Moeilijke Bijbelteksten: Wat betekenen de geslachtslijsten in Genesis?

God 18 maart 2020 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijk Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de lange lijsten met geboorten in het begin van het Bijbelboek Genesis. Veel mensen vinden die lijsten saai en betwijfelen het nut. Wat is de betekenis ervan?

Een betekenis zou kunnen zijn dat de opvolgende geboorten de tijdsduur van de Voortijd (Tijd tussen de Schepping en de watervloed (Noach)) zou aangeven. Maar dat is dubieus, omdat het namelijk niet zeker is of de tijdsrekening in de Voortijd dezelfde was als die van tegenwoordig. Dit heeft ermee te maken dat de watervloed gevolgen had die zich niet alleen tot het doden van mensen en dieren op aarde beperkte. De woorden van God in Genesis 8:22 wijzen erop dat Hij de seizoenen instelde. Hij zorgde ervoor dat de aarde vanaf toen langzaam voorover en achterover ging bewegen waardoor de zon afwisselend op de ene en daarna op de andere helft zou schijnen. Dit heeft niet alleen grote invloed op het klimaat, maar is ook ongunstig voor de slijtage van de aarde en de schepselen.

De vraag is of de instelling van de seizoenen de enige ingreep was. Heeft God bijvoorbeeld de aarde sneller doen draaien, waardoor de dagen korter zijn geworden (Mt 24:22)? Heeft Hij ook andere ingrepen gedaan in het zonnestelsel, zoals aan de maan, of het heelal? Het kan dus zomaar zijn dat ook de duur van dagen is verkort. Hoewel dit schijnbaar niet expliciet in de Bijbel staat. Zeker is wel dat de levensomstandigheden op aarde na de watervloed ongunstiger waren geworden. Dit wordt zichtbaar in de scherpe afname van levensduur van de mens (en waarschijnlijk ook van de andere schepselen). Binnen 300 jaar na de watervloed was de gemiddelde leeftijd van de mens niet veel meer dan 100 jaar.

Een andere gedachte is dat de geslachtslijsten ‘bewijs’ leveren van het bestaan van ‘heilig nageslacht’. Dat individuele heiligheid of van Gods volk (collectief) wordt doorgegeven via geboorten; etnocentrisme (tunnelvisie die stelt dat Gods volk gekoppeld is aan/afhankelijk is van fysieke afstamming). Kaïns gedrag liet, in de eerste generatie na Adam, echter zien dat dit niet bestaat. Hoe kan immers een boosaardige voortkomen uit een ‘heilig geslacht’?. De klap op de vuurpijl is dat in de laatste generatie voor de vloed slechts één vrome was overgebleven: Noach. Alle afstammelingen van de stamboom van Set, de godsdienstige opvolger van Adam bleken boosaardig geworden te zijn. Ook de gelovigen na Noach brengen zowel heiligen als boosaardigen voort. Soms in één zwangerschap (Gn 25:23).

Dan is er de gedachte van vrome opvoeding. Dat de geslachten in Genesis 5 worden genoemd om erop te wijzen hoe belangrijk het is dat de ouders aan hun kinderen Gods wil en het geloof overdragen. Maar het voorval van Kaïn laat zien dat geloofsontwikkeling een gave was die niet iedereen oppakte (Gn 4:7-9). De eerste generaties (ook die van na de watervloed) konden te rade gaan bij het vrome voorgeslacht die nog in leven waren. Sommige verzaakten hun geloof te ontwikkelen of lieten het overwoekeren door hun boze hart (Gn 6:3). Vroomheid werd van aanvang aan bepaald door eigen verantwoordelijkheid (Gn 2:16-17).

Calvijn dacht in de geslachtslijsten een bevestiging van Gods voorbeschikking (Predestinatie) van uitverkiezing te zien. God zou de geboorte van de genoemde vrome zonen altijd al bedoeld hebben. Alleen laat deze dubbele Verkiezingstheorie zich niet rijmen met het feit dat slechts één mens uit die afstammelingen genade vond in de ogen van God: Noach. Met de dood van alle overige mensen en dieren tot gevolg. Welk nut dient dubbele Verkiezing als het niet tot toename, maar afname van Gods volk leidt? Wat is het nut van het verwerpen van de meerderheid van mensen en dieren? Deze theorie is strijdig met het ultieme richtpunt in de Bijbel: dat zoveel mogelijk mensen worden toegevoegd aan Gods volk ten gunst van de Schepping.

Wat kan wel geleerd worden van de geslachtslijsten?:

Genesis 4
1. Kaïn (Hebr. Qajin – verkregen)
2. Henoch (Hebr. Chanoch – toegewijd)
3. Hirad (Hebr. ’Ierad – vloot)
4. Mechuja-el (Hebr. Mechoeja‘El – zij zijn door God verdelgd)
5. Methusa-el (Hebr. Metoesa‘El – zij zijn mannen van God)
6. Lamech (Hebr. krachtig)
7. Jabal, Jubal, Tubal-Kaïn en Naema (Hebr. Javal – waterstroom voortbrengen, Joeval – geluidstroom voortbrengen, Toeval-Qajin – gedragen door Kaïn en Na’amah – (grote) prachtigheid))

Genesis 5
1. Adam (Hebr. uit bloedrode aarde)
2. Set (Hebr. Sjet – herstel (van het patriarchaat))
3. Enos (Hebr. ‘Énosj – sterfelijk mens (die God ging aanroepen (Gn 4:26)))
4. Kenan (Hebr. Qejnan – genesteld bezit)
5. Mahalal-el (Hebr. Mahalal‘El – lof aan God)
6. Jered (Hebr. Jaréd – Neerdalende afstamming)
7. Henoch
8. Methusalach (Hebr. Metoesjalach – man van het wapen)
9. Lamech
10. Noach (Hebr. tijdelijke verlichting)

In de stamboom van Adam tot Noach (Gn 5) wordt meer vrome namen genoemd dan in die van Kaïn. Dit kan wijzen op grotere geloofsontwikkeling en op fysieke vruchtbaarheid. De namen in de geslachtslijn vanaf Set (Gn 5) laten een bedruktheid zien door de geloofsafval van Adam.

De namen in de geslachtslijn van Kaïn laten hoogmoed zien en een bewustheid op zichzelf aangewezen te zijn (leven vanuit eigen kracht). Van belang is ook te wijzen op de sterke overeenkomst tussen sommige namen in de twee geslachtslijnen wat erop lijkt te wijzen dat er later wederzijds contact was (competitie).

De twee geslachtslijsten hebben veel verschillen en de naambetekenissen laten zien dat ze twee afzonderlijke geslachten vertegenwoordigen: de boosaardigen en de vromen. De knapheid van Kaïns kleindochter, Naema (deze Hebreeuwse naam betekent ‘schoonheid’), verklaart dat de vromen toch afvallig werden: uiteindelijke vermenging van het geslacht van Set met die van Kaïn door huwelijken (Gn 6:2). Vandaar dat God ingreep (Gn 6:7).

De geslachtslijsten laten zien dat door de overtreding van Eva en Adam alle mensen van God afdwaalden (Rm 3:12) en slechts een enkeling nog in staat bleek om bij God genade te vinden (Mt 19:26).

Praatmee

Beluister onze podcast

#385 Patrick & Jeffrey over Nigeriaanse christenen, David de Vos & de Week van het Leven
Of beluister op:

Meerartikelen

kremlin
Nieuws

"Heksenjacht" op baptistenkerken in Rusland

De Russische autoriteiten gaan door met hard optreden tegen ongeregistreerde kerken. In oktober zijn opnieuw drie baptistenkerken in de zuidelijke regio Krasnodar verboden. Dat meldt de waakhond Forum 18, die wereldwijd de vrijheid van godsdienst vol

kerk
Nieuws

Twaalfjarige christelijke jongen gedood en kerk afgebrand bij aanvallen in Nigeria

In Nigeria zijn opnieuw christenen het doelwit geworden van gewelddadige aanvallen. In de noordwestelijke staat Kaduna werden zaterdag zeven gelovigen, onder wie een jongen van twaalf, vermoord door gewapende Fulani-herders. Op dezelfde dag staken ex

Nadeen Flaveney
Getuigenis

Van duisternis naar licht: ex-moslima Nadeen vindt vrijheid in Jezus

De Amerikaanse Nadeen Flaveney groeide op in een moslimgezin vol geweld en angst. Later raakte ze verstrikt in New Age en occultisme, maar uiteindelijk vond de vrouw echte vrijheid in Jezus Christus. Haar indrukwekkende getuigenis vertelde ze in de p

Irak
Nieuws

Christelijke partijen boycotten Iraakse verkiezingen: "Zetels zijn ons afgepakt"

Vrijwel alle christelijke partijen boycotten deze week de parlementsverkiezingen in Irak. Zij stellen dat de vijf zetels die in het parlement voor christenen zijn gereserveerd, in werkelijkheid worden ingenomen door kandidaten met banden met een sjii

Ds. A. T. Vergunst
Video

GerGem-predikant deelt herinnering aan levensles van zijn vader in de tropen

"Toen dacht ik: dat is wat het geloof is. Je neemt van alles in jezelf afstand en je legt je gewicht als het ware op de Heere Jezus", aldus ds. A. T. Vergunst. De GerGem-predikant deelde in een recente preek een indrukwekkende levensles die zijn vade

Ds. H. C. Bezemer
Nieuws

CGK Ouderkerk aan de Amstel brengt beroep uit op ds. H. C. Bezemer

De CGK te Ouderkerk aan de Amstel heeft een beroep uitgebracht op ds. H. C. Bezemer (foto). De predikant moet in het Noord-Hollandse dorp ds. W. J. van Gent opvolgen. Laatstgenoemde predikant vertrok in 2023 naar Alphen aan den Rijn. Bezemer is op zi

Jafeth en Sifra Bekx
Persbericht

ZERA Worship start landelijke toerusting voor muziek- en aanbiddingsteams

In 2026 organiseert stichting ZERA worship zes identieke regionale trainingsdagen voor muziek- en aanbiddingsteams uit kerken in Nederland en België. Op zes locaties komen we samen om te groeien in aanbidding, praktische vaardigheden en teamdynamiek.

Congres
Persbericht

Congres op komst: wetenschappers bespreken nieuwe inzichten over schepping

Wat zegt de moderne wetenschap over schepping, bewustzijn en het eeuwige leven? Die vraag staat centraal tijdens het congres De mens & zijn Maker, dat op 22 november plaatsvindt in Apeldoorn. Wetenschappers uit verschillende disciplines delen daar hu

Meerartikelen

Fred de Vries
Opinie

Tijd om af te kicken van ons commentaar op David de Vos

Hij stopt dus. Althans, dat lijkt het beeld dat achterblijft. “Wie ben ik als niemand kijkt?” vraagt hij zich af in een filmpje, waarin hij met de koffer van zijn vrouw het podium van een lege zaal oploopt. Volle zalen? Ooit trok hij hele stadions. E

 Gerard den Hertog
Nieuws

CGK-theoloog: 'Kwaad van de kerkscheuring lijkt ten volle besloten'

Theoloog prof. dr. Gerard den Hertog spreekt in een indringende open brief zijn grote zorg uit over de koers van de groep ‘Rijnsburg’ binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). Deze groep werkt aan een nieuwe kerkelijke structuur en wil eind

Roos
Interview

Roos veranderde van pro-choice naar pro-life: "We moeten vrouwen nooit veroordelen"

Roos Sparreboom (29) zet zich in om jonge mensen op universiteiten te helpen het gesprek over abortus open en respectvol te voeren. Vanuit haar eigen zoektocht naar waarheid ging ze van pro-choice naar pro-life. Hoe keek je vroeger naar abortus? "Tie

Israëlcentrum
Nieuws

Christelijke activisten voor de rechter om bekladding Israëlcentrum

Vijf leden van het Christelijk Collectief zijn maandag in Arnhem voor de rechter verschenen wegens het bekladden van het Israëlcentrum van Christenen voor Israël (CvI) in Nijkerk. Het Openbaar Ministerie eist voorwaardelijke geldboetes van 200 tot 60

Soedan
Persbericht

EO Metterdaad start noodhulpactie voor Soedan

De situatie in Soedan is dramatisch. Ruim 14 miljoen mensen zijn op de vlucht. Door aanhoudend geweld, honger en ziekte dreigen miljoenen mensen in Soedan het leven te verliezen. EO Metterdaad is daarom een noodhulpactie gestart om samen met Tearfund

Don Ceder
Nieuws

CU-Kamerlid stelt Kamervragen over geweld tegen Ethiopische christenen

Tweede-Kamerlid Don Ceder (ChristenUnie) heeft de minister van Buitenlandse Zaken schriftelijke vragen gesteld over het geweld tegen leden van de Ethiopisch-Orthodoxe Kerk. In de Ethiopische regio Arsi, Oromia, zouden volgens meerdere media vorige ma

china
Nieuws

Chinese autoriteiten arresteren opnieuw leiders van verboden kerk

In de Chinese stad Xi’an zijn drie leiders van de onofficiële Church of Abundance opnieuw gearresteerd. Volgens mensenrechtenorganisatie ChinaAid gaat het om de predikanten Lian Xuliang en Lian Changnian en gemeentelid Fu Juan. Ze werden afgelopen zo

Bijbel
Nieuws

Onderzoek: 'Mensen die regelmatig de Bijbel lezen zijn milder en vrijgeviger'

Mensen die regelmatig de Bijbel lezen, blijken vaak milder, liefdevoller en vrijgeviger te zijn. Dat staat in een nieuw onderzoek van de American Bible Society (ABS). Het rapport laat zien dat de Bijbel veel invloed heeft op hoe mensen met anderen om

Wilma Kralt en Irene Blom
Interview

God redde Wilma Kralt na een overdosis: "Als Hij mij kon redden, kan Hij iedereen redden”

Meer dan 23 jaar leefde Wilma Kralt in de greep van verslaving. Opgegroeid in een strenggelovig gezin in Katwijk, zette ze zich als tiener af tegen kerk en familie. Wat begon met wat drinken, eindigde in een dagelijkse strijd om te overleven. “Ik geb

Wilkin van de Kamp
Video

Waarom ons geweten volgens Wilkin van de Kamp een door God ingebouwde alarmcentrale is

"Het geweten is het ons door God gegeven onderscheidingsvermogen dat ons waarschuwt om niet het verkeerde te doen. Je zou het ook onze door God ingebouwde alarmcentrale kunnen noemen", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie '

Ds. J. R. van Vugt
Video

HHK-predikant: "Stop met bidden of God een nieuw hart wil geven"

"Wilt U mij een nieuw hartje geven?", het is een veelgehoord gebed. Maar volgens ds. J. R. van Vugt is het een vloek in de kerk. In een recente preek stelde de hersteld hervormde predikant dat we op basis van Gods verbond mogen weten en verwachten da

Ds. M. Maas
Nieuws

Hervormde gemeente Ede brengt beroep uit op ds. M. Maas

De hervormde gemeente te Ede (Sionskerk) heeft een beroep uitgebracht op ds. M. Maas (foto). De predikant moet in Ede ds. L. de Wit vervangen. Laatstgenoemde predikant vertrok vorig jaar naar Veenendaal. Maas is op zijn beurt sinds september 2021 ver