‘Coronaminister’ Hugo de Jonge zei tijdens één van zijn vele persconferenties: ‘Verspreid het Woord en niet het virus.’ Dit laat toch zien dat de coronabeperkingen niet bedoeld waren om de verkondiging van het evangelie dwars te zitten?
“Hier en daar wordt geroepen dat de maatregelen zijn genomen om de kerken dwars te zitten. Dat is onterecht! Net als bioscopen, horeca en voetbalstadions hebben wij als kerken logischerwijs met beperkingen te maken. Aan de andere kant: ‘verspreid het Woord en niet het virus’ een mooie oneliner, maar hoe doen we dat als de kerken zo goed als dicht zijn? Voor de gemeente is het juist wezenlijk om fysiek bij elkaar te komen.”

Daarvoor zijn de livestreams toch in het leven geroepen?
“We mogen dankbaar gebruikmaken van de middelen die er nu zijn, maar het blijft een noodoplossing. Fysiek samenkomen wordt in de Bijbel voortdurend gestimuleerd. Men kwam samen in de tempel en in huizen. Het geloof werd tijdens het begin van de crisis letterlijk achter de voordeur beleefd, maar de gemeenschap werd duidelijk gemist. Natuurlijk is het fijn dat het kan, maar laten we niet doen alsof online diensten op hetzelfde niveau als fysieke diensten staan.”

Prof. dr. Arnold Huijgen wees in een recente column op controledrang en verbraving. Hij stelt dat de kerken ten opzichte van de overheid te volgzaam zijn. Eerder zei u bij de Reformatorische Omroep hetzelfde. Ik denk dan: er is in deze crisis toch geen alternatief door bijvoorbeeld de maatregelen te negeren?
“De overheid is over ons gesteld als Gods dienares. Ik constateer dat er veel goede dingen zijn gedaan om het coronavirus in te dammen. Daar kun je alleen maar met waardering naar kijken. Maar op een bepaald ogenblik zijn onze grondrechten wel aangetast en ingeperkt, wat ook door juristen is benadrukt.”

Uitslag verwijst naar Daniël. “Hij kreeg in Babel ook overheidswetten opgelegd. Denk aan de voedselwetten. Maar op een gegeven moment maakte Daniël duidelijk dat die wetgeving in strijd was met wat de Heere van hem vraagt. Laten wij leren van die houding door onszelf de vraag te stellen: mag de overheid zo sterk de bewegingsruimte van de kerk aantasten dat mensen langere tijd niet naar de kerk kunnen gaan?”

Verliest u daarmee niet de geest van de coronamaatregelen uit het oog? De regering geeft de maatregelen om onze gezondheid, ook van kerkgangers, te beschermen. Dat is toch wel een verschil met de mensen die regeerden in de tijd van Daniël?
“Dat is de vraag. De voedselwetten waar Daniël mee te maken kreeg kwamen ook voort uit goede bedoelingen. Als het gaat om de overheidsmaatregelen: na de acute beginfase werd steeds meer duidelijk dat het virus voor bepaalde groepen gevaarlijk is, zoals ouderen of mensen met onderliggend lijden. Vandaar dat er op een bepaald ogenblik door de overheid steeds meer ruimte werd gegeven om het ‘gewone’ leven weer op te pakken, terwijl dat in de kerken relatief laat op gang kwam en met maximaal dertig mensen bleven samenkomen. In die fase ging de overheid mijns inziens te ver en vond ik dat de kerken moesten opstaan en hun eigen verantwoordelijkheid te nemen.”

Deze maand herhaalde premier Rutte zijn oproep aan kerken om niet te zingen. Wat vindt u van zijn advies?
“In onze kerk zingen we gewoon. Wel zingen we vier of vijf versjes in plaats van acht. Dat doen we inmiddels al zo’n dertien weken en nog altijd is er niets ernstigs gebeurd. Maar wat ik nog belangrijker vind: mag een overheid binnen de verantwoordelijkheden van een kerkenraad treden door zelfs in te grijpen in de liturgie, waarvan zingen een wezenlijk onderdeel is? Zo’n ontwikkeling baart mij zorgen.

Ik vind het geen toeval dat de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema de huurbaas van Hillsong Amsterdam op het matje heeft geroepen. Ik zie een lijn naar de coronamaatregelen. De voorzitters van de Veiligheidsregio’s hebben hun toenemende invloed in coronatijd gebruikt om het aantal kerkgangers te beperken en het inrichten van de kerkdiensten. Blijkbaar heeft Halsema nu het gevoel dat ze ook iets te zeggen heeft over het beleid van een kerk. Nee, ik zal onze overheid niet vergelijken met Iran of Noord-Korea. Maar op de achtergrond proberen bestuurders kerkelijk beleid te sturen en dat vind ik een kwalijke ontwikkeling.”

Vergaande overheidsmaatregelen zijn tijdelijk. De kans is groot dat we binnen een jaar over een vaccin beschikken. Op de lange termijn hebben de coronabeperkingen voor kerken dan toch geen ernstige gevolgen?
“Als het vaccin er is, roept dat ook weer nieuwe vragen op: kan een overheid een vaccinatie verplichten? Hebben kerken de volledige ruimte, ook als er mensen onder hen zijn met principiële bezwaren tegen vaccinatie? Ik promoot geen complottheorieën, maar vind wel dat we scherp moeten blijven. Heiligt het doel alle middelen en zijn de middelen die genomen worden proportioneel?”

De Urker dominee verwijst naar een begrafenis die hij eind maart leidde elders in het land. “Er mochten niet meer dan dertig mensen aanwezig zijn. Niet alle kleinkinderen konden erbij zijn. Op een gegeven moment kwamen er onaangekondigd twee extra kleinkinderen. ‘De menselijkheid moet het winnen’, zeiden de begrafenisondernemer en ik tegen elkaar. Om die reden hebben we de kleinkinderen toegelaten. Ook in deze crisis moet het niet zo zijn dat regels in alle dingen de doorslag geven waardoor de menselijkheid verdwijnt. Maatregelen zijn goed, maar moeten wel redelijk blijven.”

Dankzij de grootte van uw kerkgebouw is het mogelijk dat er in uw kerk op zondag zo’n 300 mensen bij elkaar komen. Bent u tevreden zoals het nu gaat of wenst u nog meer versoepelingen?
“Zoals het nu gaat ben ik dankbaar. Op een bepaald ogenblik komt wel de vraag boven tafel wanneer de behoefte aan fysieke nabijheid meer nadruk krijgt dan de huidige 1,5 meter afstandsregel. Die distantie mag niet het nieuwe normaal worden. Op het moment dat het virus afneemt heeft de overheid de taak om die moeilijke afweging te maken. Maar zover zijn we nog niet. Op dit moment neemt het aantal coronabesmettingen toe en dan moeten we ons gezonde verstand gebruiken in plaats van maatregelen versoepelen.”

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor cvandaag Premium

Je las net een gratis cvandaag Premium artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand