Moeilijke Bijbelteksten: Wat betekenen de geslachtslijsten in Genesis?

God 18 maart 2020 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijk Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de lange lijsten met geboorten in het begin van het Bijbelboek Genesis. Veel mensen vinden die lijsten saai en betwijfelen het nut. Wat is de betekenis ervan?

Een betekenis zou kunnen zijn dat de opvolgende geboorten de tijdsduur van de Voortijd (Tijd tussen de Schepping en de watervloed (Noach)) zou aangeven. Maar dat is dubieus, omdat het namelijk niet zeker is of de tijdsrekening in de Voortijd dezelfde was als die van tegenwoordig. Dit heeft ermee te maken dat de watervloed gevolgen had die zich niet alleen tot het doden van mensen en dieren op aarde beperkte. De woorden van God in Genesis 8:22 wijzen erop dat Hij de seizoenen instelde. Hij zorgde ervoor dat de aarde vanaf toen langzaam voorover en achterover ging bewegen waardoor de zon afwisselend op de ene en daarna op de andere helft zou schijnen. Dit heeft niet alleen grote invloed op het klimaat, maar is ook ongunstig voor de slijtage van de aarde en de schepselen.

De vraag is of de instelling van de seizoenen de enige ingreep was. Heeft God bijvoorbeeld de aarde sneller doen draaien, waardoor de dagen korter zijn geworden (Mt 24:22)? Heeft Hij ook andere ingrepen gedaan in het zonnestelsel, zoals aan de maan, of het heelal? Het kan dus zomaar zijn dat ook de duur van dagen is verkort. Hoewel dit schijnbaar niet expliciet in de Bijbel staat. Zeker is wel dat de levensomstandigheden op aarde na de watervloed ongunstiger waren geworden. Dit wordt zichtbaar in de scherpe afname van levensduur van de mens (en waarschijnlijk ook van de andere schepselen). Binnen 300 jaar na de watervloed was de gemiddelde leeftijd van de mens niet veel meer dan 100 jaar.

Een andere gedachte is dat de geslachtslijsten ‘bewijs’ leveren van het bestaan van ‘heilig nageslacht’. Dat individuele heiligheid of van Gods volk (collectief) wordt doorgegeven via geboorten; etnocentrisme (tunnelvisie die stelt dat Gods volk gekoppeld is aan/afhankelijk is van fysieke afstamming). Kaïns gedrag liet, in de eerste generatie na Adam, echter zien dat dit niet bestaat. Hoe kan immers een boosaardige voortkomen uit een ‘heilig geslacht’?. De klap op de vuurpijl is dat in de laatste generatie voor de vloed slechts één vrome was overgebleven: Noach. Alle afstammelingen van de stamboom van Set, de godsdienstige opvolger van Adam bleken boosaardig geworden te zijn. Ook de gelovigen na Noach brengen zowel heiligen als boosaardigen voort. Soms in één zwangerschap (Gn 25:23).

Dan is er de gedachte van vrome opvoeding. Dat de geslachten in Genesis 5 worden genoemd om erop te wijzen hoe belangrijk het is dat de ouders aan hun kinderen Gods wil en het geloof overdragen. Maar het voorval van Kaïn laat zien dat geloofsontwikkeling een gave was die niet iedereen oppakte (Gn 4:7-9). De eerste generaties (ook die van na de watervloed) konden te rade gaan bij het vrome voorgeslacht die nog in leven waren. Sommige verzaakten hun geloof te ontwikkelen of lieten het overwoekeren door hun boze hart (Gn 6:3). Vroomheid werd van aanvang aan bepaald door eigen verantwoordelijkheid (Gn 2:16-17).

Calvijn dacht in de geslachtslijsten een bevestiging van Gods voorbeschikking (Predestinatie) van uitverkiezing te zien. God zou de geboorte van de genoemde vrome zonen altijd al bedoeld hebben. Alleen laat deze dubbele Verkiezingstheorie zich niet rijmen met het feit dat slechts één mens uit die afstammelingen genade vond in de ogen van God: Noach. Met de dood van alle overige mensen en dieren tot gevolg. Welk nut dient dubbele Verkiezing als het niet tot toename, maar afname van Gods volk leidt? Wat is het nut van het verwerpen van de meerderheid van mensen en dieren? Deze theorie is strijdig met het ultieme richtpunt in de Bijbel: dat zoveel mogelijk mensen worden toegevoegd aan Gods volk ten gunst van de Schepping.

Wat kan wel geleerd worden van de geslachtslijsten?:

Genesis 4
1. Kaïn (Hebr. Qajin – verkregen)
2. Henoch (Hebr. Chanoch – toegewijd)
3. Hirad (Hebr. ’Ierad – vloot)
4. Mechuja-el (Hebr. Mechoeja‘El – zij zijn door God verdelgd)
5. Methusa-el (Hebr. Metoesa‘El – zij zijn mannen van God)
6. Lamech (Hebr. krachtig)
7. Jabal, Jubal, Tubal-Kaïn en Naema (Hebr. Javal – waterstroom voortbrengen, Joeval – geluidstroom voortbrengen, Toeval-Qajin – gedragen door Kaïn en Na’amah – (grote) prachtigheid))

Genesis 5
1. Adam (Hebr. uit bloedrode aarde)
2. Set (Hebr. Sjet – herstel (van het patriarchaat))
3. Enos (Hebr. ‘Énosj – sterfelijk mens (die God ging aanroepen (Gn 4:26)))
4. Kenan (Hebr. Qejnan – genesteld bezit)
5. Mahalal-el (Hebr. Mahalal‘El – lof aan God)
6. Jered (Hebr. Jaréd – Neerdalende afstamming)
7. Henoch
8. Methusalach (Hebr. Metoesjalach – man van het wapen)
9. Lamech
10. Noach (Hebr. tijdelijke verlichting)

In de stamboom van Adam tot Noach (Gn 5) wordt meer vrome namen genoemd dan in die van Kaïn. Dit kan wijzen op grotere geloofsontwikkeling en op fysieke vruchtbaarheid. De namen in de geslachtslijn vanaf Set (Gn 5) laten een bedruktheid zien door de geloofsafval van Adam.

De namen in de geslachtslijn van Kaïn laten hoogmoed zien en een bewustheid op zichzelf aangewezen te zijn (leven vanuit eigen kracht). Van belang is ook te wijzen op de sterke overeenkomst tussen sommige namen in de twee geslachtslijnen wat erop lijkt te wijzen dat er later wederzijds contact was (competitie).

De twee geslachtslijsten hebben veel verschillen en de naambetekenissen laten zien dat ze twee afzonderlijke geslachten vertegenwoordigen: de boosaardigen en de vromen. De knapheid van Kaïns kleindochter, Naema (deze Hebreeuwse naam betekent ‘schoonheid’), verklaart dat de vromen toch afvallig werden: uiteindelijke vermenging van het geslacht van Set met die van Kaïn door huwelijken (Gn 6:2). Vandaar dat God ingreep (Gn 6:7).

De geslachtslijsten laten zien dat door de overtreding van Eva en Adam alle mensen van God afdwaalden (Rm 3:12) en slechts een enkeling nog in staat bleek om bij God genade te vinden (Mt 19:26).

Praatmee

Beluister onze podcast

#382 Jeffrey & prof. dr. Henk van den Belt: Wat hebben we anno 2025 aan de Reformatie?
Of beluister op:

Meerartikelen

Päivi Räsänen
Nieuws

Finse politica opnieuw voor de rechter om Bijbelse visie op huwelijk en seksualiteit

De Finse politica Päivi Räsänen, bekend om haar uitgesproken christelijke overtuigingen, moet zich opnieuw verantwoorden voor het Hooggerechtshof van Finland. Het hoogste gerechtshof buigt zich donderdag over haar zaak, die al sinds 2019 speelt. Räsä

Goud
Nieuws

Tv-programma Kassa legt misstanden bij reformatorisch bedrijf bloot

Het tv-programma Kassa heeft zaterdagavond ernstige misstanden onthuld bij het Goudwisselkantoor, een familiebedrijf uit Klaaswaal dat in reformatorische kring goed bekend is. Uit undercoverbeelden, documenten en gesprekken met oud-medewerkers blijkt

Kevin Rideout
Nieuws

Amerikaanse zendeling hoogstwaarschijnlijk door jihadisten ontvoerd in Niger

De Amerikaanse zendeling Kevin Rideout is in Niger hoogstwaarschijnlijk door jihadisten ontvoerd. Dat meldt CBN News. Rideout werkt voor de evangelische organisatie Serving in Mission (SIM). Vorige week werd hij midden in de nacht uit zijn huis in Ni

Ds. W. Visscher
Video

GerGem-predikant waarschuwt voor te goedkope genade

Volgens ds. W. Visscher is het woord 'genade' in onze kerkelijke, maar ook maatschappelijke wereld ontzettend uitgehold. Dat stelde de predikant, verbonden aan de Gereformeerde Gemeente te Amersfoort, in een recente preek. Visscher waarschuwde zijn t

Ds. S. P. Roosendaal
Nieuws

Ds. S. P. Roosendaal (CGK) ontvangt in een week tijd drie beroepen

Ds. S. P. Roosendaal (foto) heeft in één week tijd drie beroepen ontvangen. De CGK-predikant mag gaan nadenken over een verhuizing naar Emmen, Zwijndrecht of Kampen. Momenteel is Roosendaal verbonden aan Het Anker in Lelystad. Deze gemeente is een co

Esther van Schie
Opinie

Asielbeleid zonder gezicht: de menselijke maat is zoek

Migratie en asiel, het zijn beladen onderwerpen in Nederland. De materie is complex, nuance in het gesprek vaak ver te zoeken. De menselijke maat ook. Hoe belangrijk is het om niet alleen meningen te verkondigen, maar ook te luisteren naar de mensen

oeganda
Nieuws

Man in Oeganda vernielt kerk en valt gezin aan na bekering tot christendom

In het oosten van Oeganda zijn een vrouw en haar twee kinderen zwaar mishandeld door haar echtgenoot, nadat hij hoorde dat zij een christelijke kerkdienst hadden bezocht. De man, Soicha Zubairi, vernielde bovendien het kerkgebouw waar zijn gezin naar

Calum Miller
Nieuws

Arts roept kerken op om stelling te nemen tegen abortus: "Grootste doodsoorzaak wereldwijd"

De Britse arts en pro-life spreker Calum Miller heeft tijdens de Algemene Vergadering van de Wereld Evangelische Alliantie (WEA) in Seoel kerken opgeroepen om zich krachtig uit te spreken tegen abortus. Dat meldt Christian Daily International. Volgen

Meerartikelen

Don Ceder
Nieuws

Andries Knevel stemt vandaag op Don Ceder: ‘Meest effectieve Kamerlid van 2025’

Andries Knevel heeft in aanloop naar de verkiezingen publiekelijk zijn steun uitgesproken voor ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder. Op X schreef de theoloog en journalist: 'Woensdag stem ik op het meest effectieve Kamerlid van 2025, namelijk Don Ceder, n

egypte
Nieuws

Christenen doelwit van geweld na geruchten in Egyptisch dorp

In het Egyptische dorp Nazlat Jalf, in de provincie Minya, is opnieuw geweld uitgebroken tegen christelijke inwoners. De onrust ontstond nadat online geruchten de ronde deden over een vermeende relatie tussen een jonge koptische man en een islamitisc

Bram Vermeulen
Interview

Journalist volgde christelijke vrijwilligers in Israël: "Met de Bijbel is deze oorlog goedgepraat"

Hij zag een foto van een Israëlische bom met daarop de tekst ‘From Urk’. Journalist Bram Vermeulen verdiepte zich vervolgens uitgebreid in de duizenden, veelal christelijke vrijwilligers die naar Israël trekken. Hij reisde er zelf naartoe, sprak met

stoffer bikker
Nieuws

NOS Slotdebat: dit was de rol van CU en SGP

De avond voor de verkiezingen vond traditiegetrouw het NOS Slotdebat plaats. Daarbij was niet alleen ruimte voor de grote partijen, maar ook voor de kleinere. En dus was het aan Mirjam Bikker (CU) en Chris Stoffer (SGP) om zich voor het oog van heel

debat
Nieuws

Verkiezingsdag: laatste peilingen houden christelijke partijen in spanning

Nederland gaat vandaag naar de stembus. Zelden waren de verkiezingen in ons land zo spannend. Dat geldt bovenin waar maar liefst vijf partijen hopen de grootste te kunnen worden, maar dat geldt zeker ook voor de kleinere partijen. Lukt het SGP die fe

Ernst Leeftink
Opinie

Stem vandaag als christen op een gelovige Daniël of Daniëlla

"Geef wat van de keizer is aan de keizer, en geef aan God wat God toebehoort." Deze uitspraak deed Jezus toen Zijn tegenstanders Hem probeerden te verleiden tot een ongeoorloofde uitspraak. Ze vroegen Hem of je als gelovige, die alles van God verwach

Bikker-Stoffer-Bontenbal
Nieuws

Analyse NIW: SGP blijft trouw aan Israël, CU en CDA schuiven op

De SGP is volgens het Nieuw Israëlitisch Weekblad (NIW) de meest consequente christelijke bondgenoot van Israël in de Tweede Kamer. Dat blijkt uit een analyse van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), die het NIW publiceerde in aanloo

SGP-partijdag
Nieuws

Theologen hekelen toon SGP in Israël-debat: 'Bevindelijk populisme'

De felle kritiek van SGP-Kamerlid Diederik van Dijk op de Israël-uitspraken van CDA-leider Henri Bontenbal zorgt voor verdeeldheid binnen christelijke kring. Terwijl veel gelovigen de vergelijking die Bontenbal maakte tussen Israël en Rusland 'onbegr

Dachomo
Nieuws

Nigeriaanse predikant roept op tot ingrijpen: “Er vindt een genocide plaats op christenen”

In Nigeria groeit de roep om internationale aandacht voor het aanhoudende geweld tegen christenen. De Nigeriaanse predikant Ezekiel Dachomo van de Church of Christ in Nations (COCIN) heeft de Amerikaanse regering en de internationale gemeenschap drin

palestina
Nieuws

Kerk in Gouda cancelt Bijbelstudies over Israël na dreiging pro-Palestina demonstratie

Een protestantse kerk in Gouda heeft een reeks Bijbelstudies geschrapt nadat een pro-Palestina actiegroep uit dezelfde stad een grote demonstratie aankondigde. Toen de kerk daarachter kwam, besloot men de zaalhuur te annuleren. Dat meldt het Algemeen

Kirsten Alting
Interview

Countryzangeres Kirsten Alting maakt comeback: "Ik zou nooit meer zingen, maar God had andere plannen"

Artsen voorspelden dat ze nooit meer zou kunnen lopen of zingen. Toch keert country- en gospelzangeres Kirsten Alting terug op het podium, waar ze haar loflied op God zingt. De zangeres, die internationaal succes behaalde, werd geveld door een zeldza

Halloween
Nieuws

Ruim 1500 kerken gaan tijdens Halloween 72 uur in gebed

Ruim 1500 kerken gaan tijdens Halloween 72 uur lang in gebed. Dat meldt Christian Today. Het initiatief - dat deel uitmaakt van een evangelisatiecampagne - is afkomstig van de organisatie National Day of Prayer and Worship (NDOPW). Zij roept kerken i