Moeilijke Bijbelteksten: wat was de achtergrond van Abraham?

God 12 mei 2020 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie 'Moeilijke Bijbelteksten' behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag wat in de Bijbel staat over de achtergrond van Abraham.

De patriarch Abraham heette van geboorte Abram (Hebreeuws Avram; Gn 11:26). God gaf hem op 75 jarige leeftijd de opdracht zijn land en familie te verlaten en naar een Land te gaan dat Hij hem zou wijzen (12:1, 4). Hij woonde in een gebied dat toen Sinear werd genoemd (11:2). Wie was deze Abram?

Abrams voorgeslacht
Sommigen stellen dat Abram God niet of niet goed kende: een afgodendienaar. Net zoals zijn generatie genoten. Dat veronderstelt dat alle mensen toen goddeloos waren. Zo komt er grote nadruk op Gods genade om hem tot Zich te roepen, uit het heidendom weg te halen en het leven te leren dat Hem behaagde. Maar dit is echter een ernstige vergissing. Het geeft niet alleen een te naĆÆef beeld van God, maar ook een te negatief beeld van de Bijbelse geschiedenis sinds Noach.

Uit Noachs geslachtslijnen (Gn 10; 11:10-32) blijkt dat Abram afstamde van Sem, de patriarch en voortzetter van Noachs nalatenschap. Abram behoorde dus tot de vrome nakomelingen van Noach. Dat blijkt uit hun namen, zoals Assur (Gezegend prijzen), Aram ((Door God) verhoogd), Selah (Spruit (van God)), Rehu (vriend (van God)), Abimael (Mijn Vader is God) en Abram (Vader (God) is verhoogd).

Sommigen stellen dat Abram God niet of niet goed kende: een afgodendienaar. Maar dit is echter een ernstige vergissing.

Het derde geslacht na Sem kreeg de naam Heber, de stamvader van de Hebreeƫn. Abram behoorde tot de tiende generatie sinds Noach. Hij en zijn familie waren dus geen afgodendienaars, maar Godvrezende mensen. De mensen op aarde in Abrams generatie waren zeker niet allemaal goddeloos. Jafet, een andere zoon van Noach, sloot zich aan bij (de godsdienst van) Sem. Alleen waren de Godvrezende mensen wel verstrooid onder de goddeloze mensen. Abrams voorgeslacht en zijn naaste verwanten tijdens de voorgeschiedenis van zijn leven richten zich op Gods wil. Abram was een vroom man.

Abrams geboorteplaats
Volgens de Bijbel was Abram geboren in ā€œUr van de ChaldeeĆ«nā€. Traditioneel wordt die stad in het zuiden van MesopotamiĆ« gelokaliseerd. Dat Abram uit een de stad in MesopotamiĆ« (Grieks voor Tweestromenland: het land tussen de twee rivieren Eufraat en Tigris) kwam blijkt uit het feit dat Abram de benaming HebreeĆ«r droeg (Gn 14:13). Die naam betekent niet alleen afstammeling van Heber, de opvolger van Sem (10:21), maar letterlijk ā€˜een door (de Eufraat) getrokkene’. Het lijkt erop dat Abrams familie geen stedelingen waren, maar trekkers. Dit laatste is een derde betekenis van de benaming ā€˜HebreeĆ«n’. Dit was ook omdat deze Godvrezende HebreeĆ«n zagen dat de mensen in de steden toen vaak heel kwaadaardig (tegen Gods wil gericht) waren. Om hun vroomheid te bewaren hielden ze afstand van zulke mensen en dus ook van grote steden.

De traditioneel gekozen stad Ur ligt dus niet voor de hand. Daar komt bij dat de vermelding ā€œvan de ChaldeeĆ«nā€, dat als argument voor die traditionele keuze wordt gebruikt, op zich weinig zegt. Het bevestigt dat de ChaldeeĆ«n de leidende positie hadden in Ur. Maar de ChaldeeĆ«n hadden dat in de hele zogenoemde ā€˜vruchtbare halve maan’: de regio van de oostkust van de Middellandse, over SyriĆ« naar het zuiden van Iraq. Maar ze kregen pas vanaf de 10de eeuw v.Chr. er de macht in handen door eigen koninkrijken te stichten. Abram leefde echter tussen ergens tussen 1900 en 1700 v.Chr. Het is natuurlijk heel spectaculair om zijn afkomst bij een van de grootste steden van MesopotamiĆ« te plaatsen. Echter, ook dit historische feit maakt die stad niet aannemelijk.

Abrams roeping om naar het beloofde Land te gaan was dus precies volgens Gods Plan. Ook dat getuigt van Abrams vroomheid.

De benaming Ur van plaatsen in MesopotamiĆ« kwam toen vaker voor. Die benaming lijkt in verband te staan met het toen schaarse vuur dat in zo’n plaats te krijgen was. De naam ā€˜Ur’ betekent waarschijnlijk vuurlicht. Op oude Mesopotamische kleitabletten wordt ook een plaats Ur genoemd in noord SyriĆ«. In tegenstelling tot de stad Ur die traditioneel wordt verondersteld lag deze noord-Syrische stad wel aan de oostkant van de Eufraat. Dit past bij de letterlijke betekenis van de benaming HebreeĆ«r. Deze plaats lag in het 2de millennium ook in het gebied waar de ChaldeeĆ«n zich lieten gelden, maar deze noord-Syrische plaats was toen klein en onbeduidend. Het lag niet erg ver van de plaats Haran vandaan: de plaats waar Abrams familie zich vestigt na hun vertrek uit Ur (11:31). Ook Haran lag aan de oostkant van de Eufraat. Als deze noord-Syrische Ur de vertrekplaats is in Abrams levensverhaal, dan was de reisafstand naar het land KanaƤn aanzienlijk korter in vergelijk met een Ur in het verre zuiden van MesopotamiĆ«. Minder spectaculair, maar wel aannemelijker.

Abrams roeping
Er bestaat onduidelijkheid over waar Abram door God werd geroepen. In de Bijbel staat namelijk dat God hem zowel uit Ur (15:7) als uit Haran (12:5) leidde. Het verschil zit in de woorden uitleiden en roepen. Het is in elk geval merkwaardig dat zijn vader Terach Ur al verliet en zich in Haran vestigde (11:31). Het doel van die verhuizing was hetzelfde als Abrams roeping: op weg naar het land KanaƤn. Het land waar hun God wilde dat ze heen zouden gaan. Terach en Abram blijken dus op dezelfde lijn te zitten. Dat wijst er ook op dat Abram Noachs geestelijke nalatenschap van zijn vader overneemt, terwijl zijn broer Nachor de patriarch van de familie (erfgenaam van de materiƫle nalatenschap) werd.

Omdat Abram de tiende generatie was sinds Noach is het passend dat juist hij het beloofde Land zou gaan betreden. In de Bijbel staat het getal 10 voor de aardse volheid. Abrams roeping om naar het beloofde Land te gaan was dus precies volgens Gods Plan. Ook dat getuigt van Abrams vroomheid.

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Raouf Leeraar
Video

Christenen voor Israƫl genoemd in VN-rapport over verdrijving Palestijnen, Raouf Leeraar reageert

Volgens VN-rapporteur Francesca Albanese zouden bijna 50 organisaties zich schuldig maken aan de verdrijving van Palestijnen. Dat schrijft zij in een nieuw rapport. In het rapport staat onder meer dat de bezetting van de Westelijke Jordaanoever blijf

Urkers
Video

Prachtig: honderden Urkers zingen uit volle borst 'Een toekomst vol van hoop'

'U geeft een toekomst vol van hoop. Dat heeft U aan ons beloofd. Niemand anders U alleen, leidt ons door dit leven heen', deze woorden komen uit het voor veel christenen bekende lied 'Een toekomst vol van hoop'. Het lied - afkomstig van de christelij

Ds. G. van Zanden
Video

Hervormde predikant vraagt toehoorders of hij hun internetgeschiedenis mag zien

"Mag ik jullie internetgeschiedenis eens zien? Nee hƩ? Dat dacht ik wel", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee stelde deze vraag in een recente preek aan zijn luisteraars. De predikant wees hen erop dat ze een streep mo

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 80 in nieuwe gebedsvlog

Het gebed is onlosmakelijk verbonden aan het christelijk geloof, maar hoe bid je nu precies? In de Gebedsvlogs van IZB deelt PKN-predikant Ron van der Spoel waardevolle inzichten en praktische handvatten om gebed en stilte een plek te geven in je dag

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen tijdens Pinksteren met Gods Geest vervuld werden

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

Drs. Piet Guijt
Column

Christenen moeten zich wapenen tegen dubieus piramideverhaal

Sinds maart 2025 gaat er een opmerkelijke theorie rond over verborgen structuren onder de Egyptische piramide van Chefren. De hype verspreidt zich razendsnel online, maar wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt volledig. Sterker nog: betrokken onder

Rafael en Remilyn
Getuigenis

Rafael: van gangster tot Gods dienaar

Rafael, uit Cavite op de Filipijnen was gevreesd, gewelddadig en verslaafd. Maar toen Gods Woord hun gezin bereikte via het Project Filippus van Bible League, begon er iets te veranderen. Vandaag leidt hij zijn gezin in gebed en verspreidt hij het Ev

Ds. Kees van Velzen
Video

Christenen vertellen wat de kerk volgens hen meer dan ooit nodig heeft

Wat heeft de kerk meer dan ooit nodig? Deze vraag legden wij onlangs aan diverse christenen voor. Onder andere ds. Kees van Velzen, CU-Tweede Kamerlid Don Ceder, EO-presentator Jurjen ten Brinke, presentator Jan van den Bosch en theoloog Willem Ouwen

Meerartikelen

Willem Lingeman
Opinie

Hebben gelovigen de wet der tien geboden nodig?

Elke zondagmorgen buigen veel christenen zich onder het voorlezen van de Wet des Heeren, zoals die te vinden is in Exodus 20:1-17 en Deuteronomium 5:6-21. In veel kerken, met name van reformatorische signatuur, is dit zoals men zegt: ā€˜een goede gewoo

Zwitsers parlementsgebouw
Nieuws

Zwitserse overheid wil eiceldonatie voor vrouwen legaliseren

De Zwitserse Evangelische Alliantie (SEA) heeft zich uitgesproken tegen plannen van de overheid om eiceldonatie voor vrouwen te legaliseren. Volgens de christelijke koepelorganisatie brengt het wetsvoorstel ernstige ethische risico’s met zich mee en

Michal Canina Geske
Nieuws

Dochter van vermoorde christelijke uitgever dreigt Turkije te worden uitgezet

De Duitse Michal Canina Geske, de dochter van een in 2007 vermoorde christelijke uitgever in Turkije, dreigt na bijna dertig jaar Turkije te moeten verlaten. Dat meldt de Deutsche Welle. Michal was pas drie jaar oud toen ze met haar ouders naar Turki

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant: Israƫl heeft het recht om zichzelf te verdedigen

Al ruim anderhalf jaar zijn Israƫl en Hamas met elkaar in oorlog. In het begin van de oorlog kozen veel mensen Israƫls kant. Vandaag de dag scharen steeds meer mensen zich achter de Palestijnen. Ds. J. Koppelaar - hersteld hervormd emerituspredikant

 Wilkin van de Kamp
Video

Volgens Wilkin van de Kamp verwaarloosde de kerk eeuwenlang het werk van de Heilige Geest

"In de vierde eeuw na Christus beschreef een theoloog de Heilige Geest al als de 'onbeschreven God', de God over wie niemand schrijft", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt de spreker en schri

Elvis E
Video

Elvis E. is aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Zondag in Hour of Power het verhaal van de veelzijdige en muzikale Elvis E. De musicus groeide op in Nigeria en werd geboren als prins. Hij kende daar rijkdom en armoede. God betekent alles in zijn leven. "Waar ik tekort kom, vult God het voor mij in

HSV
Nieuws

Hersteld Hervormde Kerk versoepelt koers rond Herziene Statenvertaling

De Hersteld Hervormde Kerk (HHK) heeft haar standpunt ten aanzien van het gebruik van de Herziene Statenvertaling (HSV) versoepeld. Tijdens de synodevergadering van juni besloot het landelijke kerkverband dat het gebruik van de HSV niet langer wordt

Bart Bolhuis
Nieuws

Prominent ChristenUnie-lid stapt over naar Partij voor de Dieren

Bart Bolhuis, tot voor kort actief binnen de ChristenUnie, heeft bekendgemaakt dat hij per 1 augustus in dienst treedt als beleidsmedewerker bij de Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren. De overstap markeert een duidelijke breuk met zijn v

Gids bij de Bijbel
Nieuws

NBG helpt jongeren met 'Gids bij de Bijbel'

Wat staat er allemaal in de Bijbel? Spreekt God echt door de Bijbel? Bijbellezen, hoe doe je dat eigenlijk? Voor jongeren met dit soort vragen is er nu de Gids bij de Bijbel. "Deze Gids is een mega-handige, laagdrempelige, frisse en tegelijk verdiepe

Diederik van Dijk
Nieuws

SGP stelt Kamervragen over christenvervolging in Indonesiƫ

SGP-Kamerlid Diederik van Dijk heeft minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken schriftelijke vragen gesteld over christenvervolging in Indonesiƫ. Aanleiding daarvoor is de recente, zorgelijke berichtgeving die onder andere op deze website verscheen. H

Tweede Kamer
Nieuws

Kamer stemt na chaotische dag voor strenger asielbeleid: dit was de rol van de christelijke partijen

Na een lange dag vol onduidelijkheid en twijfel stemde de Tweede Kamer donderdag uiteindelijk in met de Asielnoodmaatregelenwet. In die wet staat onder meer dat illegaal in Nederland verblijven strafbaar wordt. SGP en ChristenUnie speelden gedurende

Sebastiaan van Wessem
Opinie

Oude Testament als gewelddadig afschrijven is riskant

'Voor veel christenen (ook voor mij) bestaat er een stilzwijgend conflict tussen deze twee gezichten van God', stelde Olaf ten Napel eerder deze week in dit Cvandaag-artikel. Veel christenen zullen het dilemma herkennen dat Olaf beschrijft als we kij