Een bijzonder en verwarrend Kerstavontuur in Jeruzalem

Column 22 december 2023 5 minuten Marijn Burkunk
Marijn Burkunk

Lang geleden, toen ik nog jong was en al behoorlijk bedorven, was ik rond de Kerst in Jeruzalem. Op Kerstavond leek het me wel wat om naar Bethlehem te wandelen. Veel wist ik nog niet van het christelijk geloof, maar Jezus vond ik een uniek mens, die radicaal voor echte liefde en rechtvaardigheid ging. Een inspirerend voorbeeld. Zodoende... Het was een afstandje van een kleine tien kilometer. Nog maar een jaar eerder waren zowel Oost-Jeruzalem als Bethlehem door Israƫl veroverd. Dus geen onoverkomelijke grensperikelen.

Het was best fris, maar met een Palestijnse doek om mijn hoofd en een warme jas aan was het een comfortabele wandeling. Het was aardedonker en dankzij een stralende sterrenhemel was de weg maar net te volgen. Na een goed uur lopen door het heuvelland werden in de verte de twinkelende lichtjes van Bethlehem zichtbaar. En naarmate ik verder liep, klonk steeds duidelijker een Kerstkoor dat prachtige liederen zong. De sprookjesachtige Kerstbeleving kon niet meer stuk. Toen ik het stadje naderde werd ik plotseling besprongen door IsraĆ«lische soldaten. Ze pakten me stevig beet, want vanwege mijn hoofdtooi werd ik voor een Palestijnse terrorist aangezien. Weg euforie... Gelukkig was het misverstand snel opgelost en kon ik mijn ā€œpelgrimstochtā€ enigszins ontgoocheld vervolgen.

Ik had een nogal gewijde voorstelling van hetgeen ik in Bethlehem zou aantreffen. Op het kerkplein was echter een menigte verzameld, die uitbundig de verjaardag van Jezus vierde. Zoals dat op verjaardagen gaat; met de nodige spiritualiƫn en vrolijke stemverheffingen. Grote speakers op palen deden hun best om nog iets van de kerkelijke Kerstviering over de schare uit te storten, maar dat bleek niet erg stichtelijk te werken. Wat een contrast met de stilte van het heuvelland met in de verte die ijle hemelse klanken en de denkbeeldige herders in het veld...

Aan dat plein staan twee kerken zusterlijk naast elkaar; een Rooms-Katholieke en een Koptische. De Koptische kerk is duidelijk een stuk ouder en die ging ik binnen. De toegang is een smalle poort waardoor je alleen gebukt en zonder veel bagage kan binnenkomen. Dat is de kerk met in de kelder een soort nis, waar Jezus geboren zou zijn. De kerk was zeer sober ingericht met mooie ronde pilaren, gedempt licht en geen kerkbanken. Ook het altaar-gedeelte was eenvoudig en er was helemaal niemand. De Kopten vieren immers pas op 7 januari de verjaardag van Jezus. Wel klonk door een dikke deur naar de rooms-katholieke buurkerk vaag het geluid van een plechtige eredienst. Na in alle rust de geboorteplek van Jezus bewonderd te hebben installeerde ik mij in de kerkruimte tegen een pilaar.

Plotseling knalde de deur naar de rooms-katholieke kerk open en voorafgegaan door een aantal priesters in vol ornaat daalde een flinke stoet af naar de geboorte-kelder. Met de nodige rituelen werden daar de liturgische plichten gepleegd, waarna de stoet ijlings weer naar het rooms-katholieke domein vertrok. De weldadige stilte nam weer bezit van de ruimte. Na enige tijd kwamen Koptische monniken de kerk binnen. Ze deden hun laatste dagelijkse rituelen en vertrokken weer. Een van hen kwam naar mij toe voor een praatje. Ik mocht er blijven slapen en hij regelde een matje voor me om op te liggen. Na een heerlijke nachtrust in die oeroude kerk werd ik 's morgens vroeg gewekt door de eerste dagelijkse rituelen van de monniken. Met een ervaring rijker ging ik op pad; terug naar Jeruzalem.

Af en toe heb ik dit Kerstavontuur als het ware herbeleefd en er vaak over nagedacht. Bracht het mij dichter bij Jezus? Niet echt. Het was ook wel verwarrend. Dat contrast tussen het uitbundige verjaardagsfeest op het plein en de kerkelijke plechtigheden. Later zag ik dat als het scherpe onderscheid tussen ā€œde wereldā€ en ā€œde gelovigenā€. Maar al een tijd vermoed ik, dat het pleinfeest een stuk oprechter was dan de door vrome lieden opgevoerde Kerstmis in het heiligdom. Het zou wel eens kunnen dat er helemaal niet zo'n strakke scheidslijn loopt tussen de Gemeente en de ā€œbuitenstaandersā€. De engelen zongen immers ā€œEre zij God in de hoogste hemelen, en vrede op aarde, in de mensen een welbehagen.ā€ 

Ik lees dan: alle mensen (Lucas 2). Er waren echter schriftgeleerden, die zich niet voor konden stellen dat alle mensen een vreugde kunnen/mogen beleven aan Kerstfeest en er van maakten: ... in de mensen des welbehagens. Oftewel de mensen, in wie God een welbehagen heeft. God is toch echt veel royaler met zijn zegenstromen. Hij laat immers de zon schijnen op alle mensen. Op braveriken ĆØn slechteriken.

Diep van binnen beleven de meeste westerse mensen iets, als Kerst er aan komt. Ze worden vaak vriendelijker, zachtaardiger, vrijgeviger. Kerst is voor gelovigen en ongelovigen een feest van gemeenschap; met familie en vrienden. Mensen die er alleen voor staan ervaren dan juist extra hun eenzaamheid. En wat is een kerstboom toch een mooie metafoor! Letterlijk betekent het: Christusboom. En is de Christusboom niet de boom des levens? De kleurige ballen in de lichtgevende boom als overvloedige vruchten voor hongerige zielen, die sinds Jezus’ offer weer van die boom mogen eten. En heel belangrijk; een echte Kerstboom heeft geen aardkluit, maar staat op een houten kruis gespijkerd. Boven in de boom vaak een ster of een piek, die naar de Hoge wijst. Als de spitse piek op menige kerk uit de reformatie. Hoezo een heidens feest? Kan zijn, maar God is in staat om ook heidense feesten tot een christelijke metafoor te maken.

Jazeker, mensen die Jezus nog niet kennen zullen Kerst vieren op een wijze die gelovigen op z'n zachts gezegd profaan vinden. Maar zou God er niet op uit zijn om alle mensen uit alle culturen iets van zijn Vreugde te laten proeven? Ook wij hebben die opdracht. Toch?

Een betekenisvol Kerstfeest toegewenst.

Dit artikel is afkomstig van Marijn Burkunk, oprichter van Oasis Trails. In een Spaans dorpje, aan het pelgrimspad naar Santiago de Compostela, runt de Oasis Trails gemeenschap een kleine herberg. Het is een gemeenschap van gelovigen, die de gasten zowel praktisch als geestelijk met Jezus, het Levende Woord, in contact wil brengen. Heel praktisch en betrokken, op een manier die bij de gasten past. Lees hier meer over de Oasis Trails.

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Donald Trump
Nieuws

Amerikaanse kerkleiders spreken zich fel uit tegen wetsvoorstel Trump: ā€œOnmenselijkā€

Een groep katholieke bisschoppen en evangelische Latino-leiders spreekt zich fel uit tegen het wetsvoorstel van president Donald Trump, bekend als de 'One Big Beautiful Bill'. Zij waarschuwen dat het plan - dat asiel in Amerika flink moet terugdringe

Ds. M. H. Bil
Nieuws

Ds. M. H. Bil aanvaardt beroep uit Veenendaal en verlaat Dodewaard

De hervormde gemeente te Veenendaal mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. M. H. Bil heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In de Sionskerk volgt Bil ds. P. Hoogendam op die vorig jaar vanwege gezondheidsredenen vervroegd met emeritaat gin

Ds. A. A. Egas
Video

Ds. Egas ontving van de koster een bijzonder verzoek: "Kan het een plekje in de kerk krijgen?"

Onlangs ontving ds. A. A. Egas een bijzonder verzoek van de koster van de gemeente waaraan hij verbonden is. De koster toonde de CGK-predikant uit Damwoude een mooie ingelijste plaat waarop de brede en de smalle weg te zien is. Egas werd gevraagd of

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Gods Geest: "Hij wil dat we op Jezus gaan lijken"

Als we Jezus als onze Zaligmaker kennen, mogen we ook weten dat de Geest in ons wil werken. Op het moment dat de Geest in ons werkt, zal Hij ons van binnenuit veranderen zodat we steeds meer op Jezus gaan lijken. Dat vertelde spreker Wilkin van de Ka

Samen Geloven
Interview

Deze kerk in Waddinxveen ziet interculturele contacten als verrijking

Nederland verbubbelt, blijkt uit onderzoek van het CBS. "Dat is ƩƩn van onze redenen om het verkenningstraject van Samen Geloven aan te gaan", vertelt Jeroen van Gent, pastoraal ouderling van wijkgemeente De Rank in Waddinxveen. "We dachten: laten we

Indonesie
Nieuws

Tientallen christelijke jongeren in Indonesiƫ aangevallen door moslims: "Dit is puur christenfobie"

Wat begon als een vredige christelijke jongerenretraite eindigde vrijdag 27 juni in religieus geweld. In het Indonesische dorp Tangkil, in West-Java, werd een groep van 36 christelijke jongeren door een woedende menigte van ongeveer 200 moslims verja

GroenGelovig
Persbericht

GroenGelovig 2025 op zaterdag 18 oktober in De Basiliek in Veenendaal

Op zaterdag 18 oktober vindt in De Basiliek in Veenendaal GroenGelovig 2025 plaats. Het evenement is een initiatief van Tearfund en wil mensen motiveren en handelingsperspectief geven om hun leven en hun omgeving eerlijker en rechtvaardiger te maken.

Syrie
Nieuws

Kerkleider haalt uit naar Syrische president tijdens begrafenis slachtoffers bomaanslag

De Grieks-orthodoxe patriarch van Antiochiƫ, Johannes (X) Yazigi, heeft zich fel uitgesproken tegen de Syrische regering na de dodelijke aanslag op een kerk in Damascus. Tijdens een emotionele uitvaartdienst in de Kerk van het Heilig Kruis legde hij

Meerartikelen

Jacobs
Column

Hoe steeds meer Joodse activiteiten geen doorgang meer vinden in Nederland

Opperrabbijn Jacobs verbaasde zich tijdens zijn bezoek aan Belgrado over de vrijheid voor Joden. De synagoge aldaar hoefde niet beveiligd te worden. Dat is in Nederland weer anders. Sterker nog, hij vertelt in zijn nieuwe dagboek hoe steeds meer Jood

Ds. Bram Hofland
Column

Een pijnlijke les: preken doe je altijd eerst voor jezelf

Een preek is altijd eerst voor jezelf. Dit is een waarheid als een koe. Onlangs maakte ik het heel concreet mee dat ik de vruchten van mijn prekenserie over de vrucht van de Geest kon meten bij mijzelf. Al jaren ben ik trots autobezitter, probeer hem

Dr. Steven Paas
Opinie

Theologische verheffing van Israƫl is en blijft riskant

In tegenstelling tot wat Bjorn Lous beweert, bevatten mijn artikelen (zie o.a. mijn eerdere reactie op Bjorn) geen persoonlijke aanvallen, geen verdediging van een superieure ā€˜religie’, geen karikaturale of onredelijke eisen aan Joden en geen uitwerk

Tyler Blevins
Getuigenis

Bekende Amerikaanse gamer: "Mijn band met Jezus wordt steeds sterker"

De bekende Amerikaanse gamer en livestreamer Tyler Blevins, wereldwijd bekend onder zijn online naam Ninja, laat zich steeds openlijker uit over zijn christelijk geloof. Tijdens een recente livestream op Twitch vertelde hij dat hij en zijn vrouw Jess

Babette van Drunen
Interview

Babette verloor haar vader, maar vond de Vader terug: ā€œIk geloof dat ik lang heimwee hadā€

We leerden haar kennen als de vrije geest uit B&B Vol Liefde, een jonge vrouw op zoek naar heling en liefde. Maar achter die ogenschijnlijke vrijheid ging diepe gebrokenheid schuil. Babette van Drunen zocht haar herstel jarenlang in de New Age, tot z

Mordechai Klimer
Interview

Joodse Messiasbelijder over grenzen aan naastenliefde: "Bidden we soms ook voor de duivel?"

Mordechai Klimer is een Messiasbelijdende Jood, geboren in Israƫl als zoon van Holocaustoverlevenden. Hij draagt een boodschap met zich mee die even ongemakkelijk als hoopvol is: over herstel, over verzoening, en over de rol van Israƫl in Gods plan.

Jurjen ten Brinke
Video

God voelt ver weg: hoe nu verder? Bekende christenen reageren

Het is een vraag die we misschien allemaal wel eens stellen: hoe kom ik dichter bij God als ik mij ver bij Hem vandaan voel? Die vraag legden we onlangs onder meer voor aan SDOK-woordvoerder Richard Groenenboom, ds. Kees van Velzen, EO-presentator Ju

priester
Nieuws

Zorgen in Nicaraguaanse kerk: priester verdwijnt na arrestatie

De Nicaraguaanse priester Pedro Abelardo MƩndez PƩrez is sinds 19 juni spoorloos, nadat hij samen met zijn chauffeur werd gearresteerd door de politie. MƩndez verdween na het leiden van een eucharistieviering in Granada. Dit roept ernstige zorgen op

Noord-Korea
Nieuws

Christenen aangehouden na poging om Bijbels naar Noord-Korea te sturen

Zes Amerikaanse christenen zijn door de Zuid-Koreaanse autoriteiten gearresteerd nadat ze probeerden 1.600 plastic flessen gevuld met Bijbels naar Noord-Korea te sturen via zee. De flessen bevatten miniatuur-Bijbeltjes, USB-sticks, geld en rijst. Dat

Christelijk zomerkamp
Nieuws

Christelijk zomerkamp in Colorado mag blijven bestaan: ā€˜Overheid mag geloof niet straffen’

Het christelijk zomerkamp IdRaHaJe uit Colorado mag blijven bestaan. Vanwege een nieuwe genderwet van de staat riskeerde het zomerkamp namelijk haar deuren te moeten sluiten. Dit werd echter via een rechtszaak voorkomen. Het zomerkamp blijft de ruimt

Ds. V. S. van der Meer
Video

HHK-predikant wijst op grote verschillen tussen rivaliserende voetbalclubs en de kerk

"De kerk is geen clubje, zoals bij het voetbal waar de ƩƩn zegt: 'Ik ben voor Feyenoord' en de ander: 'Ik ben voor Ajax of PSV'. De kerk is het lichaam van Christus", aldus ds. V. S. van der Meer. De hersteld hervormde predikant wees in een recente p

U.S. Customs and Border Protection
Nieuws

Iraanse christenen gearresteerd door immigratiediensten in Los Angeles

Pastor Ara Torosian van Cornerstone Church in West Los Angeles slaat alarm nadat vijf leden van zijn Iraanse gemeente zijn gearresteerd door Amerikaanse immigratiediensten. Onder de arrestanten zijn een gezin met een 3-jarig kind en een echtpaar dat