Moeilijke Bijbelteksten: Is er verband tussen de wereld en Jakobs familie?

God 27 november 2020 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de hongersnood in het beloofde Land en Jozefs aanpak ervan in Egypte.

Na de dood van de aartsvader Izak was Jakob, zijn zoon, de nieuwe patriarch geworden. Hij verbleef bij Hebron (Gn 37:14). Maar er was spanning in het gezin in verband met Jakobs zoon Jozef. Jakob hield het meest van hem, omdat hij een van de laatkomertjes was (30:25). Maar Jozef vertelde Jakob ook over al het kwaad dat zijn oudere broers uithaalden. Zijn broers haatten hem.

Misdaden van Jakobs zonen
Het werd nog erger toen Jozef tot tweemaal toe profetische dromen kreeg over het gezin, waaruit afgeleidt zou kunnen worden dat hij zijn vader als patriarch zou opvolgen. Daarom haatte zijn broers hem nog meer vanuit jaloezie. Toen Jozef eens zijn broers opzocht terwijl zij het kleinvee van hun vader aan het weiden waren, besloten zij hem te doden (broedermoord; 37:18). Zo was het gesteld met Jakobs zonen. Juda kwam toen met het plan om Jozef te verkopen om zo tenminste nog aan hem te kunnen verdienen. De eerste misdaden van Jakobs zonen, met uitzondering van Ruben, de eerstgeborene (37:18, 29). Zo gebeurde het dat Jozef als slaaf in Egypte belandde.

Toen Jakobs zonen terugkeerde naar het kamp van hun vader, vroeg hij waar Jozef was. Ze lieten hun vader de kleding van Jozef zien dat ze eerder met bloed van een geitenbok hadden besmeurd. Ze zeiden het zo gevonden te hebben in het veld en deden vermoeden dat Jozef verscheurd was door een wild dier. Weer een misdaad van Jakobs zonen. Jakob ging in diepe rouw en kon door niemand worden getroost. De sfeer in het kamp van Jakob was helemaal omgeslagen.

Verval van Juda
Juda, de kandidaat patriarch, verliet zijn vader en ging bij de Kanaänieten wonen. Huwde een Kanaänitische vrouw en kreeg een gezin (38:1). Weer een misdaad van een van Jakobs zonen. De eerstgeborene zoon van Juda wekte Gods toorn op zodat Hij hem doodde. Hetzelfde deed God met zijn tweede zoon, omdat ook hij een misdadiger was. Juda ging daarna hoereren, waardoor hij opgescheept kwam te zitten met kinderen van zijn eigen hoererij. Zo diep was het verval van Juda.

Tegenstrijdigheid?
Izak had Jakob van Godswege de belofte gegeven voor een gezegend verblijf in het beloofde Land (27:28-29). Alleen Jakob had vanaf het moment van komst in dat Land problemen gekend. Het begon met de verkrachting van zijn dochter Dina in Salem (Gn 34:1-2), waardoor hij angstig wegvluchtte. Daarna was zijn geliefde vrouw Rachel gestorven in de bevalling van Benjamin vlakbij Bethlehem (35:19). Nadat hij zich gevestigd had bij Hebron was Jozef van hem weggenomen.

Toch staat nergens dat het Jakob ontbrak aan de basisbehoeften (27:28). Ook was het gevaar van Ezau geweken en leefde Jakob blijkbaar in vrede met de Kanaänieten. Het feit dat Jakob en niet Ezau op de plaats van zijn voorvaderlijke kampplaats bij Hebron woonde maakte hem patriarch (voortzetter van de nalatenschap van Abraham; 27:29).

Ook overkwam Jakobs zonen precies wat Izaks belofte stelde. Alleen dan negatief. Vervloekt zou zijn, ieder die Jakob zou vervloeken (vergelijk 12:3). De misdaden van Jakobs zonen waren zeker een vervloeking van hun vader en daardoor werden zij daarmee getroffen. Maar niemand, Jakob niet en geen van zijn familieleden, vatte dit echter zo op.

Hongersnood in alle landen
Omdat de vervloeking jaren lang niet werd omgekeerd in zegen aan Jakob, kwam het van kwaad tot erger. Zo zelfs, dat in alle landen een hongersnood uitbrak (41:54) met Kanaän (Jakobs zonen) als het epicentrum (Hnd 7:11). Opmerkelijk genoeg had één zoon van Jakob, Jozef, dit geopenbaard gekregen tijdens zijn gevangenschap in Egypte (de dromen van de Farao kwamen van God).

Het bleek Jozef die de vervloeking zou omkeren in zegen aan Jakob en, zoals Izak had beloofd, werd hij daardoor gezegend. Alleen opnieuw had Jakob en geen van zijn familieleden daar weet van. Maar, zoals altijd, had ook iedereen die met Jozef te maken had deel aan de zegen die God hem gaf. Jozef kwam met een strategisch/tactisch plan. In dit geval heel het land Egypte en de omringende landen die voedsel in Egypte kwamen kopen.

Vloek in zegen omgekeerd
Ook Jakobs zonen, maar zonder Benjamin, kwamen naar Egypte omdat het de enige plaats was waar nog voedsel te koop was (42:3-4). Blijkbaar had Juda dus weer contact gezocht met zijn familie door de hongersnood. In Egypte aangekomen bij Jozef, die ze niet herkende, werd de profetische droom van Jozef deels vervuld (37:7); al zijn broers knielden aan zijn voeten en bogen zich voor hem neer (42:6).

Ze kregen voedsel, maar de hongersnood bleef zeven jaar aanhouden. Ze moesten dus opnieuw naar Egypte om voedsel te halen (43:1-2). Maar ditmaal trad Juda ook op om zijn vader Jakob te zegenen. Hij zou borg staan voor zijn jongste zoon Benjamin die ditmaal mee zou gaan naar Egypte (43:9; 44:32-34). Voor de tweede keer in Egypte aangekomen bij Jozef werd de profetische droom van Jozef verder vervuld (43:28; 44:14).

Dan openbaart Jozef zich aan zijn broers, bij wie de doodsangst om het hart sloeg om de misdaden die ze hem aangedaan hadden. Maar Jozef wilde de vloek keren in zegen en verzoende zich met zijn broers en liet ook zijn vader en de rest van de familie naar Egypte komen. Zij zouden er heel lang in welvaart leven. Daarmee werd de profetische droom van Jozef volledig vervuld (37:9; 46:29). Alleen kon hij Jakob niet opvolgen als patriarch, want hij was eigendom van de Farao. Die had Jozef aangesteld als tactisch/operationeel bestuurder. Hij was Egyptenaar geworden en was daardoor buiten de Hebreeuwse familie van Jakob komen te staan. Vandaar dat Jakob zijn twee zonen Efraim en Manasse adopteerde (48:5), waardoor Jozefs nalatenschap in zijn familie geborgd zou zijn.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Yasin
Video

Yasin ruilde de islam in voor het christendom: "Jezus verscheen aan mij in een droom"

Jarenlang bad Yasin (schuilnaam) uit Irak: “God, als U echt bent, geef me dan een teken.” Hij had een goedlopend bedrijf en was actief betrokken bij de moskee. Alles leek Yasin op orde te hebben. Toch bleef er een diepe innerlijke onrust die hem niet

Ds. W. van Klinken
Video

HHK-predikant merkt op dat dominees het steeds moeilijker vinden om voor Israël te bidden

De oorlog tussen Israël en Hamas zorgt voor verdeeldheid binnen de kerk. Waar veel christenen zich vanwege de Joodse wortels van de Bijbel met Israël verbonden voelen, zijn er ook christenen die zich achter de Palestijnen scharen. HHK-predikant W. va

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over de Heilige Geest: "Hij wil een intieme relatie met jou"

"Toen jij opnieuw geboren werd, kwam de Heilige Geest ook in jou wonen. De Heilige Geest verlangt ernaar om een intieme relatie met jou te hebben. Neem dus de tijd om de stem van de Goede Herder te leren kennen", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieu

Elvis E
Levensverhaal

Topmuzikant Elvis E groeide op als prins in Nigeria: "God betekent alles voor mij"

Elvis E heeft een bijzonder levensverhaal en vertelde daar afgelopen zondag uitgebreid over bij Hour of Power.  De musicus groeide op in Nigeria en werd geboren als prins. Hij kende daar rijkdom en armoede. God betekent alles in zijn leven. "Waar ik

Jacobs
Column

Ik wil geen tijd meer besteden aan kwaadwillende en suggestieve vragenstellers

Wat hij ervan vindt dat er in Gaza concentratiekampen zijn gevonden. Die vraag kreeg opperrabbijn Jacobs voorgelegd door een journalist. Het leidt in zijn nieuwe onderstaande dagboek tot de conclusie dat het beter is om geen tijd te besteden aan kwaa

euthanasie
Opinie

De dood als medisch instrument? De schrijnende praktijk van euthanasie

Discussies over euthanasie zijn nog altijd in volle gang. Euthanasiecijfers blijven stijgen, inclusief als het gaat om euthanasie bij psychisch lijden, iets wat in het bijzonder controversieel is. Op maandag 16 juni verdedigde NSC een voorstel om eut

Chris Stoffer
Persbericht

Chris Stoffer gekozen tot lijsttrekker SGP

Na een voordracht door het partijbestuur op 17 juni, is Chris Stoffer afgelopen vrijdag met een ruime meerderheid van 97 procent van de stemmen gekozen tot lijsttrekker van de SGP voor de Tweede Kamerverkiezingen. Het aantal van 329 afgevaardigden va

Iran
Nieuws

Zwaardere vervolging van christenen in Iran na oorlog met Israël en VS

Het recente conflict met Israël en de Verenigde Staten heeft de situatie voor christenen en andere minderheden in Iran drastisch verslechterd. De laatste weken arresteerde het regime honderden mensen. Ten minste tien personen zijn inmiddels geëxecute

Meerartikelen

India
Nieuws

Christenen in India aangevallen tijdens kerkdienst: "De Heere Jezus is onze krachtbron"

Een gewelddadige aanval op een christelijke kerkdienst in het dorp Borsi, in de Indiase deelstaat Chhattisgarh, zorgt voor angst onder christenen in de bewuste regio. Gewapende hindoe-extremisten vielen op zondag 8 juni de samenkomst van de onafhanke

Cvandaag podcast
Podcast

Cvandaag podcast: vooruitblik op pro-Palestijns PKN-protest

Aanstaande dinsdag staan tientallen predikanten, kerkelijk werkers en leden van de Protestantse Kerk (PKN) in Utrecht op de stoep van het dienstencentrum van hun kerk. Zij roepen de PKN op zich duidelijker uit te spreken tegen het Israëlische optrede

Pride-vlaggen
Nieuws

Christenen reageren fel op Pride-vlaggen in Londen: "Eeuwige straf volgt"

De jaarlijkse regenboogvlaggen op Regent Street, een van de bekendste straten in Londen, zorgen opnieuw voor onrust. Meer dan driehonderd Progress Pride-vlaggen werden geplaatst in aanloop naar de Pride-optocht op zaterdag. Burgemeester Sadiq Khan st

Ds. A. Simons
Video

Waaraan kan je merken dat je vervuld bent met de Heilige Geest? Ds. Simons antwoordt

Het Pinksterfeest ligt alweer even achter ons. Christenen herdenken tijdens dit feest de uitstorting van de Heilige Geest. De Heilige Geest, die vaak ook als de Trooster wordt omschreven, kwam als Plaatsvervanger van de Heere Jezus op aarde. Maar waa

Overstromingen Texas
Nieuws

10 meisjes en begeleider vermist na dodelijke overstroming bij christelijk zomerkamp in Texas

De situatie rond het christelijke meisjeskamp Camp Mystic blijft ernstig. Tien meisjes en één begeleider zijn nog steeds vermist nadat hevige overstromingen afgelopen vrijdag het kamp en de omliggende gebieden in de Texas Hill Country troffen. Plotse

Aanbidden in de kerk
Verdieping

Hoe reageren we op de groeiende interesse in het christelijk geloof?

Jarenlang werden we in Nederland geconfronteerd met sombere berichten over religie en kerkbezoek. Rapporten voorspelden een gestaag uitstervende kerk, maar opeens horen we overal om ons heen kleine, hoopvolle signalen van groei. In de afgelopen jaren

Christendom.nl
Nieuws

Waar gaat Romeinen 9 écht over? Bekijk dit videofragment

Wat bedoelde Paulus écht in Romeinen 9? Gaat dit hoofdstuk over de vraag of christenen hun redding kunnen verliezen of zit er iets heel anders achter zijn woorden? In deze video duiken christenen diep in de context en boodschap van Romeinen 9 en late

ZERA worship
Persbericht

Dagtickets beschikbaar voor ZERA worship festival 2025

Deze zomer organiseert ZERA worship het ZERA worship festival. Een uniek evenement van 50 uur non-stop aanbidding, van donderdag 14 tot en met zaterdag 16 augustus 2025 in Maarsbergen (Utrecht). Ervaar de kracht van aanbidding met onder andere Martin

Aden Friedman en Cara Friedman
Getuigenis

Van breuk naar verzoening: hoe een orthodox-joodse vader Jesjoea vond

De vader van Aden Friedman hield van zijn familie, van zijn tradities en van God. Hij was een trotse Jood, toegewijd aan zijn geloof en geworteld in de geschiedenis van zijn volk. Voor hem betekende het Jood-zijn alles. Dat zijn zoon Aden op een dag

Dr. Bert Loonstra
Opinie

In de CGK spelen broeders met heilig vuur

In Rijnsburg kwamen onlangs 71 van de 181 Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) bijeen om zich te bezinnen op de toekomst van het samen kerk zijn. Een belangrijke voorbeslissing was door de uitnodigende kerkenraad van Rijnsburg al genomen. Alleen k

Jeffrey Schipper
Hoofdredactioneel commentaar

Geef pro-Palestijnse PKN-dominees voordeel van de twijfel

Wie zijn die mensen? Dit vroeg ik mij af toen vorige maand 150.000 mensen naar het Malieveld trokken. Een duidelijk signaal aan het demissionaire kabinet-Schoof om actie te ondernemen ten opzichte van de vermeende oorlogsmisdaden van Israël. Deze wee

King of Kings Community Jerusalem
Positief nieuws

Messiasbelijdende Joden komen weer bijeen in Jeruzalem: "God is de Bewaarder van Israël"

Na de twaalfdaagse oorlog tussen Israël en Iran is er een wapenstilstand. De Messiasbelijdende gemeente King of Kings Community Jerusalem (KKCJ) kwam vorige week voor het eerst weer fysiek bijeen in het hart van Jeruzalem. “Het is een wonder van God