Problemen bij echtscheiding snijden André Rouvoet door de ziel: "Te vaak komen kinderen er beschadigd uit"

Ook in de christelijke wereld heeft bijna iedereen er in zijn directe omgeving mee te maken: conflicten met je partner, op het werk of kerk. Moeilijke situaties, waar het zoeken is naar de juiste manier om ermee om te gaan. André Rouvoet is ambassadeur van het overheidsprogramma ‘Scheiden zonder Schade‘. CIP.nl ging in gesprek met Rouvoet over handvatten hoe om te gaan met scheidingen, ook binnen een christelijke context.

Meneer Rouvoet, wat vindt u belangrijk aan het symposium dat vrijdag gehouden werd?
”Mediators vormen een relevante groep professionals die zich bezighouden met conflicten. In ons meerjarige programma ‘Scheiden Zonder Schade’ richten we ons op ouders die scheiden en zoeken we naar manieren om schade bij hun kinderen te voorkomen. Ouders hebben bij een scheiding van alles aan hun hoofd en mediators kunnen een belangrijke rol spelen door hen te helpen te focussen op het belang van hun kinderen.”

Waarom bent u zelf geraakt door deze problematiek?
“Dat komt deels voort uit mijn periode als minister voor Jeugd en Gezin. Het snijdt je door de ziel, ook als christen, als kinderen echt lijden onder de scheiding van hun ouders, bijvoorbeeld wanneer omgangsregelingen gefrustreerd worden en ze daardoor een ouder jaren niet kunnen zien. Het is een van de internationaal erkende rechten van kinderen om contact met beide ouders te hebben. Daar wil ik voor vechten. Scheiding doet heel veel met kinderen. Vaak vallen die gevolgen mee, maar in teveel gevallen komen kinderen beschadigd uit een scheiding.”

Waarom is het overheidsprogramma belangrijk?
“Vooropgezet: veel scheidingen lopen soepel. Ons programma heeft ook niet als doelstelling om scheidingen te voorkomen, maar om, áls het gebeurt, ouders toe te rusten, te faciliteren om het op een goede manier te doen, ook voor hun kinderen. Door mensen voor te bereiden op het ouderschap en de gevolgen die dit heeft, zodat ze die niet pas bij een scheiding ontdekken. Bij een scheiding is het moeilijk voor ouders hun partnerrelatie los te zien van de ouderschapsrelatie. Dat ontvlechten is ingewikkeld, zeker als de scheiding samengaat met veel geruzie. Als er niet aan afspraken gehouden wordt, escaleert het en wordt het voor de rechter uitgevochten.”

Wat hoopt u te bereiken met het programma en waar komen mediators om de hoek kijken?
“We zijn niet klaar als het scheiden in Nederland afneemt. Dat zou wel een mooie bijvangst zijn, tenminste: als ouders erin slagen hun relatie blijvend op een goede manier invulling te geven. Maar het programma is er vooral opgericht om ouders, kinderen en professionals goed toe te rusten voor die situaties waarin dat niet meer mogelijk is. Aan het einde van het programma moeten we kunnen zeggen: ‘scheiden met kinderen doen we in Nederland voortaan zó!’ Zo willen we bijvoorbeeld zorgen dat mensen in elke gemeente ergens terecht kunnen met hun vragen, voor, tijdens of na hun scheiding.

Als tweede willen we dat de juridische procedure herzien wordt. Nu is het zo dat als je het als scheidend stel niet eens wordt je twee advocaten nodig hebt, de ene partij tegenover de ander. Het zou goed zijn als dit ‘toernooimodel’ verandert en het gezin vertegenwoordigd wordt door één persoon. Daar zouden mediators een belangrijke rol in kúnnen spelen. Zij hebben vaak met beide partijen gesproken en vertrouwen opgebouwd. Die rol hebben zij nu nog niet, maar dat zou in de toekomst wellicht wel kunnen.”

Wat zijn belangrijke handvatten om kinderen in beeld te houden tijdens een scheiding?
“Iemand zei tegen mij: ‘Het was de grootste reorganisatie van mijn leven’. Anderen vinden het een regelrechte nachtmerrie. Er komt zoveel bij kijken, dat je de weg kwijt kunt raken. Je moet dingen regelen voor het huis, de bankrekening, de verdeling van de boedel en hebt veel emoties. Dan is het voor veel ouders lastig om ook voldoende aandacht voor de emoties van kinderen te hebben.

Het betrekken van het sociale netwerk is daarom een rode draad in ons programma. Familie, vrienden, buren kunnen een belangrijke rol spelen, als steunfiguur voor het kind of door de scheidende ouders op hun verantwoordelijkheid voor hun kinderen te wijzen. Er ontstaan vaak kampen; grootouders kiezen voor hun zoon of dochter en er ontstaat een enorme verharding. Dan heeft een kind iemand nodig waar het terecht kan. Als omgeving moet je de durf hebben mensen aan te spreken. Hulpverlening is in een jaar weer weg, het sociale netwerk blijft. Niet de overheid moet het doen, maar de omgeving.”

Zou je als overheid niet veel meer moeten focussen op duurzame relaties? Is het programma geen symptoombestrijding?
“Symptoombestrijding is het zeker niet. Vier op de tien huwelijken strandt, dat is een gegeven in onze samenleving. Het toerusten en helpen van scheidende ouders is dus geen overbodige luxe. Maar bij het programma zijn ook wetenschappers betrokken die aan de voorkant werken om de invalshoek van relatievorming erbij te betrekken. Als jongeren beter leren duurzame relaties op te bouwen, primair thuis en als tweede op school, kan ze dat helpen later een betere relatie te hebben. Elke conflictueuze scheiding die we in het belang van de kinderen kunnen voorkomen is me zeer dierbaar.”

De CHE heeft een nieuw uitstroomprofiel dat zich richt op mediation. Waarom is scholing belangrijk?
“We willen via het programma ook werken aan verdere professionalisering van beroepsgroepen die met scheidingen te maken hebben. Daarom moet in opleidingen het aspect van de gevolgen voor kinderen binnen een scheiding meer worden meegenomen. Er is de laatste twee jaar gelukkig nog nooit zoveel aandacht voor scheiden geweest. En dat doen wij niet alleen, er was voor ons programma al veel gaande. De rechterlijke macht onderneemt stappen, net als gemeenten en de advocatuur. Veel meer mensen trekken zich dit aan. Ik hoop dat het congres van vrijdag eraan heeft bijgedragen dat christenmediators nog meer oog en gevoel krijgen voor de positie van kinderen bij conflicten en scheidingen.”

De Christelijke Hogeschool Ede heeft een nieuw uitstroomprofiel: Mediation in de Master Contextuele Benadering. Klik hier voor meer informatie.

Deel dit artikel op: