Refopredikanten suggereren te vaak dat de ware christen dramatisch bekeerd moet worden

God 22 augustus 2022 Hendrik Jan van der Heiden
Hendrik Jan van der Heiden

De lezing ‘Het evangelie zonder kleine lettertjes‘ van dr. Gert van den Brink op geloofstoerusting over het ‘aanbod van genade’, zomer 2022, heeft mij geraakt en aan het denken gezet. Wat helder is dat een directe oproep tot het geloof in vele bevindelijke preken ontbreekt. Ook is helder dat het geloof in Christus het enige Middel is tot de zaligheid. Daarin staat Van den Brink in een brede gereformeerde traditie. Het Woord, Luther, Calvijn en vele Puriteinen staan aan zijn kant.

Veel bijbelteksten worden vergeestelijkt. Ook wordt het werk van de Heilige Geest vooral in een beschrijving voor gespiegeld.

Er is iets tragisch aan de hand in preken die in sommige flanken van de gereformeerde gezindte op zondag te horen krijgt. Er worden veel rechtzinnige en degelijke woorden gebruikt. Veel bijbelteksten worden vergeestelijkt. Er wordt hoog opgegeven van zuiverheid en de verkiezende God die naar Zijn recht handelt. Vaak wordt er gepreekt over de noodzaak van de bekering. Ook wordt het werk van de Heilige Geest vooral in een beschrijving voor gespiegeld. Veelal gaat het over de weg waarlangs de zondaar met zijn ervaringen Christus leert kennen. Er zijn ook veel preken die gaan over de toeleidende weg ‘tot’ Christus. Mag er ook gepreekt worden vanuit de Volheid van Christus? Er is veel beschrijvende prediking; welke weg God gaat in he leven van de zondaar.

De Jeugdbond van de Gereformeerde Gemeenten heeft zelfs een livestream met als kop ‘hoe leer ik mijn zonden kennen’. Maar wat is nu het doel daarvan? Simpel: Hoe leer je Christus Jezus kennen. Op Refoweb komen er veel vragen binnen zoals: ‘hoe word ik wedergeboren?, hoeveel zondekennis moet ik hebben om tot Christus te gaan?, enz. enz. Het laat iets zien dat velen de geloofszekerheid missen, bang zijn voor God, bang zijn voor de eeuwigheid, bang zijn om Christus aan te nemen als hun Zaligmaker.

In de orthodoxe opvatting over het geloof, is de gedachte dat de wedergeboorte voor het geloof plaats vindt, en niet door het geloof. Minder bijbels is ook dat de beloften pas gelden op het moment dat de wedergeboorte plaatsvindt, en niet eerder. Dat houdt in dat velen in bevindelijke kringen iets onthouden wordt: Neem Christus aan in de Belofte, en Christus is van u. De vrije ‘evangelische’ kracht van het Woord, het Evangelie, wordt van kracht beroofd, wanneer er te veel de nadruk wordt gelegd op de ellendekennis.

Blijkbaar is ‘geloven’ in de Heere Jezus Christus iets heel bijzonders geworden, wat tot een beperkte groep mensen is voorbehouden.

Blijkbaar is ‘geloven’ in de Heere Jezus Christus iets heel bijzonders geworden, wat tot een beperkte groep mensen is voorbehouden. En, het kerkvolk moet zich spiegelen aan de bijzondere gelovige. Ook is het geloof in de Heere Jezus Christus iets geworden, waarin iedere geloofsdaad ondergeschikt wordt gemaakt aan het ‘ontvangen’ van het geloof door de Heilige Geest. Met name de prediking in de Gereformeerde Gemeenten wil een zogenaamde tussenweg bewandelen tussen een ‘ruim’ en ‘beperkt’ aanbod van genade. Wat dogmatisch ‘ruim’ op papier lijkt; een boodschap aan de onbekeerde 'vraag maar veel', werkt beperkend, verlammend, beangstigend in de praktijk.

Het gaat er natuurlijk allemaal om, of de beloften royaal aan de hoorder – dus voor mij – met geloof (de oproep daarvan) en met bekering (de heiliging van het totale (geestelijk en praktisch) leven) verkondigd wordt. De kern van het Evangelie moet in de prediking altijd overeind blijven staan, en nog belangrijker is, dat de hoorder van het Evangelie, er troost van mag ontvangen.

In de verkondiging van Christus gaat het zeker niet om dogmatisch haarkloverij: onderscheid tussen beloften van het genadeverbond of beloften van het evangelie. Aanbieden of voorstellen – Christus stelt Zich altijd voor – in Zijn Openbaring, dus in het Woord, dus in het Evangelie, dus in de prediking. Dus aan jou en mij. Dogmatiek hoort niet op de kansel thuis. Preken is verkondiging van de blijde boodschap, het goede nieuws: Jezus Christus is gekomen op deze wereld om ons zalig te maken en ons te redden uit onze verlorenheid.

De absoluutheid van de verkiezing – wie verkoren is, wordt zalig – ligt soms als een sluier over het Evangelie heen. Niet de verkiezing moet het uitgangspunt zijn om het Evangelie te preken, maar het Kruis en de opstanding van Christus is het vertrekpunt, waarmee het Evangelie verkondigt moet worden.

De Heilige Geest werkt veelkleurig, en is niet in een model te gieten.

Belangrijk is dat sommige predikanten gewoon eens gingen preken wat er in de tekst staat. Nee, niet vergeestelijken, maar neem de boodschap uit de perikoop in de context door, en dan pas Christologisch preken. Maak ook de boodschap uit de Bijbel relevant voor nu. Daar is een grote behoefte aan, met name onder jongeren.

Leerstellige orthodoxie zonder levend geloof is als een lege schatkist, de rijkdommen van Christus liggen er wel in, maar omdat de sleutel tot het geloof ontbreekt, kunnen de rijkdommen van Christus niet aangenomen worden.

Te vaak is er in eenzijdige prediking gesuggereerd dat de ware christen een dramatische bekering moet hebben, of ze ook in staat moeten zijn om een ‘bepaald’ moment aan te wijzen, waarop ze wederom geboren worden. De plotselinge ‘Op weg naar Damascus-ervaring’ wordt tot norm verheven, waarbij het gewone doorgaande werk van de Heilige Geest enigszins miskent wordt.

De Heilige Geest overtuigt niet alleen van onze zonden en ellenden, maar is in staat om ons verstand met de kennis van Christus te verlichten, door onze wil te veranderen, en stelt ons in staat om Jezus Christus aan te nemen, die ons om niet in het Evangelie wordt beloofd. Maar de wijze waarop de Heilige Geest Zijn werk doet, is in ieders leven heel divers. De Heilige Geest werkt veelkleurig, en is niet in een model te gieten.

Te vaak is er in eenzijdige prediking gesuggereerd dat de ware christen een dramatische bekering moet hebben.

Christus leren kennen is dus waar het over gaat. Christus kennen we met ons hart, met onze verbeelding, met onze herinneringen. Christus is altijd omvattender dan wij kunnen beredeneren. We moeten niet alleen feiten over Christus verzamelen, maar Christus wil ons omhelzen en in Zijn armen sluiten. Christus wil dat wij Hem leren kennen als Heiland, Heere en Vriend. Wat wij over Christus te weten komen is goed en geloofwaardig. Het is hier op aarde echter nog niet de volledige openbaring. We zien uit naar de volmaakte hemelse heerlijkheid. Dat heeft God de Vader aan alle gelovigen beloofd.

Wij hebben veel onbeantwoorde vragen over Christus waarop we in dit leven nooit volledig een antwoord zullen vinden. Wel staan vele antwoorden in de Bijbel. Daar mogen we mee werken, pleitend op de belofte van Christus. Het geloof richt zich immers op het beloftewoord van Christus en niet op het gevoel.
We mogen ons verblijden over wat we wel weten en gretig uitzien naar wat we nog niet in volheid kennen. De waarheid is Jezus Christus. Christus het vleesgeworden Woord. Christus de Gekruisigde. Christus de Opgestane.

Wat kan de gereformeerde gezindte leren van het evangelicalisme?

  • Jezus Christus is het Middelpunt van het Woord.
  • In de kerkdienst staat zowel de Lofprijzing van Jezus Christus centraal.
  • Christologie en Schriftgezag zijn met elkaar verbonden.
  • Trouw blijven aan het Nieuwe Testament als enige document over Jezus Christus.
  • De christelijke orthodoxie is in overeenstemming met de kerkgeschiedenis van alle eeuwen.
  • De openbaring van Christus is niet een aparte fase in de heilsorde, maar geldt voor iedereen, omdat Christus Zichzelf heeft geopenbaard in de Schrift.
  • Het Kruis van Christus is het hart van de theologie. Het is de unieke en noodzakelijke redding, waarin de geweldige liefde van Christus ons getoond wordt.
  • Rechtvaardiging door het geloof is niet alleen de grond, maar ook het middel.
  • Jezus Christus is het kernpunt van het christelijk geloof, zowel in de verkondiging, in de uitnodiging.
  • De kerk is geen instituut, maar een gemeenschap van gelovigen. Gelovigen moeten elkaar bemoedigen en ondersteunen.
  • De theologie is bedoeld om de Bijbelse boodschap over te brengen in de context van deze tijd.
  • De huidige kerkverbanden nemen afstand van eerdere kerkscheuringen, om zo de samenwerking en eenheid in Christus te bevorderen.
  • Ambtsdragers zijn geen heiligen, maar mensen met een speciale taak. Meer niet. Het ambt van aller gelovigen moet meer de nadruk krijgen.
  • Ons gevoel van eigenwaarde moet gefundeerd zijn in het Kruis van Christus.

Met dank aan Alister McGrath.

Beeld: Arjan Boone

Praatmee

Beluister onze podcast

#343 Patrick & Jeffrey over aanhouding evangelist, migratievisie ChristenUnie & de PKN
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Arenda Haasnoot
Video

Video: Ds. Arenda Haasnoot over open brief aan PKN-synode rond Israëlstandpunt

Meer dan honderd predikanten en kerkenraden hebben een open brief gestuurd aan de synodeleden van de Protestantse Kerk in Nederland. Het betreft de PKN-nota ‘Uw Koninkrijk Kome’ die over het Israelisch-Palestijns conflict gaat. Eerder tekende Christe

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp stelt dat je godsbeeld bepalend is voor hoe je naar jezelf kijkt

"Door de jaren heen heb ik gezien dat hoeverre iemand zich God voorstelt bepalend is voor hoe hij of zij in het leven staat. Maar ook hoe iemand naar zichzelf en de ander kijkt", zegt Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin j

Ds. P. den Ouden
Video

Wat is ons houvast als we kampen met ongeloof en twijfel? HHK-predikant geeft antwoord

Waar kun je houvast en zekerheid vinden als je kampt met twijfel en ongeloof? Die vraag stelde ds. P. den Ouden onlangs in een preek. Het antwoord daarop is volgens de hersteld hervormde predikant uit Katwijk aan Zee Gods Woord zelf. Den Ouden: "De H

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel roept je op om te zingen als alles tegenzit

"Ga maar zingen van Gods grootheid en nabijheid op het moment dat je het niet ziet zitten", die oproep doet Ron van der Spoel in een nieuwe video van IZB. Van der Spoel behandelt in deze video Psalm 70, waarin David ondanks tegenslagen tóch zingt van

Ruissen
Nieuws

SGP vraagt spoeddebat in Europees Parlement aan naar aanleiding van geweldsuitbarsting in Amsterdam

Bert-Jan Ruissen, Europarlementariër namens de SGP, heeft een spoeddebat aangevraagd in het Europees Parlement over de gewelddadigheden tegen Joden in Amsterdam afgelopen nacht. Het debat zou dan plaatsvinden op woensdag 13 november of donderdag 14 n

korte film 'Familie Martinez: Colombia'
Video

Colombiaanse familie deelt Jezus' boodschap in gevaarlijk gebied

De korte film 'Familie Martinez: Colombia' gaat over familie Martinez die door God zijn geroepen om het Evangelie te delen op enkele van de moeilijkste en gevaarlijkste plekken ter wereld. Deze korte speelfilm geeft je een idee van de spanning die ev

Trouw en Trump
Nieuws

Hoofdredacteur Trouw: 'Trumps christenen hebben hun geloofwaardigheid verloren'

'Trumps christenen hebben deze verkiezing gewonnen, maar hun geloofwaardigheid verloren', zo stelt Karel Smouter, hoofdredacteur van het dagblad Trouw, naar aanleiding van de verkiezingsoverwinning van de Amerikaanse president Donald Trump. “Veel men

ds. M. Maas
Video

Ds. Maas over het getal 666: "De mens wil als God zijn"

In Openbaring 13 lezen we over het beest uit de zee en het beest uit de aarde. "Achter dit beest gaan mensen schuil. De mens die geschapen is op de zesde dag en met het getal zes wordt aangeduid. Maar men streeft ernaar om van een zesje een zeven, he

Meerartikelen

Boko Haram
Nieuws

Helft slachtoffers van onthoofdingsvideo Boko Haram was christen

Aanhangers van de terreurbeweging Boko Haram, hebben eind oktober een schokkende video gepubliceerd waarin de onthoofding van vier personen wordt vastgelegd. Deze mensen werden eerder ontvoerd in de noordoostelijke staat Borno in Nigeria, een gebied

ds. S. T. Lagendijk
Video

Terugkijken: ds. Lagendijk beantwoordt Refoweb-vragen

In onderstaande aflevering van 'Pastorie online', een programma van Refoweb.nl op de Reformatorische Omroep, is ds. S. T. Lagendijk te gast om te spreken over het thema 'Van dood naar leven'. De predikant verhuisde zo’n drie jaar geleden van de dorpj

Rene de Reuver
Nieuws

Scriba PKN veroordeelt geweld in Amsterdam: 'We staan op voor onze Joodse medeburgers

René de Reuver, scriba van de  Protestantse Kerk in Nederland (PKN), zegt in een officiële reactie ‘met afschuw’ kennis te hebben genomen van het geweld tegen Joodse voetbalsupporters donderdagavond in Amsterdam. Beelden van betiteld wordt als een ‘J

Christian Stier
Video

Israël is Gods uurwerk: hoe laat is het nu?

Als je wilt weten hoe laat het is op Gods profetische tijdklok, dan moet je vooral naar Israël kijken. Alle profeten, apostelen en ook de Heere Jezus Zelf dachten en redeneerden altijd vanuit Israël én vanuit Gods plan met Israël. Maak even tijd voor

nigeria
Nieuws

Islamitisch geweld Nigeria laait opnieuw op: drie christenen gedood

In Nigeria zijn opnieuw christenen om het leven gekomen door toenemend geweld in de centrale regio van het land. Op zondag 3 november werd de 30-jarige christen Fwangshak Lesun uit het dorp Daika, Plateau State, in een hinderlaag gelokt en doodgescho

CHE logo
Nieuws

CHE ook dit jaar in top van beste hogescholen

De Christelijke Hogeschool Ede behaalt dit jaar de tweede plaats in de landelijke Keuzegidsranking van beste middelgrote hogescholen. Met 74 punten scoorde de CHE 1,5 punt hoger dan vorig jaar, toen de CHE op de 4e plaats stond. Daarmee staat de CHE

Johan Roodnat
Nieuws

Johan Roodnat nieuwe voorzitter van SGP-jongeren

Johan Roodnat (22) is deze maand verkozen tot nieuwe voorzitter van SGP-jongeren. Hij neemt het stokje over van Jelmer Kruidenier. Johan Roodnat volgt aan de Universiteit Leiden de master Encyclopedie en Filosofie van het Recht. Naast zijn studie hee

Martin Koornstra
Preekverslag

Volgens Martin Koornstra geeft God overvloedig: “De zegen is mooier dan het wonder”

“Jezus is gekomen om leven in overvloed te geven, en de duivel probeert te stelen wat ons toebehoort. Op alle terreinen van het leven.” Deze les deelde Martin Koornstra onlangs tijdens zijn preek ‘Leven in overvloed’ in de Levend Evangelie Gemeente (

Nigeria
Nieuws

Grote wanhoop onder Nigeriaanse christenen: "Wij worden afgeslacht als dieren"

In Nigeria heerst diepe wanhoop onder christenen. Afgelopen vrijdag en zaterdag (1 en 2 november) zijn in de Nigeriaanse staat Benue zes christenen gedood door Fulani-herders. Twee dagen eerder waren in een nabijgelegen dorp al vijftien christenen om

PKN-synode
Nieuws

PKN-synode aanvaardt rapport Israël en Palestijnse christenen ondanks kritiek

Tijdens de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) is een rapport over de houding van de kerk tegenover Joden en Palestijnse christenen aangenomen. De synode verwierp het tegenvoorstel om de nota te splitsen. De nota 'Uw koninkrij

Lilian Janse
Nieuws

SGP Vlissingen wil vrouwen op kieslijst Tweede Kamer: "Wij vinden het de hoogste tijd"

Ze was al de eerste vrouw die zich verkiesbaar stelde voor de SGP, maar als het aan de lokale fractie van Vlissingen ligt, wordt Lilian Janse ook de eerste vrouw op de kieslijst voor de Tweede Kamer. Dit besluit nam de lokale fractie woensdagavond ti

Inge Verhoef
Nieuws

Christelijke media-organisatie brengt hoop: "Miljoenen Arabieren zien geen uitweg"

Terwijl de spanningen in de Arabische wereld oplopen, heeft Arab Vision, een christelijke media-organisatie, een ander geluid. “Juist nu, met de oorlog en de crisis, hebben wij een ander verhaal te vertellen”, zegt Inge Verhoef, internationaal direct