In christelijk Nederland zijn homo’s dé zondebok: "We gebruiken hen om van onze schuld af te komen"

Dagelijks leven 13 juni 2019
matthijs

"Waarom gaan we in de kerk eigenlijk zoveel strenger om met een homoseksueel echtpaar dan met een rijke bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?" Dat vraagt Matthijs Vlaardingerbroek zich af in het programma Bij Jorieke op Groot Nieuws Radio. Hij sprak in 2019 daar uitgebreid over wat hij noemt 'het zondebokmechanisme'. Volgens hem een groot probleem in kerkelijk Nederland.

Matthijs kwam er achter dat hij persoonlijk zondebokken had, maar dat dit ook speelde in de wereld, in Nederland én in christelijk Nederland. "Er is een groep christenen in kerkelijk Nederland die de zondebok is. Als christenen hebben we één gezamenlijke zondebok. Dat is niet ooit door iemand bepaald, maar het is eigenlijk zo gegroeid. Deze zondebok is eigenlijk een groep. Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom. We sturen ze eigenlijk de woestijn in, zoals in Leviticus in het Oude Testament. We leggen schuld en zonde op hen neer en zeggen: jullie zijn zo schuldig en slecht dat jullie niet meer in onze heilige gemeenschap passen. Het effect is dat wij als groep meer een eenheid zijn én onschuldig door het leven kunnen gaan. Die andere groep draagt de schuld namelijk. Wij worden er zelf beter van omdat we een andere groep christenen als heel slecht beschouwen."

Maar wie is dan de zondebok? Wat is nu eigenlijk de grootste zonde in christelijk Nederland? Matthijs: "Blijkbaar zeggen we in ons hoofd dat sommige dingen heel erg zijn in de ogen van God en andere dingen helemaal niet erg. We maken een rijtje. We zeggen bijvoorbeeld: schatten verzamelen op de aarde is niet erg, dat vindt God niet zo erg en dat begrijpt Hij. Jezus zegt dan wel dat we geen schatten moeten verzamelen hier op aarde, maar je mag gewoon een eigen huis hebben en een mooie auto, God begrijpt echt wel dat je een goede bankrekening hebt. En wanneer God zegt dat we ons geen zorgen moeten maken over de dag van morgen zeggen we: God vindt het helemaal niet erg dat je een pensioenvoorziening hebt, natuurlijk moet je aan de toekomst denken. Dat vindt God echt niet erg. Maar er is één zonde, dat vindt God zo erg, dat is echt de allerergste zonde en die mogen we absoluut niet begaan want dan horen we er niet meer bij."

"Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom."

"Wanneer Jezus het Koninkrijk van God aankondigt, vertelt hij daar direct zijn prioriteiten bij. Dat gaat over geen schatten verzamelen op de aarde, geen zorgen voor de dag van morgen hebben, goed zijn en dat niet alleen voor mensen die je liefhebt, maar juist voor de zondebokken en je vijanden en niet wellustig kijken naar een andere vrouw. Daarbij gaat hij zelfs zo ver dat je geen overspel hoeft te plegen. Als je in je hoofd al de gedachte hebt gehad over een buurvrouw of die mooie aanbiddingsleider in de kerk, heb je het al gedaan. Dan zeggen wij: God begrijpt het wel, het is allemaal niet zo erg. Dat zegt Jezus wel, maar dat zijn niet de grootste zondes. Hier moet je natuurlijk ook niet de zondebok van maken, want dan zijn we allemaal de sjaak. We hebben namelijk allemaal last van schatten verzamelen op de aarde. Het is makkelijker om iets tot een grote zonde te maken waar de meerderheid geen last van heeft. Niemand wil de zondebok zijn, dus je kunt beter in de veilige hoek zitten. Natuurlijk falen we allemaal, maar God vindt dat vast niet zo erg, want gelukkig hebben wij geen last van de zondebokzonde."

Vlaardingerbroek vervolgt: "Er is een groep christenen die niet welkom is in bepaalde kerken. En als ze wél welkom zijn, mogen ze niet meedoen aan het avondmaal. En als dat wel mag, mogen ze geen taak hebben. En als ze wel een taak mogen hebben, dan toch niet op het podium of een leidinggevende taak. Dit zijn allemaal gradaties van welkom heten en erbij mogen horen. Nu denk je waarschijnlijk dat dit christenen zijn die een koophuis hebben, maar dat is niet het geval. Christenen die het moeilijk vinden om te vergeven dan? Ook dat is niet het geval. Dan toch christenen die macht uitoefenen? Ook zeker niet het geval. Wanneer het gaat om de grootste zondebokken, komen we altijd bij seksuele zondes terecht. Wanneer je gaat scheiden, kun je tegenwoordig binnen twee maanden je positie binnen de kerk weer innemen, bij overspel ben je anderhalf jaar uit de roulatie en met een goed christelijk netwerk kun je weer als vanouds je ding doen. Maar er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst. Ik heb het over homoseksuele broeders en zusters in de Heer."

"Er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst."

"Dit is het ergste wat je momenteel in Nederland kunt doen qua zonde", vervolgt Matthijs. "Natuurlijk is dat niet overal zo. Er zijn gemeenten die na de Nashvilleverklaring zeiden: homoseksuele broeders en zusters zijn net zo welkom als heteroseksuele broeders en zusters. Maar over het algemeen wordt die groep door ons de wildernis in gestuurd. Er zijn ouders en familieleden die door de druk van het zondebokmechanisme daarin meegaan en zelfs het contact met hun kinderen verbreken. Er zijn zelfs ouders die zeggen dat ze liever een niet-gelovig kind hebben dan een homoseksueel gelovig kind."

Volgens Vlaardingerbroek is het vooral ook een heel veilige zondebok. "Een koophuis zou lastiger zijn. De vraag is: waarom vinden we in Nederland homoseksualiteit zo erg dat mensen niet aan het avondmaal deel mogen nemen, geen taak mogen hebben of geen leiders mogen zijn? We zien talloze andere zondes door de vingers en zeggen dat het niet ernstig genoeg is. Dan zegt men: God heeft er een gruwelijke hekel aan. Ik heb hier Spreuken 6 voor me. Daarin staan zeven dingen die God tot gruwel zijn, een top zeven: ogen die hooghartig kijken, een tong die liegt, handen die onschuldig bloed vergieten, een hart dat op het kwade zint, voeten die zich naar de misdaad reppen, getuigen die bedriegen en zij die stoken tussen broers. Daar zit dus geen enkele seksuele zonde tussen. Dit zijn dingen waar wij als christenen allemaal wel eens mee te maken hebben gehad. Maar we zeggen: dat vindt God niet zo erg, hiermee kun je gewoon naar het avondmaal. Nee, er is maar één zonde écht heel erg."

Matthijs nodigt iedereen uit kritisch naar zichzelf te kijken. "Is dit een zondebok in je leven? Misschien zijn homoseksuele broeders en zusters wel een zondebok. Dat betekent dat je hen gebruikt om eenheid te creëren. We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij onschuld en lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen. We zijn namelijk niet zo schuldig als zij. We hebben een onschuldigheid gecreëerd door andere mensen schuldig te maken en daarmee hen onrecht aangedaan. Daar zouden we bij stil moeten staan, vergeving voor moeten vragen. Een nieuw leven met Christus betekent dat we ook onze zondebok af moeten leggen."

"We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen."

Vlaardingerbroek laat echter wel ruimte voor verschillen. "Er zijn mensen die vanuit de Bijbel zeggen dat God een monogame homoseksuele relatie zegent. Andere christenen zeggen van niet, maar dan moet je ook consequent zijn. Dan moet je ook andere zondes benoemen en er gevolgen aan verbinden. Dan moet je dus naar de Bergrede kijken, die leggen we zo gemakkelijk naast ons neer. Dat is echter het beleid voor zijn koninkrijk. We noemen ons volgelingen van Jezus, maar we leggen aan één zonde een grens en de rest laten we vrij. Wees dan consequent. Er zit zoveel pijn bij deze mensen. Je zal toch maar de zondebok zijn en door heel veel christenen waaronder familie en ouders apart worden gezet omdat ze jou zondig vinden... Hoe voorkomen we toch dat we anderen kwetsen en tot op het bot pijn doen? Alleen als we een liefdevolle gemeenschap zijn, die onze vijanden lief hebben. Hoe kunnen we dan niet onze eigen broeders en zusters in de Heer liefhebben?"

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft? Ja, natuurlijk is er vrijheid van meningsuiting, maar je moet jezelf afvragen wat je mening doet met de ander. Als je de ander liefhebt, moet je misschien niet alles willen zeggen."

"Ik doe dit niet om te schuren", benadrukt Vlaardingerbroek. "Ik word er verdrietig van. Ik weet dat homoseksuele gelovige broeders en zusters hier zo onder lijden en dat raakt mij heel diep. We doen mensen onrecht. We gaan zo niet eerlijk om met onze eigen zondes en ons eigen falen van Jezus' woorden in de Bergrede. Tegelijkertijd gaan we heel gemakkelijk om met andere mensen en beschouwen ze als heel zondig en hangen daar ook gevolgen aan. Dat is onrecht."

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?"

Afkomen van het zondeboksysteem kan volgens Matthijs nog best lastig zijn. "Het zondeboksysteem werkt alleen als je jezelf er niet van bewust bent en als je zelf niet door hebt dat die mensen die jij als fout bestempelt helemaal niet fout zijn. Je kunt het bijvoorbeeld wel gemakkelijk aan anderen zien. Er zijn foute Mexicanen, maar niet iedere Mexicaan is fout. Als Trump roept dat iedere Mexicaan fout is, zien we allemaal dat dit niet klopt. Maar bij onszelf het zondeboksysteem herkennen is lastiger. Dat komt ook omdat we er winst uithalen. Als je ergens winst uithaalt, is het lastiger om neer te leggen. Dan raak je namelijk ook die winst kwijt. Als we toegeven dat we een gezamenlijke zondebok hebben, gaan we verlies lijden. Dan halen we een stukje eenheid en goed voelen over onszelf weg. We moeten dan namelijk onze eigen levensstijl plotseling net zo serieus nemen als die van anderen. Men begint bij homoseksualiteit bijvoorbeeld altijd over praktiseren of niet, maar we praktiseren allemaal. Kijk bijvoorbeeld naar 'maak je geen zorgen voor de dag van morgen'. Er is een verschil tussen je zorgen maken of daadwerkelijk meedoen met een pensioenplan. We zijn allemaal zondig en praktiseren allemaal. Wanneer je jouw zondebok toegeeft, moeten je je eigen zonden serieus gaan nemen en kun je niet meer onschuldig door het leven gaan."

Tot slot begint Mattijs over Jezus die volgens hem de ultieme zondebok is. "Bij de zondebok gebeurden vroeger eigenlijk twee dingen. De ene zondebok werd gedood en de andere zondebok werd de woestijn in geduwd en nam zijn zonden op zich. Jezus werd gedood én buiten de poorten van Jeruzalem worden hem de zonden opgelegd. Hij is dus de zondebok in allebei de situaties. Hij is de ultieme zondebok. Wij aanbidden als christen de ultieme zondebok, degene van wie wij het meeste houden is de zondebok. Hij heeft het hele systeem van de zondebok, het mechanisme, opgeblazen. Kijkend naar Jezus als allergrootste zondebok die onze zonden op zich heeft genomen, is het eigenlijk vreemd dat wij als volgelingen van Jezus er onze eigen zondebokken op na houden, omdat wij juist dé zondebok aanbidden. Hij is de zondebok die onze zonden heeft gedragen."

Praatmee

Beluister onze podcast

#337 Patrick & Jeffrey over dominee Olaf Latzel, de Tempelberg en Donald Trump
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant vertelt dat wedergeboorte en zondebesef geen voorwaarden zijn om tot Jezus te komen

Moet je wedergeboren zijn en voldoende zondebesef hebben om tot Jezus te kunnen komen? Ds. J. Koppelaar stond onlangs in een preek kort bij deze vraag stil. De hersteld hervormde predikant wees in zijn preek op voorbeelden uit de Bijbel. Jezus nodigd

Ds. Yme Horjus
Verdieping

Een boodschap voor christenen met een tatoeage

Tatoeages zijn in. Overal zijn ze te zien. Bijvoorbeeld in een Sterreclame waarin zanger Douwe Bob een gevoelig liedje ten gehore bracht. Zijn beide armen waren volledig bedekt met tatoeages. Is het neutraal en onschuldig om je huid te gebruiken als

Karun
Levensverhaal

Drugscrimineel bad tot God: "Als U mij kunt horen, help mij dan!"

God kan ieder levensverhaal gebruiken in Zijn missie. Toen Karun tiener was, wees niets er nog op dat God deze crimineel, drugsverslaafde en hindoe zou gaan inzetten. Tot het moment dat Karun twee bevriende bendeleden verloor. Karuns vader was in zij

GG Lisse
Verdieping

Bezorgde kerkgangers dreigen GerGem te verlaten: hoe hoog is de geestelijke nood?

‘Spanningen in Gereformeerde Gemeente van Lisse: groep kerkleden wil hersteld-hervormd worden’, was vorige week te lezen in het Nederlands Dagblad. Ogenschijnlijk lijkt het te gaan om een lokaal nieuwsbericht, dat alleen relevant is voor mensen uit h

Ds. Jelle Nutma
Video

Video: Hoe CGK-Gorinchem omziet naar statushouders

"Ik begreep dat jullie als kerk voor de wijk van betekenis willen zijn, kunnen we met elkaar niets iets doen voor statushouders?", die vraag kreeg ds. Jelle Nutma een paar jaar terug van de voedselbank uit Gorinchem. In onderstaande vlog vertelt de p

ChatGPT
Dagelijks leven

Refoweb-vragensteller: 'Is het Bijbels verantwoord om ChatGPT te gebruiken?'

'Ik ben een boek aan het schrijven dat gaat over de seculariserende wereld om ons heen. Nu is mijn vraag, omdat ik dit boek leesvriendelijk wil houden, kun je het verantwoorden tegenover God dat je teksten die je eerst naar eigen inzicht hebt opgesch

Stichting TOVV
Nieuws

Tweedaagse verdiepingsconferentie voor christenvrouwen

Op vrijdag 4 en zaterdag 5 oktober hoopt 'Stichting TOVV' haar eerste verdiepingsconferentie voor vrouwen te organiseren in 'de Schildhoeve' in Fluitenberg, nabij Hoogeveen. Een dergelijke vrouwenconferentie wordt al jaren in het midden van het land

Walsdorf
Nieuws

Vakantiepark Beter Uit in Luxemburg wordt verkocht en verliest christelijk profiel

De christelijke reisorganisatie Beter Uit verkoopt haar camping in Luxemburg. Dat maakt eigenaar Jan van den Bosch bekend in een videoboodschap. Camping Walsdorf was één van de drie vakantieparken van Beter Uit en zal niet verder gaan als christelijk

Meerartikelen

Opperrabbijn Jacobs
Column

Ik wacht nog steeds op een volledige boycot van Israël en alles wat Joods is

Als er zo'n hongersnood heerst in Gaza, waarom zien de kinderen op het NOS-journaal er dan totaal niet ondervoed uit? Dat vraagt opperrabbijn Jacobs zich af in zijn nieuwe dagboek. Ook merkt hij fijntjes op dat het vaccin dat nu aan vele 'Hamas-kinde

Burkina Faso
Dagelijks leven

Christenen Burkina Faso zuchten onder islamitisch geweld: "We leven in constante terreur"

In slechts tien jaar tijd is Burkina Faso een epicentrum van terroristisch geweld geworden. De regering heeft geen controle over ruim 40 procent van het land. De katholieke Kerk blijft echter materiële en geestelijke steun bieden. Twee Burkinese prie

Chris en Voorkom
Nieuws

Chris en Voorkom organiseert webinar voor jeugdleiders en catecheten

Als jeugdleider werk je met hart en ziel aan de invulling van een leuke club- of jeugdverenigingsavond. Je hebt zin om de jongeren van je gemeente weer te ontmoeten. Vandaar dat je het tot in de puntjes hebt voorbereid. Dat verdienen de jongeren ook!

Quiboloy
Nieuws

Omstreden kerkleider geeft zich over aan Filipijnse politie na wekenlange klopjacht

Na een gespannen patstelling van twee weken met de Filipijnse politie heeft de omstreden kerkleider Apollo Quiboloy, leider van het 'Kingdom of Jesus Christ', zich zondag overgegeven aan de autoriteiten. Quiboloy wordt beschuldigd van kinderhandel en

Zamar musiq
Video

Zamar musiq lanceert nieuwe single: 'Vision'

Afgelopen vrijdag bracht Zamar musiq een nieuwe single uit: Vision. Dit keer betreft het een instrumentale improvisatie met gitaar en tin whistle. Het is alweer de zevende release van Zamar musiq dit jaar. Eerder kwamen  de singles 'Fonkelnieuw gelui

Studenten Texas A&M University-Corpus Christi
Nieuws

Tientallen Amerikaanse studenten gedoopt tijdens nieuwe 'opwekking' op Amerikaanse universiteit

Op een Amerikaanse universiteitscampus zijn onlangs 62 studenten gedoopt. Dat meldt CBN News. De studenten kwamen in de Texas A&M University-Corpus Christi tijdens een bijeenkomst tot geloof en besloten zich vervolgens te laten dopen. Sommige Amerika

Ds. M. Maas
Video

Ds. Maas: "Het vijfde gebod geeft ouders geen recht om slaafse gehoorzaamheid te eisen"

'Eert uw vader en uw moeder', luidt het vijfde gebod. Ds. M. Maas stond onlangs in een leerdienst bij dit gebod stil. De hervormde predikant uit Rijssen merkte onder meer op dat het vijfde gebod ouders niet het recht geeft om slaafse gehoorzaamheid v

Mirjam Bikker
Verdieping

'Hoop voor een ongenadige tijd': ChristenUnie presenteert nieuwe visie

Vandaag presenteert ChristenUnie haar visie en plannen voor de toekomst. De partij stelt dat we in 'een ongenadige tijd' leven en wil als christelijke politieke beweging hoop brengen. Men geeft aan 'Christus te willen volgen in de politiek' en een ko

Wilkin van de Kamp
Video

Volgens Wilkin van de Kamp weegt het plezier van de zonde niet op tegen een leven met Jezus

Niet de wet en de dreiging van het oordeel, maar enkel Gods bovennatuurlijke liefde kan ons voor de zonde bewaren. Dat stelt Wilkin van de Kamp in de 96e aflevering van de serie 'Begin je dag met God'. Volgens de christelijke spreker en schrijver wee

TUA-studenten
Interview

Opvallend: zeven eindexamenleerlingen van de Driestar starten aan de TUA

Een opvallend grote groep vwo-leerlingen van het Driestar College in Gouda schreef zich dit jaar in voor een studie theologie in Apeldoorn. Vier van hen vertellen wat hen daartoe bewoog. "Mensen bij Jezus brengen: dat is het enige wat ik wil doen." J

Marcus 7:33-34
Verdieping

Wat dit genezingswonder van Jezus tot ons te zeggen heeft

In Marcus 7:32-35 brengen de mensen een man bij Jezus. Hij was doof en sprak gebrekkig. Men smeekte Jezus om deze man de handen op te leggen. Dove mensen hebben het in de maatschappij niet eenvoudig. Niet iedereen ziet het aan je dat je doof bent. En

Mannenzangavond
Nieuws

Mannenzangavond in de Brugkerk te Waddinxveen

Op 12 oktober wordt er weer een mannenzang georganiseerd in de Brugkerk te Waddinxveen tot eer van God. Peter Burger is als dirigent aanwezig. De avond zal geleid worden door Leon Koppelman, Kees de Bruin en Jorrit Woudt. Inloop is vanaf 19.30 uur. S