Moeilijke Bijbelteksten: Wat betekenen de geslachtslijsten in Genesis?

God 18 maart 2020 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijk Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de lange lijsten met geboorten in het begin van het Bijbelboek Genesis. Veel mensen vinden die lijsten saai en betwijfelen het nut. Wat is de betekenis ervan?

Een betekenis zou kunnen zijn dat de opvolgende geboorten de tijdsduur van de Voortijd (Tijd tussen de Schepping en de watervloed (Noach)) zou aangeven. Maar dat is dubieus, omdat het namelijk niet zeker is of de tijdsrekening in de Voortijd dezelfde was als die van tegenwoordig. Dit heeft ermee te maken dat de watervloed gevolgen had die zich niet alleen tot het doden van mensen en dieren op aarde beperkte. De woorden van God in Genesis 8:22 wijzen erop dat Hij de seizoenen instelde. Hij zorgde ervoor dat de aarde vanaf toen langzaam voorover en achterover ging bewegen waardoor de zon afwisselend op de ene en daarna op de andere helft zou schijnen. Dit heeft niet alleen grote invloed op het klimaat, maar is ook ongunstig voor de slijtage van de aarde en de schepselen.

De vraag is of de instelling van de seizoenen de enige ingreep was. Heeft God bijvoorbeeld de aarde sneller doen draaien, waardoor de dagen korter zijn geworden (Mt 24:22)? Heeft Hij ook andere ingrepen gedaan in het zonnestelsel, zoals aan de maan, of het heelal? Het kan dus zomaar zijn dat ook de duur van dagen is verkort. Hoewel dit schijnbaar niet expliciet in de Bijbel staat. Zeker is wel dat de levensomstandigheden op aarde na de watervloed ongunstiger waren geworden. Dit wordt zichtbaar in de scherpe afname van levensduur van de mens (en waarschijnlijk ook van de andere schepselen). Binnen 300 jaar na de watervloed was de gemiddelde leeftijd van de mens niet veel meer dan 100 jaar.

Een andere gedachte is dat de geslachtslijsten ‘bewijs’ leveren van het bestaan van ‘heilig nageslacht’. Dat individuele heiligheid of van Gods volk (collectief) wordt doorgegeven via geboorten; etnocentrisme (tunnelvisie die stelt dat Gods volk gekoppeld is aan/afhankelijk is van fysieke afstamming). Kaïns gedrag liet, in de eerste generatie na Adam, echter zien dat dit niet bestaat. Hoe kan immers een boosaardige voortkomen uit een ‘heilig geslacht’?. De klap op de vuurpijl is dat in de laatste generatie voor de vloed slechts één vrome was overgebleven: Noach. Alle afstammelingen van de stamboom van Set, de godsdienstige opvolger van Adam bleken boosaardig geworden te zijn. Ook de gelovigen na Noach brengen zowel heiligen als boosaardigen voort. Soms in één zwangerschap (Gn 25:23).

Dan is er de gedachte van vrome opvoeding. Dat de geslachten in Genesis 5 worden genoemd om erop te wijzen hoe belangrijk het is dat de ouders aan hun kinderen Gods wil en het geloof overdragen. Maar het voorval van Kaïn laat zien dat geloofsontwikkeling een gave was die niet iedereen oppakte (Gn 4:7-9). De eerste generaties (ook die van na de watervloed) konden te rade gaan bij het vrome voorgeslacht die nog in leven waren. Sommige verzaakten hun geloof te ontwikkelen of lieten het overwoekeren door hun boze hart (Gn 6:3). Vroomheid werd van aanvang aan bepaald door eigen verantwoordelijkheid (Gn 2:16-17).

Calvijn dacht in de geslachtslijsten een bevestiging van Gods voorbeschikking (Predestinatie) van uitverkiezing te zien. God zou de geboorte van de genoemde vrome zonen altijd al bedoeld hebben. Alleen laat deze dubbele Verkiezingstheorie zich niet rijmen met het feit dat slechts één mens uit die afstammelingen genade vond in de ogen van God: Noach. Met de dood van alle overige mensen en dieren tot gevolg. Welk nut dient dubbele Verkiezing als het niet tot toename, maar afname van Gods volk leidt? Wat is het nut van het verwerpen van de meerderheid van mensen en dieren? Deze theorie is strijdig met het ultieme richtpunt in de Bijbel: dat zoveel mogelijk mensen worden toegevoegd aan Gods volk ten gunst van de Schepping.

Wat kan wel geleerd worden van de geslachtslijsten?:

Genesis 4
1. Kaïn (Hebr. Qajin – verkregen)
2. Henoch (Hebr. Chanoch – toegewijd)
3. Hirad (Hebr. ’Ierad – vloot)
4. Mechuja-el (Hebr. Mechoeja‘El – zij zijn door God verdelgd)
5. Methusa-el (Hebr. Metoesa‘El – zij zijn mannen van God)
6. Lamech (Hebr. krachtig)
7. Jabal, Jubal, Tubal-Kaïn en Naema (Hebr. Javal – waterstroom voortbrengen, Joeval – geluidstroom voortbrengen, Toeval-Qajin – gedragen door Kaïn en Na’amah – (grote) prachtigheid))

Genesis 5
1. Adam (Hebr. uit bloedrode aarde)
2. Set (Hebr. Sjet – herstel (van het patriarchaat))
3. Enos (Hebr. ‘Énosj – sterfelijk mens (die God ging aanroepen (Gn 4:26)))
4. Kenan (Hebr. Qejnan – genesteld bezit)
5. Mahalal-el (Hebr. Mahalal‘El – lof aan God)
6. Jered (Hebr. Jaréd – Neerdalende afstamming)
7. Henoch
8. Methusalach (Hebr. Metoesjalach – man van het wapen)
9. Lamech
10. Noach (Hebr. tijdelijke verlichting)

In de stamboom van Adam tot Noach (Gn 5) wordt meer vrome namen genoemd dan in die van Kaïn. Dit kan wijzen op grotere geloofsontwikkeling en op fysieke vruchtbaarheid. De namen in de geslachtslijn vanaf Set (Gn 5) laten een bedruktheid zien door de geloofsafval van Adam.

De namen in de geslachtslijn van Kaïn laten hoogmoed zien en een bewustheid op zichzelf aangewezen te zijn (leven vanuit eigen kracht). Van belang is ook te wijzen op de sterke overeenkomst tussen sommige namen in de twee geslachtslijnen wat erop lijkt te wijzen dat er later wederzijds contact was (competitie).

De twee geslachtslijsten hebben veel verschillen en de naambetekenissen laten zien dat ze twee afzonderlijke geslachten vertegenwoordigen: de boosaardigen en de vromen. De knapheid van Kaïns kleindochter, Naema (deze Hebreeuwse naam betekent ‘schoonheid’), verklaart dat de vromen toch afvallig werden: uiteindelijke vermenging van het geslacht van Set met die van Kaïn door huwelijken (Gn 6:2). Vandaar dat God ingreep (Gn 6:7).

De geslachtslijsten laten zien dat door de overtreding van Eva en Adam alle mensen van God afdwaalden (Rm 3:12) en slechts een enkeling nog in staat bleek om bij God genade te vinden (Mt 19:26).

Praatmee

Beluister onze podcast

#388 Bram Hofland en Nico van der Voet over de Bijbelse doop: verdeeldheid of verbondenheid?
Of beluister op:

Meerartikelen

Arsenal FC tijdens het seizoen 2024/2025
Nieuws

Voetballers Engelse topclub delen openlijk hun geloof: ‘Het brengt ons dichter bij elkaar’

Arsenal beleeft een van zijn beste seizoenen in jaren. De club staat bovenaan in zowel de Champions League als de Premier League. Opvallend: een grote groep spelers spreekt geregeld openlijk over hun christelijke geloof. Onder fans staan zij inmiddel

Parlementsgebouw Canada
Nieuws

Canada schrapt belangrijke uitzondering voor gelovigen in haatzaaiwet: christenen bezorgd

In Canada is een politieke beslissing genomen die veel gelovigen zorgen baart. Een parlementaire commissie heeft besloten een belangrijke bescherming voor religieuze sprekers uit de zogeheten haatzaaiwet te halen. Dat meldt Christian Daily Internatio

Kerk
Nieuws

Majed weigert Jemen te verlaten ondanks levensgevaar

In Jemen, een van de gevaarlijkste landen voor christenen volgens de Ranglijst Christenvervolging, is opnieuw een golf van hevige vervolging begonnen. Verschillende gelovigen zijn door de islamitische overheid gevangengezet en worden ondervraagd en g

Hasmonese stadsmuur
Nieuws

Archeologen ontdekken grote Hasmonese stadsmuur in Jeruzalem vlak voor Chanoeka

Vlak voor het Chanoekafeest hebben archeologen in Jeruzalem een bijzondere ontdekking gedaan. Dat meldt All Israel News. Tijdens de renovatie van het Tower of David Museum werd een groot deel van een oude Hasmonese stadsmuur gevonden. De vondst ligt

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar vertelt hoe een lezing van evangelist Jan van Dooijeweert hem voorgoed bijbleef

'Als ik Tilburg binnenrijd en ik zie al die flatgebouwen, dan draait mijn hart zich om in mijn lijf. Gaan nu al die duizenden mensen verloren?' Dit hoorde ds. J. Koppelaar evangelist Jan van Dooijeweert ooit tijdens een lezing zeggen. De woorden van

Ds. R. W. J. van Ommen
Nieuws

Nieuwe dominee voor NGK Daarlerveen: ds. R. W. J. van Ommen

De NGK te Daarlerveen beschikt binnenkort weer over een eigen predikant. Ds. R. W. J. van Ommen (foto) nam het uitgebrachte beroep op hem aan. In het Overijsselse dorp volgt Van Ommen ds. H. J. Visser op. Laatstgenoemde predikant stapte in 2023 over

Paganisme
Nieuws

Steeds meer Britten verlaten christelijk geloof en zoeken hun weg in spiritualiteit

Een nieuw onderzoek laat zien dat veel Britten die het christelijk geloof verlaten, niet overstappen naar een andere godsdienst, maar kiezen voor atheïsme, agnosticisme of vormen van paganisme en spiritualiteit. Volgens de onderzoekers betekent dit n

pakistan
Nieuws

Hooggerechtshof Pakistan tikt overheid op de vingers om gevaarlijk werk voor christenen

De Islamabad High Court in Pakistan heeft een einde gemaakt aan de praktijk waarbij overheidsinstellingen enkel christenen vroegen voor schoonmaak- en rioolwerk in vacatures. De rechter noemt deze formulering discriminerend en bepaalde dat vacatures

Meerartikelen

Ds. A. I. Kazen
Dagelijks leven

HHK-predikant via Refoweb: 'Oudere stellen horen óók te trouwen'

Op Refoweb heeft een vraag van een smoorverliefd ouder stel tot opvallende reacties geleid. Het echtpaar, beiden op leeftijd en met kinderen uit eerdere relaties, overwoog om te trouwen. Maar een predikant had hun afgeraden te huwen: op latere leefti

Kerk
Nieuws

Indonesische moslims protesteren tegen renovatie kerk ondanks geldende vergunning

In het Indonesische West Java heeft een groep moslims zaterdag geprotesteerd tegen de renovatie van de rooms katholieke Sint Vincentius A. Paulo parochiekerk in Gunung Putri. Volgens de demonstranten, verbonden aan de Muslim Community Development and

Hans van de Breevaart
Opinie

Waarom cultuurchristenen geen karikatuur verdienen

In zijn reactie op Bjorn Lous gaat Hans van de Breevaart in op de beschuldiging dat rechts-conservatieve christenen zouden handelen zoals de Farizeeën uit Jezus’ tijd. Volgens Van de Breevaart doet dit cliché geen recht aan de historische werkelijkhe

Erik Bakker
Column

We zijn te braaf geworden: niemand vindt de kerk nog gevaarlijk

Er gaapt een kloof tussen de Kerk van Pinksteren en de kerken van nu. Een kloof zo breed dat je je afvraagt of we nog wel over hetzelfde fenomeen praten. Waar de eerste christenen renden, kruipen wij. Waar zij brandden, zijn wij lauw. Waar zij de wer

Ds. Bram Hofland
Opinie

Kerkpijn slaat om in polarisatie: Urk en Rijnsburg forceren breuk in CGK

De Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) zijn gescheurd, zo meldde de NOS afgelopen week. Het blijft vreemd om je eigen kerkverband in de nieuwsberichtgeving voorbij te zien komen. Wat er landelijk gebeurt, speelt zich namelijk net zo goed af op lo

Nicodemus Kitto
Nieuws

180.000 Tanzanianen krijgen dankzij donateurs een Bijbel

Met grote dankbaarheid maakt Bible League Nederland bekend dat het jubileumproject ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan volledig is gefinancierd. Dankzij de steun van donateurs kunnen 150 afgelegen dorpen in Tanzania bereikt worden, waarmee ongev

Groot-Brittannië
Nieuws

Docent verliest baan na opmerking over christelijke identiteit Groot-Brittannië

In Londen is een basisschoolleraar zijn baan kwijtgeraakt nadat hij een leerling had verteld dat “Groot-Brittannië nog steeds een christelijk land is”. De docent, die anoniem wil blijven, kreeg problemen nadat hij jongens had aangesproken die hun voe

DonCeder-DiederikvDijk-Artikel23
Nieuws

Christelijke partijen fel: ‘Motie zet bijl aan de wortel van de onderwijsvrijheid’

De Tweede Kamer heeft deze week met een nipte meerderheid ingestemd met een motie van VVD-Kamerlid Arend Kisteman, waarin wordt uitgesproken dat het discriminatieverbod van artikel 1 van de Grondwet leidend moet zijn wanneer dat botst met de vrijheid

Franklin Graham
Nieuws

Franklin Graham ontbrak op christelijk event in India vanwege problemen rond visa

De Amerikaanse evangelist Franklin Graham kon eind vorige maand niet aanwezig zijn bij een christelijk event in de Indiase staat Nagaland. Dat schrijft The Christian Post. In de media ging het bericht rond dat India zijn visumaanvraag geweigerd had. 

Ds. A. S. Middelkoop
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Kralingse Veer ziet ds. A. S. Middelkoop graag komen

De hersteld hervormde gemeente te Kralingse Veer (Rotterdam) heeft een beroep uitgebracht op ds. A. S. Middelkoop (foto). De predikant moet in de Laankerk de opvolger worden van de eerder dit jaar naar Middelharnis-Sommelsdijk vertrokken ds. F. van B

Dr. P. de Vries
Video

Ds. De Vries vertelt hoe hij als student overspannen raakte én geloofszekerheid vond

"Ik moest zelf weten dat ik het eigendom van Christus ben, anders kan ik anderen niet de weg wijzen", aldus ds. P. de Vries. De hersteld hervormde emerituspredikant vertelde onlangs in de serie Getuigend Gesprek aan presentator Robert Jansema hoe hij

Nigeria
Nieuws

Twee doden bij aanval op kerk in Zuid-Nigeria

In Nigeria is opnieuw geweld uitgebroken tegen christelijke gemeenschappen. Zondagmorgen vielen gewapende mannen de St Andrews Anglicaanse Kerk in Isiokwe aan, in de deelstaat Anambra. De daders openden het vuur terwijl gemeenteleden zich verzamelden