In christelijk Nederland zijn homo’s dé zondebok: "We gebruiken hen om van onze schuld af te komen"

Dagelijks leven 13 juni 2019
matthijs

"Waarom gaan we in de kerk eigenlijk zoveel strenger om met een homoseksueel echtpaar dan met een rijke bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?" Dat vraagt Matthijs Vlaardingerbroek zich af in het programma Bij Jorieke op Groot Nieuws Radio. Hij sprak in 2019 daar uitgebreid over wat hij noemt 'het zondebokmechanisme'. Volgens hem een groot probleem in kerkelijk Nederland.

Matthijs kwam er achter dat hij persoonlijk zondebokken had, maar dat dit ook speelde in de wereld, in Nederland én in christelijk Nederland. "Er is een groep christenen in kerkelijk Nederland die de zondebok is. Als christenen hebben we één gezamenlijke zondebok. Dat is niet ooit door iemand bepaald, maar het is eigenlijk zo gegroeid. Deze zondebok is eigenlijk een groep. Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom. We sturen ze eigenlijk de woestijn in, zoals in Leviticus in het Oude Testament. We leggen schuld en zonde op hen neer en zeggen: jullie zijn zo schuldig en slecht dat jullie niet meer in onze heilige gemeenschap passen. Het effect is dat wij als groep meer een eenheid zijn én onschuldig door het leven kunnen gaan. Die andere groep draagt de schuld namelijk. Wij worden er zelf beter van omdat we een andere groep christenen als heel slecht beschouwen."

Maar wie is dan de zondebok? Wat is nu eigenlijk de grootste zonde in christelijk Nederland? Matthijs: "Blijkbaar zeggen we in ons hoofd dat sommige dingen heel erg zijn in de ogen van God en andere dingen helemaal niet erg. We maken een rijtje. We zeggen bijvoorbeeld: schatten verzamelen op de aarde is niet erg, dat vindt God niet zo erg en dat begrijpt Hij. Jezus zegt dan wel dat we geen schatten moeten verzamelen hier op aarde, maar je mag gewoon een eigen huis hebben en een mooie auto, God begrijpt echt wel dat je een goede bankrekening hebt. En wanneer God zegt dat we ons geen zorgen moeten maken over de dag van morgen zeggen we: God vindt het helemaal niet erg dat je een pensioenvoorziening hebt, natuurlijk moet je aan de toekomst denken. Dat vindt God echt niet erg. Maar er is één zonde, dat vindt God zo erg, dat is echt de allerergste zonde en die mogen we absoluut niet begaan want dan horen we er niet meer bij."

"Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom."

"Wanneer Jezus het Koninkrijk van God aankondigt, vertelt hij daar direct zijn prioriteiten bij. Dat gaat over geen schatten verzamelen op de aarde, geen zorgen voor de dag van morgen hebben, goed zijn en dat niet alleen voor mensen die je liefhebt, maar juist voor de zondebokken en je vijanden en niet wellustig kijken naar een andere vrouw. Daarbij gaat hij zelfs zo ver dat je geen overspel hoeft te plegen. Als je in je hoofd al de gedachte hebt gehad over een buurvrouw of die mooie aanbiddingsleider in de kerk, heb je het al gedaan. Dan zeggen wij: God begrijpt het wel, het is allemaal niet zo erg. Dat zegt Jezus wel, maar dat zijn niet de grootste zondes. Hier moet je natuurlijk ook niet de zondebok van maken, want dan zijn we allemaal de sjaak. We hebben namelijk allemaal last van schatten verzamelen op de aarde. Het is makkelijker om iets tot een grote zonde te maken waar de meerderheid geen last van heeft. Niemand wil de zondebok zijn, dus je kunt beter in de veilige hoek zitten. Natuurlijk falen we allemaal, maar God vindt dat vast niet zo erg, want gelukkig hebben wij geen last van de zondebokzonde."

Vlaardingerbroek vervolgt: "Er is een groep christenen die niet welkom is in bepaalde kerken. En als ze wél welkom zijn, mogen ze niet meedoen aan het avondmaal. En als dat wel mag, mogen ze geen taak hebben. En als ze wel een taak mogen hebben, dan toch niet op het podium of een leidinggevende taak. Dit zijn allemaal gradaties van welkom heten en erbij mogen horen. Nu denk je waarschijnlijk dat dit christenen zijn die een koophuis hebben, maar dat is niet het geval. Christenen die het moeilijk vinden om te vergeven dan? Ook dat is niet het geval. Dan toch christenen die macht uitoefenen? Ook zeker niet het geval. Wanneer het gaat om de grootste zondebokken, komen we altijd bij seksuele zondes terecht. Wanneer je gaat scheiden, kun je tegenwoordig binnen twee maanden je positie binnen de kerk weer innemen, bij overspel ben je anderhalf jaar uit de roulatie en met een goed christelijk netwerk kun je weer als vanouds je ding doen. Maar er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst. Ik heb het over homoseksuele broeders en zusters in de Heer."

"Er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst."

"Dit is het ergste wat je momenteel in Nederland kunt doen qua zonde", vervolgt Matthijs. "Natuurlijk is dat niet overal zo. Er zijn gemeenten die na de Nashvilleverklaring zeiden: homoseksuele broeders en zusters zijn net zo welkom als heteroseksuele broeders en zusters. Maar over het algemeen wordt die groep door ons de wildernis in gestuurd. Er zijn ouders en familieleden die door de druk van het zondebokmechanisme daarin meegaan en zelfs het contact met hun kinderen verbreken. Er zijn zelfs ouders die zeggen dat ze liever een niet-gelovig kind hebben dan een homoseksueel gelovig kind."

Volgens Vlaardingerbroek is het vooral ook een heel veilige zondebok. "Een koophuis zou lastiger zijn. De vraag is: waarom vinden we in Nederland homoseksualiteit zo erg dat mensen niet aan het avondmaal deel mogen nemen, geen taak mogen hebben of geen leiders mogen zijn? We zien talloze andere zondes door de vingers en zeggen dat het niet ernstig genoeg is. Dan zegt men: God heeft er een gruwelijke hekel aan. Ik heb hier Spreuken 6 voor me. Daarin staan zeven dingen die God tot gruwel zijn, een top zeven: ogen die hooghartig kijken, een tong die liegt, handen die onschuldig bloed vergieten, een hart dat op het kwade zint, voeten die zich naar de misdaad reppen, getuigen die bedriegen en zij die stoken tussen broers. Daar zit dus geen enkele seksuele zonde tussen. Dit zijn dingen waar wij als christenen allemaal wel eens mee te maken hebben gehad. Maar we zeggen: dat vindt God niet zo erg, hiermee kun je gewoon naar het avondmaal. Nee, er is maar één zonde écht heel erg."

Matthijs nodigt iedereen uit kritisch naar zichzelf te kijken. "Is dit een zondebok in je leven? Misschien zijn homoseksuele broeders en zusters wel een zondebok. Dat betekent dat je hen gebruikt om eenheid te creëren. We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij onschuld en lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen. We zijn namelijk niet zo schuldig als zij. We hebben een onschuldigheid gecreëerd door andere mensen schuldig te maken en daarmee hen onrecht aangedaan. Daar zouden we bij stil moeten staan, vergeving voor moeten vragen. Een nieuw leven met Christus betekent dat we ook onze zondebok af moeten leggen."

"We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen."

Vlaardingerbroek laat echter wel ruimte voor verschillen. "Er zijn mensen die vanuit de Bijbel zeggen dat God een monogame homoseksuele relatie zegent. Andere christenen zeggen van niet, maar dan moet je ook consequent zijn. Dan moet je ook andere zondes benoemen en er gevolgen aan verbinden. Dan moet je dus naar de Bergrede kijken, die leggen we zo gemakkelijk naast ons neer. Dat is echter het beleid voor zijn koninkrijk. We noemen ons volgelingen van Jezus, maar we leggen aan één zonde een grens en de rest laten we vrij. Wees dan consequent. Er zit zoveel pijn bij deze mensen. Je zal toch maar de zondebok zijn en door heel veel christenen waaronder familie en ouders apart worden gezet omdat ze jou zondig vinden... Hoe voorkomen we toch dat we anderen kwetsen en tot op het bot pijn doen? Alleen als we een liefdevolle gemeenschap zijn, die onze vijanden lief hebben. Hoe kunnen we dan niet onze eigen broeders en zusters in de Heer liefhebben?"

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft? Ja, natuurlijk is er vrijheid van meningsuiting, maar je moet jezelf afvragen wat je mening doet met de ander. Als je de ander liefhebt, moet je misschien niet alles willen zeggen."

"Ik doe dit niet om te schuren", benadrukt Vlaardingerbroek. "Ik word er verdrietig van. Ik weet dat homoseksuele gelovige broeders en zusters hier zo onder lijden en dat raakt mij heel diep. We doen mensen onrecht. We gaan zo niet eerlijk om met onze eigen zondes en ons eigen falen van Jezus' woorden in de Bergrede. Tegelijkertijd gaan we heel gemakkelijk om met andere mensen en beschouwen ze als heel zondig en hangen daar ook gevolgen aan. Dat is onrecht."

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?"

Afkomen van het zondeboksysteem kan volgens Matthijs nog best lastig zijn. "Het zondeboksysteem werkt alleen als je jezelf er niet van bewust bent en als je zelf niet door hebt dat die mensen die jij als fout bestempelt helemaal niet fout zijn. Je kunt het bijvoorbeeld wel gemakkelijk aan anderen zien. Er zijn foute Mexicanen, maar niet iedere Mexicaan is fout. Als Trump roept dat iedere Mexicaan fout is, zien we allemaal dat dit niet klopt. Maar bij onszelf het zondeboksysteem herkennen is lastiger. Dat komt ook omdat we er winst uithalen. Als je ergens winst uithaalt, is het lastiger om neer te leggen. Dan raak je namelijk ook die winst kwijt. Als we toegeven dat we een gezamenlijke zondebok hebben, gaan we verlies lijden. Dan halen we een stukje eenheid en goed voelen over onszelf weg. We moeten dan namelijk onze eigen levensstijl plotseling net zo serieus nemen als die van anderen. Men begint bij homoseksualiteit bijvoorbeeld altijd over praktiseren of niet, maar we praktiseren allemaal. Kijk bijvoorbeeld naar 'maak je geen zorgen voor de dag van morgen'. Er is een verschil tussen je zorgen maken of daadwerkelijk meedoen met een pensioenplan. We zijn allemaal zondig en praktiseren allemaal. Wanneer je jouw zondebok toegeeft, moeten je je eigen zonden serieus gaan nemen en kun je niet meer onschuldig door het leven gaan."

Tot slot begint Mattijs over Jezus die volgens hem de ultieme zondebok is. "Bij de zondebok gebeurden vroeger eigenlijk twee dingen. De ene zondebok werd gedood en de andere zondebok werd de woestijn in geduwd en nam zijn zonden op zich. Jezus werd gedood én buiten de poorten van Jeruzalem worden hem de zonden opgelegd. Hij is dus de zondebok in allebei de situaties. Hij is de ultieme zondebok. Wij aanbidden als christen de ultieme zondebok, degene van wie wij het meeste houden is de zondebok. Hij heeft het hele systeem van de zondebok, het mechanisme, opgeblazen. Kijkend naar Jezus als allergrootste zondebok die onze zonden op zich heeft genomen, is het eigenlijk vreemd dat wij als volgelingen van Jezus er onze eigen zondebokken op na houden, omdat wij juist dé zondebok aanbidden. Hij is de zondebok die onze zonden heeft gedragen."

Praatmee

Beluister onze podcast

#384 David ten Voorde & Wim Verkerk over de vergeten strategie van Jezus (en kerkgroei in Iran)
Of beluister op:

Meerartikelen

ELINE
Interview

Zangeres ELINE veranderde van Martha in Maria: "Ik wilde altijd maar een betere christen worden"

Met haar nieuwe album Zielsgeluk laat zangeres ELINE zich recht in haar hart kijken. Thema’s als eenzaamheid, onzekerheid en streberig zijn gaat ze daarbij niet uit de weg. In een openhartig interview met Cvandaag vertelt ze over haar nieuwe album, s

Beeld van bijbelstudie bij OM
Verdieping

Week van gebed voor mensen die Jezus nog niet kennen: zie wat Jezus ziet

Deze week is het de Week van gebed voor mensen die Jezus nog niet kennen. Vijf organisaties roepen ons ertoe op voor hen te bidden. Wat heeft mijn directe omgeving nodig? Wie van mijn buren heeft Gods liefde nodig? Stel die vragen eens in gebed. En v

Bijbel
Nieuws

Britse atheïst lanceert website die de Bijbel 'zichzelf laat tegenspreken'

Een Britse ontwikkelaar heeft een website gemaakt die beweert te laten zien dat de Bijbel zichzelf tegenspreekt. De website, Bible Both Ways, is half oktober gelanceerd door Jon James, een agnostische atheïst. Volgens James kan zijn site aantonen dat

Patricia
Getuigenis

Patricia getuigt hoe Jezus haar bevrijdde uit occulte gebondenheid

Als jong meisje groeide Patricia op in een omgeving van angst, misbruik en geestelijke duisternis. Wat begon als een jeugd vol pijn, eindigde dankzij de kracht van Jezus in een leven vol vrijheid. “De mensen die je het meest hoort te kunnen vertrouwe

Jaap Smit
Interview

Voormalig commissaris van de Koning: "Ben ik mijn broeders hoeder? Het antwoord is ja"

Hij begon als godsdienstdocent, werd daarna predikant, vakbondsvoorzitter en uiteindelijk commissaris van de Koning in Zuid-Holland. Jaap Smit (66) noemt zichzelf een bevoorrecht mens, maar vooral iemand die zijn talenten niet heeft willen begraven.

Ds. A. T. Vergunst
Video

Ds. A. T. Vergunst vertelt over zijn eerste vrouw die op 29-jarige leeftijd overleed

Ds. A. T. Vergunst verloor in 1996 zijn eerste vrouw ten gevolge van een ernstige hersentumor. Ze werd slechts 29 jaar oud en de predikant bleef met vijf jonge kinderen achter. In een recente lezing, waarin rouw centraal stond, merkte de GerGem-predi

Nigeria
Nieuws

17 christenen gedood bij aanvallen in Nigeria kort na waarschuwing Trump

In de nacht van vrijdag op zaterdag zijn in de grensregio tussen de Nigeriaanse staten Plateau en Kaduna zeker zeventien christenen om het leven gekomen bij aanvallen van vermoedelijk islamitische Fulani-milities. De aanslagen vonden plaats slechts e

Indiase christen
Nieuws

Indiase christenen vrijgesproken van valse aanklachten maar 'schade is al geleden'

Het Indiase Hooggerechtshof heeft alle strafzaken tegen een groep christenen in de deelstaat Uttar Pradesh nietig verklaard. De rechters spraken harde woorden over de manier waarop lokale autoriteiten de wet gebruikten als “middel om onschuldige mens

Meerartikelen

Pakistan
Nieuws

Christenen Pakistan teleurgesteld: geen onderzoek naar Jaranwala-aanvallen

In Pakistan lijkt de hoop op gerechtigheid voor de slachtoffers van het geweld tegen christenen in de stad Jaranwala definitief vervlogen. Het Hooggerechtshof in Lahore verwierp op 22 oktober alle verzoeken van burgers en christelijke organisaties om

Ceder
Nieuws

Don Ceder had met voorkeurstemmen in Tweede Kamer kunnen komen bij verlies CU-zetel

Zowel bij de ChristenUnie als de SGP heeft de nummer drie van de kandidatenlijst meer stemmen behaald dan de nummer twee. Dat blijkt uit een analyse van Omied Chalebyani, die zijn bevindingen in een sheet deelt op social media. De officiële en totale

moskee
Nieuws

Raad van State maakt SGP-voorstel om versterkte gebedsoproepen te verbieden met grond gelijk

Geluidsversterkende gebedsoproepen van moskeeën verbieden is mogelijk discriminerend en in strijd met de grondwettelijke vrijheid van godsdienst. Dat stelt de Raad van State in een advies waarin een wetsvoorstel van SGP en JA21 met de grond gelijk wo

Gavin Ortlund
Column

Hoe blijf je vriendelijk tijdens een verhit gesprek? Vijf handreikingen

Vriendelijkheid in een gesprek is krachtig, vooral wanneer we praten met iemand met wie we het niet eens zijn. Vriendelijkheid opent niet alleen relationele, maar ook intellectuele deuren. Met andere woorden: het helpt ons niet alleen om elkaar aardi

Johan van Heuven
Interview

Johan brak met jarenlange pornoverslaving: “God hielp mij moedig te zijn”

“Je schaamt je oog uit je kop, maar je durft het niet op te biechten", vertelt Johan van Heuven. Jarenlang zat hij gevangen in een pornoverslaving die hem twee huwelijken kostte. Ook zijn geloofsleven stond op losse schroeven. Maar toen het niet slec

Christian Stier
Boekfragment

God herstelt Israël in de eindtijd: wat bedoelen we hiermee?

Er zijn van die uitspraken die als vanzelf worden overgenomen, maar ondertussen voor veel ‘ruis op de lijn’ zorgen. Een bekende is: “God herstelt Israël in de eindtijd”. Wat wordt daar eigenlijk mee bedoeld? We bekijken drie uitspraken. Uitspraak 1:

pakistan
Nieuws

Blinde Pakistaanse christen aangeklaagd voor godslastering na jarenlange pesterijen

Een 49-jarige blinde christen uit Pakistan is gearresteerd op beschuldiging van godslastering, een misdrijf dat in het land met de dood kan worden bestraft. Volgens zijn familie gaat het om een valse aanklacht die voortkomt uit jarenlange pesterijen

coa
Nieuws

SGP stelt Kamervragen na geweld en intimidatie tegen Syrisch christelijk gezin in Zeeuws azc

SGP heeft Kamervragen gesteld over geweld en intimidatie waar christelijke asielzoekers in Nederland mee te maken krijgen. Directe aanleiding van de Kamervragen is de situatie van een christelijk Syrisch gezien in een azc in Goes, waar verschillende

L. van 't Wout
Video

CGK-predikant stelt dat christenen te weinig verwachting van het gebed hebben

Als iemand ziek is, bijvoorbeeld binnen onze familiekring of onder onze collega's, zeggen we al heel snel: 'Ik kan niets voor je doen, behalve bidden.' Maar in hoeverre verwachten we dat God daadwerkelijk onze gebeden wil verhoren en vervolgens ieman

Trump
Nieuws

Trump wil militair ingrijpen als geweld tegen Nigeriaanse christenen niet stopt

De Amerikaanse president Donald Trump heeft gedreigd met militair ingrijpen als het geweld tegen Nigeriaanse christenen door blijft gaan. Ook zijn minister van Oorlog bevestigde dat voornemen. Verder zetten de Verenigde Staten dan per direct alle hul

Stichting Israël en de Bijbel
Video

De twaalf toonbroden: teken van Gods blijvende trouw aan Israël

In een YouTube-fragment van Israël en de Bijbel spreekt David van Wijck over de diepe symboliek van de twaalf toonbroden in de tempel. Deze broden, die voortdurend voor Gods aangezicht lagen, zijn niet alleen een teken van aanbidding, maar ook van Zi

Donkey Mobile
Persbericht

Donkey Mobile en Kerkdienstgemist bundelen krachten

Donkey Mobile, ontwikkelaar van kerk-apps, neemt deze maand streamingplatform Kerkdienstgemist over. Met deze overname ontstaat het grootste christelijke techbedrijf van Nederland dat meer dan 2.000 kerken bedient met hoogwaardige digitale oplossinge