Refopredikanten suggereren te vaak dat de ware christen dramatisch bekeerd moet worden
De lezing ‘Het evangelie zonder kleine lettertjes‘ van dr. Gert van den Brink op geloofstoerusting over het ‘aanbod van genade’, zomer 2022, heeft mij geraakt en aan het denken gezet. Wat helder is dat een directe oproep tot het geloof in vele bevindelijke preken ontbreekt. Ook is helder dat het geloof in Christus het enige Middel is tot de zaligheid. Daarin staat Van den Brink in een brede gereformeerde traditie. Het Woord, Luther, Calvijn en vele Puriteinen staan aan zijn kant.
Er is iets tragisch aan de hand in preken die in sommige flanken van de gereformeerde gezindte op zondag te horen krijgt. Er worden veel rechtzinnige en degelijke woorden gebruikt. Veel bijbelteksten worden vergeestelijkt. Er wordt hoog opgegeven van zuiverheid en de verkiezende God die naar Zijn recht handelt. Vaak wordt er gepreekt over de noodzaak van de bekering. Ook wordt het werk van de Heilige Geest vooral in een beschrijving voor gespiegeld. Veelal gaat het over de weg waarlangs de zondaar met zijn ervaringen Christus leert kennen. Er zijn ook veel preken die gaan over de toeleidende weg ‘tot’ Christus. Mag er ook gepreekt worden vanuit de Volheid van Christus? Er is veel beschrijvende prediking; welke weg God gaat in he leven van de zondaar.
De Jeugdbond van de Gereformeerde Gemeenten heeft zelfs een livestream met als kop ‘hoe leer ik mijn zonden kennen’. Maar wat is nu het doel daarvan? Simpel: Hoe leer je Christus Jezus kennen. Op Refoweb komen er veel vragen binnen zoals: ‘hoe word ik wedergeboren?, hoeveel zondekennis moet ik hebben om tot Christus te gaan?, enz. enz. Het laat iets zien dat velen de geloofszekerheid missen, bang zijn voor God, bang zijn voor de eeuwigheid, bang zijn om Christus aan te nemen als hun Zaligmaker.
In de orthodoxe opvatting over het geloof, is de gedachte dat de wedergeboorte voor het geloof plaats vindt, en niet door het geloof. Minder bijbels is ook dat de beloften pas gelden op het moment dat de wedergeboorte plaatsvindt, en niet eerder. Dat houdt in dat velen in bevindelijke kringen iets onthouden wordt: Neem Christus aan in de Belofte, en Christus is van u. De vrije ‘evangelische’ kracht van het Woord, het Evangelie, wordt van kracht beroofd, wanneer er te veel de nadruk wordt gelegd op de ellendekennis.
Blijkbaar is ‘geloven’ in de Heere Jezus Christus iets heel bijzonders geworden, wat tot een beperkte groep mensen is voorbehouden. En, het kerkvolk moet zich spiegelen aan de bijzondere gelovige. Ook is het geloof in de Heere Jezus Christus iets geworden, waarin iedere geloofsdaad ondergeschikt wordt gemaakt aan het ‘ontvangen’ van het geloof door de Heilige Geest. Met name de prediking in de Gereformeerde Gemeenten wil een zogenaamde tussenweg bewandelen tussen een ‘ruim’ en ‘beperkt’ aanbod van genade. Wat dogmatisch ‘ruim’ op papier lijkt; een boodschap aan de onbekeerde 'vraag maar veel', werkt beperkend, verlammend, beangstigend in de praktijk.
Het gaat er natuurlijk allemaal om, of de beloften royaal aan de hoorder – dus voor mij – met geloof (de oproep daarvan) en met bekering (de heiliging van het totale (geestelijk en praktisch) leven) verkondigd wordt. De kern van het Evangelie moet in de prediking altijd overeind blijven staan, en nog belangrijker is, dat de hoorder van het Evangelie, er troost van mag ontvangen.
In de verkondiging van Christus gaat het zeker niet om dogmatisch haarkloverij: onderscheid tussen beloften van het genadeverbond of beloften van het evangelie. Aanbieden of voorstellen – Christus stelt Zich altijd voor – in Zijn Openbaring, dus in het Woord, dus in het Evangelie, dus in de prediking. Dus aan jou en mij. Dogmatiek hoort niet op de kansel thuis. Preken is verkondiging van de blijde boodschap, het goede nieuws: Jezus Christus is gekomen op deze wereld om ons zalig te maken en ons te redden uit onze verlorenheid.
De absoluutheid van de verkiezing – wie verkoren is, wordt zalig – ligt soms als een sluier over het Evangelie heen. Niet de verkiezing moet het uitgangspunt zijn om het Evangelie te preken, maar het Kruis en de opstanding van Christus is het vertrekpunt, waarmee het Evangelie verkondigt moet worden.
Belangrijk is dat sommige predikanten gewoon eens gingen preken wat er in de tekst staat. Nee, niet vergeestelijken, maar neem de boodschap uit de perikoop in de context door, en dan pas Christologisch preken. Maak ook de boodschap uit de Bijbel relevant voor nu. Daar is een grote behoefte aan, met name onder jongeren.
Leerstellige orthodoxie zonder levend geloof is als een lege schatkist, de rijkdommen van Christus liggen er wel in, maar omdat de sleutel tot het geloof ontbreekt, kunnen de rijkdommen van Christus niet aangenomen worden.
Te vaak is er in eenzijdige prediking gesuggereerd dat de ware christen een dramatische bekering moet hebben, of ze ook in staat moeten zijn om een ‘bepaald’ moment aan te wijzen, waarop ze wederom geboren worden. De plotselinge ‘Op weg naar Damascus-ervaring’ wordt tot norm verheven, waarbij het gewone doorgaande werk van de Heilige Geest enigszins miskent wordt.
De Heilige Geest overtuigt niet alleen van onze zonden en ellenden, maar is in staat om ons verstand met de kennis van Christus te verlichten, door onze wil te veranderen, en stelt ons in staat om Jezus Christus aan te nemen, die ons om niet in het Evangelie wordt beloofd. Maar de wijze waarop de Heilige Geest Zijn werk doet, is in ieders leven heel divers. De Heilige Geest werkt veelkleurig, en is niet in een model te gieten.
Christus leren kennen is dus waar het over gaat. Christus kennen we met ons hart, met onze verbeelding, met onze herinneringen. Christus is altijd omvattender dan wij kunnen beredeneren. We moeten niet alleen feiten over Christus verzamelen, maar Christus wil ons omhelzen en in Zijn armen sluiten. Christus wil dat wij Hem leren kennen als Heiland, Heere en Vriend. Wat wij over Christus te weten komen is goed en geloofwaardig. Het is hier op aarde echter nog niet de volledige openbaring. We zien uit naar de volmaakte hemelse heerlijkheid. Dat heeft God de Vader aan alle gelovigen beloofd.
Wij hebben veel onbeantwoorde vragen over Christus waarop we in dit leven nooit volledig een antwoord zullen vinden. Wel staan vele antwoorden in de Bijbel. Daar mogen we mee werken, pleitend op de belofte van Christus. Het geloof richt zich immers op het beloftewoord van Christus en niet op het gevoel.
We mogen ons verblijden over wat we wel weten en gretig uitzien naar wat we nog niet in volheid kennen. De waarheid is Jezus Christus. Christus het vleesgeworden Woord. Christus de Gekruisigde. Christus de Opgestane.
Wat kan de gereformeerde gezindte leren van het evangelicalisme?
- Jezus Christus is het Middelpunt van het Woord.
- In de kerkdienst staat zowel de Lofprijzing van Jezus Christus centraal.
- Christologie en Schriftgezag zijn met elkaar verbonden.
- Trouw blijven aan het Nieuwe Testament als enige document over Jezus Christus.
- De christelijke orthodoxie is in overeenstemming met de kerkgeschiedenis van alle eeuwen.
- De openbaring van Christus is niet een aparte fase in de heilsorde, maar geldt voor iedereen, omdat Christus Zichzelf heeft geopenbaard in de Schrift.
- Het Kruis van Christus is het hart van de theologie. Het is de unieke en noodzakelijke redding, waarin de geweldige liefde van Christus ons getoond wordt.
- Rechtvaardiging door het geloof is niet alleen de grond, maar ook het middel.
- Jezus Christus is het kernpunt van het christelijk geloof, zowel in de verkondiging, in de uitnodiging.
- De kerk is geen instituut, maar een gemeenschap van gelovigen. Gelovigen moeten elkaar bemoedigen en ondersteunen.
- De theologie is bedoeld om de Bijbelse boodschap over te brengen in de context van deze tijd.
- De huidige kerkverbanden nemen afstand van eerdere kerkscheuringen, om zo de samenwerking en eenheid in Christus te bevorderen.
- Ambtsdragers zijn geen heiligen, maar mensen met een speciale taak. Meer niet. Het ambt van aller gelovigen moet meer de nadruk krijgen.
- Ons gevoel van eigenwaarde moet gefundeerd zijn in het Kruis van Christus.
Met dank aan Alister McGrath.
Hendrik Jan van der Heiden maakte diverse cd’s voor piano en orgel. Bovenstaand artikel verscheen onlangs op zijn weblog. Klik hier om zijn website te bezoeken. Lees ook: HHK-predikant wijst op reformatorisch probleem: “Dominees prediken levensgevaarlijke dwaling” en Waarom Cvandaag uitgebreid bericht over "levensgevaarlijke dwaling" in refogezindte.
Beeld: Arjan Boone
Praatmee