Leven met God vraagt om een ultieme prijs: levensoffers

Preekverslag 13 juni 2024 5 minuten Jan-Jaap van Peperstraten
Jan-Jaap van Peperstraten

U heeft vast wel eens uitspraken gehoord als “de kost gaat voor de baat uit”. Dat soort woorden zijn een beetje cliché, maar zoals alle clichés zijn ze dat om dat er iets vanzelfsprekends onder woorden wordt gebracht. Als er iets belangrijks moet gebeuren - dan moet daar ook wat aan voorafgaan, dan moet daar een prijs voor worden betaald.

Dat is zo in het kleine, en dat is zo voor het grote. Als u een liefhebberij heeft. Voetbal misschien. Dan geeft u dat prioriteit. Daar legt u dan geld voor opzij, en als bijvoorbeeld het EK er aan komt dan kijkt u alvast van tevoren wanneer de belangrijke speeldagen zijn en die blokt u dan uit, zodat er ruimte is om samen met vrienden en familie te kijken. Die tijd offert u er graag aan op. Zo graag dat het misschien niet eens opvalt dat het een offer is, maar dat is het wel. Want elke keer als je er voor kiest het éne te doen, kies je er ook voor het andere te laten. Dat offer je op.

Soms zijn offers lastiger, bijvoorbeeld als we op korte termijn iets zouden willen maar we weten dat dat op lange termijn bijvoorbeeld slecht is voor onze gezondheid. Dan moet je de korte termijn opofferen aan de lange termijn. En als we in een relatie met iemand leven dan kunnen we ook niet altijd doen wat we zelf willen. We offeren onze eigen voorkeuren dan op voor het welzijn van ons huishouden, ons gezin, onze familie, onze gemeenschap.  

En we voelen aan, hoe groter, belangrijker de gemeenschap waar we ons voor inzetten, des te hoger het offer dat van ons gevraagd wordt. Probeer je dan ons voor te stellen: wat vraagt het om een relatie met God te onderhouden? Als we ongefilterd voor God zouden staan, dan zouden we gelijk opbranden. (“Niemand kan mij zien en leven” Exodus 33:20). In het Oude Testament geeft God ons een offer-filter, om Hem toch te kunnen benaderen, en ons te leren wat het vraagt om in gemeenschap met God te leven.

Bloed is leven, en leven is heilig want alle leven komt van God.

Nu hoor ik mensen wel eens zeggen, dat Oude Testament dan, met al die offers, dat is toch onhygiënisch en onvriendelijk en niet naar onze cultuurnormen. Het is bloederig (bah!) en niet diervriendelijk! We vinden het vies, dat bloed van bokken en schapen. Sowieso zijn we afkerig geworden van bloed. We leven in een klinische samenleving waarin veel ongemak en pijn weggestopt worden. We kunnen er ook niet zo goed meer tegen. Uit het oog, uit het hart. Zo werkt dat vaak.

Maar daarmee zijn we ook vervreemd van een aantal waarheden. Namelijk dat leven met God levensoffers vraagt, omdat niks hoger is dan de gemeenschap met God.

Bloed, in de Bijbel, nooit zomaar een vloeistof. Voor de mensen uit de Bijbel is het bloed het leven zelf. Het is meer dan een symbool. Bloed is de vloeibare levenskracht die door ons lichaam gaat. En omdat alle leven van God komt is het bloed heilig. Je mag niet zomaar bloed vergieten, en er zijn ook allemaal rituele verboden rond bloed. Volgens de Joodse voedselwetten mag je bloed niet eten en niet drinken. Dat komt niet omdat men een hekel heeft aan bloedworst maar omdat men eindeloos ontzag heeft voor waar bloed voor staat. Bloed is leven, en leven is heilig want alle leven komt van God. Enkel leven opent de weg naar het leven met God. Elke keer als er een vrucht van de aarde, of een levend dier, een duif, bok, schaap of stier wordt geofferd wordt die les ons ingeprent.

Alleen God kan de deur naar zichzelf ontsluiten. Enkel een mens kan een offer brengen dat die deur open maakt.

Enkel door het offer van het leven – waarmee we Gods geschenk aan Hem teruggeven – opent de weg naar boven zich. Die gave ligt niet vanzelfsprekend in ons bereik. Mensen die hun leven offeren voor het grotere goed zijn zeer zeldzaam, en je kan het ook maar één maal doen. En mensenoffers brengen is een gruwel voor God, iets afschuwelijks dat hij nooit onbestraft laat. Want zoals het leven heilig is, zo is het mensenleven – de mens is immers beeld van God – en enkel wat de mens uit liefde doet heeft waarde (1 Korinthen 13)

We zitten dus gevangen in een paradox, en we moeten dwars door die paradox heen om de enige weg te leren zien. Alleen het offer van het leven opent de weg naar God. De tempeloffers leren ons die les, maar zijn niet zelf de opening naar God. We kunnen geen mensenoffers brengen om die deur open te breken, en wij mensen kunnen onszelf niet blijvend opofferen voor anderen. Niks wat wij doen kan die deur duurzaam open houden. Wij kunnen geen oplossing forceren.

Alleen God kan de deur naar zichzelf ontsluiten. Enkel een mens kan een offer brengen dat die deur open maakt. Enkel iemand die God én mens is kan dat levensoffer brengen.

Elke keer als wij eucharistie vieren zijn wij werkelijk bij dat offer van Jezus Christus, nemen wij werkelijk deel aan dat offer. 

Zoals de oude offerdienst een les was die ons moest voorbereiden op de werkelijkheid, zo is de eucharistie een gedachtenis (“memorial”). De offerdienst is een klaslokaal, het kijkt vooruit naar wat komen gaat, de eucharistie is een gedachtenis, het kijkt terug naar Goede Vrijdag en Pasen en stelt het zo tegenwoordig. In de Bijbel is tijd geen stroom die maar voorbijgaat, een opeenvolging van jaren, dagen, uren. Tijd is altijd verbonden aan een concreet moment, een concrete gebeurtenis. Een gedachtenis is dus nooit een vervagende herinnering aan iets van ver weg. Als de eucharistie alleen zou gaan om wat wij herinnering (“remembrance”) noemden, dan was er geen hoop. Geen enkele herdenking is bestand tegen de vergeetachtigheid van mensen en samenlevingen. Zelfs de herinnering aan dat grote nationale trauma van ’40-’45 slijt makkelijk weg, nu dat beter uitkomt. Nee, de zuiver historische herinnering aan een groot offer, gaat ons niet redden. Als het daarom draaide zou de deur naar God langzaam maar zeker weer dichtvallen.    

Nee, de Bijbel laat ons wat anders zien: Elke keer als wij eucharistie vieren zijn wij werkelijk bij dat offer van Jezus Christus, nemen wij werkelijk deel aan dat offer. Zijn wij bij het Laatste Avondmaal, en is Jezus is in het Laatste Avondmaal werkelijk bij ons. Zoals Hij zich meedeelde aan de leerlingen, zo deelt Hij zich mee aan ons. Zoals Hij zich aan hen gaf, zo geeft Hij zich aan ons. Het volledige, eenmalige offer aan het Kruis, de unieke onherhaalbare Verrijzenis wordt zo telkens weer tegenwoordig gesteld, in het hier-en-nu-geplaatst: elke keer als wij samen eucharistie vieren, samen komen rond de tafel van de Heer, is hij bij ons, is Hij in ons.

Eerst en eenmalig door het Bloed, daarna, tot aan de jongste dag, bloedeloos hernomen, vandaag en alle dagen, in Brood en Wijn, zijn Lichaam en Bloed, ons Heilig Sacrament, onze sleutel tot het leven.

Amen.

Bovenstaande boodschap is afkomstig van priester Jan-Jaap van Peperstraten en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. Klik hier om de website van Jan-Jaap van Peperstraten te bezoeken.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Europees Parlement roept op tot betere bescherming christenen in Syrië

Het Europees Parlement heeft donderdag met grote meerderheid ingestemd met een gezamenlijke resolutie van vijf fracties waarmee de overgangsregering van Syrië wordt opgeroepen christenen en andere (religieuze) minderheden beter te beschermen. SGP-Eur

Pakistan
Nieuws

Ter dood veroordeelde christen in Pakistan na 23 jaar vrijgesproken

Na meer dan twee decennia gevangenschap is de Pakistaanse katholiek Anwar Kenneth onlangs vrijgesproken van blasfemie door het Hooggerechtshof van Pakistan. De man, die kampt met mentale problemen, zat sinds 2001 vast op beschuldiging van godslasteri

Kerk
Nieuws

Grote Duitse kerken verliezen enorme aantallen leden

Het aantal Duitsers dat lid is van de twee grote kerken in het land daalt drastisch. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die dinsdag door de Duitse nieuwsdienst Idea werden gepubliceerd. Vooral in het oosten daalt het aantal mensen dat lid is van een kerk

Israe
Nieuws

SGP Staphorst spreekt steun uit aan Israël: "Woord 'genocide' is misplaatst en ongepast"

De SGP in Staphorst heeft in de gemeenteraad een statement afgegeven waarin men morele steun uitspreekt aan Israël, de inwoners van Israël en Joodse Nederlanders. “Het gebruik van het woord genocide en de eenzijdige veroordeling van Israël door Neder

Regenboogzebrapad
Nieuws

Engelse christen spant rechtszaak tegen gemeente aan vanwege regenboogzebrapad

Een christelijke vrouw uit het Engelse Camden, Blessing Olubanjo, spant een rechtszaak aan tegen haar gemeente. Aanleiding daarvoor is een zebrapad in de kleuren van de regenboogvlag. Volgens Olubanjo is het zebrapad een politiek statement dat haar r

Ds. D. Breure
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. D. Breure

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. D. Breure. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Ds. Breure is sinds november 2020 verbonden aan d

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant over mensen die zelfmoord plegen: "Laat het oordeel aan God over"

Als iemand zelfmoord pleegt, hebben we als christenen soms al heel snel ons oordeel klaar. Maar volgens ds. K. Hoefnagel is het helemaal niet aan ons om in zo'n geval te oordelen, dat stelde hij onlangs in een preek. De christelijke gereformeerde eme

Amir Tsarfati
Column

Israël tart elke logica: God is geen mythe

Er is ‘iets’ met Israël wat politici en opiniemakers ongemakkelijk maakt. En het is niet wat ze zeggen dat het is. Zij wijzen naar politiek, nederzettingen, grenzen en oorlogen. Maar graaf onder die uitgesproken verontwaardiging en je zult iets diepe

Meerartikelen

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen werden vervuld met Gods Geest

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

PKN-dominees
Nieuws

PKN-predikanten doorbreken met statement stilzwijgen over Gaza

Een groeiende groep predikanten binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) wil niet langer zwijgen over het geweld in Gaza. In een statement roepen zij hun kerk op tot een heldere, morele stellingname tegen het Israëlische optreden in de Palestij

Jan Schreuder
Interview

Jan Schreuder kwam niet in een rolstoel terecht: “God heeft mij genezen”

“Het maakt mij niet uit of iemand wel of niet naar de kerk gaat. Ik vertel aan iedereen dat God mij heeft genezen.” Jan Schreuder, gepensioneerd magazijnmedewerker, ontving zo’n tien jaar geleden een bovennatuurlijk wonder dat zijn leven voorgoed ver

Oude kerk zwaar beschadigd
Nieuws

Joodse kolonisten vallen christelijk dorp op Westelijke Jordaanoever aan

De kerkleiders van Taybeh, het laatste christelijke dorp op de Westelijke Jordaanoever, luiden de noodklok na herhaalde aanvallen die door Joodse kolonisten zouden zijn uitgevoerd. Afgelopen maandag werden een eeuwenoude kerk en een christelijke begr

PVV-leider Geert Wilders
Interview

Grote onrust in Zwolle door komst azc: christenen uit de wijk reageren

Vanaf 2027 krijgt de Zwolse wijk Stadshagen een azc. Maandag stemde de gemeenteraad met ruime meerderheid voor. Niet iedereen is blij met de komst van het azc dat aan 400 mensen plek moet bieden. Honderden Zwollenaren protesteerden - in aanwezigheid

pakistan
Nieuws

Pakistaanse rechter weigert voogdij over christelijk meisje aan moslimontvoerder

Een Pakistaanse rechter heeft de voogdij over een 14-jarig christelijk meisje geweigerd aan de volwassen moslimman die haar ontvoerde, dwong zich te bekeren tot de islam en met haar trouwde. De rechtbank concludeerde dat ze minderjarig was en verklaa

Tom
Nieuws

Zeeuwse politieke partij tegen komst Frontrunners: "We komen toch lekker naar Zeeland"

Frontrunners Ministries breidt uit. De kerk maakte afgelopen periode bekend in zowel Zeeland als Eindhoven een nieuwe kerk te starten. In Zeeland is daar de nodige commotie over ontstaan. De Zeeuwse afdeling van GroenLinks/PvdA wil dat de provincie z

syrie
Nieuws

VS schrapt terreurstatus HTS in Syrië; grote zorgen christenen

De Verenigde Staten hebben de terreurstatus van de islamistische militie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ingetrokken. Die beslissing komt zeven maanden nadat de groep het Syrische regime van Bashar al-Assad omverwierp en de macht greep in Damascus. Christ

prof. dr. Wim Verboom
Nieuws

Prof. dr. Wim Verboom (82) overleden

Op maandag 7 juli 2025 is prof. dr. Wim Verboom op 82-jarige leeftijd overleden. Met zijn heengaan verliest de kerk in Nederland een theoloog die decennialang stem gaf aan het hart van de gereformeerde traditie: de troost van het evangelie in de Heid

Eucharistie
Nieuws

Episcopaalse priester in gelijk gesteld na communievasten uit protest tegen racisme

Een kerkelijke rechtbank van de Episcopaalse Kerk in de Verenigde Staten heeft priester B. Cayce Ramey in het gelijkgesteld. Hij werd eerder door zijn bisdom in Virginia berispt omdat hij bewust geen heilige communie meer uitdeelde — uit protest tege

Baylor University
Nieuws

Christelijke universiteit ontvangt ruim vijf ton om LHBTI-acceptatie in kerken te bevorderen

De christelijke Baylor University in Texas ligt onder vuur nadat de school bekendmaakte een subsidie van bijna 650.000 dollar (circa 554.500 euro) heeft ontvangen van de progressieve Baugh Foundation. Het geld is bedoeld voor een onderzoek dat moet b

Archeoloog
Nieuws

Nieuwe vondsten versterken bewijs voor Bijbelse locatie van Kana

Een team van archeologen heeft nieuwe bewijzen gevonden die erop wijzen dat Jezus Zijn eerste wonder verrichtte in het dorp Khirbet Qana, en niet op de traditionele plek Kafr Kanna. Het gaat om de bekende gebeurtenis waarbij Jezus water in wijn veran