Moeilijke Bijbelteksten: hoe verliep de inname van het Beloofde land?

God 28 september 2021 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag of de Israëlieten het Beloofde land naar Gods wil innamen.

Na de rouwperiode om de dood van Mozes spoorde God Jozua aan het land Kanaän in te nemen. Daarmee werd de uittocht uit Egypte officieel beëindigd en de draad weer opgepakt bij de aartsvaderen, Abraham, Izak en Jakob. God ging Zijn belofte aan die aartsvaderen inlossen. Maar deze belofte was voorwaardelijk en aan regels gebonden. Hebben de Israëlieten daaraan voldaan?

God geeft Israël volmacht
God had beloofd de Israëlieten alles te geven wat ze zouden innemen binnen ruim aangegeven grenzen (Jz 1:2-9; verg. Gn 15:18; Nm 34:2-12; Dt 7:24; 11:24; 31:7).

De Kanaänieten waren bang voor hen. Ze hadden over de wonderlijke uittocht uit Egypte en van de succesvolle oorlog tegen de Amorieten aan de oostkant van de Jordaan gehoord

De Kanaänieten waren bang voor hen. Ze hadden over de wonderlijke uittocht uit Egypte en van de succesvolle oorlog tegen de Amorieten aan de oostkant van de Jordaan gehoord (Jz 2:9-11). Ook de wonderlijke doortocht van de Israëlieten door de Jordaan werd gezien door Kanaänitische spionnen (3:15-17). Dat laatste vergrootte de angst voor de Israëlieten (5:1). Maar onder de Israëlieten groeide hierdoor het vertrouwen in Jozua als hun door God aangestelde leider (4:14).

Besnijdenis van de Israëlieten
De Israëlieten bouwden hun kamp op een heuvel aan de oever van de Jordaan oostelijk van Jericho (4:19). Daar beval God opnieuw (Gn 17:10) dat alle mannelijke Israëlieten besneden zouden worden (Jz 5:2). Waarom was dit nodig? Tijdens hun bijna 39 jaar durende omzwerving in de woestijn waren er geen besnijdenissen voltrokken (vers 5). Waarschijnlijk was er geen goede gelegenheid geweest tijdens hun voortdurende trektocht. Maar het typeert hun woestijnballingschap.

God wilde de smaad van Egypte van de Israëlieten afwentelen (Hebr. Gilgal; vers 9), zodat Israël het Land als aan Hem gewijdenen zouden innemen. Daarmee onderscheidde ze zich gunstig van de Kanaänieten die goddeloos leefden (Gn 15:16). Ze vierde daar ook het Pésach (Paasfeest) met de opbrengst van het Land. Gilgal bleef lange tijd het basiskamp van de Israëlieten (Jz 9:6; 10:6; 14:6).

Wat overkwam Jericho?
Jericho was een belangrijke versterkte plaats vlakbij Gilgal. Logischerwijs het eerste doel van Israëls leger. De engel die Gods engelenleger aanvoerde – in zekere zin de evenknie van Jozua – verscheen aan Jozua (5:14). Hij zei dat God Jericho aan Israël zou geven door diens stadsmuur te verwoesten. Het leger moest alleen Gods specifieke instructies volgen, maar het niet belegeren. Pas nadat de muren zouden zijn gevallen moest Israël alles met de ban slaan (uitgezonderd de hoer Rachab en haar huis).

Het leger moest alleen Gods specifieke instructies volgen, maar het niet belegeren.

Toen dit was gebeurd (Hb 11:30) vervloekte Jozua de ruïne die overbleef. Het mocht niet herbouwd worden (Jz 6:26). Uit archeologische vondsten blijkt dat de stad inderdaad gewelddadig was verwoest, maar ook dat het toch weer werd herbouw (2 Sam 10:5; 1 Kon 16:34).

Vanwaar Gods ban?
Veel gelovigen hebben moeite met de gewelddadige ban van God over Kanaän; het moest volkomen met de scherpte van het zwaard verwoest worden (Dt 7:1-2; Jz 6:21; 10:28; 11:12). Maar niet alles werd verwoest. In sommige gevallen werden buit en vee genomen, zoals bij de inname van de steden Ai en Beth-El (Jz 8:2; 11:14). Ook staat er dat de Israëlieten de steden van de Kanaänieten gingen bewonen en aten van wat in hun velden en gaarden groeide (24:13).

Daarnaast staat er herhaaldelijk in de Bijbel dat God en de Israëlieten de Kanaänieten voor hen uit zouden verdrijven en uit het Land zouden verjagen (Bijvoorbeeld: Ex 33:2; Nm 33:52; Dt 4:38). Het ging dus niet om een verplichte uitroeiing, maar om het Land van Kanaänieten te ontdoen. Hetzij door hen te doden of te verjagen. Wie de Israëlieten aanviel kon een tegenaanval verwachten. God had ook gesteld dat de inname geleidelijk zou gebeuren (Ex 23:30; Dt 7:22).

De ban was om Israël te beschermen tegen de boosaardigheid van de Kanaänieten, waarin ze volhardde. Hun afgoderij, occultisme en hoererij. Hun op diefstal gerichte leven van verraad en verachting van de menselijke waardigheid. Hun moord en doodslag.

Zouden de Israëlieten hen in leven laten dan voorzag God dat ze hun boosaardigheid over zouden nemen

Zouden de Israëlieten hen in leven laten dan voorzag God dat ze hun boosaardigheid over zouden nemen (Nm 33:55; Dt 7:16; Jz 23:13). De ban zou ook buurvolken tonen dat Israëls God boosaardigheid afwees en veroordeelde. Israël zou zich onderscheiden.

Het zuiden en noorden ingenomen
Jozua trok vanuit Gilgal op tegen koningen van het centrale bergland en dat bracht hem in het zuiden van Kanaän. Hij sloeg er alles met de ban (10:29-43). De Kanaänitische koningen van het noorden spande toen samen (11:1-5), maar God gaf Jozua ook hun plaatsen in zijn hand. Jozua’s oorlogen tegen de Kanaänitische koningen duurde enkele jaren (vers 18). Toen dit was volbracht gaf Jozua het Beloofde land over aan de Israëlieten om het te verdelen over de stammen (vers 23).

Niet alle Kanaänieten verdreven
Ruim vijf jaar na het binnengaan van Kanaän (14:10) bleek Jozua oud en bejaard. De Kanaänieten waren toen nog steeds niet helemaal overwonnen (13:13; 15:63; 16:10; 17:12-13). Ze konden sommige Kanaänieten wel slavendienst opleggen. Jozua spoorde hen toen opnieuw aan de Kanaänieten te verslaan en verdrijven uit hun Land (17:17-18) en het Land onder de stammen te verdelen (18:2-3).

Evaluatie Inname
Volgens de Bijbel gaf God Israël ‘rust’ van hun vijanden (21:44; 22:4; 23:1) tijdens het leven van Jozua en de oudsten (Richterentijd) die hem overleefden (24:31). Ook vervulde God alle beloften aan Israël (21:43, 45). Dat betekent dat de Israëlieten de inname naar Gods wil hadden verricht en vasthielden aan de Bijbelse godsdienst (24:16).

Toch was niet alles smetteloos. Zo hielden enkele Israëlieten aan God gewijde buit uit Jericho achter (7:11). Toen de Gibeonieten hen bedrogen met een list raadpleegde ze God niet (9:14). De priester Pinechas stelde dat de Israëlieten nog leden onder de gevolgen van hun zonde bij Peor (22:17; Nm 25). Tot aan de dood van Jozua waren nog steeds niet alle Kanaänieten overwonnen (Jz 23:4-5) en was er nog steeds afgoderij onder Israël (24:14, 23).

Praatmee

Beluister onze podcast

#360 Gerdien Lassche en ds. M. Messemaker over LHBTI en refoscholen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. M. J. Tekelenburg
Nieuws

Hervormde gemeente Woerden verwelkomt nieuwe dominee: ds. M. J. Tekelenburg

De hervormde gemeente van Woerden (Centrum-Oost) mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. M. J. Tekelenburg (foto) uit Monster heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In Woerden wordt Tekelenburg de opvolger van de in 2023 vertrokken ds. C. J

Jan en Ton
Video

Dominee Ton Heemskerk te gast in Hour of Power

Zondag is het is Pasen! In Hour of Power spreekt Jan van den Bosch met de enthousiaste dominee Ton Heemskerk. Hij legt uit wat Pasen inhoudt en wat dat voor hem persoonlijk betekent. Jarenlang was hij zoekende: "Ik heb Zijn opstandingskracht ervaren,

Ds. W. P. Emaus
Video

Ds. Emaus vertelt waargebeurd verhaal over Luther en een brandende boerderij

In het doopformulier staat dat als we in de naam van de Vader gedoopt zijn, Hij ons met al het goede wil verzorgen en al het kwade van ons zal weren of dat ten goede wil gebruiken. De hervormde predikant ds. W. P. Emaus vertelde op basis daarvan in e

Johan Schep
Video

Johan Schep vertelt hoe Juda vrijwillig slaaf wilde worden in plaats van Benjamin

In de serie 'Jozef' van Growing Faith Nederland behandelt evangelist en Bijbelleraar Johan Schep het levensverhaal van Jozef. Zijn broers verkochten Jozef op jonge leeftijd als slaaf. Uiteindelijk zou Jozef terechtkomen in Egypte, waar hij zou dienen

Engelse kerk
Nieuws

Church of England ziet belangstelling voor kerkdiensten via social media sterk toenemen

De Church of England kijkt met hoop naar de toekomst en dat is niet zonder reden. Het aantal mensen dat via sociale media belangstelling toont voor kerkdiensten is de afgelopen tijd met maar liefst 268 procent gestegen. Dat meldt de kerk op basis van

Yair Strijker
Video

Yair Strijker vertelt over Pesach en hoe Israëli’s deze tijd beleven

Deze week viert het Joodse volk Pesach. Een feest van bevrijding, maar ook met dubbele gevoelens. Waar het feest samen gevierd wordt en zo de mensen verbindt, gebeurt dat dit jaar opnieuw tegen een achtergrond van de doorgaande oorlog. Yair Strijker

De Wereld Rond
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Ellen Wilson-De Pagter

In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' is deze keer Ellen Wilson-De Pagter te gast. Zij biedt hulp aan minderbedeelde Togolezen. In dit gesprek hoor je hoe Ellen haar man Adjeté leerde kennen. Ze vertelt ook hoe ze haar talenten als zendeling

Matthijn Buwalda
Video

Matthijn Buwalda raakt de kern van Goede Vrijdag met dit eerlijke lied

Goede Vrijdag. De dag die het lot van de mensheid voorgoed veranderde. Matthijn Buwalda brengt de betekenis van Gods offer dichterbij. Hij doet dit op een kwetsbare en eerlijke manier. "Kom me tegemoet, Heer, in mijn denken. En kom me tegemoet, in al

Meerartikelen

Delft
Nieuws

CBS: ontkerkelijking in Nederland zet niet door

De ontkerkelijking in Nederland zet niet verder door. Dat is althans de conclusie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in het vrijdag verschenen rapport Religie 2024. Het aantal mensen dat aangeeft bij een kerk, moskee of synagoge te hore

GlobalRize ontmoetingsdag
Video

Hoe ging het eraan toe op de ontmoetingsdag van GlobalRize? Bekijk de video

Elkaar aanvuren om overal ter wereld de hoopvolle boodschap van het evangelie te verspreiden. Dat was het doel van de jaarlijkse GlobalRize ontmoetingsdag. Een dag vol inspirerende getuigenissen, lofprijzing, gebed en ontmoeting. De aanwezigen werden

China
Nieuws

Negen Chinese christenen krijgen celstraffen en hoge boetes voor verspreiden van Bijbels

Negen Chinese christenen zijn veroordeeld tot gevangenisstraffen en forse geldboetes vanwege het doorverkopen en verspreiden van Bijbels. De straffen variëren van enkele maanden tot vier jaar cel, en de boetes lopen op tot meer dan 1 miljoen yuan (on

Hans Reinders
Column

Op Goede Vrijdag werd dit danklied dé Psalm van Jezus

Psalm 22 is een Psalm van David zelf. Het is volgens de kerkvader Diodorus van Tarsus (leefde einde vierde eeuw) daarom aannemelijk dat deze psalm vooral over David zelf gaat. Diodorus meende dat alleen vers 2a, waar staat “Mijn God, mijn God, waarom

De Reuver
Preekverslag

Volgens prof. dr. De Reuver voldeed Jezus niet aan Petrus' verwachtingspatroon

Dat Petrus Jezus verloochende was geen daad van angst of lafheid, maar van ergernis. Jezus voldeed niet aan het beeld dat Petrus van Hem had. Dat stelde prof. dr. A. de Reuver in een preek over de verloochening van Petrus. Hij beschreef op indrukwekk

Ceder
Opinie

Situatie in Gaza verslechtert drastisch: hoe nu verder?

Het aanhoudende conflict tussen Israël en de terroristische organisatie Hamas snijdt dwars door harten, ook hier in Nederland. Het geweld, de angst en het intense menselijke leed roepen wereldwijd emoties op. Velen leven mee met Israëlische families

Hugo Bos
Nieuws

Civitas Christiana verliest kort geding tegen Rutgers en moet uitlatingen rectificeren

De christelijke stichting Civitas Christiana moet direct stoppen met het verspreiden van haar ‘Zwartboek Lentekriebels’. Dit heeft de rechtbank bepaald in een kort geding dat was aangespannen door kenniscentrum Rutgers. Volgens de rechter zijn bepaal

Nigeria
Nieuws

Christelijke partijen stellen Kamervragen over oplaaiend geweld Nigeria

SGP en ChristenUnie gaan schriftelijke Kamervragen stellen over het wederom oplaaiende geweld tegen christenen in Nigeria.  Dat maken beide partijen bekend via sociale media. Directe aanleiding zijn islamitische aanvallen op christelijke dorpen in he

Livia Tossici-Bolt
Nieuws

Christen krijgt hoge boete voor aanbieden van gesprek bij Engelse abortuskliniek

De Britse pro-life activiste Livia Tossici-Bolt is veroordeeld tot het betalen van een boete van meer dan 22.000 euro. Dit vanwege het vasthouden van een bord met de tekst “Hier om te praten als je wilt” in de nabijheid van een abortuskliniek in Bour

Transgenders
Nieuws

Brits Hooggerechtshof oordeelt dat transvrouwen niet onder wettelijke definitie van vrouw vallen

Het Britse Hooggerechtshof heeft uitgesproken dat de wettelijke definitie van een vrouw gebaseerd is op biologisch geslacht. Hierdoor worden transvrouwen juridisch niet als vrouwen erkend. De uitspraak is met enthousiasme ontvangen door christelijke

Paula White-Cain en Benjamin Netanyahu
Nieuws

Premier Netanyahu heeft boodschap voor christenen: "Bijbel wordt werkelijkheid in Israël"

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft zich in een interview met de Amerikaanse tv-dominee Paula White uitgesproken over het profetische belang van Israël en de unieke band tussen Israël en christenen wereldwijd. Ook besprak hij de rol van p

nigeria
Nieuws

Hoge rechtbank wijst blasfemiewetten Nigeria af: 'Schending van mensenrechten'

De hoogste rechtbank van de West-Afrikaanse statenorganisatie Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten(ECOWAS) heeft een baanbrekend oordeel geveld over blasfemiewetten in Nigeria. De rechters oordeelden dat bepalingen in de strafwet van de