Moeilijke Bijbelteksten: hoe verliep de inname van het Beloofde land?

God 28 september 2021 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag of de Israëlieten het Beloofde land naar Gods wil innamen.

Na de rouwperiode om de dood van Mozes spoorde God Jozua aan het land Kanaän in te nemen. Daarmee werd de uittocht uit Egypte officieel beëindigd en de draad weer opgepakt bij de aartsvaderen, Abraham, Izak en Jakob. God ging Zijn belofte aan die aartsvaderen inlossen. Maar deze belofte was voorwaardelijk en aan regels gebonden. Hebben de Israëlieten daaraan voldaan?

God geeft Israël volmacht
God had beloofd de Israëlieten alles te geven wat ze zouden innemen binnen ruim aangegeven grenzen (Jz 1:2-9; verg. Gn 15:18; Nm 34:2-12; Dt 7:24; 11:24; 31:7).

De Kanaänieten waren bang voor hen. Ze hadden over de wonderlijke uittocht uit Egypte en van de succesvolle oorlog tegen de Amorieten aan de oostkant van de Jordaan gehoord

De Kanaänieten waren bang voor hen. Ze hadden over de wonderlijke uittocht uit Egypte en van de succesvolle oorlog tegen de Amorieten aan de oostkant van de Jordaan gehoord (Jz 2:9-11). Ook de wonderlijke doortocht van de Israëlieten door de Jordaan werd gezien door Kanaänitische spionnen (3:15-17). Dat laatste vergrootte de angst voor de Israëlieten (5:1). Maar onder de Israëlieten groeide hierdoor het vertrouwen in Jozua als hun door God aangestelde leider (4:14).

Besnijdenis van de Israëlieten
De Israëlieten bouwden hun kamp op een heuvel aan de oever van de Jordaan oostelijk van Jericho (4:19). Daar beval God opnieuw (Gn 17:10) dat alle mannelijke Israëlieten besneden zouden worden (Jz 5:2). Waarom was dit nodig? Tijdens hun bijna 39 jaar durende omzwerving in de woestijn waren er geen besnijdenissen voltrokken (vers 5). Waarschijnlijk was er geen goede gelegenheid geweest tijdens hun voortdurende trektocht. Maar het typeert hun woestijnballingschap.

God wilde de smaad van Egypte van de Israëlieten afwentelen (Hebr. Gilgal; vers 9), zodat Israël het Land als aan Hem gewijdenen zouden innemen. Daarmee onderscheidde ze zich gunstig van de Kanaänieten die goddeloos leefden (Gn 15:16). Ze vierde daar ook het Pésach (Paasfeest) met de opbrengst van het Land. Gilgal bleef lange tijd het basiskamp van de Israëlieten (Jz 9:6; 10:6; 14:6).

Wat overkwam Jericho?
Jericho was een belangrijke versterkte plaats vlakbij Gilgal. Logischerwijs het eerste doel van Israëls leger. De engel die Gods engelenleger aanvoerde – in zekere zin de evenknie van Jozua – verscheen aan Jozua (5:14). Hij zei dat God Jericho aan Israël zou geven door diens stadsmuur te verwoesten. Het leger moest alleen Gods specifieke instructies volgen, maar het niet belegeren. Pas nadat de muren zouden zijn gevallen moest Israël alles met de ban slaan (uitgezonderd de hoer Rachab en haar huis).

Het leger moest alleen Gods specifieke instructies volgen, maar het niet belegeren.

Toen dit was gebeurd (Hb 11:30) vervloekte Jozua de ruïne die overbleef. Het mocht niet herbouwd worden (Jz 6:26). Uit archeologische vondsten blijkt dat de stad inderdaad gewelddadig was verwoest, maar ook dat het toch weer werd herbouw (2 Sam 10:5; 1 Kon 16:34).

Vanwaar Gods ban?
Veel gelovigen hebben moeite met de gewelddadige ban van God over Kanaän; het moest volkomen met de scherpte van het zwaard verwoest worden (Dt 7:1-2; Jz 6:21; 10:28; 11:12). Maar niet alles werd verwoest. In sommige gevallen werden buit en vee genomen, zoals bij de inname van de steden Ai en Beth-El (Jz 8:2; 11:14). Ook staat er dat de Israëlieten de steden van de Kanaänieten gingen bewonen en aten van wat in hun velden en gaarden groeide (24:13).

Daarnaast staat er herhaaldelijk in de Bijbel dat God en de Israëlieten de Kanaänieten voor hen uit zouden verdrijven en uit het Land zouden verjagen (Bijvoorbeeld: Ex 33:2; Nm 33:52; Dt 4:38). Het ging dus niet om een verplichte uitroeiing, maar om het Land van Kanaänieten te ontdoen. Hetzij door hen te doden of te verjagen. Wie de Israëlieten aanviel kon een tegenaanval verwachten. God had ook gesteld dat de inname geleidelijk zou gebeuren (Ex 23:30; Dt 7:22).

De ban was om Israël te beschermen tegen de boosaardigheid van de Kanaänieten, waarin ze volhardde. Hun afgoderij, occultisme en hoererij. Hun op diefstal gerichte leven van verraad en verachting van de menselijke waardigheid. Hun moord en doodslag.

Zouden de Israëlieten hen in leven laten dan voorzag God dat ze hun boosaardigheid over zouden nemen

Zouden de Israëlieten hen in leven laten dan voorzag God dat ze hun boosaardigheid over zouden nemen (Nm 33:55; Dt 7:16; Jz 23:13). De ban zou ook buurvolken tonen dat Israëls God boosaardigheid afwees en veroordeelde. Israël zou zich onderscheiden.

Het zuiden en noorden ingenomen
Jozua trok vanuit Gilgal op tegen koningen van het centrale bergland en dat bracht hem in het zuiden van Kanaän. Hij sloeg er alles met de ban (10:29-43). De Kanaänitische koningen van het noorden spande toen samen (11:1-5), maar God gaf Jozua ook hun plaatsen in zijn hand. Jozua’s oorlogen tegen de Kanaänitische koningen duurde enkele jaren (vers 18). Toen dit was volbracht gaf Jozua het Beloofde land over aan de Israëlieten om het te verdelen over de stammen (vers 23).

Niet alle Kanaänieten verdreven
Ruim vijf jaar na het binnengaan van Kanaän (14:10) bleek Jozua oud en bejaard. De Kanaänieten waren toen nog steeds niet helemaal overwonnen (13:13; 15:63; 16:10; 17:12-13). Ze konden sommige Kanaänieten wel slavendienst opleggen. Jozua spoorde hen toen opnieuw aan de Kanaänieten te verslaan en verdrijven uit hun Land (17:17-18) en het Land onder de stammen te verdelen (18:2-3).

Evaluatie Inname
Volgens de Bijbel gaf God Israël ‘rust’ van hun vijanden (21:44; 22:4; 23:1) tijdens het leven van Jozua en de oudsten (Richterentijd) die hem overleefden (24:31). Ook vervulde God alle beloften aan Israël (21:43, 45). Dat betekent dat de Israëlieten de inname naar Gods wil hadden verricht en vasthielden aan de Bijbelse godsdienst (24:16).

Toch was niet alles smetteloos. Zo hielden enkele Israëlieten aan God gewijde buit uit Jericho achter (7:11). Toen de Gibeonieten hen bedrogen met een list raadpleegde ze God niet (9:14). De priester Pinechas stelde dat de Israëlieten nog leden onder de gevolgen van hun zonde bij Peor (22:17; Nm 25). Tot aan de dood van Jozua waren nog steeds niet alle Kanaänieten overwonnen (Jz 23:4-5) en was er nog steeds afgoderij onder Israël (24:14, 23).

Praatmee

Beluister onze podcast

#361 Jeffrey & Andries Knevel over SGP-vrouwen, de nieuwe paus en het Joodse volk
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Mozambique
Nieuws

Christenen in Mozambique lijden onder islamitisch geweld

Christenen in Mozambique lijden zwaar onder terroristische aanvallen van islamitische milities. Dat schrijft Kerk in Nood dat in het land actief is en probeert de lokale bevolking de helpen. De afgelopen dagen zijn er meerdere aanvallen geweest. Het

Pausmobiel
Nieuws

Pausmobiel wordt omgebouwd tot mobiele kliniek voor kinderen in Gaza

Een bijzondere wens van de vorige maand overleden paus Franciscus krijgt binnenkort vorm: zijn voormalige pausmobiel wordt omgebouwd tot mobiele kliniek voor zieke en gewonde kinderen in Gaza. Mobiele kliniek moet half mei operationeel zijnDe transfo

paus
Verdieping

6 dingen die je moet weten over de nieuwe paus Leo XIV

Donderdag kwam er witte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel in Vaticaanstad. Een uur later werd bekend dat de Amerikaanse kardinaal Robert Prevost (69) de nieuwe paus is en de naam Leo XIV zal dragen. Wat weten we over deze nieuw paus? Cva

Frank Damazio
Nieuws

Voormalig megakerkleider en auteur Frank Damazio (75) overleden

Frank Damazio, jarenlang voorganger van de City Bible Church (nu Mannahouse Church) in Portland, Oregon, is op 75-jarige leeftijd overleden. Dat maakte de kerkelijke gemeente maandagavond bekend op Facebook. 'Met een verslagen hart maken we het overl

Andries Knevel
Podcast

Waar moet de nieuwe paus aan voldoen? Andries Knevel antwoordt

Deze week vindt in Rome het conclaaf plaats. Verschillende kardinalen van de Rooms-Katholieke Kerk komen deze week samen om een nieuwe paus te kiezen. Waar moet een nieuwe paus aan voldoen? Op deze vraag geeft theoloog en journalist Andries Knevel an

Nigeria
Nieuws

Zes christenen vermoord bij islamitische aanvallen in Nigeria: ‘We vrezen voor een nieuw bloedbad’

In Nigeria zijn afgelopen weekend opnieuw christenen het slachtoffer geworden van gewelddadige aanvallen. Islamitische Fulani-herders vielen op zaterdag 3 en zondag 4 mei twee christelijke dorpen aan in de deelstaat Plateau. Daarbij werden zes christ

Nirky en Jan
Interview

Zondag is Nirky Postema te gast in Hour of Power

Zondag is het moederdag. In Hour of Power is Nirky Postema te gast. Ze wist dat ze geen kinderen kon krijgen, maar bidt op een dag toch voor een wonder en Nirky wordt zwanger. Na 24 weken verliest ze echter haar kindje. Vervolgens gebeurt er iets wat

Week van het Gezin
Persbericht

Week van het Gezin over verslavende werking van de smartphone

Met het thema ‘Scherm uit, gezin aan’ brengt de Week van het Gezin (11 t/m 17 mei 2025) een actueel onderwerp onder de aandacht. Uit onderzoek en enquêtes blijkt steeds duidelijker dat overmatig schermgebruik door kinderen en jongeren nadelige effect

Meerartikelen

Maarten van Rossem
Nieuws

Nieuw seizoen ‘Adieu God?’ met Maarten van Rossem, Angela Groothuizen en Rob Jetten

Vanaf zaterdag 10 mei krijgt het bekende interviewprogramma Adieu God? een prominenter uitzendtijdstip. Op de zaterdagavond om 20.05 uur gaat Tijs van den Brink wekelijks in gesprek met een bekende gast over geloof, ongeloof en alles er tussenin. In

Proponent J. P. Bredenhoff
Video

Prop. J. P. Bredenhoff wijst op listige werkwijze satan om christenen van het avondmaal te houden

"Die tegenstander wijst op de omstandigheden en zegt: 'Het wordt helemaal niks.' Maar u moet niet op de omstandigheden letten, maar op de Heere", aldus proponent J. P. Bredenhoff. In een recente preek vertelde de hervormde proponent op welke listige

Nelleke Plomp
Column

Nooit geleerd om te geloven? Wees fier op gelovige opvoeders

‘We hebben alles, behalve iets dat ons mensen samenbindt. Wij zijn geloof niet verloren, we hebben het nooit geleerd.’ Deze woorden van Freya India over jongeren liegen er niet om. Zij is zelf zo’n jongere: een succesvolle en superslimme Engelse onde

witte rook
Nieuws

Leo XIV eerste Amerikaanse paus: "De wereld heeft Christus nodig"

De Amerikaanse kardinaal Robert Prevost (69) is de nieuwe paus. Donderdagavond iets na 18.00 uur kwam er witte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse kapel. Ruim een uur later werd op het balkon van de Sint Pieterbasiliek bekendgemaakt dat Prevost

Kerk
Nieuws

Protestantse gemeente Zaandam verwelkomt nieuwe dominee: ds. S. A. Blok

De protestantse gemeente te Zaandam heeft een nieuwe predikant: ds. S. A. Blok. De predikant uit Tilburg heeft het op haar uitgebrachte beroep aangenomen. In Zaandam wordt Blok de opvolger van ds. Pieter van der Woel die in 2020 naar Assendelft vertr

Bijbel
Nieuws

Rijkswaterstaat vist enorme Bijbel uit de IJssel

Op Bevrijdingsdag werd er in IJssel bij Zwolle wel een heel bijzondere vondst gedaan. Rijkswaterstaat viste namelijk een enorme Statenbijbel uit het water. Dat meldt RTV Focus Zwolle. De Bijbel is mogelijk gestolen.  Het is puur toeval dat medewerker

 ANP/Alberto Pizzoli
Nieuws

Zwarte rook boven Vaticaan: dit is wat we de komende dagen kunnen verwachten

Woensdagavond kwam er zwarte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel. Dat betekent dat er nog geen nieuwe paus is gekozen. Vandaag wordt het conclaaf hervat en vinden er vier nieuwe stemrondes plaats. Cvandaag zet kort op een rijtje wat we de

Opperrabbijn Jacobs
Column

Hoe ik de periode rondom 4 en 5 mei beleefde

Het is allesbehalve veilig in Nederland voor Joden die zich durven uit te spreken. Maar toch voelde opperrabbijn Jacobs zich veilig welkom en zelfs bijna helemaal thuis toen hij deze week een bezoek aan Urk bracht. Hij vertelt in zijn nieuwe ondersta

EP
Nieuws

Europees Parlement: antisemitisme en geweldverheerlijking moet uit Palestijnse schoolboeken

Het Europees Parlement roept de Palestijnse Autoriteit op om haar schoolboeken zo spoedig mogelijk op te schonen: zonder antisemitisme of het verheerlijken van geweld tegen Joden. Het Europarlement wil dat de Palestijnen dit doen vóór het begin van h

Biechten
Video

Hoe gaat de biecht in z'n werk? Bekijk deze uitlegvideo

Nog nooit gebiecht of is het lang geleden? In deze video wordt stap voor stap uitgelegd hoe biechten in zijn werk gaat. Wat zeg je precies? Hoe bereid je je voor? En wat kun je verwachten? Bekijk de video van het YouTube-kanaal Credo en klik hier voo

Baptize California
Nieuws

Bijna 8.000 mensen gedoopt op strand in Californië: "Grootste doopdienst ooit"

Dit weekend zijn meer dan 7.750 mensen gedoopt in de Stille Oceaan bij Huntington Beach (Californië). Dat meldt The Christian Post. Het zou volgens de organisatoren de grootste eendaagse doopdienst zijn die ooit in de geschiedenis van de Verenigde St

Corina Nagel
Video

Video: Corina Nagel over nieuw expertisecentrum voor geloofsopvoeding

Veel dominees, jongerenwerkers en kinderwerkers worstelen met de vraag hoe je jongeren betrokken houdt bij de kerk. Om hen tegemoet te komen bundelen drie experts op het gebied van kinderen, jongeren en geloof de krachten in een nieuw expertisecentru