Theoloog wijst op vergeestelijking heilig avondmaal: "Het is een individueel gebeuren geworden"

Verdieping 25 november 2024 5 minuten Jeffrey Schipper
Maarten Wisse
PThU

“Binnen de bevindelijk-gereformeerde traditie is de avondmaalspraktijk vergeestelijkt. Dit alles zet het avondmaal als uiterlijk ritueel maximaal onder spanning”, merkt Maarten Wisse op. De hoogleraar dogmatiek aan Protestantse Theologische Universiteit (PThU) sprak afgelopen zaterdag tijdens de jaarlijkse netwerkbijeenkomst van Dutch Biblebelt Network. De spreker duidde de bevindelijk-gereformeerde avondmaalstraditie vanuit theologisch perspectief. “Het heilig avondmaal is een individueel gebeuren geworden.”

In het begin van zijn lezing staat Wisse kort stil bij de gevoeligheid omtrent het heilig avondmaal. “Wie bekend is met de reformatorische traditie weet dat de prediking een teer onderwerp, maar dat geldt zeker voor het avondmaal. Ik leerde dat je moest spreken over het ‘heilig avondmaal’. Het heeft mij moeite gekost om te spreken over ‘maaltijd van de Heer’”, geeft de theoloog, opgegroeid in de rechterflank van de reformatorische gezindte, toe. “We kunnen respect tonen voor de heiligheid die aan het avondmaal wordt toegekend.” Dat neemt volgens Wisse niet weg dat het belangrijk is om ieder theologisch thema bespreekbaar te maken. Dat geldt dus ook voor het heilig avondmaal. “Als theoloog ben ik gewend dat je over alles praat wat je op theologisch gebied kunt bedenken.”

Hij voegt toe dat het belangrijk is om te erkennen dat ook praktijken die heilig worden gevonden menselijke elementen bevatten. “Het heilig avondmaal is ook een menselijk ritueel dat blootstaat aan menselijke invloeden of zelfs scheefgroei. Er was nooit kritiek op de paapse mis gekomen als de reformatoren niet het lef hadden gehad om over de paapse mis te spreken. Reken maar dat het sacrament van de eucharistie ook als heel heilig werd gezien. Zelfs nog heiliger dan het protestantse avondmaal. In de zestiende eeuw was men bang voor natuurrampen omdat de Franse reformatoren erover durfden te zeggen dat het ‘gewoon’ om brood en wijn ging. Je had dus veel lef nodig om zoiets te durven zeggen.”

Praatmee

Beluister onze podcast

#386 Daniël van Deutekom & Elmar Hofstee discussiëren over genezingsdiensten
Of beluister op:

Meerartikelen

Ds. P. D. van den Boogaard
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Sirjansland hoopt op komst ds. P. D. van de Boogaard

De hersteld hervormde gemeente te Sirjansland heeft een beroep uitgebracht op ds. P. D. van den Boogaard (foto). De Zeeuwse gemeente is vacant omdat ds. K. den Boer vorig jaar naar Goedereede verhuisde. Van den Bogaard is sinds 2021 verbonden aan de

Ds. A. A. Egas
Video

CGK-predikant vertelt hoe straatarme krantenverkoper tot geloof kwam

"Johannes 3 vers 16? Ik begrijp het niet, maar het is een woord dat een kleine jongen behouden kan", aldus ds. A. A. Egas. De CGK-predikant deelde in een recente preek een ontroerend verhaal van een jonge krantenverkoper. Het verhaal speelt zich in h

Peter Roosendaal
Nieuws

Terugluisteren: de vergeten waarheid achter het geweld in Nigeria

Het geweld in Nigeria haalt opnieuw het wereldnieuws, maar volgens Open Doors wordt een essentieel deel van het verhaal structureel gemist: de religieuze dimensie. Terwijl sommige media deze maand suggereerden dat vooral moslims slachtoffer zijn en d

Kees
Opinie

Is abortus normale medische zorg?

Bijna elke week komt de opmerking wel ergens langs. Abortus is normale medische zorg waar een vrouw in Nederland recht op heeft. Maar is abortus, het doelbewust doden van een ongeboren kind, hoe klein dan ook, wel normale medische zorg? In 1984 werd

Arjan Berkouwer
Video

Ondernemer Arjan Berkouwer over loslaten en luisteren naar Gods stem

Wat gebeurt er als God je roept voor iets waar je zelf geen enthousiasme voor voelt? Ondernemer Arjan Berkouwer ontdekte dat juist dát het begin kon zijn van iets groters dan hij ooit had gepland. In de deze aflevering van de In His Company Podcast v

Elbert Pogosjan
Video

Is er maar één Koran? Apologeet legt uit waarom dit niet klopt

Wat betekenen begrippen als Qira’at, Mushaf en Ahruf, en waarom zijn ze zo belangrijk als het gaat om de betrouwbaarheid van de Koran? In deze video van Christendom.nl legt apologeet Elbert Pogosjan stap voor stap uit wat deze termen inhouden en hoe

Vincent Scheurwater
Video

Wat betekent het zesde gebod? Politieagent Vincent Scheurwater antwoordt

Elke zondag horen veel christenen in de kerk de tien geboden, maar wat betekenen ze voor ons dagelijks leven? In deze aflevering van Daniël Online gaat Hannah in gesprek met Vincent Scheurwater, politieagent in Katwijk, over het zesde gebod. Ontdek h

Chris Wright
Persbericht

Langham Partnership wil kerken verbinden met Gods wereldwijde missie

Sinds april 2025 heeft de internationale organisatie Langham Partnership een Nederlandse tak: Langham Nederland. De stichting wil kerken, theologische opleidingen en christenen in Nederland helpen om zich te verbinden met Gods wereldwijde missie. In

Meerartikelen

Joyce van de Kamp
Interview

De (Pre)Marriage Course als missionair middel: "Je laat iets van Gods hart zien"

"Het huwelijk is kostbaar. Wij geloven dat bloeiende huwelijken bijdragen aan bloeiende kerken," zegt Joyce van de Kamp, relatiemanager (Pre)Marriage Courses bij Alpha Nederland. De (Pre)Marriage Course helpt stellen om vijf of zeven avonden bewust t

Jan Pool
Column

Ik geloof in Gods onvoorwaardelijke liefde (maar niet in alverzoening)

Ongetwijfeld hebben velen van jullie de discussie rond David de Vos meegekregen.David is al jarenlang een hartsvriend van mij. Natuurlijk hebben we de afgelopen jaren ook gesproken over zijn geloofsreis en zijn veranderde theologie. David gelooft inm

CGK-synode
Nieuws

CGK-kerkenraden ontvangen brief: waarschuwing voor 'onomkeerbare stappen'

Binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) groeit de spanning over de koers van het kerkverband. Terwijl een deel van de kerken rond ‘Rijnsburg’ werkt aan een eigen kerkelijke vergadering met synodaal gezag, roepen deputaten vertegenwoordiging

Politie
Nieuws

Opnieuw waakster aangehouden bij abortuskliniek; SGP stelt Kamervragen

De SGP heeft Kamervragen gesteld naar aanleiding van de aanhouding van een pro-life demonstrant bij een abortuskliniek in Amsterdam. Begin deze maand stond daar een vrouw met een bord waarop de tekst 'bescherm je baby' te lezen was. Tegelijkertijd be

Don Ceder
Nieuws

ChristenUnie wil krachtiger EU-optreden tegen rol Golfstaten in Soedanconflict

De ChristenUnie roept het kabinet op om zich in Brussel steviger uit te spreken over de rol van landen in de Golfregio bij het bloedige conflict in Soedan. Kamerlid Don Ceder (foto) diende woensdag een motie in waarin Nederland wordt verzocht om binn

Eritrea
Nieuws

Acht christenen al twintig jaar opgesloten in Eritrea

In Eritrea zitten acht christenen al tussen de 18 en 21 jaar gevangen, louter vanwege hun geloof. De regering erkent slechts vier religieuze gemeenschappen en vervolgt systematisch christenen uit niet-erkende kerken. Christelijke organisaties zoals B

syrie
Nieuws

Christenen in Syrië angstig door bedreigingen en geweld

Op de muren van kerken en gebouwen in verschillende plaatsen in Syrië verschijnen dreigementen tegen christenen. Een van de bedreigingen werd in de nacht van 6 november geschreven op de Sint-Cyrilluskerk in Damascus: “Er zullen geen christenen meer o

Bernard Randall
Nieuws

Rechtszaak heropend van kapelaan die na preek over LHBTI ontslagen werd 

Christenen in het Verenigd Koninkrijk worden opgeroepen om mee te bidden nu een Engelse rechtbank zich opnieuw buigt over de zaak van dr. Bernard Randall. De kapelaan verloor zes jaar terug zijn baan, nadat hij in een preek opmerkte dat leerlingen ni

Spaanse kerk
Nieuws

Nieuw rapport toont zorgelijke cijfers: bijna helft van Spanjaarden niet religieus

Bijna de helft van de Spanjaarden noemt zich niet langer religieus. Dat staat in het Barometer on Religion and Beliefs in Spain (BREC 2025), een onderzoek van de staatsstichting Pluralismo y Convivencia. Volgens het rapport is het religieuze landscha

Ilona en Peter Paauwe
Video

Zondag zijn Ilona en Peter Paauwe van de Doorbrekers te gast in Hour of Power

In Hour of Power zijn Ilona en Peter Paauwe te gast, beiden voorganger bij Doorbrekers. Ze vertellen over waar ze vandaan komen, hun roeping om deze gemeente te beginnen en wat dat betekende voor hun leven. Wat Doorbrekers zo bijzonder maakt, is: "da

Ds. J. de Bruin
Video

CGK-predikant roept christenen op te stoppen met pogingen om zelf zalig te worden

"Misschien zijn er wel mensen in ons midden die zelf verlossingspogingen ondernomen hebben. Wat raak je daar geestelijk doodop van", aldus ds. J. de Bruin. De CGK-predikant wees in een recente preek op christenen die door goede werken te doen en te b

Bram Hofland
Video

Ds. Bram Hofland over eenheid van Oude en Nieuwe Testament

Is de God van het Oude Testament dezelfde als die van het Nieuwe? Veel mensen ervaren een kloof: met Jezus kunnen we vaak wel uit de voeten, maar die heftige en soms bloederige verhalen in het Oude Testament roepen vragen op. Waarom lijkt God daar zo