Hanna Wapenaar maakt nieuwe start op Ameland: "God voelt hier dichterbij dan in de stad"

Hanna Wapenaar werkte zeven jaar als straatpastor in Amsterdam, totdat ze begin dit jaar de drukte van de stad verruilde voor de rust en ruimte van Ameland. Een hele verandering. Ze is nu predikant op het Waddeneiland. "Het is hier zo weids en mooi. God voelt hier dichterbij dan in de stad.”
Het is een prachtige dag om het eiland te bezoeken. De zon schijnt en er staat een stevige, frisse wind. Echt eilandweer. Ik ontmoet Hanna op De Plaats, een pioniersplek in het dorpje Hollum. In deze knusse, verbouwde boerderij worden allerlei kerkelijke activiteiten georganiseerd: van inloopochtenden tot retraiteweekenden. Vanmorgen ontmoeten bewoners en gasten van het eiland elkaar aan de stamtafel.
Imposant
Als de activiteit is afgelopen, loopt Hanna mee naar buiten. Op een steenworp afstand ligt haar andere werkplek: de hervormde kerk. Een imposant gebouw dat al eeuwenlang de stormen op het eiland trotseert. Dankzij het hoge plafond en de grote ramen heeft het een schitterende lichtinval.
Wat trok je van Amsterdam naar Ameland?
Hanna: "Het werk van straatpastor is erg mooi. De mensen op straat hebben ook echt mijn hart. Maar soms is het ook heel verdrietig werk. Er zijn veel schrijnende situaties en het lijkt of de verharding in de maatschappij alleen maar toeneemt. Als straatpastor moet je het vooral uithouden met de ellende van de ander. Je kunt niet altijd meteen met oplossingen komen. Dan ga je soms voorbij aan waar de ander echt op zit te wachten. Die ingewikkeldheid, in combinatie met het werken met mensen op straat, houd je niet lang vol. Ik ben daardoor ook een tijdje overspannen geweest."
"Ook miste ik het om verbonden te zijn aan een opdracht. Ik was in dienst bij de diaconie en had geen biddende gemeenschap achter mij. Ik ging al weleens voor in een dienst en ik merkte dat ik graag weer wilde aansluiten bij een gemeenschap. Na zeven jaar had ik ook echt wel behoefte om weg te gaan uit Amsterdam. Weg van die drukte, waar de mensen letterlijk langs elkaar heen fietsen en waar alles op tijd moet. Na mijn studie ben ik drie jaar uitgezonden geweest naar Zuid-Afrika. Daar was een heel ander tijdsbesef. In Amsterdam stond mijn agenda op een gegeven moment zo vol dat ik pas na drie weken tijd had om even met een vriendin een pizza te eten. Toen dacht ik: Echt? Dit is belachelijk.”
Wat vinden de mensen ervan dat je uit Amsterdam komt?
"Dit is een eiland; de mensen hier doen alles op hun eigen manier. Sommigen kijken naar mij van: ‘O, je komt uit Amsterdam. Jij denkt dat je het ons allemaal even gaat vertellen.’ Het platteland tegenover de stad: dat is van alle tijden. Andere mensen zijn weer blij te horen dat ik ook op verschillende andere plekken op de wereld heb gewoond.
Een les die ik van het straatpastoraat heb geleerd is, hoe belangrijk het is om allereerst te zorgen dat mensen zich thuis voelen. En dat doe je niet door hele grootse, hippe evenementen te organiseren, maar juist door simpele dingen te doen als samen appelmoes maken.”
"Toen ik de vacature van predikant op Ameland zag, dacht ik: wat gaaf! De ene helft bestond uit kerkenwerk en pastoraat, de andere helft uit werkzaamheden rond de diaconale plek De Plaats. Ik houd enorm van de eredienst, de liturgie en ons rituele gedrag binnen de kerk, en om dat met zorg en aandacht te faciliteren. Maar ik houd ook heel erg van ‘kerk-zijn-door-de-week’. Je bent niet alleen dat ene uur op zondag kerk, je bent een gemeenschap, juist ook door de week. Dus dat betekent: zoeken naar manieren hoe je samen een levende gemeenschap vormt, in de kerk en naar buiten toe.”
Stenen
"Wat me tegenhield te solliciteren, is dat ik hbo-geschoold ben: ik heb niet de juiste papieren. Ik heb wel gymnasium gedaan en mijn eerste studiekeus was bouwkunde aan de TU in Delft. Want ik ben een doener: ik houd meer van de praktijk dan van de theorie. Zo mag ik graag tekenen en bouwen met legosteentjes. Maar ik heb óók een reflectieve kant. Ik denk graag na over waarom we doen wat we doen. Op een gegeven moment wist ik dat ik niet met bakstenen moest bouwen, maar met levende stenen, aan het koninkrijk van God, hier op aarde. Vandaar mijn uiteindelijke keuze voor de hbo-opleiding theologie.”
Maar je werkt hier nu toch als voorganger...
"Ja, uiteindelijk heb ik gewoon gebeld, en aangezien ik in Amsterdam ook al voorging - met goedkeuring van de plaatselijke kerkenraad - was er geen bezwaar. Ondertussen ben ik bezig het papierwerk op orde te krijgen. Deze verhuizing is een hele stap, maar voor mij is het vooral belangrijk om weer samen op te trekken met een gemeente.
Lars, mijn vriend, heeft zijn baan als filmmaker opgezegd en begint hier op het eiland weer voor zichzelf. We zien het allebei zitten, genieten enorm van de prachtige natuur hier, de rust, het strand, de ruimte, de weidsheid. Het lijkt of de wolken hier dichterbij zijn. Ook de sterren stralen hier zo mooi. Dat zie je in de stad natuurlijk minder, met alle verlichting.
Ik ben ook onder de indruk van bepaalde eilandtradities. Bij een uitvaart komt het hele dorp condoleren. De kist wordt gedragen door jonge mannen. Dat gaat met heel veel respect. Bij het naar buiten gaan met de kist loopt iedereen eerst in stilte een ronde om de hele begraafplaats heen, terwijl de kerkklok luidt. Toen ik dat voor het eerst meemaakte, realiseerde ik me: Hier liggen alle voorvaderen en moeders, broers en zussen. Als je een van de Zijnen aan de aarde toevertrouwt, is het ook een soort begroeten van de gemeenschap die daar ligt.”
Langszij
"Ik kom ook niet binnen als de nieuwe, jonge, frisse voorganger om het wiel uit te vinden. Ik kom allereerst langszij en wil vooral bescheiden luisteren: Wat is er al? Waarom doen we wat we doen? Welke waarde heeft het en wat doet het met de mensen hier? Als ik al iets wil meegeven, dan is het dat wij geliefde kinderen van de Vader zijn. Dat Jezus kwam om de drempels die wij opgeworpen hebben in ons leven, en de zonde die tussen God en ons is gekomen, weg te nemen. Hij kwam om overvloedig leven te geven aan iedereen.”
Kun je goed tegen verandering?
"Mijn werk als straatpastor was heel dynamisch. Maar Ameland heeft z’n eigen dynamiek. We hebben een vergrijzende gemeente, maar in de zomer stroomt het eiland vol toeristen. Zeker als Midden-Nederland vakantie heeft, zit de kerk hier helemaal vol met jonge gezinnen.
Waar ik ben, voel ik me thuis. Als voorganger wandel ik met mensen op, soms even, soms langer. Deze kerk staat hier al honderden jaren en ik ben op dit moment gegeven aan deze kerk. Ik wil er zijn voor de mensen die hier horen, én voor de mensen die even komen aanwaaien, met alles wat ze meedragen. Dat mag er ook zijn.
Ik ben graag mens onder de mensen, ook in den vreemde. Of dat nu in Afrika, Amsterdam of Ameland is. Maar dit voelt toch wel vakantieachtig. Hoe bijzonder dat je na een vergadering of na een moeilijk gesprek zo nog even naar de zee kunt. Voor mij is het echt een geschenk om hier te wonen.“
Praatmee