Theoloog wijst op vergeestelijking heilig avondmaal: "Het is een individueel gebeuren geworden"

Verdieping 25 november 2024 5 minuten Jeffrey Schipper
Maarten Wisse
PThU

“Binnen de bevindelijk-gereformeerde traditie is de avondmaalspraktijk vergeestelijkt. Dit alles zet het avondmaal als uiterlijk ritueel maximaal onder spanning”, merkt Maarten Wisse op. De hoogleraar dogmatiek aan Protestantse Theologische Universiteit (PThU) sprak afgelopen zaterdag tijdens de jaarlijkse netwerkbijeenkomst van Dutch Biblebelt Network. De spreker duidde de bevindelijk-gereformeerde avondmaalstraditie vanuit theologisch perspectief. “Het heilig avondmaal is een individueel gebeuren geworden.”

In het begin van zijn lezing staat Wisse kort stil bij de gevoeligheid omtrent het heilig avondmaal. “Wie bekend is met de reformatorische traditie weet dat de prediking een teer onderwerp, maar dat geldt zeker voor het avondmaal. Ik leerde dat je moest spreken over het ‘heilig avondmaal’. Het heeft mij moeite gekost om te spreken over ‘maaltijd van de Heer’”, geeft de theoloog, opgegroeid in de rechterflank van de reformatorische gezindte, toe. “We kunnen respect tonen voor de heiligheid die aan het avondmaal wordt toegekend.” Dat neemt volgens Wisse niet weg dat het belangrijk is om ieder theologisch thema bespreekbaar te maken. Dat geldt dus ook voor het heilig avondmaal. “Als theoloog ben ik gewend dat je over alles praat wat je op theologisch gebied kunt bedenken.”

Hij voegt toe dat het belangrijk is om te erkennen dat ook praktijken die heilig worden gevonden menselijke elementen bevatten. “Het heilig avondmaal is ook een menselijk ritueel dat blootstaat aan menselijke invloeden of zelfs scheefgroei. Er was nooit kritiek op de paapse mis gekomen als de reformatoren niet het lef hadden gehad om over de paapse mis te spreken. Reken maar dat het sacrament van de eucharistie ook als heel heilig werd gezien. Zelfs nog heiliger dan het protestantse avondmaal. In de zestiende eeuw was men bang voor natuurrampen omdat de Franse reformatoren erover durfden te zeggen dat het ‘gewoon’ om brood en wijn ging. Je had dus veel lef nodig om zoiets te durven zeggen.”

Praatmee

Beluister onze podcast

#350 Jeffrey & ds. Marien Kollenstaart over intercultureel kerk-zijn en migrantenchristenen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Stad van David
Nieuws

Archeologische werpt licht op religieuze rituelen uit tijd koning Hizkia

In de Stad van David, aan de oostelijke helling, is een unieke ruimte ontdekt die teruggaat tot de Eerste Tempelperiode. Israel Antiquities Authority (IAA) onthulde dat de vondst, bestaande uit acht uitgehouwen kamers, gebruikt werd voor religieuze r

Vincent Karremans
Nieuws

Staatssecretaris wil geen onderzoek naar stijgende abortuscijfers: 'Verbijsterend'

Het aantal abortussen in Nederland is in 2023 fors gestegen. De stijging trok vooral de aandacht van de christelijke partijen SGP en ChristenUnie. Zij pleitten onlangs voor een onderzoek naar de explosieve stijging. Staatssecretaris Vincent Karremans

Bijbel
Dagelijks leven

Filmpjes over de Bijbel populairder dan ooit op social media

De Bijbel brak in 2024 records in de sociale media. Dat zeggen de kijkcijfers van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap. Het TikTok-filmpje over de Zij Lacht Bijbel werd 168.000 keer bekeken; video’s op TikTok, YouTube en Instagram over de Jongeren

brandweer
Nieuws

Kerkgebouw Breda vrijwel volledig afgebrand

In Breda is maandag een gebouw, waarin een kerk diensten organiseerde, vrijwel volledig verwoest door een grote brand. Het gaat om de Kerk van de Nazarener. Voorganger ds. Stephen Overduin maakt het nieuws zelf bekend op social media.  ‘Gisteren werd

Nigeria
Nieuws

Kamervragen naar aanleiding van Ranglijst Christenvervolging

Het is inmiddels haast een trieste traditie geworden: enkele dagen na de publicatie van de Ranglijst Christenvervolging van Open Doors worden er Kamervragen gesteld over het onderwerp. Ook dit jaar is dat weer het geval. De christelijke partijen en N

tabernakel
Positief nieuws

Brandweerman redt tabernakel uit puin van verwoeste kerk Los Angeles

Een brandweerman in Los Angeles heeft op 11 januari een tabernakel gered uit de ruïnes van de Corpus Christi-kerk in Pacific Palisades. De kerk werd volledig verwoest door een allesverwoestende brand die begin januari uitbrak. Dat schrijft Catholicvo

ds. P. den Ouden
Video

HHK-predikant: "Ook reformatorische christenen kunnen grof over mensen praten"

"Ook in de reformatorische gezindte kunnen mensen hard en grof over mensen praten en op anderen neerkijken. Hoe gaan we met die ander om, ongeacht iemands huidskleur, karakter of positie? We zijn geroepen om met eerbied en respect met medemensen om t

Op de bres voor Israël
Nieuws

Christenen organiseren Israëlpraise in Oud-Beijerland

'Op de bres voor Israël' organiseert een praise-avond voor Israël in het gebouw van Evangelische Gemeente Hoeksche Waard in Oud-Beijerland. Het is een vervolg op de praise-avond in Alblasserdam vorig jaar. Praiseband Ahava zal, samen met saxofonist J

Meerartikelen

almere
Nieuws

BIJ1-raadslid Almere stapt over naar ChristenUnie: "Waardevolle toevoeging"

Georgine Panhuijsen, raadslid namens BIJ1 in Almere, maakt een opvallende stap. Ze heeft namelijk besloten haar partij te verlaten en zich aan te sluiten bij de ChristenUnie. Dat maakt CU Almere bekend. Volgens Panhuijsen, die een christelijke achter

worship
Positief nieuws

Zien: Amerikanen aanbidden en prijzen God in onderkomen Donald Trump

Een kleine week voordat Donald Trump officieel voor de tweede keer president van de Verenigde Staten wordt, gingen indrukwekkende beelden viraal. Op de beelden is te zien dat er een evenement plaatsvindt in Mar-a-Lago, het onderkomen van Trump in Flo

Syrie
Nieuws

Syrische christenen in gevaar: "Culturele en religieuze zuivering dreigt"

De christelijke gemeenschap in Syrië staat opnieuw onder grote druk. De gewapende islamitische alliantie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) belooft wel bescherming van religieuze minderheden, maar christenen hebben weinig vertrouwen in deze woorden. Dat stel

Ds. J. Holtslag
Opinie

Kerkdiensten anderhalf jaar van tevoren invullen is onnodig

Collegapredikanten stellen vast dat het regelen van preekbeurten uit de hand is gelopen. Om dit beter te reguleren, stellen zes collegapredikanten voor om de septemberlijst nieuw leven in te blazen. Op deze manier hopen zij te voorkomen dat we te vro

Mark Kinzer
Interview

Messiaans-Joodse theoloog Mark Kinzer: "Eenheid tussen Jood en christen is noodzakelijk"

“Het Oude Testament is geen simpele aanloop naar het Nieuwe Testament, maar een levende tekst die direct verbonden is met de geschiedenis én de toekomst van het Joodse volk”, zegt de Messiaans-Joodse theoloog Mark Kinzer. Deze week is hij in Nederlan

Somalië
Verdieping

Roeit de islam het christendom uit in Somalië? 5 belangrijke vragen en antwoorden

Somalië staat al jarenlang in de top drie van de Ranglijst Christenvervolging die jaarlijks door Open Doors naar buiten wordt gebracht. Dit jaar staat het land op de tweede plaats. Toch lezen we maar weinig over de situatie in het land en wat er met

Ad de Bruijne
Nieuws

Theoloog heeft boodschap voor christenen met X-account: 'Collaborateurs'

Christenen die zich op het sociale medium X bevinden, kiezen partij voor 'digitale monopolisten die vrijheid en democratie vernietigen' en zijn 'medeplichtig aan een toekomstige dictatuur', zo stelt theoloog Ad de Bruijne als columnist in het Nederla

kinderdoop
Nieuws

Britse gemeenteraad: schrap doopnaam om inclusiviteit te bevorderen

De gemeenteraad van Sutton in Zuid-Londen heeft haar medewerkers geïnstrueerd om te stoppen met het gebruik van doopnamen. Men adviseert om voortaan alleen de voornaam, de eerste naam of de roepnaam te hanteren. Dit advies maakt deel uit van een bred

India
Nieuws

Predikantsechtpaar na twintig maanden vrijgelaten uit Indiase gevangenis

Een christelijke predikant en zijn echtgenote zijn net voor kerst vrijgelaten uit een Indiase gevangenis, na daar 20 maanden vast te hebben gezeten. Hun zaak werpt een schrijnend licht op de aanhoudende vervolging van christenen in India onder de oms

priesters
Nieuws

Celibatair levende homoseksuelen mogen priesteropleiding volgen

Het Vaticaan heeft 'nieuwe' richtlijnen gepubliceerd die stellen dat homoseksuele mannen toegelaten kunnen worden tot priesteropleidingen. Uit een kersvers en goedgekeurd document blijkt dat mannen met homoseksuele gevoelens de priesteropleiding moge

Ds. Gertjan Oosterhuis
Interview

NGK-predikant: "Kerken groeien steeds meer naar elkaar toe"

Lange tijd moest Gertjan Oosterhuis (65) uit Langerak niets hebben van charismatisch geloof. Hij ergerde zich aan gereformeerd vrijgemaakte gemeenteleden die met een bepaalde houding terugkwamen van een New Wine Zomerconferentie en hem het idee gaven

ds. P. de Vries
Video

HHK-predikant: "Waar lees je dat Zacheüs zondaar werd voor God?"

"Waar lees je dat Zacheüs zondaar werd voor God? Sommigen stellen dat het meteen begon met dankbaarheid. Had Zacheüs geen ellendekennis? Dat is veel te kort door de bocht", zo stelde ds. P. de Vries onlangs tijdens een preek de gelijkenis van de fari