Terugkijken: Oud-hoofdredacteur RD over monsterzege BBB

Nieuws20 maart 2023 Redactie
Chris Janse

Met liefst 17 zetels is de BBB (BoerBurgerBeweging) de grote winnaar van de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen geworden. De partij van fractievoorzitter Caroline van der Plas kon met name rekenen op de stem van veel mensen uit het oosten van het land. De uitslag betekent een harde klap in het gezicht van de coalitiepartijen: VVD, D66, CDA en ChristenUnie leverden allen zetels in. Volgens de oud-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad, Chris Janse, heeft de zwevende kiezer de doorslag gegeven. Dat vertelt hij in het Family7-actualiteitenprogramma Uitgelicht!.

Janse verklaart het enorme succes van de BBB mede tegen de achtergrond van “een bepaalde onrust en onvrede” die hij in de samenleving opmerkt. “Dat is begonnen met de coronapandemie. Vervolgens kregen we de Oekraïne-oorlog die zorgde voor de forse stijging van de energieprijzen en leidde tot een algehele inflatie zoals we die al in jaren niet meer gezien hebben. Daarnaast hebben we de toeslagenaffaire en de Groningse gasboringen gehad. En dan speelt er in de agrarische wereld natuurlijk nog de stikstofdiscussie. Al die dingen hebben ervoor gezorgd dat gevoelens van onvrede in de samenleving heel duidelijk toegenomen zijn”, stelt Janse.

"We moeten ons wel realiseren dat je tegenwoordig makkelijker de grootste kunt worden dan pakweg 50 of 60 jaar geleden. Toen hadden de grootste partijen een derde van de kiezers achter zich, nu kan je al met een vijfde van de stemmen de grootste worden"

Janse diende liefst dertig jaar als hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad. In die hoedanigheid heeft hij al veel verkiezingen meegemaakt. Is de winst van de BBB historisch te noemen? “De eerste die ik in die omvang meemaakte, was natuurlijk Pim Fortuyn aan het begin van de 21e eeuw. Hij werd weliswaar niet in een klap de grootste, maar won evengoed fors. Vier jaar geleden zagen we dat ook bij Baudet. Hij had een enkele zetel in de Tweede Kamer, maar werd ook in een klap de grootste in de Eerste Kamer. We moeten ons wel realiseren dat je tegenwoordig makkelijker de grootste kunt worden dan pakweg 50 of 60 jaar geleden. Toen hadden de grootste partijen een derde van de kiezers achter zich, nu kan je al met een vijfde van de stemmen de grootste worden.”

De oud-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad constateert dat het politieke landschap enorm veranderd is en de zwevende kiezer inmiddels de doorslag geeft. “Vroeger was de zwevende kiezer toch wel een beetje ‘bijzonder’. Als katholiek stemde je KVP. Was je gereformeerd, dan stemde je ARP. De onkerkelijke arbeider stemde op de PvdA. Dat ging in veel gevallen van generatie op generatie zo. Nu is dat beeld volstrekt doorbroken. De kiezer met de vaste voorkeur is nu eigenlijk een ‘bijzonder geval’ geworden. Een minderheid. Het grootste deel van de kiezers switcht bij elke verkiezing regelmatig en makkelijk.”

"In ons kiesstelsel kun je al met tweederde procent van de stemmen een Kamerzetel bemachtigen"

Is dit iets wat we de komende jaren vaker gaan zien? “De toekomst voorspellen is natuurlijk altijd moeilijk, maar het is helemaal niet onwaarschijnlijk dat het voorlopig zo blijft gaan. Dat heeft ook te maken met het Nederlandse kiesstelsel. Bij een districtenstelsel, zoals bijvoorbeeld in Amerika of Groot-Brittannië, is het veel moeilijker om bestaande patronen te doorbreken. In ons kiesstelsel kun je al met tweederde procent van de stemmen een Kamerzetel bemachtigen. Dat is vriendelijk voor zowel kleine als nieuwe partijen. Wat dat betreft zijn we nog niet ‘uitgezweefd’”, zegt Janse.

Benieuwd naar de volledige bijdrage van Chris Janse? Bekijk dan hieronder de volledige uitzending van Uitgelicht! terug.

Sta cookies toe om deze inhoud te kunnen bekijken.

Wijzig mijn voorkeuren

Praatmee

Beluister onze podcast

#319 Jeffrey & dr. Wim Dekker over welvaartsevangelist Tom de Wal, anti-Joodse protesten en de NGK
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

drs. Marianne Visser
Verdieping

In het begin van Exodus lijkt God afwezig, totdat je beter kijkt

De naam van God wordt in de eerste twaalf verzen van Exodus niet genoemd en lijkt daarmee afwezig, schrijft docent Oude Testament Marianne Visser. Totdat we beter gaan kijken: Hij is wel degelijk aanwezig. In de 50 dagen tussen Pasen en Pinksteren bi

Yerusha
Video

Damesensemble Yerusha en Tenira Sturm zingen het schitterende 'Hard geslagen, vastgenageld'

'Hier vindt ons geloof een bedding, onze hoop een vaste grond. Christus rots van onze redding die verloren zondaars vond. Alle lof, eer en aanbidding voor zijn nooit volprezen naam. Wie zijn hoop op Jezus vestigt leeft in hoop die nooit beschaamt', d

Mirjam Bikker
Nieuws

CU-leider Bikker buigt niet voor 'wokisme' en rechtspopulisme: 'Christelijke idealen niet onderhandelbaar'

'Ik wil hier met nadruk zeggen dat christelijk-sociale politiek niet buigt voor links-elitair ‘wokisme’ en ook niet buigt voor rechts-populisme waar telkens maar weer de meerderheid alles zou moeten bepalen', zo stelde ChristenUnie-leider Mirjam Bikk

Christelijke auteur over gecommercialiseerd St. Patrick’s Day: ware essentie verloren gegaan
Nieuws

Christelijke auteur over gecommercialiseerd St. Patrick’s Day: "Ware essentie verloren gegaan"

17 maart was het St. Patrick’s Day in Ierland. Op deze feestdag wordt de komst van het christendom naar het land herdacht. Auteur Aaron Burns verdiepte zich in het onbekende verhaal van de heilige Saint Patrick. "De ware essentie van Patricius is ver

Ds. M. Messemaker
Video

Ds. Messemaker vertelt waarom het beter is om in een hospice te zijn dan op een feest

"We komen niet heel graag in een sterfhuis of op een sterfkamer. Het is zo'n ruimte waar je de dood bijna voelt. Maar tegelijkertijd is het ook zo slecht nog niet om in een sterfkamer te zijn. De Bijbel zegt zelfs dat je daar beter kunt zijn dan op e

Seyi Omooba
Nieuws

Christelijke actrice moet 350.000 dollar betalen na ontslag om ‘homofobe opmerkingen’

De christelijke actrice Seyi Omooba dacht een prominente rol te vervullen in de toneelbewerking van 'The Color Purple', maar zover zou het niet komen. Omooba werd in 2019 vanwege 'homofobe opmerkingen' die zij vijf jaar eerder op Facebook geuit zou h

Ds. A. van Lingen
Nieuws

Nieuwe dominee voor hervormd Bodegraven: ds. A. van Lingen

De hervormde gemeente (PKN) in Bodegraven verwelkomt een nieuwe predikant. Ds. A. van Lingen (foto) heeft het beroep aanvaard en neemt afscheid van Kinderdijk. Bodegraven was sinds vorig jaar vacant in verband met het emeritaat van ds. A. Baas. Van L

Woorden van leven
Column

Zaaien en oogsten: de kracht van bemoedigende woorden

‘Elk woord dat wij spreken kan een baksteen zijn om mee te bouwen, maar ook een bulldozer om mee te slopen.’ Dit is een uitspraak van Joyce Meyer die mij aanspoort om te gaan onderzoeken wat de kracht van woorden kunnen zijn. OntdekkenIn deze reis me

Meerartikelen

Rik Op den Brouw
Verdieping

Hoe ontdekken we de waarheid in een wereld vol leugens?

Het lijkt steeds moeilijker te worden om vast te stellen wat waar is. Hoe weet je of iets echt is of ‘fake’ (nep)? De voortdurende stroom aan informatie maakt het onmogelijk om vast te stellen of iets objectief, wat dat ook precies mag betekenen, of

Jeremia
Verdieping

Jeremia: de profeet die werd genegeerd maar niet kon zwijgen

De profeet Jeremia leefde in een tijd die in zekere zin op de onze leek. Het was de achtste eeuw vóór Christus en de ene grote crisis volgde op de andere. Jeremia maakte mee hoe Israël zich losmaakte uit de macht van Assyrië, daarna hoe het slachtoff

Het verhaal van Amadou: “Ik kan niet iemand zien lijden en hem niet helpen, maar ik kan mijzelf niet behandelen.”
Video

Dokter Amadou deelt in videoboodschap heftig en inspirerend verhaal

Dokter Amadou zet zich vol passie in voor zijn patiënten. Zelf heeft hij een goedaardige tumor in zijn hals die niet in het ziekenhuis geopereerd kan worden. Dankzij de schepen van Mercy Ships is de tumor alsnog verwijderd. Twintig jaar lang werkte A

Alexander Noordijk en Joël Boertjens
Video

Terugkijken: een goed gesprek over LHBTI en geloof met Alexander Noordijk

Onlangs vond de derde ochtend plaats van de serie van vijf in de jonge Amsterdamse kerk Mozaiek020. In een volle zaal met belangstellenden ging voorganger Joël Boertjens in gesprek met dominee Alexander Noordijk over het actuele thema 'LHBTI en geloo

Evangelische Hogeschool
Nieuws

Studenten Evangelische Hogeschool aan de slag met hulpvragen

Studenten van het Basisjaar van de Evangelische Hogeschool zetten zich donderdag 21 maart 2024 in voor de kwetsbare naasten in de samenleving. Dit doen ze door met diverse hulpvragen aan de slag te gaan: opruimen, schilderen, tuinieren, ontmoetingsac

Dringende oproep uit Granada, Spanje
Video

Video: Oproep van Nederlands voorgangersechtpaar vanuit Spanje

Maarten en Nelleke zijn voorgangers van een kerk in Granada, in het zuiden van Spanje. Zij hebben de opdracht gekregen om het pand te kopen of te verlaten, maar beschikken niet over voldoende geld. Daarom doen zij een oproep tot investeren in het twi

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

De doornenkroon van Jezus: een verwijzing naar de gevolgen van de zonde

De doornenkroon was waarschijnlijk vervaardigd uit gedroogde takken van de Zizyphus spina, een boom die vlijmscherpe dorens heeft van wel 2,5 centimeter lang, die gemakkelijk de schedelhuid kunnen doorboren. Door op de doornenkroon te slaan drongen d

Dineke van Kooten
Column

Relatieproblemen? Als coach zeg ik: 'de fik erin'

Nog niet zolang geleden verscheen mijn tweede boek, met de uitdagende titel: ‘De fik erin. Op weg naar een vurige relatie’, bedoeld voor mannen en vrouwen in een liefdesrelatie. Noem het ordinair of ongepast taalgebruik, maar de fik erin is precies w

Ds. D.J. Diepenbroek
Video

HHK-predikant over roken: "Dat is jezelf moedwillig in gevaar brengen"

We mogen onszelf niet moedwillig in gevaar begeven, zo zegt zondag 40 van de Heidelbergse Catechismus. Wanneer we roken, grote hoeveelheden drank drinken of veelvuldig ongezond eten, doen we dat wél. Zo betuigde ds. D.J. Diepenbroek onlangs in een pr

Social media en jeugdwerk: hoe ga je ermee om?
Video

Social media en jeugdwerk: hoe ga je ermee om?

Niek Bakker vertelt over de invloed van social media op het leven van jongeren. Hoe is dat terug te zien in het jeugdwerk? En hoe ga je daar als jeugdleider mee om? “Veel mensen hebben online een andere identiteit of soms een veelheid aan verschillen

Waarom stierf Elisa aan een ziekte? Henk van Zon geeft antwoord
Video

Waarom stierf Elisa aan een ziekte? Henk van Zon geeft antwoord

De machtige profeet Elisa overleed aan een onbekende ziekte. Hoe kan het dat een gezalfde dienaar van God ziek was, terwijl hij kon bidden en zulke machtige wonderen kon verrichten? In deze Bijbelstudie geeft Henk de Zon antwoord op die vraag. Elisa

Marcus1:30-31
Verdieping

Eenvoudig geloven kan heel moeilijk zijn

Sommige Bijbelse verhalen zijn zo eenvoudig dat wij het moeilijk vinden om ze echt te geloven. Dat geldt niet alleen voor verhalen van heel, heel lang geleden, maar ook voor verhalen over Jezus. Verhalen over wat Hij gezegd en gedaan heeft. Neem nou