CGK zetten relatie met GKv-NGK op lager pitje ondanks waarschuwing CGK-hoogleraar

Nieuws 12 mei 2022
CGK-synode

ā€œDiep teleurgesteld over de besluiten. Het doet echt pijn. Voorlopig trek ik me even terugā€, zegt een teleurgestelde christelijke gereformeerde predikant. Ook deze week hakken besluiten van de generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) er stevig in. De CGK hebben, ondanks een waarschuwing van een invloedrijke CGK-hoogleraar, besloten om de afstand met ā€˜bevriende’ kerken uit het gereformeerde vrijgemaakte (GKv) en Nederlands gereformeerde (NGK) spectrum te vergroten. Dit vloeit voort uit het recent genomen besluit om in de CGK vrouwelijke ambtsdragers niet toe te staan.

Nadat drie weken geleden een aantal besluiten werd genomen, stond deze week het zoeken van eenheid met andere kerken en het reilen en zeilen in samenwerkingsgemeenten op het programma. Een samenwerkingsgemeente is een gemeente die bestaat uit twee of meer kerken van verschillende kerkverbanden die plaatselijk functioneren als ƩƩn gemeente onder leiding van ƩƩn kerkenraad. Meestal zijn het combinaties van twee gemeentes (NGK-CGK, GKv-CGK of NGK-GKv), maar er zijn ook combinaties van drie, zoals de 3-GK in Deventer (CGK, NGK en GKv). Op deze pagina zijn alle samenwerkingsgemeenten te vinden.

Voorgeschiedenis
De laatste jaren zijn de spanningen binnen die samenwerkingsgemeenten sterk opgelopen. Binnen de CGK kunnen vrouwen niet als ambtsdrager dienen, terwijl in de NGK en GKv vrouwen wĆ©l actief mogen zijn als predikant, ouderling en diaken. De CGK spraken in 1998 uit dat volgens de Bijbel "het gezaghebbend leidinggeven aan de gemeente aan de man en niet aan de vrouw toekomt.ā€ Van de samenwerkingsgemeenten wordt sinds de synode van 1998 verwacht dat zij zich houden aan de minst vĆ©rgaande kerkorde. Dat is in deze kwestie die van de CGK.

"De GKv dreigt op hetzelfde niveau worden gezet als de PKN, waar de vrijzinnigheid een legitieme plaats heeft."

Het feit dat samenwerkingsgemeenten in IJmuiden, Arnhem, Hilversum, Deventer en Nieuwegein vrouwelijke ambtsdragers hebben bevestigd, zorgt voor frustratie bij CGK’ers die de huidige afspraken willen handhaven. Om duidelijkheid te scheppen is vorige maand door de CGK-synode opnieuw besloten dat er in de CGK 'geen plaats is voor een praktijk van vrouwelijke ambtsdragers'. Desondanks legden diverse gemeenten zich niet bij de besluiten neer. Zo heeft CGK Zuidlaren besloten om het ambt van ouderling en diaken open te stellen voor vrouwen. De samenwerkingsgemeente in Rotterdam-Zuid (CGK en GKv) heeft zelfs besloten alle ambten open te stellen voor vrouwen. En in een kanselboodschap liet de CGK Zwolle weten eerder genomen besluiten niet te zullen terugdraaien.

Via CIP.nl veroordeelde ds. A. C. Uitslag (CGK Urk) de houding van bovenstaande kerken: ā€˜Je moet maar durven! Gewoonweg kerkelijke afspraken aan je laars lappen.’ En in dit interview benadrukte ds. A. A. Egas (CGK Damwoude) dat wat hem betreft een grens is bereikt: ā€˜De rek is eruit. Het wordt tijd dat we eerlijk zeggen: we zijn uitgepraat.’ Maar niet iedereen binnen de CGK onderschrijft de standpunten van deze behoudende CGK-predikanten. ā€˜Het probleem is dat kerken die het niet raakt (omdat het daar niet speelt) willen heersen over kerken waar er op dit punt nood is’, stelde theoloog en hoogleraar Stefan Paas, in het verleden verbonden aan de CGK, onlangs. En predikant Bram Hofland (CGK Emmeloord) stelde na de vorige synodevergadering: ā€˜Wat verdrietig dat er geen ruimte is voor Ć©n met elkaar in de CGK.’

Kloof tussen CGK en NGK-GKv vergroot
En dus lag er deze week veel druk op vergadergesprekken over kerkelijke eenheid en hoe de CGK zich zou moeten verhouden tot ā€˜bevriende’ gereformeerde kerken. Woensdag heeft de generale synode besloten dat nieuw te vormen en bestaande samenwerkingsgemeenten zich aan kerkelijke uitspraken van de CGK moeten houden. In de praktijk komt dat neer op: geen vrouwelijke ambtsdragers, geen ruimte voor homorelaties en geen deelname van kinderen aan het heilig avondmaal. Een vergaande stap voor veel samenwerkingsgemeenten die er plaatselijk ruimdenkendere standpunten op nahouden. 

Ds. L. A. den Butter (Rijnsburg) maakt duidelijk ā€œdat de samenwerking in een moeilijke fase terecht is gekomen door de ontwikkelingen in de GKv".

Voor samenwerkingsgemeenten de CGK-lijn niet hanteren, wordt een protocol ontwikkeld. Gesprekken met de GKv en de NGK (volgend jaar fuseren beide kerken, red.) worden voortgezet.

Bijdrages synodeleden
Voordat het besluit werd genomen is er uitgebreid vergaderd over kerkelijke eenheid en de samenwerkingsgemeenten. Ds. S. P. Roosendaal (Lelystad) vergeleek de verhouding tussen CGK en NGK/GKv met een huwelijk. ā€œWe staan op het punt om besluiten te nemen die duidelijk maken dat ā€˜als zij gewoon doen wat wij zeggen en willen we prima samen getrouwd kunnen zijn’. Hoelang denkt u dat zo’n huwelijk in stand blijft? En is de andere partner dan schuldvrij? Roosendaal wijst op Efeze 4:3, waar staat ā€œdat we ons moeten beijveren om de eenheid van de Heilige Geest te bewarenā€. Hij vraagt zich af in hoeverre de CGK zich hiervoor voldoende heeft ingezet. ā€œIk snap dat de eerder genomen synodebesluiten worden doorgetrokken, maar welke vrede levert dat precies op in de samenwerking met de fusiekerk NGK-GKv en de samenwerkingsgemeenten? We hebben een naar mijn smaak regide hermeneutiek vastgesteld. De eenheid wordt willens en wetens op het spel gezet.ā€

Als adviseur maakte prof. dr. H. G. L. Peels duidelijk dat kerkelijke verhoudingen volgens hem tot een van de hoofdpijndossiers van de CGK behoren. ā€œVaak heb ik op synodes bezorgde en soms zelfs beschuldigende geluiden gehoord over andere kerken. Het is een moeizaam verhaal, waaraan een nieuw hoofdstuk wordt toegevoegd. ā€˜Vrouw in ambt’ wordt het criterium waaraan we kerkelijke verhoudingen gaan meten. De GKv dreigt op hetzelfde niveau worden gezet als de PKN, waar de vrijzinnigheid een legitieme plaats heeft. Ondanks verschillen zoeken we eenheid, maar we schalen die eenheid wel af naar een minimalistisch niveau. Dat breng ik niet bij elkaar. Het is verstandiger om het ingrijpende vrouwenbesluit te laten landen. Haastige spoed is zelden goed.ā€

In een column voor CIP.nl pleitte Peels vorige week al voor verdraagzaamheid ten opzichte van andere kerken: ā€˜Van die ander kan ik leren; wie weet wat voor balk hij in mijn oog ontdekt terwijl ik maar aan het praten of schrijven was over de splinter in zijn oog. Hoe verrijkend kan de geestelijke ontmoeting zijn met hen die komen uit andere kerkelijke culturen en praktijken. Dit vergt wel dat we nog beter leren onderscheiden tussen wat wezenlijk en wat meer perifeer is, een concentratie op de kerncoƶrdinaten van ons christelijke geloof en leven. En dan blijkt maar al te vaak dat wat we gemeen hebben, zoveel meer is dan datgene waarin we verschillen.’

"Ik wil de indruk wegnemen dat de CGK zichzelf als de enige ware of meest zuivere kerk beschouwt en denkt andere kerken niet nodig te hebben om ware kerk te blijven of een meer zuivere kerk te worden."

Het besluitvoorstel om de contacten met NGK/GKv af te schalen is ingediend door een CGK-commissie, waarvan ds. A. van der Zwan (Dordrecht) rapporteur is. Hij onderstreept dat er geen sprake is van het ontbinden van samenwerkingsgemeenten. ā€œWe begeven ons in de lijn van eerdere synodebesluiten.ā€ Ds. L. A. den Butter (Rijnsburg) maakt duidelijk ā€œdat de samenwerking in een moeilijke fase terecht is gekomen door de ontwikkelingen in de GKv (in 2017 besloot de GKv om vrouwelijke ambtsdragers toe te laten, red.). De GKv wordt niet op dezelfde lijn gezet als de PKN. De verschillen zijn dusdanig groot geworden dat het als noodzakelijk wordt gezien om kerkelijke eenheid op een andere manier vorm te geven.ā€

Reacties buiten de synode om:

  • Ds. Arjan Witzier (CGK Apeldoorn): Diep teleurgesteld over de besluiten van de CGK-synode. Het doet echt pijn.Voorlopig trek ik me even terug in het plaatselijke werk en laaf ik mij aan de verbondenheid die ik in Apeldoorn voel met de NGK en GKV en die ik op dit moment zeer mis met de CGK.
  • Pieter Dirk Dekker: Als TUA alumnus en gepassioneerd werker aan kerkelijke eenheid op het erf van NGK en GKv breekt mijn hart bij het lezen van de besluiten. Wederzijdse herkenning en erkenning lijkt (eenzijdig) plaats te moeten maken voor vervreemding en verwijdering...
  • Ds. Rob Vreugdenhil (GKv Capelle aan den IJssel-Zuid/West): Verdrietige dag. Na veel goede jaren waarin we, met alle verschillen, over en weer elkaar erkenden als kerken op hetzelfde fundament, lijkt die erkenning nu van de kant van CGK ingetrokken.
  • Prof. dr. Jaap Dekker (hoogleraar Bijbelonderzoek en christelijke identiteit): Als dit inderdaad de implicatie is van het vandaag door de CGK-synode genomen besluit, dan is dat buitengewoon verdrietig. Ik geloof ƩƩn heilige, algemene, christelijke kerk. Die oecumenische belijdenis ruil je toch niet in voor kerkistische sjibbolets?
  • Ds. Roel Kelder (GKv Amersfoort): Dat is toch wel buitengewoon triest.

Oproep tot verbinding
Synodevoorzitter ds. J. G. Schenau ervaarde tijdens de synode sterk de behoefte om ā€œeen positieve stimulans te doen uitgaan om kerkelijke eenheid te blijven zoeken, binnen de kaders die we afspreken. Zo wil ik de indruk wegnemen dat de CGK zichzelf als de enige ware of meest zuivere kerk beschouwt en denkt andere kerken niet nodig te hebben om ware kerk te blijven of een meer zuivere kerk te worden. Eerder genomen besluiten dreigen ons onbedoeld in een isolement te voeren. Als CGK hebben we oecumenische motieven die onze synode te boven gaan.ā€ Schenau sloot woensdag de synode af me een uitspraak van de dirigent van het orkest op de Titanic: ā€˜Het was een genoegen met u samen te werken.’

Schenau: ā€œMaar wij bestuurden, broeders, de achterliggende tijd geen zinkend schip, maar een scheepje onder Jezus' hoede.ā€

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Raouf Leeraar
Video

Christenen voor Israƫl genoemd in VN-rapport over verdrijving Palestijnen, Raouf Leeraar reageert

Volgens VN-rapporteur Francesca Albanese zouden bijna 50 organisaties zich schuldig maken aan de verdrijving van Palestijnen. Dat schrijft zij in een nieuw rapport. In het rapport staat onder meer dat de bezetting van de Westelijke Jordaanoever blijf

Urkers
Video

Prachtig: honderden Urkers zingen uit volle borst 'Een toekomst vol van hoop'

'U geeft een toekomst vol van hoop. Dat heeft U aan ons beloofd. Niemand anders U alleen, leidt ons door dit leven heen', deze woorden komen uit het voor veel christenen bekende lied 'Een toekomst vol van hoop'. Het lied - afkomstig van de christelij

Ds. G. van Zanden
Video

Hervormde predikant vraagt toehoorders of hij hun internetgeschiedenis mag zien

"Mag ik jullie internetgeschiedenis eens zien? Nee hƩ? Dat dacht ik wel", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee stelde deze vraag in een recente preek aan zijn luisteraars. De predikant wees hen erop dat ze een streep mo

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 80 in nieuwe gebedsvlog

Het gebed is onlosmakelijk verbonden aan het christelijk geloof, maar hoe bid je nu precies? In de Gebedsvlogs van IZB deelt PKN-predikant Ron van der Spoel waardevolle inzichten en praktische handvatten om gebed en stilte een plek te geven in je dag

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen tijdens Pinksteren met Gods Geest vervuld werden

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

Drs. Piet Guijt
Column

Christenen moeten zich wapenen tegen dubieus piramideverhaal

Sinds maart 2025 gaat er een opmerkelijke theorie rond over verborgen structuren onder de Egyptische piramide van Chefren. De hype verspreidt zich razendsnel online, maar wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt volledig. Sterker nog: betrokken onder

Rafael en Remilyn
Getuigenis

Rafael: van gangster tot Gods dienaar

Rafael, uit Cavite op de Filipijnen was gevreesd, gewelddadig en verslaafd. Maar toen Gods Woord hun gezin bereikte via het Project Filippus van Bible League, begon er iets te veranderen. Vandaag leidt hij zijn gezin in gebed en verspreidt hij het Ev

Ds. Kees van Velzen
Video

Christenen vertellen wat de kerk volgens hen meer dan ooit nodig heeft

Wat heeft de kerk meer dan ooit nodig? Deze vraag legden wij onlangs aan diverse christenen voor. Onder andere ds. Kees van Velzen, CU-Tweede Kamerlid Don Ceder, EO-presentator Jurjen ten Brinke, presentator Jan van den Bosch en theoloog Willem Ouwen

Meerartikelen

Willem Lingeman
Opinie

Hebben gelovigen de wet der tien geboden nodig?

Elke zondagmorgen buigen veel christenen zich onder het voorlezen van de Wet des Heeren, zoals die te vinden is in Exodus 20:1-17 en Deuteronomium 5:6-21. In veel kerken, met name van reformatorische signatuur, is dit zoals men zegt: ā€˜een goede gewoo

Zwitsers parlementsgebouw
Nieuws

Zwitserse overheid wil eiceldonatie voor vrouwen legaliseren

De Zwitserse Evangelische Alliantie (SEA) heeft zich uitgesproken tegen plannen van de overheid om eiceldonatie voor vrouwen te legaliseren. Volgens de christelijke koepelorganisatie brengt het wetsvoorstel ernstige ethische risico’s met zich mee en

Michal Canina Geske
Nieuws

Dochter van vermoorde christelijke uitgever dreigt Turkije te worden uitgezet

De Duitse Michal Canina Geske, de dochter van een in 2007 vermoorde christelijke uitgever in Turkije, dreigt na bijna dertig jaar Turkije te moeten verlaten. Dat meldt de Deutsche Welle. Michal was pas drie jaar oud toen ze met haar ouders naar Turki

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant: Israƫl heeft het recht om zichzelf te verdedigen

Al ruim anderhalf jaar zijn Israƫl en Hamas met elkaar in oorlog. In het begin van de oorlog kozen veel mensen Israƫls kant. Vandaag de dag scharen steeds meer mensen zich achter de Palestijnen. Ds. J. Koppelaar - hersteld hervormd emerituspredikant

 Wilkin van de Kamp
Video

Volgens Wilkin van de Kamp verwaarloosde de kerk eeuwenlang het werk van de Heilige Geest

"In de vierde eeuw na Christus beschreef een theoloog de Heilige Geest al als de 'onbeschreven God', de God over wie niemand schrijft", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt de spreker en schri

Elvis E
Video

Elvis E. is aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Zondag in Hour of Power het verhaal van de veelzijdige en muzikale Elvis E. De musicus groeide op in Nigeria en werd geboren als prins. Hij kende daar rijkdom en armoede. God betekent alles in zijn leven. "Waar ik tekort kom, vult God het voor mij in

HSV
Nieuws

Hersteld Hervormde Kerk versoepelt koers rond Herziene Statenvertaling

De Hersteld Hervormde Kerk (HHK) heeft haar standpunt ten aanzien van het gebruik van de Herziene Statenvertaling (HSV) versoepeld. Tijdens de synodevergadering van juni besloot het landelijke kerkverband dat het gebruik van de HSV niet langer wordt

Bart Bolhuis
Nieuws

Prominent ChristenUnie-lid stapt over naar Partij voor de Dieren

Bart Bolhuis, tot voor kort actief binnen de ChristenUnie, heeft bekendgemaakt dat hij per 1 augustus in dienst treedt als beleidsmedewerker bij de Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren. De overstap markeert een duidelijke breuk met zijn v

Gids bij de Bijbel
Nieuws

NBG helpt jongeren met 'Gids bij de Bijbel'

Wat staat er allemaal in de Bijbel? Spreekt God echt door de Bijbel? Bijbellezen, hoe doe je dat eigenlijk? Voor jongeren met dit soort vragen is er nu de Gids bij de Bijbel. "Deze Gids is een mega-handige, laagdrempelige, frisse en tegelijk verdiepe

Diederik van Dijk
Nieuws

SGP stelt Kamervragen over christenvervolging in Indonesiƫ

SGP-Kamerlid Diederik van Dijk heeft minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken schriftelijke vragen gesteld over christenvervolging in Indonesiƫ. Aanleiding daarvoor is de recente, zorgelijke berichtgeving die onder andere op deze website verscheen. H

Tweede Kamer
Nieuws

Kamer stemt na chaotische dag voor strenger asielbeleid: dit was de rol van de christelijke partijen

Na een lange dag vol onduidelijkheid en twijfel stemde de Tweede Kamer donderdag uiteindelijk in met de Asielnoodmaatregelenwet. In die wet staat onder meer dat illegaal in Nederland verblijven strafbaar wordt. SGP en ChristenUnie speelden gedurende

Sebastiaan van Wessem
Opinie

Oude Testament als gewelddadig afschrijven is riskant

'Voor veel christenen (ook voor mij) bestaat er een stilzwijgend conflict tussen deze twee gezichten van God', stelde Olaf ten Napel eerder deze week in dit Cvandaag-artikel. Veel christenen zullen het dilemma herkennen dat Olaf beschrijft als we kij