MeToo en het einde van het ‘mannentijdperk’

De Golden Globes – een awardshow voor uitmuntend talent in Hollywood – stonden onlangs helemaal in het teken van #MeToo. De zwarte kleding van de sterren staat symbool voor een generatie vrouwen die niet langer accepteren dat ze gebruikt of misbruikt worden door mannen. De MeToo-discussie is nieuw leven ingeblazen na de mega-onthulling van seksueel misbruik door filmproducent Harvey Weinstein. Hij misbruikte zijn positie en gebruikte zijn macht om filmsterren seksueel te onderdrukken.

Het afgelopen jaar meldden zich heel veel vrouwen als ‘MeToo-slachtoffer’. Deze massale 'coming out' van zoveel gebruikte en misbruikte mensen roept bij mij een paar vragen op. Een onnoemlijk aantal mensen komt nu uit de schulp om zich bloot te geven als slachtoffer. Want er is lef voor nodig om je als mens zo kwetsbaar op te stellen. Er is sprake van een sneeuwbaleffect.

De vraag is hoe groot het effect is van deze massale ‘coming out’. En wel het effect op één enkeling die zich nog meldt. Want wie kijkt er nog van op wanneer iemand zich meldt als slachtoffer? Een voorbeeld: Als iedereen natgeregend is en ik ben de duizendste die roept: ‘Ik ben zeiknat geregend!’ dan hoort niemand mij meer. Ik ben niet meer uniek als slachtoffer. Nog een voorbeeld: Wie kijkt er nog van op wanneer iemand kanker krijgt als de halve wereld kanker lijkt te hebben? Helaas raakt het ons dan niet meer. Of veel minder. Zo werkt het bij mensen. Er is sprake van gewenning. Behalve als het gaat om die éne van wie we zoveel houden.

Eén van de vragen die rijst is of we niet allemaal - min of meer - slachtoffer zijn van onrecht dat door anderen is aangedaan. Dat zijn we, denk ik. In kosmisch perspectief zijn we allemaal slachtoffer van ziektes, tekorten, gebreken en zonden. Verkeerde dingen die mensen ons aandoen, zijn er in allerlei soorten en maten.

Met #MeToo gaat het echter specifiek om seksueel geweld. #MeToo wordt beperkt tot seksueel geweld dat een meerderjarige een minderjarige heeft aangedaan of dat iemand met een machtspositie een mindere heeft aangedaan.

Daarbij zullen er mensen zijn die misbruik maken van deze #MeToo om anderen in het beklaagdenbankje te zetten. Althans, dat kan. Het is ook altijd gemakkelijker je te melden als slachtoffer dan als dader? Wanneer je dader bent natuurlijk. Een vraag die daarbij rijst, is: Wie is er 100% slachtoffer en wie is er 100% dader? Gaat het altijd om gevallen waarbij de één 100% slachtoffer is? Of is er altijd een restje eigen inbreng en verantwoordelijkheid bij? En wat als het gaat om 'gelijken'? Er kan sprake zijn van verkrachting in het huwelijk. Wanneer wil de ander wel seks en wanneer wil de ander echt geen seks? En is dat altijd duidelijk? Alles staat of valt hier met glasheldere communicatie.

Een voorbeeld als het gaat om ‘gelijken’, namelijk een jongen en een meisje. Is een vader van een minderjarige dochter ook medeverantwoordelijk voor seksueel misbruik wanneer hij haar zegt dat het goed is dat zij veel seksuele ervaring opdoet met een aantal jongens? Is hij dan een derde die – in breder verband – heeft bijgedragen aan het ‘slachtoffer-zijn’ van zijn dochter? Natuurlijk zal geen enkele vader expliciet zeggen ‘experimenteer maar raak!’ maar ik heb zeker opmerkingen gehoord die hierbij in de buurt komen. Experimenten kunnen immers ook wel eens gruwelijk uit de hand lopen.

En: Waarom worden meisjes een 'slet' genoemd als zij met meerdere jongens naar bed zijn geweest, terwijl hun minnaars 'stoer' zijn? Allemaal vragen. Er zijn genoeg jongens en meiden die met al hun geëxperimenteer op seksueel gebied geen steek zijn opgeschoten. Sterker, sommige vrouwen voelen zich zo gebruikt door jongens dat ze alle zeilen bij moeten zetten en veel kracht moeten ontvangen om een langdurige relatie met een man aan te gaan. Een man die ze dan ook nog eens (opnieuw) - op seksueel gebied - moeten leren vertrouwen. Wat een pijn en verdriet.

Allemaal slachtoffers! Ja, allemaal slachtoffers. Geïntimideerd, bedreigd, gebruikt en misbruikt. Alleen maar slachtoffer? Soms wel, soms niet. Velen zullen zich er ook onbedoeld voor opengesteld hebben zonder de gevolgen te kunnen overzien. Tja, de gebroken wereld wordt ook zichtbaar rondom het bed. Buitengewoon triest. Wat dat betreft, heeft de hashtag MeToo veel losgemaakt. En dat is goed. Dat de Golden Globes een platform is geworden voor een protestactie siert de organisatie. Want vrouwen moeten hun mannetje kunnen staan. Niet slechts in Hollywood, maar ook in Nederland. Want het zou zomaar kunnen dat uw buurvrouw slachtoffer is van seksueel geweld. En daardoor kampt met depressies.

Koert Koster is filosoof en theoloog. Bezoek hier zijn website.

Deel dit artikel op: