Open brief aan alle reformatorische kerken in verwarrende coronatijd

God 29 oktober 2020 Conny Luchtenburg-van Cappellen
Conny Luchtenburg-van Cappellen

In de afgelopen jaren publiceerde Conny Luchtenburg-van Cappellen rondom Hervormingsdag twee open brieven aan de reformatorische kerken. In dit bewogen jaar waarin het coronavirus ons leven op een totaal ander (zij)spoor zette, neemt zij ons voorafgaand aan Hervormingsdag mee van Rotterdam via de Biblebelt naar de omgeving Utrecht. Om terug- en vooruit te kijken, toekomstmuziek te horen en stil te staan bij blijvende Troost in leven en sterven.

Eens in de zoveel tijd drink ik koffie met Odette. Zij is een onkerkelijke vriendin van mij. Vroeger had ik naast vriendinnen van kerk en school, ook al veel kinderen om mij heen die ā€˜nergens aan deden’. Onderaan de Van Brienenoordbrug, in dat Rotterdamse dorpje Kralingse Veer, woonden veel mensen die niet (meer) kerkelijk waren. Er gingen er nog wel wat naar de Laankerk; de gereformeerde kerk op wieltjes, zoals mijn familie dat noemde. En bij ons aan de overkant in de Oud Gereformeerde Gemeente zaten mijn oma, twee oud-tantes en nog een handjevol zoekende mensen.

De dominee preekte dat je geen wereldse vriendschappen moest aangaan. Vaak lag ik wakker van een knagend schuldgevoel, want ik had de Heere God Ʃn mijn Rotterdammers juist zo lief.

Saamhorigheid ondanks de verschillen
De ontkerkelijking kreeg in de jaren ā€˜70 steeds meer vat op Kralingse Veer. De christelijke dorpsschool had in de loop van de jaren langzaam maar zeker steeds meer aan christelijke identiteit ingeboet. In die tijd vertrokken veel kerkelijke families. Daar groeiden de kerken en reformatorische scholen en versterkte de Biblebelt-strook. Als jongste kinderen bezochten mijn zus en ik, op verzoek van de kerkenraad, de reformatorische school in Capelle West. Ons gezin was daar ook lid van de kerk. Maar verhuizen wilden we niet. Ondanks dat we als ƩƩn van de weinige kerkelijke gezinnen achterbleven, voelden we ons er thuis. Er was acceptatie en we waren gewoon Rotterdammers onder elkaar. Grote saamhorigheid ondanks de verschillen. Het komt er alleen soms wat ā€˜rot’ uit, want bij ons passen eigenlijk geen woorden maar daden.

Toch naar de Biblebelt
Zo kreeg ik als kind automatisch vrienden die niet gelovig waren. De dominee preekte dat je geen wereldse vriendschappen moest aangaan, want als God een mens bekeerde dan ging je de wereldse begeerlijkheden haten. Zolang ik met deze vrienden omging kon ik dus geen kind van God zijn, was mijn stille conclusie. Vaak lag ik wakker van een knagend schuldgevoel, want ik had de Heere God Ć©n mijn Rotterdammers juist zo lief. Op m’n 14e verhuisde ons gezin dan toch naar een plaats bij familie op de Biblebelt en moest ik mijn lieve vrienden achterlaten.

Als mijn man en ik met onze kinderen terugkomen in onze geboorteplaats, dan genieten wij enorm. Waar ik me vroeger nog weleens geneerde voor mijn mentaliteit, zo houden onze kinderen juist van dat normale. Jullie praten met mensen die je nog nooit gezien hebt alsof je ze al jĆ”ren kent, zeiden ze. Reacties zoals: ā€˜Zo is het meissie! Ff een bakkie? Moet je nou is hore joh. Ken die niet uitkijke dan? ’t Hebbie nou gedaan? Dóes normaal man. Ja toch, niet dan?’ Als ik in de metro richting Rotterdam zit, waan ik me in vroeger tijden waar eenvoudig leven heel gewoon was. Daar mocht ik van mijn ouders zijn, wie ik was: gewoon mijzelf (je eigen), dat is namelijk leuk zat.

Het Godsbeeld van Odette is zo puur en eerlijk. Zij die geen enkele kennis heeft van kerksystemen, kerkorde en dogmatiek, is voor mij een voorbeeld van Godsvertrouwen.

Odette
Het koffiemoment met Odette in mijn huidige woonplaats, is mij daarom misschien Ć©xtra dierbaar (en sinds coronatijd nog meer). Ze is zonder Bijbel opgegroeid, maar heeft in de loop van haar leven toch een bepaald Godsbesef opgebouwd. Zij is mede tot geloof gekomen door een aantal gewone ontmoetingen. Zo kruisten onze paden elkaar via mijn werk, dat van een gemeentelid in een speeltuintje in haar wijk en via haar eigen werk was daar een evangelische oude dame. Op een winkelcentrum kreeg zij van onze kerk een Bijbel en kinderbijbel uitgereikt. ā€˜Ik kreeg ze helemaal gratis en het waren zulke lieve mensen’, zei ze verwonderd. Voor mij persoonlijk was deze werking van de Heere God in haar leven een intense bemoediging. Het bevestigde dat God zelf doorgaat met Zijn werk in mensenlevens en dat Hij hiervoor verschillende menselijke kracht en mogelijkheden wilt gebruiken. Het bevestigde dat wij een oneindig grote God hebben die niet alleen keurige kerkmensen zalig maakt, maar juist vol ontferming neerziet naar Zijn geschapen wereld.

Door God gegeven
Regelmatig moet ik na een gesprek of appje figuurlijk haar voeten wassen en bedenk ik mij, dat zij het misschien wel meer dan ik bij het rechte eind heeft. Het Godsbeeld van Odette is zo puur en eerlijk. Zij die geen enkele kennis heeft van kerksystemen, kerkorde en dogmatiek, is voor mij een voorbeeld van Godsvertrouwen. Ze ziet de stap naar een kerk (nog) niet zitten. ā€˜Ik kan er niks bij hebben in mijn leven’, zegt ze dan. ā€˜Het is al zo overvol.’ En ik denk stilletjes: welke kerk zou ik je gunnen? Binnen welke kerkmuren is je mooie eenvoudige vertrouwen op God veilig? Bij welke groep raak je niet overspoeld door overtuigingen, strikte dogmatiek en het vele móeten? Toch vertrouw ik er inmiddels op dat Hij alles op Zijn tijd geeft. Ik luister en we delen elkaars zorgen en de zorgen die we hebben over de wereld om ons heen. We kletsen zomaar over van alles en nog wat. MƩƩr hoeven we er niet van te maken, want we voelen beiden: dit contact is ons door God gegeven.

In Rotterdam sloten vanaf de jaren ’70 helaas veel kerken hun deuren of hebben gemeenten geen eigen predikant. De Theologische Hogeschool van de Gereformeerde Gemeenten staat echter nog altijd in het Rotterdamse centrum. Door corona werden kerkmuren noodgedwongen minder hoog. Het zegt ons voldoende dat een mens uiteindelijk niets te vertellen heeft. De hele wereld kan nu onze kerkdiensten (veelal) online meebeleven. Toch bestaat er in de praktijk van het leven nog een grote kloof; onze kerkeilanden liggen ver verwijderd van het vaste vaderland. De eenvoudige en begrijpelijke Bijbelse spreektaal en leefstijl is meer en meer vervangen door een geheel eigen beleving van Goddelijke zaken. Het is maar zeer de vraag of Luther dĆ”t destijds op Hervormingsdag bedoelde. Aanvankelijk het tegenovergestelde; zijn hervormingen moesten de Bijbel, dus (de genade van) God in de Heere Jezus, bereikbaar maken voor iedereen.

Wat blijft er van ons christen-zijn over nu de zondagse kerkgang minimaal is? Misschien is het de bedoeling dat we God en onze medemens eens op een andere manier geduldig dienen.

Nieuwe oproep
Daarom wil ik rondom Hervormingsdag met deze brief een nieuwe oproep doen tot zelfreflectie. Met vooral een liefdevol beroep op alle kerkleiders. Laten we de uitgangspunten van het kerk- en geloofsleven eenvoudiger houden en zien waar het echt om gaat. Het gaat er mij niet om dat we alle tradities overboord gooien. We mogen dankbaar zijn om zoveel goeds binnen onze kerken, maar van ons wordt een toegankelijke Bijbelse houding gevraagd. Wie waren wij de afgelopen jaren voor de wereld om ons heen en welk getuigenis geven wij van de Heere Jezus, óók in deze coronacrisis? Wat blijft er van ons christen-zijn over nu de zondagse kerkgang minimaal is? Misschien is het de bedoeling dat we God en onze medemens eens op een andere manier geduldig dienen. Soms zijn we zelfs als onderlinge kerken brúggen van elkaar verwijderd. Maar we hebben elkaar juist nodig in de heftigheid van dit leven. De Heere Jezus vraagt ons toch écht om elkaar te dienen en met die levenshouding de wereld voor Hem te winnen. We kunnen het onszelf niet permitteren om onze kostbare tijd te verspillen met discussies of vergaderingen over bijzaken. Rondom ziekte en de kille dood vallen menselijke stelligheden weg. Er blijft dus één hoofdvraag over: hebben we de blijvende Troost(er) en Toekomstverwachting in God en geven we dit, in woord & daad, blijmoedig door aan elkaar? DÔt maakt alles anders. Vooral een stuk geduldiger, hoop- en liefdevoller.

Dat de Heere God zelf doorgaat en mijn geboorteplaats niet losliet, dat bevestigt een inmiddels weer kleine levende kerk in Rotterdam-Kralingse Veer. De Oud Gereformeerde Gemeente van mijn oma is een Hersteld Hervormde kerk geworden die huist in de voormalige Gereformeerde Laankerk en waar elke zondag een gemeente samenkomt. Deze gemeente wil ook door middel van ā€œBrug 010ā€ een kerk voor de wijk zijn. En zo zie je overal in Rotterdam vergelijkbare initiatieven ontstaan. Zo bevestigt God des te meer dat Hij over Zijn eigen schepping waakt.

Toekomstmuziek
Deze achterliggende tijd liet mij ervaren dat we een zorgend God hebben die doet wat Hij beloofd. De God van de Bijbel is een Fundament in leven en sterven. Net voordat corona ons land in kwam, stierf mijn lieve moeder. Mijn computer speelt haar lievelingslied en ik zing hard mee: ā€˜Wat de toekomst brenge moge, mij geleidt des Heeren hand. Moedig sla ik dus de ogen. Naar het onbekende land’. Daarna klinkt dat prachtige lied van Sela en krijgen mijn tranen de vrije loop:

In de nacht van strijd en zorgen. Kijken wij naar U omhoog.
Biddend om een nieuwe morgen. Om een toekomst vol van hoop.
Ook al zijn er duizend vragen. Al begrijpen wij U niet.
U blijft ons met liefde dragen. U die alles overziet.
U heeft ons geluk voor ogen. Jezus heeft het ons gebracht.
Mens als wij, voor ons gebroken, in de allerzwartste nacht.
U geeft een toekomst vol van hoop, dat heeft U aan ons beloofd.
Niemand anders U alleen, leidt ons door dit leven heen.

Soms hoor je door al het aardse verdriet heen, de heerlijke tonen al van Hemelse toekomstmuziek. Een vaste burg is onze God; Hij is onze enige Troost in leven en sterven; de enige Hoop voor een wereld in verwarring en zorg. ā€˜Ja toch; niet dan’?

Zie ook:

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Donald Trump
Nieuws

Amerikaanse kerkleiders spreken zich fel uit tegen wetsvoorstel Trump: ā€œOnmenselijkā€

Een groep katholieke bisschoppen en evangelische Latino-leiders spreekt zich fel uit tegen het wetsvoorstel van president Donald Trump, bekend als de 'One Big Beautiful Bill'. Zij waarschuwen dat het plan - dat asiel in Amerika flink moet terugdringe

Ds. M. H. Bil
Nieuws

Ds. M. H. Bil aanvaardt beroep uit Veenendaal en verlaat Dodewaard

De hervormde gemeente te Veenendaal mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. M. H. Bil heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In de Sionskerk volgt Bil ds. P. Hoogendam op die vorig jaar vanwege gezondheidsredenen vervroegd met emeritaat gin

Ds. A. A. Egas
Video

Ds. Egas ontving van de koster een bijzonder verzoek: "Kan het een plekje in de kerk krijgen?"

Onlangs ontving ds. A. A. Egas een bijzonder verzoek van de koster van de gemeente waaraan hij verbonden is. De koster toonde de CGK-predikant uit Damwoude een mooie ingelijste plaat waarop de brede en de smalle weg te zien is. Egas werd gevraagd of

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Gods Geest: "Hij wil dat we op Jezus gaan lijken"

Als we Jezus als onze Zaligmaker kennen, mogen we ook weten dat de Geest in ons wil werken. Op het moment dat de Geest in ons werkt, zal Hij ons van binnenuit veranderen zodat we steeds meer op Jezus gaan lijken. Dat vertelde spreker Wilkin van de Ka

Samen Geloven
Interview

Deze kerk in Waddinxveen ziet interculturele contacten als verrijking

Nederland verbubbelt, blijkt uit onderzoek van het CBS. "Dat is ƩƩn van onze redenen om het verkenningstraject van Samen Geloven aan te gaan", vertelt Jeroen van Gent, pastoraal ouderling van wijkgemeente De Rank in Waddinxveen. "We dachten: laten we

Indonesie
Nieuws

Tientallen christelijke jongeren in Indonesiƫ aangevallen door moslims: "Dit is puur christenfobie"

Wat begon als een vredige christelijke jongerenretraite eindigde vrijdag 27 juni in religieus geweld. In het Indonesische dorp Tangkil, in West-Java, werd een groep van 36 christelijke jongeren door een woedende menigte van ongeveer 200 moslims verja

GroenGelovig
Persbericht

GroenGelovig 2025 op zaterdag 18 oktober in De Basiliek in Veenendaal

Op zaterdag 18 oktober vindt in De Basiliek in Veenendaal GroenGelovig 2025 plaats. Het evenement is een initiatief van Tearfund en wil mensen motiveren en handelingsperspectief geven om hun leven en hun omgeving eerlijker en rechtvaardiger te maken.

Syrie
Nieuws

Kerkleider haalt uit naar Syrische president tijdens begrafenis slachtoffers bomaanslag

De Grieks-orthodoxe patriarch van Antiochiƫ, Johannes (X) Yazigi, heeft zich fel uitgesproken tegen de Syrische regering na de dodelijke aanslag op een kerk in Damascus. Tijdens een emotionele uitvaartdienst in de Kerk van het Heilig Kruis legde hij

Meerartikelen

Jacobs
Column

Hoe steeds meer Joodse activiteiten geen doorgang meer vinden in Nederland

Opperrabbijn Jacobs verbaasde zich tijdens zijn bezoek aan Belgrado over de vrijheid voor Joden. De synagoge aldaar hoefde niet beveiligd te worden. Dat is in Nederland weer anders. Sterker nog, hij vertelt in zijn nieuwe dagboek hoe steeds meer Jood

Ds. Bram Hofland
Column

Een pijnlijke les: preken doe je altijd eerst voor jezelf

Een preek is altijd eerst voor jezelf. Dit is een waarheid als een koe. Onlangs maakte ik het heel concreet mee dat ik de vruchten van mijn prekenserie over de vrucht van de Geest kon meten bij mijzelf. Al jaren ben ik trots autobezitter, probeer hem

Dr. Steven Paas
Opinie

Theologische verheffing van Israƫl is en blijft riskant

In tegenstelling tot wat Bjorn Lous beweert, bevatten mijn artikelen (zie o.a. mijn eerdere reactie op Bjorn) geen persoonlijke aanvallen, geen verdediging van een superieure ā€˜religie’, geen karikaturale of onredelijke eisen aan Joden en geen uitwerk

Tyler Blevins
Getuigenis

Bekende Amerikaanse gamer: "Mijn band met Jezus wordt steeds sterker"

De bekende Amerikaanse gamer en livestreamer Tyler Blevins, wereldwijd bekend onder zijn online naam Ninja, laat zich steeds openlijker uit over zijn christelijk geloof. Tijdens een recente livestream op Twitch vertelde hij dat hij en zijn vrouw Jess

Babette van Drunen
Interview

Babette verloor haar vader, maar vond de Vader terug: ā€œIk geloof dat ik lang heimwee hadā€

We leerden haar kennen als de vrije geest uit B&B Vol Liefde, een jonge vrouw op zoek naar heling en liefde. Maar achter die ogenschijnlijke vrijheid ging diepe gebrokenheid schuil. Babette van Drunen zocht haar herstel jarenlang in de New Age, tot z

Mordechai Klimer
Interview

Joodse Messiasbelijder over grenzen aan naastenliefde: "Bidden we soms ook voor de duivel?"

Mordechai Klimer is een Messiasbelijdende Jood, geboren in Israƫl als zoon van Holocaustoverlevenden. Hij draagt een boodschap met zich mee die even ongemakkelijk als hoopvol is: over herstel, over verzoening, en over de rol van Israƫl in Gods plan.

Jurjen ten Brinke
Video

God voelt ver weg: hoe nu verder? Bekende christenen reageren

Het is een vraag die we misschien allemaal wel eens stellen: hoe kom ik dichter bij God als ik mij ver bij Hem vandaan voel? Die vraag legden we onlangs onder meer voor aan SDOK-woordvoerder Richard Groenenboom, ds. Kees van Velzen, EO-presentator Ju

priester
Nieuws

Zorgen in Nicaraguaanse kerk: priester verdwijnt na arrestatie

De Nicaraguaanse priester Pedro Abelardo MƩndez PƩrez is sinds 19 juni spoorloos, nadat hij samen met zijn chauffeur werd gearresteerd door de politie. MƩndez verdween na het leiden van een eucharistieviering in Granada. Dit roept ernstige zorgen op

Noord-Korea
Nieuws

Christenen aangehouden na poging om Bijbels naar Noord-Korea te sturen

Zes Amerikaanse christenen zijn door de Zuid-Koreaanse autoriteiten gearresteerd nadat ze probeerden 1.600 plastic flessen gevuld met Bijbels naar Noord-Korea te sturen via zee. De flessen bevatten miniatuur-Bijbeltjes, USB-sticks, geld en rijst. Dat

Christelijk zomerkamp
Nieuws

Christelijk zomerkamp in Colorado mag blijven bestaan: ā€˜Overheid mag geloof niet straffen’

Het christelijk zomerkamp IdRaHaJe uit Colorado mag blijven bestaan. Vanwege een nieuwe genderwet van de staat riskeerde het zomerkamp namelijk haar deuren te moeten sluiten. Dit werd echter via een rechtszaak voorkomen. Het zomerkamp blijft de ruimt

Ds. V. S. van der Meer
Video

HHK-predikant wijst op grote verschillen tussen rivaliserende voetbalclubs en de kerk

"De kerk is geen clubje, zoals bij het voetbal waar de ƩƩn zegt: 'Ik ben voor Feyenoord' en de ander: 'Ik ben voor Ajax of PSV'. De kerk is het lichaam van Christus", aldus ds. V. S. van der Meer. De hersteld hervormde predikant wees in een recente p

U.S. Customs and Border Protection
Nieuws

Iraanse christenen gearresteerd door immigratiediensten in Los Angeles

Pastor Ara Torosian van Cornerstone Church in West Los Angeles slaat alarm nadat vijf leden van zijn Iraanse gemeente zijn gearresteerd door Amerikaanse immigratiediensten. Onder de arrestanten zijn een gezin met een 3-jarig kind en een echtpaar dat