niet tot toename, maar afname van Gods volk leidt? Wat is het nut van het verwerpen van de meerderheid van mensen en dieren? Deze theorie is strijdig met het ultieme richtpunt in de Bijbel: dat zoveel mogelijk mensen worden toegevoegd aan Gods volk ten gunst van de Schepping.

Wat kan wel geleerd worden van de geslachtslijsten?:

Genesis 4
1. Kaïn (Hebr. Qajin – verkregen)
2. Henoch (Hebr. Chanoch – toegewijd)
3. Hirad (Hebr. ’Ierad – vloot)
4. Mechuja-el (Hebr. Mechoeja‘El – zij zijn door God verdelgd)
5. Methusa-el (Hebr. Metoesa‘El – zij zijn mannen van God)
6. Lamech (Hebr. krachtig)
7. Jabal, Jubal, Tubal-Kaïn en Naema (Hebr. Javal – waterstroom voortbrengen, Joeval – geluidstroom voortbrengen, Toeval-Qajin – gedragen door Kaïn en Na’amah – (grote) prachtigheid))

Genesis 5
1. Adam (Hebr. uit bloedrode aarde)
2. Set (Hebr. Sjet – herstel (van het patriarchaat))
3. Enos (Hebr. ‘Énosj – sterfelijk mens (die God ging aanroepen (Gn 4:26)))
4. Kenan (Hebr. Qejnan – genesteld bezit)
5. Mahalal-el (Hebr. Mahalal‘El – lof aan God)
6. Jered (Hebr. Jaréd – Neerdalende afstamming)
7. Henoch
8. Methusalach (Hebr. Metoesjalach – man van het wapen)
9. Lamech
10. Noach (Hebr. tijdelijke verlichting)

In de stamboom van Adam tot Noach (Gn 5) wordt meer vrome namen genoemd dan in die van Kaïn. Dit kan wijzen op grotere geloofsontwikkeling en op fysieke vruchtbaarheid. De namen in de geslachtslijn vanaf Set (Gn 5) laten een bedruktheid zien door de geloofsafval van Adam.

De namen in de geslachtslijn van Kaïn laten hoogmoed zien en een bewustheid op zichzelf aangewezen te zijn (leven vanuit eigen kracht). Van belang is ook te wijzen op de sterke overeenkomst tussen sommige namen in de twee geslachtslijnen wat erop lijkt te wijzen dat er later wederzijds contact was (competitie).

De twee geslachtslijsten hebben veel verschillen en de naambetekenissen laten zien dat ze twee afzonderlijke geslachten vertegenwoordigen: de boosaardigen en de vromen. De knapheid van Kaïns kleindochter, Naema (deze Hebreeuwse naam betekent ‘schoonheid’), verklaart dat de vromen toch afvallig werden: uiteindelijke vermenging van het geslacht van Set met die van Kaïn door huwelijken (Gn 6:2). Vandaar dat God ingreep (Gn 6:7).

De geslachtslijsten laten zien dat door de overtreding van Eva en Adam alle mensen van God afdwaalden (Rm 3:12) en slechts een enkeling nog in staat bleek om bij God genade te vinden (Mt 19:26).

Praatmee

Beluister onze podcast

#388 Bram Hofland en Nico van der Voet over de Bijbelse doop: verdeeldheid of verbondenheid?
Of beluister op:

Meerartikelen

Groot-Brittannië
Nieuws

Docent verliest baan na opmerking over christelijke identiteit Groot-Brittannië

In Londen is een basisschoolleraar zijn baan kwijtgeraakt nadat hij een leerling had verteld dat “Groot-Brittannië nog steeds een christelijk land is”. De docent, die anoniem wil blijven, kreeg problemen nadat hij jongens had aangesproken die hun voe

DonCeder-DiederikvDijk-Artikel23
Nieuws

Christelijke partijen fel: ‘Motie zet bijl aan de wortel van de onderwijsvrijheid’

De Tweede Kamer heeft deze week met een nipte meerderheid ingestemd met een motie van VVD-Kamerlid Arend Kisteman, waarin wordt uitgesproken dat het discriminatieverbod van artikel 1 van de Grondwet leidend moet zijn wanneer dat botst met de vrijheid

Franklin Graham
Nieuws

Franklin Graham ontbrak op christelijk event in India vanwege problemen rond visa

De Amerikaanse evangelist Franklin Graham kon eind vorige maand niet aanwezig zijn bij een christelijk event in de Indiase staat Nagaland. Dat schrijft The Christian Post. In de media ging het bericht rond dat India zijn visumaanvraag geweigerd had. 

Ds. A. S. Middelkoop
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Kralingse Veer ziet ds. A. S. Middelkoop graag komen

De hersteld hervormde gemeente te Kralingse Veer (Rotterdam) heeft een beroep uitgebracht op ds. A. S. Middelkoop (foto). De predikant moet in de Laankerk de opvolger worden van de eerder dit jaar naar Middelharnis-Sommelsdijk vertrokken ds. F. van B

Dr. P. de Vries
Video

Ds. De Vries vertelt hoe hij als student overspannen raakte én geloofszekerheid vond

"Ik moest zelf weten dat ik het eigendom van Christus ben, anders kan ik anderen niet de weg wijzen", aldus ds. P. de Vries. De hersteld hervormde emerituspredikant vertelde onlangs in de serie Getuigend Gesprek aan presentator Robert Jansema hoe hij

Nigeria
Nieuws

Twee doden bij aanval op kerk in Zuid-Nigeria

In Nigeria is opnieuw geweld uitgebroken tegen christelijke gemeenschappen. Zondagmorgen vielen gewapende mannen de St Andrews Anglicaanse Kerk in Isiokwe aan, in de deelstaat Anambra. De daders openden het vuur terwijl gemeenteleden zich verzamelden

gratis kerstpakket
Nieuws

Gratis kerstpakket voor mensen met beperking

De feestdagen komen eraan, een periode van warmte, gezelligheid en verbondenheid. Maar wat als dit voor jou niet vanzelfsprekend is? Voor veel mensen met een beperking zijn de feestdagen een tijd waarin zij zich extra eenzaam of vergeten voelen. 'Dit

Prof. dr. Arnold Huijgen
Opinie

Cultuurchristendom als bondgenoot? Wees gewaarschuwd

Een van de grote vragen van deze tijd is: met wie ga je allianties aan, en wie sluit je juist buiten? Dat geldt zowel in de kerk, de politiek, als in de bredere cultuur. Om met die laatste te beginnen: onlangs sprak Wierd Duk voor een christelijk gez

Meerartikelen

CGK kerkscheuring
Nieuws

Nieuwe vrouwelijke predikant in CGK zet spanningen verder op scherp

De spanning binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) loopt opnieuw op na het bericht dat ds. Janneke Dekker-de Groot het beroep van de Nederlands Christelijke Gereformeerde Kerk (NCGK) Zutphen heeft aangenomen. Daarmee krijgt opnieuw een CGK

Russisch-Orthodoxe Kerk
Nieuws

Europese kerken roepen op tot verzet tegen omstreden Russische ideologie

Europese kerken hebben een gezamenlijke verklaring uitgebracht waarin zij de zogenoemde Russian World-ideologie afwijzen. Deze ideologie wordt in Rusland gebruikt om de oorlog tegen Oekraïne religieus te rechtvaardigen. Tijdens de conferentie Resisti

Jennifer Melle
Nieuws

Conservatieve Britse politica roept op tot stopzetten zaak tegen christelijke verpleegkundige

De Britse schaduwminister voor gelijke kansen, Claire Coutinho, roept op om de tuchtzaak tegen de christelijke verpleegkundige Jennifer Melle onmiddellijk te beëindigen. Melle werd in april geschorst nadat zij een transgenderpatiënt in een mannencent

Heidelberg
Nieuws

Fors aantal incidenten in Duitse kerken, zorgen groeien over toenemende vernielingen

In de Duitse deelstaat Baden-Württemberg zijn vorig jaar 849 incidenten in kerken en kapellen geregistreerd. Dat blijkt volgens Evangelical Focus uit cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken in reactie op vragen van de liberale FDP-fractie.

ontvoeringen Nigeria
Nieuws

Honderd christelijke schoolkinderen vrijgelaten na ontvoering in Nigeria

In Nigeria zijn honderd kinderen vrijgelaten die op 21 november werden ontvoerd in de deelstaat Niger. Dat bevestigde een woordvoerder van de Nigeriaanse president zondag volgens persbureau AFP. De kinderen zijn naar Abuja gevlogen en zouden maandag

Kerst in Bethlehem
Nieuws

Bethlehem en Jeruzalem vieren na twee oorlogsjaren weer kerst

Voor het eerst in twee jaar tijd werden in Bethlehem en Jeruzalem vorige week weer openbare kerstvieringen gehouden. Na twee jaar van oorlog en daarmee economische achteruitgang en stilte, vulden duizenden mensen opnieuw het Mangerplein in Bethlehem

Pakistan vlag
Nieuws

Voorganger vermoord in Pakistan: christenen vrezen nog meer geweld

De christelijke gemeenschap in Pakistan is diep geschokt na de moord op voorganger Kamran Salamat (45). Hij werd op 5 december doodgeschoten voor zijn huis, meldt International Christian Concern. Volgens familie en omwonenden stond hij op het punt zi

Proponent N. van den Top
Nieuws

Nieuwe predikant voor hervormde gemeente Vriezenveen: proponent N. van den Top

De hervormde gemeente te Vriezenveen (Pollenkerk) beschikt binnenkort weer over een eigen predikant. Proponent N. van den Top (foto) uit Ede nam het op hem uitgebrachte beroep aan. In Vriezenveen gaat Van den Top voor het eerst als gemeentepredikant

Indiase christenen
Nieuws

Duizenden christenen demonstreren in New Delhi tegen aanhoudend geweld

In New Delhi hebben zo’n 2.000 christenen uit heel India deelgenomen aan een grote demonstratie tegen wat zij ‘toenemend, aanhoudend en systematisch geweld’ tegen hun gemeenschap noemen. De bijeenkomst vond eind vorige maand onder de vlag van de Nati

Joseph Masloub
Interview

Joseph Masloub won het NK bodybuilding: "Als God in jouw leven is, dan ben je het licht voor anderen"

In de uitzending van Hour of Power vertelt de Syrische Joseph Masloub hoe hij als elfjarige opgroeide tussen bommen, angst en verlies, vluchtte voor het regime en uiteindelijk Nederlands kampioen bodybuilding werd. "Als God in jouw leven is, dan ben

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt waarom God juist in de woestijn van ons leven tot ons spreekt

Temperaturen rond het vriespunt, bevroren autoruiten, doorgaans weinig zon en spekgladde wegen. Natuurlijk hebben we het over de winter. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt Wilkin van de Kamp dat het in een christenle

RKK Den Bosch
Nieuws

Meer jongvolwassenen sluiten zich aan bij RKK ondanks aanhoudende krimp

De Rooms-Katholieke Kerk in Nederland blijft leden verliezen, maar ziet tegelijk een opvallende groei onder jongvolwassenen die zich opnieuw bij de kerk aansluiten. Dat blijkt volgens het Nederlands Dagblad uit de recent gepubliceerde jaarcijfers ove