Geert Wilders
Voordat Gert-Jan Segers en Kees van der Staaij aan hun bijdragen toekwamen, was er al volop consternatie in de Tweede Kamer. Geert Wilders opende het debat en beklaagde zich voornamelijk over de grote armoede in Nederland die steeds erger wordt. De schuld daarvan ligt volgens de PVV-leider volledig bij het kabinet. Hij somde tal van voorbeelden op en stelde dat het kabinet “onbeschaafd, onbarmhartig en arrogant” is omdat het Nederlanders al “maandenlang in de kou laat staan”. Ook zei Wilders dat Nederland onder vuur ligt: “We raken ons land steeds meer kwijt. We worden steeds verder het links-liberale moeras ingetrokken van massa-immigratie, islamisering en genderwaanzin.”

“Immigranten en asielzoekers nemen de islam met zich mee”, vervolgde Wilders even later. “Een ideologie van haat, geweld, onderwerping antisemitisme, christenhaat, homohaat en misogynie.” Verder verzette hij zich in zijn bijdrage uitgebreid tegen wat hij “genderterreur” noemde waarbij hij voorbeelden noemde van een man van 31 die toegang wil tot een meisjeskleedkamer omdat hij zich identificeert als een 15-jarig meisje en kinderen die zonder een deskundigenverklaring van een arts of psycholoog van geslacht kunnen veranderen op hun geboorteakte. Dat leverde een fel debat op met D66-fractievoorzitter Jan Paternotte.

Aloude dwaalweg
Na het verwachte vuurwerk tijdens de bijdrage van Wilders, gebeurde er lange tijd weinig bijzonders. Totdat Thierry Baudet, de fractieleider van FVD, aan de beurt was. Hij mocht eerder spreken vanwege ‘dringende positieve privéomstandigheden’. Hij begon in zijn bijdrage over The Great Reset en een plan van de elite die de wereld regeert om de menselijke natuur te veranderen. Controle zou daarbij een belangrijke rol spelen. In zijn bijdrage uitte Baudet verkapte kritiek op euthanasiewetten. Daarnaast sprak hij over “lhbtiqi-gekte die wordt gepropageerd aan kinderen”.

Verder begon Baudet in zijn bijdrage nog over een Bijbels verhaal en God: “In vroeger tijden geloofden gnostici dat kennis de sleutel was tot eeuwig leven en dat de wereld en de natuur herschapen konden worden naar het eigen idee. Het is de oude dwaalweg van de toren van Babel, de hoogmoed van de mens die, as we speak, wordt belichaamd door gnostici als Yuval Harari, goeroe van Davos, en in zijn kielzog door al die andere leden van de mondiale elites waarvan de leden van onze regering weer de uitvoerders, de ondergeschikten, zijn. Maar deze dwaalweg bestaat dus inderdaad al heel lang. Het is de eeuwenoude strijd tussen geaarde mensen, zij die grenzen aanvaarden die de natuur, de biologie en God aan het leven stellen, en gnostici, hoogmoedigen en alchemisten die zelf God willen worden en die in hun zelfoverschatting en megalomanie telkens weer onmetelijke schade aanbrengen aan het leven.”

Sowieso kwamen God en de kerk soms uit een opvallende hoek naar voren tijdens de debatten. Zo sprak Jesse Klaver over Gaudí, de architect achter de indrukwekkende Sagrada Familia in Barcelona en benoemde hij daarbij God als opdrachtgever. Laurens Dassen, de fractievoorzitter van Volt, citeerde in zijn bijdrage meerdere malen Augustinus. Het CDA pleitte voor een ruimhartige energiecompensatie, onder meer voor kerken. 

Baudet het woord ontnomen
Baudet kon zijn bijdrage overigens niet afmaken. Toen hij begon over de universiteit waar minister Sigrid Kaag studeerde en stelde dat daar veel spionnen en geheim agenten werden opgeleid, besloot het kabinet op te stappen. Niet iedereen kon die actie waarderen. “Ik vind het belangrijk dat de voorzitter de orde bepaalt”, reageerde Van der Staaij. “En dat niet de leden van het kabinet bepalen wat wel of niet door Kamerleden gezegd kan worden. Ik hecht er dan ook aan dat u de orde bepaalt, maar dat vervolgens wel de bewindslieden aanwezig zijn als wij hier spreken.”

Na een schorsing en veel overleg keerde enkel minister-president Rutte terug. Hij stelde dat de woorden van Baudet onacceptabel zijn en dat hij een grens was overgegaan. De voorzitter vroeg vervolgens of Baudet zijn woorden terug wilde nemen maar hij weigerde dat, waarna de voorzitter besloot om hem de rest van de dag het woord te ontnemen. Daarbij kreeg ze onder andere de steun van Gert-Jan Segers die stelde dat de voorzitter de “vrijheid, het recht en zelfs de plicht heeft de orde te handhaven”. Van der Staaij was iets voorzichtiger maar stelde het oordeel van de voorzitter te respecteren. Hij benadrukte daar echter wel bij dat dit aan de voorzitter is en niet aan het kabinet.

De woorden van Baudet konden op veel kritiek rekenen. Onder meer predikant Joost Röselaers was uitgesproken op Twitter: ‘Je kunt Baudet zien als de dorpsgek (en dat is hij ook). Maar woorden hebben invloed. Het eindigt met fakkeldragers aan je deur. Deze man is levensgevaarlijk.’

Vier vrijheden
Het was inmiddels al avond toen CU-fractievoorzitter Gert-Jan Segers aan de beurt was. Hij sprak over vier vrijheden die iedere beschaafde samenleving nodig heeft. Daarbij kwam onder meer godsdienstvrijheid en onderwijsvrijheid ter sprake. Ook benoemde hij de christelijke zorgverzekeraar Pro Life die onlangs na flinke maatschappelijke druk besloot om abortus, euthanasie en transgenderzorg op te nemen in het basispakket. Segers stelde verder dat het tijd is om definitief afscheid te nemen van het neoliberalisme en besloot zijn bijdrage door iedereen Gods zegen toe te wensen. Lees hier zijn volledige bijdrage.

Clash met Wilders
Overigens werd de fractievoorzitter van de ChristenUnie verschillende keren geïnterrumpeerd. Tijdens minidebatjes over onder meer de asielcrisis en koopkrachtcrisis herhaalde hij meerdere keren dat kerken hun verantwoordelijk nemen en reeds in actie zijn gekomen.

Er ontstond echter ook een clash met PVV-leider Geert Wilders die ongekend hard uithaalde naar Segers en de ChristenUnie. Wilders vroeg zich af waar het omzien naar elkaar was in de afgelopen maanden, nu en in de komende maanden nu er zoveel Nederlanders in de problemen zijn gekomen: “Waar is uw barmhartigheid voor die mensen naar wie u om wilt kijken? U was er niet voor ze. Wat is uw boodschap voor de mensen die nu tv kijken en denken: allemaal mooi, maar ik weet niet hoe ik morgen mijn boodschappen moet betalen en wie helpt mij? Wat zegt u tegen die mensen?”

Segers stelde de verhalen gehoord te hebben en benadrukte dat er een gigantisch hulppakket van 17 miljard euro klaarligt om die mensen te helpen. Wilders stelde echter dat de mensen daar de afgelopen maanden en op dit moment helemaal niets aan hebben. Daarbij werd de PVV-leider steeds feller: “De mensen zitten nu in de problemen. Omdat u de andere kant op gekeken heeft, hebben ze van januari tot nu megaschulden opgebouwd. Ze hebben hun huisraad moeten verkopen. Ze kunnen hun kinderen geen eten geven. Ik vraag u: wat doet u vandaag voor ze? Wat doet u morgen voor ze? En u komt met een zwetsverhaal dat u alleen maar iets voor volgend jaar doet.”

De CU-leider reageerde dat mensen ook dit jaar al 1300 euro steun krijgen en dat er meer steun komt als dat niet genoeg is. Ook begon hij over het prijsplafond voor energie: “Ik heb maar één criterium. Dat is niet of u tevreden bent. Dat is niet dat u hier staat te applaudisseren. Dat interesseert mij helemaal niks. U mag mij interrumperen. Ik heb maar één criterium en dat is dat ik degene die mij mailt, die komt met zijn nood, recht in de ogen kan kijken.”

Wilders trok vervolgens alle registers open: “U heeft niet een greintje van de barmhartigheid waar uw partij voor staat. U heeft die mensen allemaal verraden tot op het bot. In januari hebben de PVV en heel veel andere oppositiepartijen al motie na motie ingediend, omdat wij zagen dat de energieprijs ging stijgen. U hebt het allemaal van tafel geveegd. U hebt overal nee tegen gezegd. Op 9 september is het kabinet pas voor het eerst met de energiebedrijven gaan spreken. In de tussentijd is er niets gebeurd. Ik vraag nu wat u voor die mensen gaat doen in de komende dagen en weken, en u komt met zwetsverhalen. "Ik heb aan ze gedacht." "Ik heb het beste kunnen doen." Daar kunnen de mensen niet van eten, meneer Segers. Dit is een christen onwaardig."

“Meneer Wilders luistert niet”, was de reactie van Segers. “Hij heeft bedacht: ik ga eens even een snedige interruptie plegen over barmhartigheid en christelijkheid. Veeg het allemaal even terzijde! Het geld maakt een groot verschil voor mensen in Heechterp, waar ze met de handen in het haar zitten, voor mensen in Leeuwarden in een wijk waar ze het heel zwaar hebben en voor mensen hier in Transvaal of welke wijk dan ook waar ze het ongelofelijk zwaar hebben. Ik weet dat wat wij hebben afgesproken daar verschil gaat maken. U blijft aan de kant staan en het enige wat u doet, is iedereen hier zoveel mogelijk beledigen, zodat u aan de kant kunt blijven staan. Ik ben aangeschoven en ik heb onder soms hele moeilijke omstandigheden onderhandelingen gevoerd, in hele zware tijden. Ik heb daarbij steeds die mensen voor ogen gehad en ik heb gedaan wat ik kon."

Wilders werd vervolgens aangesproken op de term ‘christen onwaardig’. De voorzitter stelde dat dit te veel op de persoon is, maar Wilders was het daar niet mee eens: “Ik overschrijd hier geen enkele grens. Het is zeer cru dat de minister voor Armoedebeleid (Carola Schouten, red.) van de ChristenUnie is. We hebben nog nooit zo’n onbarmhartig vals beleid gehad. We hebben nog nooit een beleid gehad waarbij de armoede zo is gegroeid als in de eerste helft van dit jaar. U kunt zich dan persoonlijk gekrenkt voelen, maar dat interesseert me helemaal niets.” Even later voegde Wilders daar nog aan toe: “Uw partij, de ChristenUnie, die de minister voor Armoedebeleid levert, is het meest onbarmhartig en het meest fout bezig als het gaat om armoede in de geschiedenis van Nederland.”

Segers vroeg zich tenslotte af wie Wilders nu precies diende met deze woorden en wat hij ermee wilde bereiken. Ook stelde hij “ongelooflijk trots” op Carola Schouten te zijn: “Zij maakt het verschil”, zei hij onder meer.

Torenbouw van Babel
De bijdrage van Kees van der Staaij is voor veel Kamerleden en Kabinetsleden ieder jaar een welkome afwisseling op de lange debatten. Het is inmiddels een traditie geworden dat hij iets bijzonders meeneemt en ook dit jaar kwam de SGP-leider weer met een verrassing op de proppen. Aan de hand van een (replica van) een schilderij van Pieter Bruegel de Oude ging het in zijn bijdrage over de Torenbouw van Babel. Van der Staaij stelde dat dit verhaal gaat over hoogmoed en te veel vertrouwen in eigen kunnen. Daarbij maakte hij de koppeling naar vandaag de dag. Hij eindigde zijn bijdrage hoopvol met de tegenhanger van dit verhaal: Pinksteren. “Door Gods Geest gingen duizenden mensen vanuit allerlei talen en landen en volken elkaar opeens verstaan. ‘Want de Geest spreekt alle talen en doet ons elkaar verstaan.’ Het resultaat was niet geldingsdrang, maar enthousiasme om met vreugde elkaar te dienen.” Lees hier de hele bijdrage.

Overigens gebruikte Van der Staaij in zijn bijdrage een opvallend tussenzinnetje dat niet iedereen kon bekoren: “De toren van Babel lijkt ook verrassend veel op het gebouw van het Europees Parlement in Straatsburg. Dat is geen complot. De overeenkomsten zijn inderdaad frappant. Ook de EU zou wat bescheidener kunnen en moeten zijn.” Onder meer hoogleraar dogmatiek Arnold Huijgen was niet zo blij met die vergelijking. Hij noemde het op Twitter ‘goedkoop en onterecht’ dat van der Staaij deze vergelijking maakte en schreef vervolgens dat de SGP ‘een populistische partij is geworden’.

Uiteindelijk was het diep in de nacht toen de debatten afgelopen waren. Dat betekent echter nog niet het einde van de Algemene Politieke Beschouwingen. Deze gaan donderdag namelijk gewoon weer verder en zijn hier live te volgen.