Christus’ aanwezigheid in het avondmaal: gemeenschap met Jezus

Verdieping 30 november 2024 3 minuten Prof. dr. Henk van den Belt
avondmaal

Mijn ervaringen bij het avondmaal als predikant en als gemeentelid zijn wel verschillend. Soms raakt het je diep, soms gaat het toch wat langs je heen. Bij de vraag hoe we de gemeenschap met Christus dieper tot onszelf door kunnen laten dringen, concentreer ik mij op het woord gemeenschap.

Laten we een recente avondmaalsdienst in gedachten nemen. Hoe hebben we daarin de aanwezigheid van Christus ervaren? Ervaringen kunnen heel verschillend zijn. Misschien denk je wel: het gaat toch helemaal niet om de ervaring, maar om de versterking van het geloof? Daar heb je gelijk in. We geloven in de werkelijke aanwezigheid van Christus in het avondmaal, ook als we die niet ervaren.

Ene lichaam
Toch gaat die daadwerkelijke aanwezigheid van Christus, de presentia realis, ook niet buiten ons om. Het is niet best als we er nooit iets van merken.

In 1 Korinthe komt het woord gemeenschap tweemaal voor in de vraag van Paulus: ‘De drinkbeker der dankzegging, die wij met dankzegging zegenen, is die niet de gemeenschap met het bloed van Christus? Het brood dat wij breken, is dat niet de gemeenschap met het lichaam van Christus?’ (1 Kor.10:16)

Het woord staat daar in een polemische context. Je kunt niet deelnemen aan de offermaaltijden voor de afgoden én deelnemen aan de maaltijd van de Heere. Het is opvallend dat daarbij het ene brood als teken van het ene lichaam van Christus benadrukt wordt: ‘Omdat het brood één is, zijn wij, die velen zijn, één lichaam, want wij allen hebben deel aan het ene brood.’ (1 Kor.10:17)

Communie 
Misschien dat het woord gemeenschap ook in Handelingen 2 staat voor het avondmaal. De bekeerlingen van de eerste pinksterdag ‘volhardden in de leer van de apostelen en in de gemeenschap, in het breken van het brood en in de gebeden.’ (2:42) Je kunt het breken van het brood lezen als een verklaring bij 
gemeenschap. Dan is de gemeenschap de breking van het brood. De gemeenschap kan echter ook slaan op de gemeenschap van de goederen en de 
eensgezindheid uit de verzen die volgen. Hoe het ook zij, de avondmaalstafel en de gemeenschap van goederen zijn nauw aan elkaar verbonden.

Gemeenschap is een actief woord. In het Engels spreekt men wel van een event word. Misschien zouden we het ook wat actiever kunnen vertalen. ‘Het brood dat wij breken is het deelnemen aan het lichaam van Christus’ en ‘de drinkbeker der dankzegging is het participeren in het bloed van Christus’. 
In het avondmaal ontvang je iets, dat is de genade die vooropgaat. Maar door op te staan, te eten en te drinken, doe je ook iets. Als je ter communie gaat – het is een beetje jammer dat we dat woord communie kwijtgeraakt zijn – dan geef je daarmee aan dat je deelt in het lichaam van Christus, in de gemeente en in het bloed van Christus, Zijn lijden. 

Als Paulus het woord gemeenschap gebruikt bij het avondmaal, dan herneemt hij ook wat hij in de eerste verzen van 1 Korinthe daarover schrijft. Ondanks de verdeeldheid, de verwarring en de onheiligheid van de Korinthiërs, is God trouw. Hij heeft hen geroepen tot de gemeenschap van Zijn Zoon Jezus Christus, onze Heere. De Korinthiërs zijn door het Evangelie als het ware ingetrokken in de gemeenschap van Christus. Zoals een magneet het ijzer aantrekt, zo trekt Christus ons naar Zich toe. 

Verder lezen? Word abonnee van De Waarheidsvriend! Maak gebruik van deze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-! Prof. dr. Henk van den Belt is hoogleraar Systematische theologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) en aan de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA).

Praatmee

Beluister onze podcast

#365 Jeffrey, Anne Borkent & Johan Lock over (on)gezond leiderschap in de kerk
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Lege kerkbanken
Nieuws

Onderzoek: Christendom groeit in aantal, maar verliest wereldwijd terrein

Hoewel het christendom wereldwijd nog steeds de grootste religie is, neemt het aandeel christenen onder de wereldbevolking af. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het Pew Research Center. Steeds meer mensen keren het geloof de rug toe. 'Religieuze o

Katholieke school
Nieuws

Katholieke leerlingen krijgen toegang tot buitenschoolse activiteiten op openbare scholen

Leerlingen van katholieke scholen in Pennsylvania (Amerika) mogen voortaan meedoen aan buitenschoolse activiteiten van openbare scholen binnen hun woongebied. Dat is het gevolg van een juridische overeenkomst tussen ouders, een religieuze organisatie

Bjorn en Timon
Video

Zondag in Hour of Power zijn Bjorn Visser en Timon van Dam te gast

Zondag is het Vaderdag: in Hour of Power zijn twee vaders te gast die het ingrijpende verhaal vertellen over het verlies van hun kind. Hoe ga je daarmee om en hoe vind je God te midden van rouw en verdriet? Timon van Dam verloor zijn zoontje, Bjorn V

ambtsdrager
God

Refoweb-vragensteller kritisch op refogezindte: 'Hoe doorbreken we geslotenheid?'

Hoe kunnen kerkleden op een positieve en eerlijke manier kritisch zijn op hun dominees en kerkenraden, wanneer de inhoud van wat zij zeggen of schrijven aantoonbare gebreken vertoont? Binnen de gereformeerde gezindte lijkt openlijke kritiek vrijwel o

Amerikaans klaslokaal
Nieuws

Rechtszaak aangespannen tegen Amerikaanse wet die tien geboden verplicht stelt op openbare scholen

In de Amerikaanse staat Arkansas is een juridische strijd losgebarsten over een nieuwe wet die openbare scholen verplicht om de tien geboden zichtbaar op te hangen in elke klas en bibliotheek. Progressieve groepen hebben een rechtszaak aangespannen t

Carla Dik-Faber
Nieuws

Voormalig CU-Kamerlid geraakt door uitspraken nieuwe partijvoorzitter

Voormalig Tweede Kamerlid Carla Dik-Faber (foto) heeft zich kritisch uitgelaten over de koers die de ChristenUnie mogelijk inslaat onder aankomend partijvoorzitter Marco Vermin. In een reactie op zijn recente uitspraken over de partijkoers rond thema

Nieuwe Kerk Katwijk
Persbericht

IKC en Bonisa houden interkerkelijke jongerenzangavond in Nieuwe Kerk Katwijk 

De Psalmen zingen over Gods grootheid en roepen op om Zijn Naam bekend te maken onder alle volken. Op D. V. 13 juni organiseren het IKC en Bonisa in de Nieuwe Kerk in Katwijk daarom een interkerkelijke jongerenzangavond met het thema: “Laat de volken

Psalmen Challenge
Podcast

Psalmen Challenge: in deze podcast bespreken christenen Psalm 69

Symfonie van het hart is de psalmenchallenge die jou voorziet van alles wat je nodig hebt om het hele psalmenboek uit de Bijbel door te gaan. Teun van der Leer, Remko Ongersma en Peter Kruijt, de initiatiefnemers van de Psalmen Challenge, bespreken s

Meerartikelen

vluchteling
Nieuws

PKN spreekt zich uit voor opvang illegale migranten: "Het is moreel juist"

De overheid moet de opvang blijven verzorgen van mensen die illegaal in Nederland verblijven. Dat is het gevolg van de uitspraak van de rechtbank in Amsterdam over de plannen van de inmiddels teruggetreden minister Faber van Asiel en Migratie. De PKN

Ds. K. H. Bogerd
Persbericht

Schatgraven in het Bijbelboek Openbaring te Jaarsveld

Schatgraven in het Bijbelboek Openbaring. Dat is de insteek van de Zomer Bijbeluren in Jaarsveld. Ds. K. H. (Karel) Bogerd -nu hervormd predikant van Jaarsveld- verzorgt een zevental avonden Bijbeluur. Ds. Bogerd kreeg als Bijbeluitlegger bekendheid

Pakistan
Nieuws

Kerk in Nood roept op tot actie na toename christenvervolging in Pakistan

Een nieuw rapport beschrijft de benarde situatie van jonge meisjes en vrouwen in Pakistan. De Franciscaan Lazar Aslam beschrijft hoe mannen hen regelmatig verkrachten, ontvoeren en dwingen te trouwen, omdat de wet christenen zelden gelijke rechten to

Barmhartige Samaritaan
Opinie

Barmhartige Samaritaan misbruikt voor anti-Joodse kritiek

Steven Paas ventileert in dit Cvandaag-artikel weer eens zijn bekende anti-Israël standpunten, ditmaal aan de hand van de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Waar hij normaal gesproken ingaat op de het politieke conflict, haalt hij nu allerlei

Jan-Dirk Liefting
Interview

Christelijke stichting viert jubileum met petitie: "Ons volk heeft recht op de waarheid"

Stichting Sjofar wil dat de overheid het Woord van God weer serieus neemt. Met een landelijke petitie roept de evangelisatiebeweging christenen op om publiekelijk hun stem te laten horen. "We verwachten geen wetswijziging, maar willen wel een duideli

Ds. G. Lustig
Nieuws

Hervormde gemeente Harderwijk krijgt een nieuwe predikant: ds. G. Lustig

De hervormde gemeente van Harderwijk verwelkomt een nieuwe dominee: ds. G. Lustig. De predikant wordt in Harderwijk (Grote Kerk) de opvolger van ds. J. W. van Bart die sinds september 2023 actief is in de hervormde gemeente te Krimpen aan den IJssel.

De Meerwaarde
Nieuws

Christelijke school in Barneveld ontruimd na melding over mogelijk vuurwapen

Bij scholengemeenschap De Meerwaarde in Barneveld is donderdagochtend onrust ontstaan. De school werd tijdelijk ontruimd nadat er een melding binnenkwam over een persoon met een mogelijk vuurwapen. De politie schaalde direct groots op. Rond 11.30 uur

Kristie Higgs
Nieuws

Christelijke schoolmedewerkster wint rechtszaak na ontslag om Facebook-posts

De christelijke schoolmedewerkster Kristie Higgs werd in 2018 ontslagen nadat ze op Facebook kritiek uitte op de seksuele voorlichting en transgenderideologie van haar werkgever. Nu heeft het Britse Hooggerechtshof haar definitief in het gelijk geste

Michael Tait
Nieuws

Voormalig zanger christelijke rockband bekent seksueel misbruik: ‘Ik leefde een dubbel leven’

Michael Tait heeft zich schuldig gemaakt aan seksueel misbruik. Dat laat de voormalig zanger van de christelijke band Newsboys en ex-lid van DC Talk zelf weten op Instagram. Ook bevestigt hij dat jarenlang verslaafd was aan cocaïne en alcohol. Versch

Southern Baptist Convention
Nieuws

Amerikaanse baptisten willen verbod op porno en einde aan verspreiding abortuspillen

De Southern Baptist Convention (SBC), het grootste protestantse kerkverband van Amerika, heeft tijdens haar jaarvergadering in Dallas drie belangrijke resoluties aangenomen. De kerk roept de overheid op pornografie te verbieden, verspreiding van abor

Ds. G. van Zanden
Nieuws

Ds. Van Zanden trad tijdens zijn vakantie naar Griekenland in de voetsporen van Paulus

Ds. G. van Zanden en zijn vrouw zijn onlangs op vakantie naar Griekenland geweest. De predikant was daar niet alleen om de batterij op te laden, maar ook om iets op te steken. Van Zanden vertelt hoe hij tijdens zijn vakantie in de voetsporen van Paul

Kerk
Nieuws

Christelijke jongeren verwachten opwekking in Europa: ‘Er is een vuur in ons’

Tijdens het Europese Evangelisatiecongres in Berlijn deelden tientallen jonge gelovigen uit heel Europa hun verlangen naar een geestelijke opwekking. Ondanks de afname van kerkbezoek en geloofsbeleving, is er een groeiende groep jongeren die juist ge