Niet mijn SGP

Eerder deze week schreef Tom de Nooijer, gemeenteraadslid namens de SGP in Oldenbroek een opiniestuk waarin hij betoogde dat nuchter Nederland een nieuw politiek thuis verdient. Een coalitie van FvD, PVV en SGP is wat hem betreft de oplossing voor nuchter Nederland, soms aangevuld met PvdD, SP en 50+. Hij pleit dan ook voor meer samenwerking tussen deze partijen. Jurian van der Ree, gemeenteraadslid namens SGP/ChristenUnie in Goes, is het daar niet mee eens en reageert.

Mijn gewaardeerde partijgenoot Tom de Nooijer schreef voor Opiniez een artikel over een nieuw politiek thuis voor de gemiddelde Nederlander. Nu zal het hem niet verbazen dat ik zijn voorgestelde gelegenheidscoalitie niet geheel onderschrijf (met uitzondering van die met de PVDD, dat lijkt me een mooie combinatie), maar ook u als lezer heeft mijns inziens het recht op enige nuance.

Allereerst signaleert Tom een probleem: veel Nederlanders stemmen op de verkeerde partij. De onderwerpen die ze echt belangrijk vinden zijn veelal culturele of existentiële onderwerpen. Vooral de partijen VVD en CDA moeten het ontgelden: die doen niet wat hun achterban wil. De gemiddelde Nederland kiest inhoudelijk voor FvD, PVV of SGP. Sterker nog: de redelijke Nederlander, behorend tot het nuchtere midden.

Maar zo een SGP, is niet mijn SGP en ik durf de stelling aan dat dat de SGP in het geheel niet is. Of het zou een SGP moeten zijn die haar plaats volledig kwijt is. Allereerst heb ik bezwaar tegen de term: redelijk.

De SGP heeft een andere basis.

Het redelijke midden komt volgens Tom uit op het soort standpunten van FvD, PVV en SGP. Maar behoort de SGP tot dit redelijke midden? Zonder al te theologisch te willen worden, is het toch juist de Bijbel die laat zien dat onze redelijkheid ernstig misvormd en beperkt is? Zo sterk zelfs dat de Heidelbergse Catechismus (vraag 124), behorend tot de grondbeginselen van de SGP ons oproept om ‘onze eigen wil terzijde te leggen’. We zijn te vaak geneigd te denken een oplossing te hebben, het gelijk aan ons zijde te hebben.

Maar het redelijke midden denkt, aangespoord door de filosofie van Immanuel Kant, dat we door redelijk na te denken, tot de beste keuzes komen. Een utopie. Ons leven is vol met dilemma’s, en zo ook de politiek. De Bijbel zegt namelijk dat deze wereld fundamenteel imperfect is. Voor veel dilemma’s is geen juiste oplossing, juist in existentiële kwesties. Waarden en belangen botsen met elkaar. De filosoof Jean-Paul Sartre liet dat met een kort voorbeeld zien. Sartre beschrijft het dilemma van een man in oorlogstijd, die moet kiezen of hij thuisblijft om voor zijn zieke moeder te zorgen, die zonder zijn zorg zal sterven, of te helpen zijn land te bevrijden, door zich aan te sluiten bij het verzet. In zo een situatie past geen enkele universele regel, redelijkheid moet dan zwijgen.

En Tom, denk je echt dat een vluchtelingencrisis of een klimaatprobleem zo veel minder complex is? Denk je dat we er dan met onze redelijkheid wel uitkomen?

De christelijke ethiek, en dus het christelijke antwoord op de ethische en existentiële vragen die Tom beschrijft, erkent altijd tekort te schieten. Toch moeten we handelen. Dat gaat vaak niet redelijk, maar dat gaat zoekend en twijfelend. Bewust van het feit dat we altijd tekortschieten. En daarnaast, opnieuw zonder al te theologisch te willen worden, biedt de christelijke ethiek ook op de existentiële vraag een antwoord. Daarvoor kent de Bijbel het woord ‘genade’, wat zegt dat God mensen, ondanks hun tekortkoming, aanvaardt en liefde geeft. Ons mensbeeld is daarin anders dan dat van FVD en PVV.

Paulus, de auteur van een groot aantal brieven in de Bijbel, schrijft (in 1 Kortinthe 13:3) : Al zou je alles wat je hebt verkopen om voedsel te kopen voor de armen, als je de liefde niet hebt, baat het je niets. Met andere woorden: Al zou je volmaakt handelen, als de liefde ontbreekt, is het waardeloos. En dat is volgens mij de kern van de christelijke politiek, de politiek waar de SGP hoort. Vanuit liefde het beste zoeken voor de wereld waarin we bestaan, met alle dilemma’s.

Ik zie geen natuurlijke bondgenoot in PVV en FvD. Natuurlijk sluit ik samenwerking met hen niet uit. Maar de ChristenUnie staat volgens mij vele malen hoger op het lijstje van samenwerkingspartners. Het christelijke antwoord op de vraag ‘Wat zullen wij doen?‘ is namelijk radicaal anders. PVV en FvD zijn vaak vooral pragmatisch, maar doen daarmee geen recht aan de complexiteit van vraagstukken. Het verhaal van christelijke politiek is niet: ‘rechts met vaderlandsliefde’, maar liefde voor de wereld om ons heen, vol met tekortkomingen. Problemen stoppen niet bij onszelf of onze landsgrenzen. Net als onze verantwoordelijkheden: ook het klimaat en ook immigratie doen een beroep op onze liefde voor de wereld.

Deze christelijke ethiek is wat mij betreft baanbrekend. Ik hoop dat de miljoenen Nederlanders die aanlopen tegen de tekorten van de ondoenlijk hoge, doodvermoeiende eisen die de huidige westerse ethiek stelt, ooit terechtkunnen bij de christelijke politieke partijen. Een SGP, CU en CDA die politiek voeren vanuit het besef dat we tekort schieten, maar vooral een politiek vanuit liefde voor de wereld voor ons.

Deel dit artikel op: