Een bijzonder en verwarrend Kerstavontuur in Jeruzalem

Column 22 december 2023 5 minuten Marijn Burkunk
Marijn Burkunk

Lang geleden, toen ik nog jong was en al behoorlijk bedorven, was ik rond de Kerst in Jeruzalem. Op Kerstavond leek het me wel wat om naar Bethlehem te wandelen. Veel wist ik nog niet van het christelijk geloof, maar Jezus vond ik een uniek mens, die radicaal voor echte liefde en rechtvaardigheid ging. Een inspirerend voorbeeld. Zodoende... Het was een afstandje van een kleine tien kilometer. Nog maar een jaar eerder waren zowel Oost-Jeruzalem als Bethlehem door Israël veroverd. Dus geen onoverkomelijke grensperikelen.

Het was best fris, maar met een Palestijnse doek om mijn hoofd en een warme jas aan was het een comfortabele wandeling. Het was aardedonker en dankzij een stralende sterrenhemel was de weg maar net te volgen. Na een goed uur lopen door het heuvelland werden in de verte de twinkelende lichtjes van Bethlehem zichtbaar. En naarmate ik verder liep, klonk steeds duidelijker een Kerstkoor dat prachtige liederen zong. De sprookjesachtige Kerstbeleving kon niet meer stuk. Toen ik het stadje naderde werd ik plotseling besprongen door Israëlische soldaten. Ze pakten me stevig beet, want vanwege mijn hoofdtooi werd ik voor een Palestijnse terrorist aangezien. Weg euforie... Gelukkig was het misverstand snel opgelost en kon ik mijn “pelgrimstocht” enigszins ontgoocheld vervolgen.

Ik had een nogal gewijde voorstelling van hetgeen ik in Bethlehem zou aantreffen. Op het kerkplein was echter een menigte verzameld, die uitbundig de verjaardag van Jezus vierde. Zoals dat op verjaardagen gaat; met de nodige spiritualiën en vrolijke stemverheffingen. Grote speakers op palen deden hun best om nog iets van de kerkelijke Kerstviering over de schare uit te storten, maar dat bleek niet erg stichtelijk te werken. Wat een contrast met de stilte van het heuvelland met in de verte die ijle hemelse klanken en de denkbeeldige herders in het veld...

Aan dat plein staan twee kerken zusterlijk naast elkaar; een Rooms-Katholieke en een Koptische. De Koptische kerk is duidelijk een stuk ouder en die ging ik binnen. De toegang is een smalle poort waardoor je alleen gebukt en zonder veel bagage kan binnenkomen. Dat is de kerk met in de kelder een soort nis, waar Jezus geboren zou zijn. De kerk was zeer sober ingericht met mooie ronde pilaren, gedempt licht en geen kerkbanken. Ook het altaar-gedeelte was eenvoudig en er was helemaal niemand. De Kopten vieren immers pas op 7 januari de verjaardag van Jezus. Wel klonk door een dikke deur naar de rooms-katholieke buurkerk vaag het geluid van een plechtige eredienst. Na in alle rust de geboorteplek van Jezus bewonderd te hebben installeerde ik mij in de kerkruimte tegen een pilaar.

Plotseling knalde de deur naar de rooms-katholieke kerk open en voorafgegaan door een aantal priesters in vol ornaat daalde een flinke stoet af naar de geboorte-kelder. Met de nodige rituelen werden daar de liturgische plichten gepleegd, waarna de stoet ijlings weer naar het rooms-katholieke domein vertrok. De weldadige stilte nam weer bezit van de ruimte. Na enige tijd kwamen Koptische monniken de kerk binnen. Ze deden hun laatste dagelijkse rituelen en vertrokken weer. Een van hen kwam naar mij toe voor een praatje. Ik mocht er blijven slapen en hij regelde een matje voor me om op te liggen. Na een heerlijke nachtrust in die oeroude kerk werd ik 's morgens vroeg gewekt door de eerste dagelijkse rituelen van de monniken. Met een ervaring rijker ging ik op pad; terug naar Jeruzalem.

Af en toe heb ik dit Kerstavontuur als het ware herbeleefd en er vaak over nagedacht. Bracht het mij dichter bij Jezus? Niet echt. Het was ook wel verwarrend. Dat contrast tussen het uitbundige verjaardagsfeest op het plein en de kerkelijke plechtigheden. Later zag ik dat als het scherpe onderscheid tussen “de wereld” en “de gelovigen”. Maar al een tijd vermoed ik, dat het pleinfeest een stuk oprechter was dan de door vrome lieden opgevoerde Kerstmis in het heiligdom. Het zou wel eens kunnen dat er helemaal niet zo'n strakke scheidslijn loopt tussen de Gemeente en de “buitenstaanders”. De engelen zongen immers “Ere zij God in de hoogste hemelen, en vrede op aarde, in de mensen een welbehagen.” 

Ik lees dan: alle mensen (Lucas 2). Er waren echter schriftgeleerden, die zich niet voor konden stellen dat alle mensen een vreugde kunnen/mogen beleven aan Kerstfeest en er van maakten: ... in de mensen des welbehagens. Oftewel de mensen, in wie God een welbehagen heeft. God is toch echt veel royaler met zijn zegenstromen. Hij laat immers de zon schijnen op alle mensen. Op braveriken èn slechteriken.

Diep van binnen beleven de meeste westerse mensen iets, als Kerst er aan komt. Ze worden vaak vriendelijker, zachtaardiger, vrijgeviger. Kerst is voor gelovigen en ongelovigen een feest van gemeenschap; met familie en vrienden. Mensen die er alleen voor staan ervaren dan juist extra hun eenzaamheid. En wat is een kerstboom toch een mooie metafoor! Letterlijk betekent het: Christusboom. En is de Christusboom niet de boom des levens? De kleurige ballen in de lichtgevende boom als overvloedige vruchten voor hongerige zielen, die sinds Jezus’ offer weer van die boom mogen eten. En heel belangrijk; een echte Kerstboom heeft geen aardkluit, maar staat op een houten kruis gespijkerd. Boven in de boom vaak een ster of een piek, die naar de Hoge wijst. Als de spitse piek op menige kerk uit de reformatie. Hoezo een heidens feest? Kan zijn, maar God is in staat om ook heidense feesten tot een christelijke metafoor te maken.

Jazeker, mensen die Jezus nog niet kennen zullen Kerst vieren op een wijze die gelovigen op z'n zachts gezegd profaan vinden. Maar zou God er niet op uit zijn om alle mensen uit alle culturen iets van zijn Vreugde te laten proeven? Ook wij hebben die opdracht. Toch?

Een betekenisvol Kerstfeest toegewenst.

Dit artikel is afkomstig van Marijn Burkunk, oprichter van Oasis Trails. In een Spaans dorpje, aan het pelgrimspad naar Santiago de Compostela, runt de Oasis Trails gemeenschap een kleine herberg. Het is een gemeenschap van gelovigen, die de gasten zowel praktisch als geestelijk met Jezus, het Levende Woord, in contact wil brengen. Heel praktisch en betrokken, op een manier die bij de gasten past. Lees hier meer over de Oasis Trails.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Europees Parlement roept op tot betere bescherming christenen in Syrië

Het Europees Parlement heeft donderdag met grote meerderheid ingestemd met een gezamenlijke resolutie van vijf fracties waarmee de overgangsregering van Syrië wordt opgeroepen christenen en andere (religieuze) minderheden beter te beschermen. SGP-Eur

Pakistan
Nieuws

Ter dood veroordeelde christen in Pakistan na 23 jaar vrijgesproken

Na meer dan twee decennia gevangenschap is de Pakistaanse katholiek Anwar Kenneth onlangs vrijgesproken van blasfemie door het Hooggerechtshof van Pakistan. De man, die kampt met mentale problemen, zat sinds 2001 vast op beschuldiging van godslasteri

Kerk
Nieuws

Grote Duitse kerken verliezen enorme aantallen leden

Het aantal Duitsers dat lid is van de twee grote kerken in het land daalt drastisch. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die dinsdag door de Duitse nieuwsdienst Idea werden gepubliceerd. Vooral in het oosten daalt het aantal mensen dat lid is van een kerk

Israe
Nieuws

SGP Staphorst spreekt steun uit aan Israël: "Woord 'genocide' is misplaatst en ongepast"

De SGP in Staphorst heeft in de gemeenteraad een statement afgegeven waarin men morele steun uitspreekt aan Israël, de inwoners van Israël en Joodse Nederlanders. “Het gebruik van het woord genocide en de eenzijdige veroordeling van Israël door Neder

Regenboogzebrapad
Nieuws

Engelse christen spant rechtszaak tegen gemeente aan vanwege regenboogzebrapad

Een christelijke vrouw uit het Engelse Camden, Blessing Olubanjo, spant een rechtszaak aan tegen haar gemeente. Aanleiding daarvoor is een zebrapad in de kleuren van de regenboogvlag. Volgens Olubanjo is het zebrapad een politiek statement dat haar r

Ds. D. Breure
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. D. Breure

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. D. Breure. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Ds. Breure is sinds november 2020 verbonden aan d

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant over mensen die zelfmoord plegen: "Laat het oordeel aan God over"

Als iemand zelfmoord pleegt, hebben we als christenen soms al heel snel ons oordeel klaar. Maar volgens ds. K. Hoefnagel is het helemaal niet aan ons om in zo'n geval te oordelen, dat stelde hij onlangs in een preek. De christelijke gereformeerde eme

Amir Tsarfati
Column

Israël tart elke logica: God is geen mythe

Er is ‘iets’ met Israël wat politici en opiniemakers ongemakkelijk maakt. En het is niet wat ze zeggen dat het is. Zij wijzen naar politiek, nederzettingen, grenzen en oorlogen. Maar graaf onder die uitgesproken verontwaardiging en je zult iets diepe

Meerartikelen

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen werden vervuld met Gods Geest

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

PKN-dominees
Nieuws

PKN-predikanten doorbreken met statement stilzwijgen over Gaza

Een groeiende groep predikanten binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) wil niet langer zwijgen over het geweld in Gaza. In een statement roepen zij hun kerk op tot een heldere, morele stellingname tegen het Israëlische optreden in de Palestij

Jan Schreuder
Interview

Jan Schreuder kwam niet in een rolstoel terecht: “God heeft mij genezen”

“Het maakt mij niet uit of iemand wel of niet naar de kerk gaat. Ik vertel aan iedereen dat God mij heeft genezen.” Jan Schreuder, gepensioneerd magazijnmedewerker, ontving zo’n tien jaar geleden een bovennatuurlijk wonder dat zijn leven voorgoed ver

Oude kerk zwaar beschadigd
Nieuws

Joodse kolonisten vallen christelijk dorp op Westelijke Jordaanoever aan

De kerkleiders van Taybeh, het laatste christelijke dorp op de Westelijke Jordaanoever, luiden de noodklok na herhaalde aanvallen die door Joodse kolonisten zouden zijn uitgevoerd. Afgelopen maandag werden een eeuwenoude kerk en een christelijke begr

PVV-leider Geert Wilders
Interview

Grote onrust in Zwolle door komst azc: christenen uit de wijk reageren

Vanaf 2027 krijgt de Zwolse wijk Stadshagen een azc. Maandag stemde de gemeenteraad met ruime meerderheid voor. Niet iedereen is blij met de komst van het azc dat aan 400 mensen plek moet bieden. Honderden Zwollenaren protesteerden - in aanwezigheid

pakistan
Nieuws

Pakistaanse rechter weigert voogdij over christelijk meisje aan moslimontvoerder

Een Pakistaanse rechter heeft de voogdij over een 14-jarig christelijk meisje geweigerd aan de volwassen moslimman die haar ontvoerde, dwong zich te bekeren tot de islam en met haar trouwde. De rechtbank concludeerde dat ze minderjarig was en verklaa

Tom
Nieuws

Zeeuwse politieke partij tegen komst Frontrunners: "We komen toch lekker naar Zeeland"

Frontrunners Ministries breidt uit. De kerk maakte afgelopen periode bekend in zowel Zeeland als Eindhoven een nieuwe kerk te starten. In Zeeland is daar de nodige commotie over ontstaan. De Zeeuwse afdeling van GroenLinks/PvdA wil dat de provincie z

syrie
Nieuws

VS schrapt terreurstatus HTS in Syrië; grote zorgen christenen

De Verenigde Staten hebben de terreurstatus van de islamistische militie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ingetrokken. Die beslissing komt zeven maanden nadat de groep het Syrische regime van Bashar al-Assad omverwierp en de macht greep in Damascus. Christ

prof. dr. Wim Verboom
Nieuws

Prof. dr. Wim Verboom (82) overleden

Op maandag 7 juli 2025 is prof. dr. Wim Verboom op 82-jarige leeftijd overleden. Met zijn heengaan verliest de kerk in Nederland een theoloog die decennialang stem gaf aan het hart van de gereformeerde traditie: de troost van het evangelie in de Heid

Eucharistie
Nieuws

Episcopaalse priester in gelijk gesteld na communievasten uit protest tegen racisme

Een kerkelijke rechtbank van de Episcopaalse Kerk in de Verenigde Staten heeft priester B. Cayce Ramey in het gelijkgesteld. Hij werd eerder door zijn bisdom in Virginia berispt omdat hij bewust geen heilige communie meer uitdeelde — uit protest tege

Baylor University
Nieuws

Christelijke universiteit ontvangt ruim vijf ton om LHBTI-acceptatie in kerken te bevorderen

De christelijke Baylor University in Texas ligt onder vuur nadat de school bekendmaakte een subsidie van bijna 650.000 dollar (circa 554.500 euro) heeft ontvangen van de progressieve Baugh Foundation. Het geld is bedoeld voor een onderzoek dat moet b

Archeoloog
Nieuws

Nieuwe vondsten versterken bewijs voor Bijbelse locatie van Kana

Een team van archeologen heeft nieuwe bewijzen gevonden die erop wijzen dat Jezus Zijn eerste wonder verrichtte in het dorp Khirbet Qana, en niet op de traditionele plek Kafr Kanna. Het gaat om de bekende gebeurtenis waarbij Jezus water in wijn veran