Moeilijke Bijbelteksten: Hoe vestigde Israƫls koningschap zich?

God 15 juni 2022 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over het vestigen van Israƫls koningschap.

Israƫls koningschap was niet door God bevolen, maar een menselijke wens. Hoe vestigde zich dat? De eerste koning Saul begon zijn koningschap nog op de wijze van de richteren. Hij bouwde niet meteen een paleis, waarin hij op een troon ging zitten. Nadat hij als koning was aangesteld, ging hij namelijk naar huis en vervolgde zijn leven als boer. Pas toen ze hem berichtte dat de Ammonieten Israƫl bedreigden trad hij op als richter op nationaal niveau (1 S 11:4-7).

Onzeker koningschap
Al snel bleek hij niet de man die het volk zich gehoopt had (13:9). Hij bleek weerspannig tegen God. Daarom beval God Samuƫl een koning aan te wijzen om Saul te vervangen (vers 14; 15:11, 26). Een teleurstelling voor Samuƫl. Niet alleen was hij fel tegen koningschap in Israƫl, maar juist door Sauls falen kon ervan worden afgezien. Maar Samuƫl begreep ook dat een koning bedoeld was om hem, gezien zijn hoge ouderdom, op te volgen. God wees hem David aan als vervanger van Saul (16:12-13).

Bij het verkiezen in de Bijbel wordt ook altijd gekeken naar de persoonlijke kwaliteiten en niet slechts naar traditie (eerstgeborene) of voorliefde door persoonlijkheid en gedrag.

Nalatenschap
Een opmerkzame Bijbellezer zal iets merkwaardigs hebben ontdekt. In hoofdstuk 25 wordt de dood van Samuƫl beschreven (25:1). De overige zeven hoofdstukken en het hele tweede boek Samuƫl dragen wel zijn naam maar gaan niet over hem. Hoe kan dat?

In de Bijbel gaat het niet alleen over levens van gelovigen, maar ook over hun nalatenschap. Over dat laatste gaat het in 31 van de 55 hoofdstukken van de boeken van Samuƫl. Namelijk over de vestiging van Israƫls koningschap; van Saul en van David. Het Bijbelboek 1 Koningen begint daarom met het sterven van David (1 K 1:1).

In de boeken Samuƫl staat dus de overgang van de Richterentijd naar de Koningentijd beschreven en Samuƫl heeft dat proces geborgd. Op cruciale momenten tijdens het vestigen van Israƫls koningschap trad Samuƫl op. Dan is het passend dat de boeken waarin dat beschreven staat zijn naam dragen.

Gods leiding
Het is opvallend dat God Samuƫl aanvankelijk had opgedragen om Israƫls koningschap aan een man uit de stam Benjamin te geven (1 S 9:16-17). Er waren immers meerdere profetieƫn uitgesproken over Israƫls leiderschap en die leken de stam Judah ervoor aan te wijzen, niet de stam Benjamin (Gn 49:10; Dt 33:7). Zelfs Saul trok het in twijfel (1 S 9:21). Hoe zit dat?

Israƫls koningschap is niet door God bevolen. Maar uitgaande van Jakob/Israƫl dan zou de voorkeur voor leiderschap liggen bij Jozef (Gn 37:3), hoewel Ruben zijn eerstgeborene was. Ruben had echter ernstig tegen Jakob gezondigd (35:22) en was ongeschikt gebleken (49:4). Dan zou in volgorde Simeon gelden als zoon van voorkeur. Maar hij en ook zijn broer Levi hadden zich voor Jakob gediskwalificeerd (34:30; 49:5-7).

De les uit Sauls ernstige falen moet toch zeker ook zijn dat koningschap staat voor menselijke (wils)kracht.

Toen Jakob dacht dat Jozef dood was ging zijn voorkeur over op Benjamin (42:36). Maar toen die ouder was geworden dacht Jakob daar blijkbaar anders over (49:27). Zo kon Judah opkomen als de zon onder de zonen van Jakob (49:9; Nm 2:3). Dat bevestigt ook de genoemde profetieƫn.

God had Zijn voorkeur voor Judahs militaire capaciteit ook laten blijken (Nm 10:14; Ri 1:2). Waarom koos God dan toch een man uit Benjamin? Bij het verkiezen in de Bijbel wordt ook altijd gekeken naar de persoonlijke kwaliteiten en niet slechts naar traditie (eerstgeborene) of voorliefde door persoonlijkheid en gedrag. Het lijkt erop dat Saul de meest capabele Israƫlitische man was op het moment dat Israƫl voor het koningschap koos.

De les uit Sauls ernstige falen moet toch zeker ook zijn dat koningschap staat voor menselijke (wils)kracht. Maar ook dat God meer dan dat vereist voor het leiden van een godsdienstig volk. IsraĆ«ls koningschap plaatste Hij ook ā€˜onder’ het gezag van diens geestelijke leiders; de (hoge)priesters en de profeten. Het dieptepunt is dat Saul dit leiderschap hem werd afgenomen (1 S 28:6) en hij uiteindelijk stierf door diens eigen hand (31:4).

Davids koningschap
Toen David uit de stam Judah koning werd begon dat veelbelovend. Het bleek een man te zijn die aanvankelijk voldeed aan de godsdienstige verwachtingen. Voor hem stond God en Zijn verbond centraal (2 S 2:1), zoals het hoort. Maar zelfs dat zou niet voldoende blijken.

Aanvankelijk accepteerde alleen de Judeeƫrs David als koning. De aanhangers van Saul hadden een eigen tegenkoning aangesteld: Iesj-bosjet, een zoon van Saul (verzen 8-10). Hij trad op in de voetsporen van zijn vader. Hij werd een paar jaar later vermoord en toen pas kozen eindelijk al Israƫls oudsten voor David (5:3).

David bouwde een paleis voor zichzelf in Jeruzalem (5:11). Omdat hij Godvrezend was kon hij de aan Israƫl vijandige buurvolken onder controle krijgen en de overgebleven KanaƤnitische bolwerken innemen. Iets wat geen enkele richter voor hem had gepresteerd.

Het koningschap van de Davidische dynastie leek gevestigd in Israƫl. Niet als menselijke prestatie, maar die van God.

Maar toen pleegde David boosaardige daden (11:27) en daarom deed God kwaad over hem en zijn huis komen (12:11). Dit deed af aan de eerder gegeven belofte van een langdurige dynastie (7:13, 16) die zo’n 400 jaar standhield en ongekend veel kwaadaardigheid voortbracht door de 20 koningen die hem opvolgde.

Davids zonen vermoorden elkaar (13:27-28) en rebelleerden tegen hem (15:10). Zo zelfs dat hij, net als voor Saul, moest wegvluchtten de wildernis in. Dit leidde tot verdeeldheid onder de stammen van Israƫl en over het koningschap (20:2). Ook volgde er een hongersnood van enkele jaren en voortdurende invallen van de Filistijnen.

David en Israƫl luisterden echter naar Gods profeten en aan het einde van zijn leven verheerlijkte David God met een lied en een spreuk (22:1-23:7). Maar toch was het niet goed gesteld met Israƫl. Ze maakte God zeer kwaad met hun denken, doen en laten (24:1).

Aan het einde van Davids leven, toen hij bedlegerig was en zwak, rebelleerde opnieuw een zoon tegen hem (1 K 1:11). Daarom liet David meteen een andere zoon, Salomo, mede-koning maken over heel Israƫl (vers 30). Niet lang daarna stierf David. Hij was toen rond 70 jaar oud en daarvan had hij 40 jaar als koning geregeerd (2 S 5:4). Het koningschap van de Davidische dynastie leek gevestigd in Israƫl. Niet als menselijke prestatie, maar die van God.

Praatmee

Beluister onze podcast

#360 Gerdien Lassche en ds. M. Messemaker over LHBTI en refoscholen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. M. J. Tekelenburg
Nieuws

Hervormde gemeente Woerden verwelkomt nieuwe dominee: ds. M. J. Tekelenburg

De hervormde gemeente van Woerden (Centrum-Oost) mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. M. J. Tekelenburg (foto) uit Monster heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In Woerden wordt Tekelenburg de opvolger van de in 2023 vertrokken ds. C. J

Jan en Ton
Video

Dominee Ton Heemskerk te gast in Hour of Power

Zondag is het is Pasen! In Hour of Power spreekt Jan van den Bosch met de enthousiaste dominee Ton Heemskerk. Hij legt uit wat Pasen inhoudt en wat dat voor hem persoonlijk betekent. Jarenlang was hij zoekende: "Ik heb Zijn opstandingskracht ervaren,

Ds. W. P. Emaus
Video

Ds. Emaus vertelt waargebeurd verhaal over Luther en een brandende boerderij

In het doopformulier staat dat als we in de naam van de Vader gedoopt zijn, Hij ons met al het goede wil verzorgen en al het kwade van ons zal weren of dat ten goede wil gebruiken. De hervormde predikant ds. W. P. Emaus vertelde op basis daarvan in e

Johan Schep
Video

Johan Schep vertelt hoe Juda vrijwillig slaaf wilde worden in plaats van Benjamin

In de serie 'Jozef' van Growing Faith Nederland behandelt evangelist en Bijbelleraar Johan Schep het levensverhaal van Jozef. Zijn broers verkochten Jozef op jonge leeftijd als slaaf. Uiteindelijk zou Jozef terechtkomen in Egypte, waar hij zou dienen

Engelse kerk
Nieuws

Church of England ziet belangstelling voor kerkdiensten via social media sterk toenemen

De Church of England kijkt met hoop naar de toekomst en dat is niet zonder reden. Het aantal mensen dat via sociale media belangstelling toont voor kerkdiensten is de afgelopen tijd met maar liefst 268 procent gestegen. Dat meldt de kerk op basis van

Yair Strijker
Video

Yair Strijker vertelt over Pesach en hoe IsraĆ«li’s deze tijd beleven

Deze week viert het Joodse volk Pesach. Een feest van bevrijding, maar ook met dubbele gevoelens. Waar het feest samen gevierd wordt en zo de mensen verbindt, gebeurt dat dit jaar opnieuw tegen een achtergrond van de doorgaande oorlog. Yair Strijker

De Wereld Rond
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Ellen Wilson-De Pagter

In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' is deze keer Ellen Wilson-De Pagter te gast. Zij biedt hulp aan minderbedeelde Togolezen. In dit gesprek hoor je hoe Ellen haar man AdjetƩ leerde kennen. Ze vertelt ook hoe ze haar talenten als zendeling

Matthijn Buwalda
Video

Matthijn Buwalda raakt de kern van Goede Vrijdag met dit eerlijke lied

Goede Vrijdag. De dag die het lot van de mensheid voorgoed veranderde. Matthijn Buwalda brengt de betekenis van Gods offer dichterbij. Hij doet dit op een kwetsbare en eerlijke manier. "Kom me tegemoet, Heer, in mijn denken. En kom me tegemoet, in al

Meerartikelen

Delft
Nieuws

CBS: ontkerkelijking in Nederland zet niet door

De ontkerkelijking in Nederland zet niet verder door. Dat is althans de conclusie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in het vrijdag verschenen rapport Religie 2024. Het aantal mensen dat aangeeft bij een kerk, moskee of synagoge te hore

GlobalRize ontmoetingsdag
Video

Hoe ging het eraan toe op de ontmoetingsdag van GlobalRize? Bekijk de video

Elkaar aanvuren om overal ter wereld de hoopvolle boodschap van het evangelie te verspreiden. Dat was het doel van de jaarlijkse GlobalRize ontmoetingsdag. Een dag vol inspirerende getuigenissen, lofprijzing, gebed en ontmoeting. De aanwezigen werden

China
Nieuws

Negen Chinese christenen krijgen celstraffen en hoge boetes voor verspreiden van Bijbels

Negen Chinese christenen zijn veroordeeld tot gevangenisstraffen en forse geldboetes vanwege het doorverkopen en verspreiden van Bijbels. De straffen variƫren van enkele maanden tot vier jaar cel, en de boetes lopen op tot meer dan 1 miljoen yuan (on

Hans Reinders
Column

Op Goede Vrijdag werd dit danklied dƩ Psalm van Jezus

Psalm 22 is een Psalm van David zelf. Het is volgens de kerkvader Diodorus van Tarsus (leefde einde vierde eeuw) daarom aannemelijk dat deze psalm vooral over David zelf gaat. Diodorus meende dat alleen vers 2a, waar staat ā€œMijn God, mijn God, waarom

De Reuver
Preekverslag

Volgens prof. dr. De Reuver voldeed Jezus niet aan Petrus' verwachtingspatroon

Dat Petrus Jezus verloochende was geen daad van angst of lafheid, maar van ergernis. Jezus voldeed niet aan het beeld dat Petrus van Hem had. Dat stelde prof. dr. A. de Reuver in een preek over de verloochening van Petrus. Hij beschreef op indrukwekk

Ceder
Opinie

Situatie in Gaza verslechtert drastisch: hoe nu verder?

Het aanhoudende conflict tussen Israƫl en de terroristische organisatie Hamas snijdt dwars door harten, ook hier in Nederland. Het geweld, de angst en het intense menselijke leed roepen wereldwijd emoties op. Velen leven mee met Israƫlische families

Hugo Bos
Nieuws

Civitas Christiana verliest kort geding tegen Rutgers en moet uitlatingen rectificeren

De christelijke stichting Civitas Christiana moet direct stoppen met het verspreiden van haar ā€˜Zwartboek Lentekriebels’. Dit heeft de rechtbank bepaald in een kort geding dat was aangespannen door kenniscentrum Rutgers. Volgens de rechter zijn bepaal

Nigeria
Nieuws

Christelijke partijen stellen Kamervragen over oplaaiend geweld Nigeria

SGP en ChristenUnie gaan schriftelijke Kamervragen stellen over het wederom oplaaiende geweld tegen christenen in Nigeria.  Dat maken beide partijen bekend via sociale media. Directe aanleiding zijn islamitische aanvallen op christelijke dorpen in he

Livia Tossici-Bolt
Nieuws

Christen krijgt hoge boete voor aanbieden van gesprek bij Engelse abortuskliniek

De Britse pro-life activiste Livia Tossici-Bolt is veroordeeld tot het betalen van een boete van meer dan 22.000 euro. Dit vanwege het vasthouden van een bord met de tekst ā€œHier om te praten als je wiltā€ in de nabijheid van een abortuskliniek in Bour

Transgenders
Nieuws

Brits Hooggerechtshof oordeelt dat transvrouwen niet onder wettelijke definitie van vrouw vallen

Het Britse Hooggerechtshof heeft uitgesproken dat de wettelijke definitie van een vrouw gebaseerd is op biologisch geslacht. Hierdoor worden transvrouwen juridisch niet als vrouwen erkend. De uitspraak is met enthousiasme ontvangen door christelijke

Paula White-Cain en Benjamin Netanyahu
Nieuws

Premier Netanyahu heeft boodschap voor christenen: "Bijbel wordt werkelijkheid in Israƫl"

De Israƫlische premier Benjamin Netanyahu heeft zich in een interview met de Amerikaanse tv-dominee Paula White uitgesproken over het profetische belang van Israƫl en de unieke band tussen Israƫl en christenen wereldwijd. Ook besprak hij de rol van p

nigeria
Nieuws

Hoge rechtbank wijst blasfemiewetten Nigeria af: 'Schending van mensenrechten'

De hoogste rechtbank van de West-Afrikaanse statenorganisatie Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten(ECOWAS) heeft een baanbrekend oordeel geveld over blasfemiewetten in Nigeria. De rechters oordeelden dat bepalingen in de strafwet van de