Theoloog wijst op vergeestelijking heilig avondmaal: "Het is een individueel gebeuren geworden"

Verdieping 25 november 2024 5 minuten Jeffrey Schipper
Maarten Wisse
PThU

“Binnen de bevindelijk-gereformeerde traditie is de avondmaalspraktijk vergeestelijkt. Dit alles zet het avondmaal als uiterlijk ritueel maximaal onder spanning”, merkt Maarten Wisse op. De hoogleraar dogmatiek aan Protestantse Theologische Universiteit (PThU) sprak afgelopen zaterdag tijdens de jaarlijkse netwerkbijeenkomst van Dutch Biblebelt Network. De spreker duidde de bevindelijk-gereformeerde avondmaalstraditie vanuit theologisch perspectief. “Het heilig avondmaal is een individueel gebeuren geworden.”

In het begin van zijn lezing staat Wisse kort stil bij de gevoeligheid omtrent het heilig avondmaal. “Wie bekend is met de reformatorische traditie weet dat de prediking een teer onderwerp, maar dat geldt zeker voor het avondmaal. Ik leerde dat je moest spreken over het ‘heilig avondmaal’. Het heeft mij moeite gekost om te spreken over ‘maaltijd van de Heer’”, geeft de theoloog, opgegroeid in de rechterflank van de reformatorische gezindte, toe. “We kunnen respect tonen voor de heiligheid die aan het avondmaal wordt toegekend.” Dat neemt volgens Wisse niet weg dat het belangrijk is om ieder theologisch thema bespreekbaar te maken. Dat geldt dus ook voor het heilig avondmaal. “Als theoloog ben ik gewend dat je over alles praat wat je op theologisch gebied kunt bedenken.”

Hij voegt toe dat het belangrijk is om te erkennen dat ook praktijken die heilig worden gevonden menselijke elementen bevatten. “Het heilig avondmaal is ook een menselijk ritueel dat blootstaat aan menselijke invloeden of zelfs scheefgroei. Er was nooit kritiek op de paapse mis gekomen als de reformatoren niet het lef hadden gehad om over de paapse mis te spreken. Reken maar dat het sacrament van de eucharistie ook als heel heilig werd gezien. Zelfs nog heiliger dan het protestantse avondmaal. In de zestiende eeuw was men bang voor natuurrampen omdat de Franse reformatoren erover durfden te zeggen dat het ‘gewoon’ om brood en wijn ging. Je had dus veel lef nodig om zoiets te durven zeggen.”

Praatmee

Beluister onze podcast

#345 Patrick & Jeffrey over de 'zondagsschoolpolitie', NGK en Urk als baken van hoop
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. H. Ottema
Video

Volgens HHK-predikant is porno kijken de olifant in de kerk

"Porno kijken is de olifant in de kerk. Je kunt er echt niet om heen. Al zeggen we er niks over en doen we net alsof het niet bestaat", zo stelde ds. H. Ottema onlangs in een preek. De hersteld hervormde dominee uit Achterberg-Rhenen wees op het feit

Ds. P. van Duijvenboden
Video

Video: Advocaat en predikant maken zich zorgen over mogelijke komst zondagsschoolpolitie

Met een nieuwe wet wil de overheid kinderen beschermen tegen lessen die aanzetten tot haat, discriminatie of geweld. Met dit doel komt het informeel onderwijs in gevaar. Wat kan betekenen dat er toezicht komt op bijvoorbeeld catechisatie en zondagssc

Hatun Tash
Nieuws

Ex-moslima uit Engeland blijft evangeliseren ondanks aanslag op haar leven

Hatun Tash, een voormalig moslim en nu een evangelist in Groot-Brittannië, bewandelt een pad vol gevaar om het evangelie te verkondigen. Ze is mishandeld, bedreigd, en zelfs neergestoken vanwege haar boodschap. Ondanks deze risico’s weigert ze te zwi

Dr. R. W. de Koeijer
Verdieping

Leessleutels bij de Bijbel: discipline is nodig in omgang met God

Dagelijks Bijbellezen kun je niet missen. Het is net als eten en drinken: je hebt het elke dag nodig. Jonge mensen vertellen soms eerlijk dat ze het niet makkelijk vinden om trouw de Bijbel te lezen en te bidden. Al vlug kan het een sleur worden. Wie

Psalm 23
Boekfragment

De nachtegaal onder de psalmen: Psalm 23

Psalm 23 is de nachtegaal onder de psalmen en wordt ook wel ‘de herderspsalm’ genoemd. David kende het herdersleven als geen ander. Met zijn ontvankelijke en fijngevoelige geest had hij heel wat indrukken van het landleven rond Bethlehem in zich opge

Bijbellezen
God

Refoweb-vragensteller over ‘hel- en verdoemenispreek’ van Jezus: 'Ik ben een beetje in de war'

'Mattheüs 23 is een ‘hel- en verdoemenispreek’ van Jezus voor de farizeeën en wetgeleerden. Jezus zegt hier: ga maar door met zondigen! Bijna alsof Hij de moed opgaf en zegt: jullie komen toch sowieso wel in de hel. Was hun genadetijd dan al definiti

Kerstkoffertje
Nieuws

Advent 2024: dagboek, tiener-kerstprogramma en kinderproject

Advent is voor veel mensen een tijd van bezinning, terugblikken en hoopvol vooruitkijken. Wie daar structuur of inspiratie bij zoekt, kan terecht bij het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap. Voor het eerst komt het NBG met een tienerprogramma over Ke

Leenard Kanselaar
Boekfragment

Hoe voorkom je ruzie over gamegedrag? Drie handreikingen

Hoewel gamen bijdraagt aan een gezonde ontwikkeling, betekent dit niet dat je het onbegrensd moet toestaan. Tieners kunnen zichzelf onmogelijk begrenzen en games zitten boordevol beloningen om te blijven spelen. Daarbij hebben ze ouders nodig die hun

Meerartikelen

AI-Jezus
Nieuws

Zwitserse kerk heeft 'AI-Jezus' om bij te biechten

Kunstmatige Intelligentie (AI) verovert de wereld. Inmiddels maken ook kerken en christelijke organisaties er veelvuldig gebruik van. Bijvoorbeeld in het Zwitserse Luzern. Daar kunnen mensen namelijk biechten bij een hologram van Jezus die door AI wo

Ceder
Nieuws

Don Ceder: 'In woorden VVD-leider klinkt religieus analfabetisme door'

Eerder deze week stelde VVD-leider Dilan Yesilgöz dat religie niet thuishoort in het openbare leven. Het zorgde voor een storm van kritiek van onder meer christelijke politici. CU-Kamerlid Don Ceder reageerde in eerste instantie niet, maar besloot he

Cvandaag podcast
Podcast

Cvandaag podcast: terugblik op synodes NGK en CGK

Onlangs kwamen de synodeleden van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) bijeen om door te praten over de toekomst van hun kerkverband. En tijdens de generale synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK) werden 'woorden van verootmoedigin

Katholieke kerk uit Zwitserland
Nieuws

Aantal Zwitsers dat de Rooms-Katholieke Kerk verlaat in een jaar verdubbeld

Het aantal Zwitsers dat hun lidmaatschap bij de Rooms-Katholieke Kerk heeft opgezegd, is in een jaar tijd verdubbeld. Dat meldt Evangelical Focus. Volgens het Zwitsers Pastoraal Sociologisch Instituut (SPI) steeg het aantal opzeggingen van 34.461 in

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden vraagt zich af of kerkelijk Nederland zeven vette of zeven magere jaren doormaakt

"Zitten we in kerkelijk Nederland nu in de zeven vette of de zeven magere jaren?", deze vraag legde ds. G. van Zanden onlangs in een preek aan zijn toehoorders voor. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee zegt te vermoeden dat de zeven vette jare

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt dat je eerst je teleurstellingen met God moet delen voordat je ze met anderen deelt

"Spreek niet met anderen over je teleurstellingen voor je jouw teleurstelling met God hebt gedeeld en aan Hem hebt overgegeven", die oproep doet Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God'. De spreker en schrijver

ds. H. H. Klomp
Video

Terugkijken: ds. Klomp beantwoordt Refoweb-vragen

In onderstaande aflevering van 'Pastorie online', een programma van Refoweb.nl op de Reformatorische Omroep, is ds. H. H. Klomp te gast om te spreken over het thema 'In Christus een nieuw schepsel'. De predikant schreef al op 9-jarige leeftijd zijn e

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Wim de Keijzer

In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' is deze keer Wim de Keijzer, zendeling in het Braziliaanse dorp Ritápolis, te gast. Hij helpt daar samen met zijn vrouw Daniëlle mensen die kampen met een verslaving in hun leven. Wim legt uit hoe versla

Christenen voor Israël
Nieuws

Christenen voor Israël organiseert manifestatie op de Dam: 'Wij staan naast onze Joden’

In het afgelopen jaar heeft de Joodse gemeenschap in Nederland steeds vaker te maken gehad met Jodenhaat. Dit werd op een pijnlijke manier zichtbaar tijdens de 'Jodenjacht' in Amsterdam in de nacht van 7 op 8 november. Op donderdag 28 november om 19.

Psalmen Challenge
Podcast

Psalmen Challenge: in deze podcast bespreken christenen Psalm 56

Symfonie van het hart is de psalmenchallenge die jou voorziet van alles wat je nodig hebt om het hele psalmenboek uit de Bijbel door te gaan. Teun van der Leer, Remko Ongersma en Peter Kruijt, de initiatiefnemers van de Psalmen Challenge, bespreken s

Michiel Santman en Jan Pool
Boekfragment

Waarom wordt onze passie als christen gedoofd? Drie oorzaken

Er zijn nog andere oorzaken waardoor onze passie gedoofd wordt. Een aantal van deze oorzaken wordt in andere hoofdstukken van ons boek Binnenspiegel uitgebreid beschreven. We zetten drie veelvoorkomende passiedovers op een rijtje. 1. Geen duidelijke

heilig avondmaal
Verdieping

Vijf veelvoorkomende misverstanden over het heilig avondmaal

Buitenstaanders kijken soms met bevreemding naar de manier waarop het heilig avondmaal in bepaalde kerken wordt gevierd. Vandaag (23 november) staat Dutch Bible Belt Network tijdens haar jaarlijkse netwerkdag uitgebreid stil bij het heilig avondmaal.