Kees van der Staaij komt weer met verrassing: "Geen Babel maar Bijbel"

Nieuws 21 september 2022 Redactie
Kees van der Staaij

Woensdag en donderdag vinden de belangrijkste politieke debatten van het jaar plaats. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen wordt er gedebatteerd over het kabinetsbeleid van komend jaar. Dit beleid werd, samen met de begroting, op Prinsjesdag gepresenteerd. Kees van der Staaij, fractievoorzitter van de SGP, maakte de hoge verwachtingen waar en kwam ook dit jaar weer met een bijzondere verrassing op de proppen. De toren van Babel vormde de rode draad van zijn bijzondere bijdrage. 

In de wandelgangen werd mij net gevraagd of ik naar goed gebruik nog een verrassing in petto heb. Jazeker, een topverrassing mag ik wel zeggen. Maar even geduld, het zit ongeveer op driekwart van mijn spreektijd.

U kent allemaal vast de geschiedenis van de torenbouw van Babel. Dat verhaal is na te lezen in Genesis 11. Die toren moest zó hoog worden, dat die tot in de hemel zou reiken. De mensen wilden niet naar God luisteren en zich over de aarde verspreiden. Ze wilden naam maken en trokken hun eigen plan: samenklonteren in een stad. Die hoogmoed werd afgestraft en het leidde tot een totale spraakverwarring.

Babylonische spraakverwarring is dan ook een gevleugeld woord geworden. Ik dacht als het debat lang aan de gang is zal de Babylonische spraakverwarring meer aanspreken. Ik hoorde eens een verhaal over een oude man die in Amerika aankwam, maar alleen Nederlands sprak. Hij kon niet begrijpen dat die Amerikanen zijn moedertaal niet verstonden. Van de weeromstuit ging hij steeds harder praten. Het werd een Babylonische spraakverwarring.

Toepasselijk dat wij het Binnenhof hebben verlaten om ons te vestigen pal naast het Haagse Babylon

Je kunt er meewarig om lachen, maar doen wij niet hetzelfde? Op Twitter, in andere sociale media? Zonder het uitroepteken van de verontwaardiging lijkt niemand meer gehoord te worden. Steeds harder spreken, de grenzen van het betamelijke oprekken in de hoop aandacht te krijgen, met als gevolg dat we daardoor langs elkaar heen praten.  Ook hier, in deze vergaderzaal. Veelzeggend dat wij het Binnenhof hebben verlaten om ons te vestigen pal naast het Haagse Babylon…

De spraakverwarring in onze politiek, in onze samenleving heeft als een besmettelijke ziekte om zich heen gegrepen en de gevolgen zijn gigantisch. Spraakverwarring tussen stad en platteland. Iemand typeerde de stikstofgesprekken onder leiding van Remkes letterlijk als “Babylonische spraakverwarring.” De bestuurlijke en politieke logica van Den Haag spoort vaak niet met de werkelijkheid van het boerenerf.

Spraakverwarring tussen progressief en conservatief. Een actieve voorhoede wil de rest van Nederland - en liefst nog de hele wereld - het progressieve abc bijbrengen, of het nu over abortus, drugs, of LHBTiQ+ rechten gaat. Spraakverwarring en onbegrip is het resultaat.

Spraakverwarring is er ook binnen de overheid. De kantoortorens van de ministeries reiken in Den Haag heel hoog. Maar alle communicatiemedewerkers kunnen niet voorkomen dat veel burgers de politiek niet meer volgen en politici zijn gaan wantrouwen. 

De vraag is dan ook: Wat zou ons kunnen redden uit deze oceaan van spraakverwarring ?

Natuurlijk, zonder ambitie, zonder ideaal, zonder heldere doelen, gaat het niet. Maar het begint met: meer bescheidenheid. Geen overmoed, maar ootmoed. Niet alleen de Bijbel, ook de oude Grieken leren ons dat overmoed een grote zonde is. De samenleving is niet maakbaar, wij kunnen niet het paradijs op aarde bewerkstelligen. Is de les van corona en de toeslagenaffaire niet dat er meer oog moet zijn voor de menselijke maat, begrip voor het menselijk tekort?

Onze torenbouw dreigt altijd gelijkschakeling met zich mee te brengen, alle neuzen staan dezelfde kant op. 

Weet u wat daarbij helpt? Verwacht niet alles van de torens van de ovehreid. Ook niet van andere torens. Het leven is meer dan staat en markt. Geef ruimte aan de samenleving, aan maatschappelijke initiatieven. Verdedig de vrijheid en de rechten van de burger, juist ook tegenover de staat. Torenbouw dreigt altijd gelijkschakeling met zich mee te brengen, alle neuzen moeten dezelfde kant op. Je mag zeggen wat je denkt, als je maar hetzelfde denkt als iedereen. Dreigt dat ook niet bij een onderwerp als de nieuwe transgenderwet, waar we binnenkort in de Kamer over spreken? Werpt het kabinet zich ook bij deze onderwerpen op als een beschermer van de vrijheid van meningsuiting?

Meer ruimte voor de samenleving betekent meer steun en erkenning voor gezinnen, voor mantelzorgen, vrijwilligerswerk. Terwijl de kranten bol stonden van de verhalen over buiten slapende asielzoekers, sprak ik deze zomer een mevrouw die tureluurs werd van alle regeltjes om kleinschalig Oekraïners op te vangen. Haal obstakels weg voor burgers die keihard werken om anderen te helpen! Hoe draagt het kabinet eraan bij dat ook bijvoorbeeld in de jeugdzorg de kleinschaligheid meer ruimte krijgt?  Wat blijft er over van de menselijke maat als je tegenover de staatsmachine staat? De toren van Babel is in de 16e eeuw ooit geschilderd door de Zuid-Nederlandse schilder Pieter Bruegel de Oude. Als je dat beroemde schilderij ziet, zie je alleen het immense bouwproject. De mensen vallen helemaal weg. Een samenleving is uiteindelijk meer dan een optelsom van individuen.

We hebben elkaar nodig in deze ernstige tijden, waarin donkere wolken samenpakken aan de horizon. De zorgen zijn groot. Er is veel somberte. Wat is er vandaag al allemaal niet langsgekomen aan indringende problemen?

Waar veel mensen letterlijk wakker van liggen, is de rondkom-crisis. De torenhoge energierekeningen en de stijgende prijzen in de supermarkt. Iedereen gaat de gevolgen merken of merkt die al, maar ik mag toch hopen dat het kabinet eerlijk aangeeft waar we rekening mee moeten houden en ervoor zorgt dat de pijn het kleinst is voor de mensen die het ‘t moeilijkst hebben. Ik wijs daarbij met name op die gezinnen die van één inkomen moeten zien rond te komen. En op grotere gezinnen die nu eenmaal meer energie gebruiken. Worden zij voldoende geholpen met het prijsplafond? Ik vraag opnieuw aandacht voor het cruciale punt van het perspectief voor de boeren en de vissers. Teveel blijft vaag. Tegelijkertijd brengt de klem van het stikstoftijdpad 2030 veel bedrijven nodeloos in de problemen. De SGP pleit voor echt perspectief en meer tijd. 

Ik vraag opnieuw aandacht voor het cruciale punt van het perspectief voor de boeren en de vissers. 

Een belangrijk punt voor de komende tijd blijft ook: hoe komen we aan goed personeel? We kunnen mooie plannen maken over energietransitie en over veiligheid, maar zonder goede mensen staat alles stil. Goede arbeidsvoorwaarden kunnen helpen, zeker. De SGP roept het kabinet op om krachtig in te zetten op minder regeldruk, meer ruimte voor professionals in zorg, onderwijs, bij de politie. Zo kunnen we echt wat doen aan vermindering van werkdruk en de vergroting van werkvreugde.   

De toren van Babel, zoals Bruegel die schilderde, doet trouwens denken aan het Colosseum in Rome. Niet gek, Bruegel is daar ook geweest. Onlangs hoorde ik nog een andere vergelijking: de toren lijkt ook verrassend veel op het gebouw van het Europees Parlement in Straatsburg. Geen complot. De overeenkomsten zijn inderdaad frappant. Ook de EU zou wat bescheidener kunnen en moeten zijn.

Komen we niet herhaaldelijk in de problemen doordat we ons in Europees of VN-verband vastleggen op overmoedige, al te precieze en bindende regels die in Nederland totaal anders uitpakken dan in andere landen, of het nu over stikstof gaat of over de opvang van vluchtelingen. Zo raken we steeds meer verstrikt in een net van regels en beheersingsdrang, die van lieverlee de essentie van politiek en democratie ondermijnt. Democratie betekent immers vrije politieke keuzes maken na een zorgvuldige afweging van belangen, waarden en mogelijkheden. De SGP pleit ervoor de Europese regels kritisch door te lichten, ruimte te bieden voor maatwerk in de verschillende landen.

Neem de Europese privacyregels, de AVG. De spraakverwarring is ronduit schadelijk wanneer zorgwerkers en politie en justitie geen gegevens kunnen delen. Ook bij het aanpakken van drugscriminelen lopen burgemeesters vast op privacymuren, en bij Slachtofferhulp hoorde ik soortgelijke klachten. Dat kan en moet anders! Gaat het kabinet hiermee aan de slag?

Mensen die niet meekunnen in de torenbouw van allerhande systemen, raken in de knel. 

Nog even over de EU. Waarom zijn er nog steeds twee vergaderplaatsen voor het Europees Parlement: Brussel en Straatsburg? Het is hoog tijd dit geldverslindend en energievretend verhuiscircus te  stoppen.

Minstens zo belangrijk als de torens van de overheidsinstellingen, zijn die van de oppermachtige wereldomspannende ondernemingen en banken. Ze zijn zó hoog verheven, dat ook de salarissen totaal zijn losgezongen van hun omgeving. De verschillen tussen wat andere harde werkers verdienen en wat aan de top bijeen gegraaid wordt, is niet te verantwoorden. Hoe wil het kabinet daaraan tegenwicht bieden? Hoe steunt en stimuleert het kabinet daarentegen ons midden- en kleinbedrijf, dat maatschappelijk van zoveel waarde is.

Mevrouw de Voorzitter. Mensen die niet meekunnen in de torenbouw van allerhande systemen raken vaak in de knel. Dan wint de hopeloosheid het van de hoop. Ik noem daklozen, zwervers, verwarde personen en mensen met een beperking. Tijdens een rondetafelgesprek zei een ervaringsdeskundige: “Jullie systemen zijn verward!” Ik kon hem geen ongelijk geven. Wat kunnen we voor hen van het kabinet verwachten, in samenspraak met de samenleving?

Ik ben natuurlijk niet de eerste die in deze Kamer over de toren van Babel begint. Ik zou kunnen verwijzen naar de verre voorganger van Attje Kuiken, de socialistische voorman Schaper. Bij de algemene beschouwingen van 1912 zei hij “de lust te gevoelen de zaak van het kabinet eens onpartijdig te beschouwen.” En waar kwam hij op uit? De bouw van de toren van Babel. Hij zag in het toenmalige kabinet spraakverwarring, lusteloosheid en matheid. “Waar is het elan, de geestdrift, de energie gebleven”, riep hij vertwijfeld uit.

Maar liever laat ik mij inspireren door de SGP-kamerleden, de predikanten Kersten en Zandt die in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog het pacifisme hekelden. Zij keerden zich tegen de toren van de Volkenbond, de voorloper van de Verenigde Naties. De teneur van die tijd was: Defensie-uitgaven zijn niet meer zo nodig, want we lossen alles op met conferenties. Nooit meer oorlog! Wat een hovaardij, zeiden Zandt en Kersten terecht!

Oog in oog met een verschrikkelijke oorlog in Oekraïne investeert het kabinet nu serieus in meer geld voor Defenisie. Maar zou het niet wijs zijn om de NAVO-afspraak om 2 procent van het BNP te investeren in Defensie wettelijk vast te leggen?

Het verhaal van de torenbouw gaat over hoogmoed, teveel vertrouwen in het eigen kunnen.

Zojuist verwees ik naar het schilderij van Bruegel. Dat dat wereldberoemde schilderij de Tweede Wereldoorlog overleefde, is te danken aan de voorzichtigheid van verzamelaar Van Beuningen. Hij verborg het in een kist onder de grond op zijn landgoed in het Veluwse Vierhouten. Het originele schilderij is in bezit van museum Boymans-Van Beuningen.

Het was deze zomer te bewonderen in Hermitage Amsterdam. Daar komt de verrassing voorzitter. Het is me een eer dit betekenisvolle schilderij vanavond hier te kunnen laten zien. Het is in het gebouw der Kamer aanwezig en ik verzoek de bodes het binnen te geleiden. Is het origineel? Ik kan u vertellen: het is als twee druppels water. Het is niet te onderscheiden. Wat is er gebeurd? Voor het internationaal onderscheiden programma 'het geheim van de meester', heeft een vierkoppig team experts het werk van Bruegel minitieus gerecontrueerd. Geheel in de stijl van de meester. Er is maar liefst vijf jaar aan gewerkt, een waar meesterstuk. Het zal dadelijk ook korte tijd in de wandelgang achter de vergaderzaal te zien zijn. 

Het verhaal van de torenbouw gaat over hoogmoed, te veel vertrouwen in het eigen kunnen. Maar het gaat ook over de mens die zijn eigen weg wil gaan, zelf heer en meester wil zijn over zijn leven, niet de weg gaan die de Schepper wijst. Al honderd jaar verwijst de SGP in dit parlement naar de goede ordeningen en leefregels die God in Zijn Woord geeft: geen Babel, maar Bijbel. Waarden zoals een wekelijkse dag van rust. Trouw aan wie je trouw beloofde. Bescherming van pril ongeboren leven, en van oud, kwetsbaar leven tegen menselijke overmoed.

Oog in oog met allerlei problemen, moeten we vaststellen dat er veel werk te doen is, voor overheid én samenleving. Het is goed om daar samen met elkaar de schouders onder te zetten. Maar laten we tegelijk beseffen: het leven is niet maakbaar. Lijden en gebrokenheid zullen blijven bestaan. Let op de donkere wolken, hoog in de toren. Het nieuwe Jeruzalem is geen resultaat van mensen die opklimmen tot God. De zegen komt van boven, van een God die neerdaalt en in Christus de mensen nabij komt.

Ik ben begonnen met het bekende verhaal van de toren van Babel. Misschien een iets moeilijkere vraag is: weet u welke geschiedenis in de Bijbel de tegenhanger is van die over de toren van Babel? Dat is Pinksteren. Door Gods Geest gingen duizenden mensen vanuit allerlei talen en landen en volken elkaar opeens verstaan. “Want de Geest spreekt alle talen. En doet ons elkaar verstaan.” Het resultaat was niet geldingsdrang, maar enthousiasme om met vreugde elkaar te dienen. Ze gingen een gemeenschappelijke taal spreken van liefde en dienstbetoon. Die Pinkstergeest wens ik ons hele parlement en alle bewindslieden van harte toe.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Eucharistie
Nieuws

Episcopaalse priester in gelijk gesteld na communievasten uit protest tegen racisme

Een kerkelijke rechtbank van de Episcopaalse Kerk in de Verenigde Staten heeft priester B. Cayce Ramey in het gelijkgesteld. Hij werd eerder door zijn bisdom in Virginia berispt omdat hij bewust geen heilige communie meer uitdeelde — uit protest tege

Baylor University
Nieuws

Christelijke universiteit ontvangt ruim vijf ton om LHBTI-acceptatie in kerken te bevorderen

De christelijke Baylor University in Texas ligt onder vuur nadat de school bekendmaakte een subsidie van bijna 650.000 dollar (circa 554.500 euro) heeft ontvangen van de progressieve Baugh Foundation. Het geld is bedoeld voor een onderzoek dat moet b

Archeoloog
Nieuws

Nieuwe vondsten versterken bewijs voor Bijbelse locatie van Kana

Een team van archeologen heeft nieuwe bewijzen gevonden die erop wijzen dat Jezus Zijn eerste wonder verrichtte in het dorp Khirbet Qana, en niet op de traditionele plek Kafr Kanna. Het gaat om de bekende gebeurtenis waarbij Jezus water in wijn veran

Ds. J. R. van Vugt
Video

HHK-predikant over omstreden motie Kati Piri: "Wat gebeurt er in ons land?"

GroenLinks-PvdA Kamerlid Kati Piri riep onlangs het kabinet via een motie op om een volledig wapenembargo tegen Israël in te stellen. Piri stelde in haar motie - die het overigens lang niet haalde - ook voor om te stoppen met het leveren van onderdel

Dato Steenhuis
Video

Kan iedere christen spreken en bidden in tongen? Dato Steenhuis geeft antwoord

Het is een vraag die veel gelovigen bezighoudt: is spreken en bidden in tongen een gave voor enkelen, of voor iedereen weggelegd? In een nieuwe video van Groeien in Geloof gaat Dato Steenhuis in op dit onderwerp. Met een open Bijbel en duidelijke uit

Kinderen in Zuid-Soedan
Nieuws

Grote Kerk Elst: Rustpunt én Zegenplek tijdens de Nijmeegse Vierdaagse

Op dinsdag 15 juli vormt de Grote Kerk in Elst opnieuw een geliefd rustpunt op de route van de Nijmeegse Vierdaagse. Wandelaars en toeschouwers zijn van harte welkom voor koffie, thee, koek en fruit, een vriendelijk woord én, dit jaar voor het eerst,

Debby van Galen
Boekfragment

Profetie is geen show: wat leert de Bijbel écht hierover?

Lang niet alle profeten werden als zodanig bekend. Dat komt omdat een profeet niet noodzakelijkerwijs op een specifieke missie werd gestuurd. Ook ontving de profeet niet altijd een opdracht om een boodschap voor de eeuwigheid, of zelfs voor zijn eige

Bert Put en Leendert van den Heuvel
Nieuws

GerGem Dordrecht waarschuwt tegen evangelisten: ‘Ga het gesprek niet aan’

‘Ga niet in gesprek of discussie met deze mensen, dat is vruchteloos en kan hooguit leiden tot escalatie.’ Met deze oproep waarschuwt de kerkenraad van de gereformeerde gemeente in Dordrecht tegen twee evangelisten die de confrontatie niet schuwen. B

Meerartikelen

Avi Mizrachi
Positief nieuws

Mensen in Israël ontdekken: "Jezus is ook de Messias voor Joden"

Terwijl de raketten vanuit Iran neerregenden en haar twee jonge kinderen op straat stonden, gooide D’vora M.B. zich over hen heen als menselijk schild. “We lagen op de grond, in de open lucht, zonder bescherming. Mijn dochter raakte lichtgewond door

Utrecht
Nieuws

PKN spreekt zich uit tegen asielplannen: "Hulp bieden is geen misdaad"

Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer toonde zich afgelopen week voorstander van de Asielnoodmaatregelenwet. Daarin staat onder meer dat illegaliteit én hulp aan illegaal in Nederland verblijvende mensen strafbaar wordt. De SGP stemde voor de wet

Soedan
Verdieping

Soedanese kerkleider over christenen in oorlog en chaos: "Ze zijn bijzonder kwetsbaar"

De oorlog in Soedan is geen hoofdonderwerp in het nieuws. Los van korte updates of een keer een achtergrondverhaal lijkt de strijd en humanitaire crisis zich af te spelen buiten het zicht van de rest van de wereld. Met zeker 11,6 miljoen mensen die i

Spanje
Nieuws

Pastorale hulp mogelijk strafbaar door wetsvoorstel met verbod op conversietherapie in Spanje

De Spaanse Evangelische Alliantie (AEE) slaat alarm over een wetsvoorstel waarin conversietherapieën verboden worden. Volgens de AEE zorgt de nieuwe wet ervoor dat pastorale hulp aan mensen die worstelen met hun seksuele geaardheid of genderidentitei

Forrest Frank
Nieuws

Christelijke muziek aan opvallende opmars bezig in Amerikaanse hitlijsten

In de Verenigde Staten maken christelijke en traditionele popsongs een opvallende opmars in de hitlijsten. Verschillende artiesten met een geloofsachtergrond breken door naar het grote publiek. Volgens het muziekplatform Billboard is er sprake van ee

Overstromingen Texas
Nieuws

Dodental christelijk zomerkamp Texas stijgt naar 27: ‘Onze harten zijn gebroken’

Het dodental na de overstromingen in Texas is maandag opgelopen tot 90. Onder de slachtoffers zijn inmiddels 27 meisjes en begeleiders van het christelijke zomerkamp Camp Mystic bevestigd. Tien meisjes en één begeleider zijn nog vermist. De situatie

Ds. W. van Klinken
Video

HHK-predikant merkt op dat dominees het steeds moeilijker vinden om voor Israël te bidden

De oorlog tussen Israël en Hamas zorgt voor verdeeldheid binnen de kerk. Waar veel christenen zich vanwege de Joodse wortels van de Bijbel met Israël verbonden voelen, zijn er ook christenen die zich achter de Palestijnen scharen. HHK-predikant W. va

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over de Heilige Geest: "Hij wil een intieme relatie met jou"

"Toen jij opnieuw geboren werd, kwam de Heilige Geest ook in jou wonen. De Heilige Geest verlangt ernaar om een intieme relatie met jou te hebben. Neem dus de tijd om de stem van de Goede Herder te leren kennen", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieu

Elvis E
Levensverhaal

Topmuzikant Elvis E groeide op als prins in Nigeria: "God betekent alles voor mij"

Elvis E heeft een bijzonder levensverhaal en vertelde daar afgelopen zondag uitgebreid over bij Hour of Power.  De musicus groeide op in Nigeria en werd als prins geboren. Hij kende daar rijkdom en armoede. God betekent alles in zijn leven. "Waar ik

Jacobs
Column

Ik wil geen tijd meer besteden aan kwaadwillende en suggestieve vragenstellers

Wat hij ervan vindt dat er in Gaza concentratiekampen zijn gevonden. Die vraag kreeg opperrabbijn Jacobs voorgelegd door een journalist. Het leidt in zijn nieuwe onderstaande dagboek tot de conclusie dat het beter is om geen tijd te besteden aan kwaa

Ds. Aart Veldhuizen en ds. Derk Blom
Interview

Deze predikanten steunen Rode Lijn-protest bij PKN-gebouw: "Zwijgen is geen optie"

Vandaag trekken tientallen predikanten, kerkelijk werkers en gemeenteleden bij het PKN-dienstencentrum in Utrecht een rode lijn. Zij vinden dat het kerkverband zich onvoldoende uitspreekt tegen de oorlogsvoering van Israël in Gaza en het optreden van

Christie
Persbericht

Christelijke singer-songwriter Christie brengt nieuwe single uit: 'Dit moment'

De christelijke singer-songwriter Christie heeft een nieuwe single uitgebracht: 'Dit moment'. Dit is de eerste single afkomstig van Christie’s nieuwe EP ‘Dichterbij’. De zangeres bracht reeds drie Nederlandstalige albums uit; Ontdekkingstocht (2019),