In christelijk Nederland zijn homo’s dé zondebok: "We gebruiken hen om van onze schuld af te komen"

Dagelijks leven 13 juni 2019
matthijs

"Waarom gaan we in de kerk eigenlijk zoveel strenger om met een homoseksueel echtpaar dan met een rijke bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?" Dat vraagt Matthijs Vlaardingerbroek zich af in het programma Bij Jorieke op Groot Nieuws Radio. Hij sprak in 2019 daar uitgebreid over wat hij noemt 'het zondebokmechanisme'. Volgens hem een groot probleem in kerkelijk Nederland.

Matthijs kwam er achter dat hij persoonlijk zondebokken had, maar dat dit ook speelde in de wereld, in Nederland én in christelijk Nederland. "Er is een groep christenen in kerkelijk Nederland die de zondebok is. Als christenen hebben we één gezamenlijke zondebok. Dat is niet ooit door iemand bepaald, maar het is eigenlijk zo gegroeid. Deze zondebok is eigenlijk een groep. Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom. We sturen ze eigenlijk de woestijn in, zoals in Leviticus in het Oude Testament. We leggen schuld en zonde op hen neer en zeggen: jullie zijn zo schuldig en slecht dat jullie niet meer in onze heilige gemeenschap passen. Het effect is dat wij als groep meer een eenheid zijn én onschuldig door het leven kunnen gaan. Die andere groep draagt de schuld namelijk. Wij worden er zelf beter van omdat we een andere groep christenen als heel slecht beschouwen."

Maar wie is dan de zondebok? Wat is nu eigenlijk de grootste zonde in christelijk Nederland? Matthijs: "Blijkbaar zeggen we in ons hoofd dat sommige dingen heel erg zijn in de ogen van God en andere dingen helemaal niet erg. We maken een rijtje. We zeggen bijvoorbeeld: schatten verzamelen op de aarde is niet erg, dat vindt God niet zo erg en dat begrijpt Hij. Jezus zegt dan wel dat we geen schatten moeten verzamelen hier op aarde, maar je mag gewoon een eigen huis hebben en een mooie auto, God begrijpt echt wel dat je een goede bankrekening hebt. En wanneer God zegt dat we ons geen zorgen moeten maken over de dag van morgen zeggen we: God vindt het helemaal niet erg dat je een pensioenvoorziening hebt, natuurlijk moet je aan de toekomst denken. Dat vindt God echt niet erg. Maar er is één zonde, dat vindt God zo erg, dat is echt de allerergste zonde en die mogen we absoluut niet begaan want dan horen we er niet meer bij."

"Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom."

"Wanneer Jezus het Koninkrijk van God aankondigt, vertelt hij daar direct zijn prioriteiten bij. Dat gaat over geen schatten verzamelen op de aarde, geen zorgen voor de dag van morgen hebben, goed zijn en dat niet alleen voor mensen die je liefhebt, maar juist voor de zondebokken en je vijanden en niet wellustig kijken naar een andere vrouw. Daarbij gaat hij zelfs zo ver dat je geen overspel hoeft te plegen. Als je in je hoofd al de gedachte hebt gehad over een buurvrouw of die mooie aanbiddingsleider in de kerk, heb je het al gedaan. Dan zeggen wij: God begrijpt het wel, het is allemaal niet zo erg. Dat zegt Jezus wel, maar dat zijn niet de grootste zondes. Hier moet je natuurlijk ook niet de zondebok van maken, want dan zijn we allemaal de sjaak. We hebben namelijk allemaal last van schatten verzamelen op de aarde. Het is makkelijker om iets tot een grote zonde te maken waar de meerderheid geen last van heeft. Niemand wil de zondebok zijn, dus je kunt beter in de veilige hoek zitten. Natuurlijk falen we allemaal, maar God vindt dat vast niet zo erg, want gelukkig hebben wij geen last van de zondebokzonde."

Vlaardingerbroek vervolgt: "Er is een groep christenen die niet welkom is in bepaalde kerken. En als ze wél welkom zijn, mogen ze niet meedoen aan het avondmaal. En als dat wel mag, mogen ze geen taak hebben. En als ze wel een taak mogen hebben, dan toch niet op het podium of een leidinggevende taak. Dit zijn allemaal gradaties van welkom heten en erbij mogen horen. Nu denk je waarschijnlijk dat dit christenen zijn die een koophuis hebben, maar dat is niet het geval. Christenen die het moeilijk vinden om te vergeven dan? Ook dat is niet het geval. Dan toch christenen die macht uitoefenen? Ook zeker niet het geval. Wanneer het gaat om de grootste zondebokken, komen we altijd bij seksuele zondes terecht. Wanneer je gaat scheiden, kun je tegenwoordig binnen twee maanden je positie binnen de kerk weer innemen, bij overspel ben je anderhalf jaar uit de roulatie en met een goed christelijk netwerk kun je weer als vanouds je ding doen. Maar er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst. Ik heb het over homoseksuele broeders en zusters in de Heer."

"Er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst."

"Dit is het ergste wat je momenteel in Nederland kunt doen qua zonde", vervolgt Matthijs. "Natuurlijk is dat niet overal zo. Er zijn gemeenten die na de Nashvilleverklaring zeiden: homoseksuele broeders en zusters zijn net zo welkom als heteroseksuele broeders en zusters. Maar over het algemeen wordt die groep door ons de wildernis in gestuurd. Er zijn ouders en familieleden die door de druk van het zondebokmechanisme daarin meegaan en zelfs het contact met hun kinderen verbreken. Er zijn zelfs ouders die zeggen dat ze liever een niet-gelovig kind hebben dan een homoseksueel gelovig kind."

Volgens Vlaardingerbroek is het vooral ook een heel veilige zondebok. "Een koophuis zou lastiger zijn. De vraag is: waarom vinden we in Nederland homoseksualiteit zo erg dat mensen niet aan het avondmaal deel mogen nemen, geen taak mogen hebben of geen leiders mogen zijn? We zien talloze andere zondes door de vingers en zeggen dat het niet ernstig genoeg is. Dan zegt men: God heeft er een gruwelijke hekel aan. Ik heb hier Spreuken 6 voor me. Daarin staan zeven dingen die God tot gruwel zijn, een top zeven: ogen die hooghartig kijken, een tong die liegt, handen die onschuldig bloed vergieten, een hart dat op het kwade zint, voeten die zich naar de misdaad reppen, getuigen die bedriegen en zij die stoken tussen broers. Daar zit dus geen enkele seksuele zonde tussen. Dit zijn dingen waar wij als christenen allemaal wel eens mee te maken hebben gehad. Maar we zeggen: dat vindt God niet zo erg, hiermee kun je gewoon naar het avondmaal. Nee, er is maar één zonde écht heel erg."

Matthijs nodigt iedereen uit kritisch naar zichzelf te kijken. "Is dit een zondebok in je leven? Misschien zijn homoseksuele broeders en zusters wel een zondebok. Dat betekent dat je hen gebruikt om eenheid te creëren. We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij onschuld en lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen. We zijn namelijk niet zo schuldig als zij. We hebben een onschuldigheid gecreëerd door andere mensen schuldig te maken en daarmee hen onrecht aangedaan. Daar zouden we bij stil moeten staan, vergeving voor moeten vragen. Een nieuw leven met Christus betekent dat we ook onze zondebok af moeten leggen."

"We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen."

Vlaardingerbroek laat echter wel ruimte voor verschillen. "Er zijn mensen die vanuit de Bijbel zeggen dat God een monogame homoseksuele relatie zegent. Andere christenen zeggen van niet, maar dan moet je ook consequent zijn. Dan moet je ook andere zondes benoemen en er gevolgen aan verbinden. Dan moet je dus naar de Bergrede kijken, die leggen we zo gemakkelijk naast ons neer. Dat is echter het beleid voor zijn koninkrijk. We noemen ons volgelingen van Jezus, maar we leggen aan één zonde een grens en de rest laten we vrij. Wees dan consequent. Er zit zoveel pijn bij deze mensen. Je zal toch maar de zondebok zijn en door heel veel christenen waaronder familie en ouders apart worden gezet omdat ze jou zondig vinden... Hoe voorkomen we toch dat we anderen kwetsen en tot op het bot pijn doen? Alleen als we een liefdevolle gemeenschap zijn, die onze vijanden lief hebben. Hoe kunnen we dan niet onze eigen broeders en zusters in de Heer liefhebben?"

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft? Ja, natuurlijk is er vrijheid van meningsuiting, maar je moet jezelf afvragen wat je mening doet met de ander. Als je de ander liefhebt, moet je misschien niet alles willen zeggen."

"Ik doe dit niet om te schuren", benadrukt Vlaardingerbroek. "Ik word er verdrietig van. Ik weet dat homoseksuele gelovige broeders en zusters hier zo onder lijden en dat raakt mij heel diep. We doen mensen onrecht. We gaan zo niet eerlijk om met onze eigen zondes en ons eigen falen van Jezus' woorden in de Bergrede. Tegelijkertijd gaan we heel gemakkelijk om met andere mensen en beschouwen ze als heel zondig en hangen daar ook gevolgen aan. Dat is onrecht."

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?"

Afkomen van het zondeboksysteem kan volgens Matthijs nog best lastig zijn. "Het zondeboksysteem werkt alleen als je jezelf er niet van bewust bent en als je zelf niet door hebt dat die mensen die jij als fout bestempelt helemaal niet fout zijn. Je kunt het bijvoorbeeld wel gemakkelijk aan anderen zien. Er zijn foute Mexicanen, maar niet iedere Mexicaan is fout. Als Trump roept dat iedere Mexicaan fout is, zien we allemaal dat dit niet klopt. Maar bij onszelf het zondeboksysteem herkennen is lastiger. Dat komt ook omdat we er winst uithalen. Als je ergens winst uithaalt, is het lastiger om neer te leggen. Dan raak je namelijk ook die winst kwijt. Als we toegeven dat we een gezamenlijke zondebok hebben, gaan we verlies lijden. Dan halen we een stukje eenheid en goed voelen over onszelf weg. We moeten dan namelijk onze eigen levensstijl plotseling net zo serieus nemen als die van anderen. Men begint bij homoseksualiteit bijvoorbeeld altijd over praktiseren of niet, maar we praktiseren allemaal. Kijk bijvoorbeeld naar 'maak je geen zorgen voor de dag van morgen'. Er is een verschil tussen je zorgen maken of daadwerkelijk meedoen met een pensioenplan. We zijn allemaal zondig en praktiseren allemaal. Wanneer je jouw zondebok toegeeft, moeten je je eigen zonden serieus gaan nemen en kun je niet meer onschuldig door het leven gaan."

Tot slot begint Mattijs over Jezus die volgens hem de ultieme zondebok is. "Bij de zondebok gebeurden vroeger eigenlijk twee dingen. De ene zondebok werd gedood en de andere zondebok werd de woestijn in geduwd en nam zijn zonden op zich. Jezus werd gedood én buiten de poorten van Jeruzalem worden hem de zonden opgelegd. Hij is dus de zondebok in allebei de situaties. Hij is de ultieme zondebok. Wij aanbidden als christen de ultieme zondebok, degene van wie wij het meeste houden is de zondebok. Hij heeft het hele systeem van de zondebok, het mechanisme, opgeblazen. Kijkend naar Jezus als allergrootste zondebok die onze zonden op zich heeft genomen, is het eigenlijk vreemd dat wij als volgelingen van Jezus er onze eigen zondebokken op na houden, omdat wij juist dé zondebok aanbidden. Hij is de zondebok die onze zonden heeft gedragen."

Praatmee

Beluister onze podcast

#385 Patrick & Jeffrey over Nigeriaanse christenen, David de Vos & de Week van het Leven
Of beluister op:

Meerartikelen

Nigeria
Nieuws

Nigeriaanse pastor krijgt doodsbedreigingen nadat beelden van hem bij massagraf viral gaan

De Nigeriaanse pastor Ezekiel Dachomo ontvangt zware doodsbedreigingen nadat hij publiekelijk alarm heeft geslagen over het geweld tegen christenen in zijn land. Dat deed hij staand bij een massagraf van dodelijke christelijke slachtoffers van geweld

pakistan
Nieuws

Christelijke vrouw in Pakistan na meer dan een jaar gevangenschap vrijgelaten op borgtocht

De Pakistaanse christin Stella Khawar (29) is na ruim een jaar gevangenschap op borgtocht vrijgelaten. Ze werd beschuldigd van godslastering, maar volgens de rechter is er geen enkel bewijs tegen haar. De rechtbank in Lahore besloot op 6 november dat

Alexander Wurm (53) en zijn dochter Serena (22)
Nieuws

Amerikaanse zendeling en dochter omgekomen bij vliegtuigcrash tijdens vlucht naar Jamaica

Een tragische vliegtuigcrash in Florida heeft maandag het leven gekost aan de christelijke zendeling Alexander Wurm (53) en zijn dochter Serena (22). Dat melden diverse christelijke media. Vader en dochter waren onderweg om noodhulp te verlenen in Ja

boomsma
Getuigenis

Kersvers JA21-Kamerlid: "Jezus Christus is mijn inspiratiebron"

Afgelopen week werd de nieuwe Tweede Kamer geïnstalleerd. Van de in totaal 150 Kamerleden waren er maar liefst 55 nieuw, de rest had eerder al een zetel. Dat laatste geldt ook voor JA21'er Diederik Boomsma die op de website van de Tweede Kamer een bi

Widya Soraya
Video

Komende zondag is influencer Widya Soraya te gast in Hour of Power

In Hour of Power is de 28-jarige influencer Widya Soraya te gast. Op TikTok heeft ze bijna 248K volgers en op Instagram 119K. Tot voor kort inspireerde ze mensen op spiritueel vlak en New Age totdat ze een heel andere bron ontdekt. Veel volgers zijn

Ds. M. Messemaker
Video

Ds. Messemaker vertelt waarom zijn mentor hem waarschuwde voor slagroompreken

"Slagroompreken zijn wel zoet en sappig, maar ze missen inhoud, diepte en voeding. Blijf daarom bij het evangelie van het kruis'", die waarschuwing kreeg ds. M. Messemaker als beginnend predikant van zijn mentor ds. M. van Campen. De hervormde predik

Vandaal
Nieuws

Persoon met LHBTI-vlag en regenboogmasker bekladt drie kerken in New York

In New York heeft een persoon begin oktober drie kerken beklad met anti-christelijke leuzen. Dat meldt The Christian Post. De dader, die nog niet is geïdentificeerd, droeg daarbij een LHBTI-vlag en een masker in regenboogkleuren. Op de kerken bracht

Soedan
Persbericht

Christelijke hulporganisatie start noodhulpactie voor Soedan

Soedan heeft te maken met een levensverwoestende crisis als gevolg van gewelddadige conflicten en een enorme hongersnood. De behoefte aan noodhulp in Soedan is zeer groot, merkt Tearfund op. De Verenigde Naties waarschuwen dat de bevolking lijdt onde

Meerartikelen

Nigeria
Nieuws

Vrouwen en kinderen ontvoerd uit christelijke dorpen in Nigeria

In de Nigeriaanse deelstaat Borno zijn opnieuw christelijke gezinnen getroffen door geweld. Lokale bronnen melden dat op 12 november zeven mensen, onder wie vrouwen en kinderen, zijn ontvoerd tijdens een aanval op Shikarkir Ward in het Chibok gebied.

VPE
Persbericht

VPE kiest nieuw landelijk bestuur

Tijdens de Algemene Ledenvergadering is een nieuw bestuur gekozen voor de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten (VPE). William Boné is benoemd tot voorzitter en Mendel Chiu als penningmeester. Daarnaast werden Ronald Lakhichand (nieuw) en Frank N

Doekes
Opinie

Waarom levenservaring zo belangrijk is en de keuze van David de Vos

Vandaag heb ik een nieuw woord bedacht: levenservaringsdeskundige. Ik maak wel vaker nieuwe woorden die ik dan vergeet of ergens in een appje met iemand blijven hangen. Maar deze keer heb ik het meteen toegevoegd op mijn LinkedIn profiel, die ik sind

Huijgen
Nieuws

Prof. dr. Arnold Huijgen nieuwe Theoloog der Nederlanden

Prof. dr. Arnold Huijgen is de nieuwe Theoloog der Nederlanden. Dat maakte de jury donderdag in Utrecht bekend tijdens de Nacht van de Theologie in Utrecht. Huijgen is hoogleraar dogmatiek aan de Protestantse Theologische Universiteit van Utrecht (PT

Psychiater Bart van den Brink
Interview

Worstelen met zelfdoding: helpt geloof als je geen uitweg meer ziet?

Heeft geloof en het worstelen met zelfdodingsgedachten eigenlijk wat met elkaar te maken? Kan geloof helpen als je het zo zwaar hebt dat je geen uitweg meer ziet? Psychiater Bart van den Brink spreekt op 21 november bij het Zorgcongres over het thema

Ds. Marco Hofland
Opinie

De CGK is geen kerkverband voor gelijkgestemden

Binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) lopen de spanningen hoog op. Terwijl ds. Marco Hofland in Haarlem tekenen van hoop ziet, ziet hij binnen het eigen kerkverband een verharding en onbuigzaamheid die hem diep zorgen baart. In dit opinie

Yahaya
Nieuws

Nigeriaanse christen ontvangt internationale prijs voor moed en geloof

De Nigeriaanse kerkelijk werker Tobias Yahaya ontvangt deze maand in Londen de Courage to Be Christian Award van de organisatie Kerk in Nood. De 26-jarige vader van vier kinderen overleefde een gewelddadige aanval door extremisten, maar bleef zijn ge

Vergadering
Nieuws

Onrust in CGK na brief deputaten Kerkorde en Kerkrecht: 'Ongehoord!'

Binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) is onrust ontstaan over een brief van deputaten Kerkorde en Kerkrecht (KOKR) aan alle kerkenraden. De brief, die deze week werd verstuurd, waarschuwt kerken voor het 'feitelijk verbreken van het kerkv

Najaflou
Nieuws

Iraanse christin breekt rug in cel en krijgt geen zorg

In Iran is de bekeerde christin Aida Najaflou ernstig gewond geraakt na een val in de gevangenis. Zij viel op 31 oktober van het bovenbed in haar cel en brak daarbij een rugwervel. Volgens mensenrechtenorganisatie HRANA werd zij wel naar een ziekenhu

Oeganda
Nieuws

Vijf doden en tientallen gewonden bij aanval op christelijke gemeenschap in Oeganda

In het Noord-Oegandese Yumbe zijn minstens vijf christenen om het leven gekomen bij een gewelddadige islamitische protestactie. Daarnaast raakten tientallen mensen gewond en werden kerken en christelijke gebouwen aangevallen, vernield en in brand ges

evangelisatie-evenement
Positief nieuws

Duizenden Argentijnen geven leven aan Jezus tijdens evangelisatie-evenement

In Buenos Aires zijn meer dan 70.000 mensen samengekomen om het evangelie van Jezus Christus te horen tijdens het tweedaagse evenement Esperanza Buenos Aires, georganiseerd door de Billy Graham Evangelistic Association (BGEA). Volgens de organisatie

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt over tiener die haar moeder doodgestoken zag worden

"Halverwege haar verhaal liep ze huilend weg, het was te pijnlijk voor woorden. We hebben toen samen gehuild", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt de spreker over een Colombiaans tienermeisje