Voorgeschiedenis
De Petrusgemeente in Broeksterwoude stapte onlangs naar de rechter. Deze Friese gemeente verzette zich tegen het besluit van de synode in juni om geen nieuwe roepende kerk aan te wijzen. Het argument toen was dat een nieuwe vergadering alleen maar méér verdeeldheid zou oproepen. Voor Broeksterwoude betekende dit echter een impasse: “Als er geen synode meer komt, wat betekent onze classis dan nog?”, aldus scriba Marten de Jong.

De gemeente in Broeksterwoude besloot uiteindelijk een kort geding aan te spannen, omdat er geen inhoudelijke reactie kwam op hun brief aan het landelijke synodebestuur. “Stilzitten was geen optie. Er móést iets gebeuren”, zegt De Jong. Het oud-moderamen kreeg van de rechter veertien dagen om te onderzoeken of een kerk alsnog bereid is de rol van roepende kerk op zich te nemen. Omdat die termijn niet werd gehaald, werd er nu een week extra respijt afgesproken. 

Het besluit van deputaten vertegenwoordiging is opvallend, omdat de synode van juni dit jaar juist met nadruk had uitgesproken geen nieuwe roepende kerk aan te wijzen. Volgens de synode was er onvoldoende draagvlak om samen verder te gaan, en zou een nieuwe landelijke vergadering de crisis alleen verdiepen.

Geen uitweg zonder rechter
De deputaten benadrukken dat zij zelf geen mandaat hadden om een synodebesluit terug te draaien. Toch voelden zij zich door de rechterlijke woorden gedwongen om alsnog een stap te zetten. De rechter had tijdens de zitting gezegd dat “het huwelijk na 150 jaar voorbij lijkt” en riep de CGK op te voorkomen dat een “echtscheiding” een vechtscheiding wordt.

Deputaten schrijven: “Hoewel het niet ons mandaat is, willen we voorkomen dat het kerkverband verder verzeild raakt in juridische procedures die de Naam van de Heere onteren. Daarom zien we geen andere uitweg dan zelf een roepende kerk aan te wijzen.”

Spagaat en aftreden
De keuze voor Hoogeveen betekent echter ook dat vier van de vijf deputaten hun positie onhoudbaar achten. Ds. P.D.J. Buijs, ds. A.D. Fokkema, ds. W.J. van Gent en ds. A. van der Zwan kondigen aan hun functie neer te leggen. Zij voelen zich in een “onmogelijke spagaat”: enerzijds respect voor een helder synodebesluit, anderzijds de noodzaak om juridische strijd te voorkomen.

“Het synodebesluit was een weloverwogen keuze. Dat wij daar nu tegenin moeten gaan, doet afbreuk aan onze geloofwaardigheid”, schrijven zij. De predikanten blijven voorlopig aan tot het kort geding is afgerond, om de continuïteit te waarborgen.

Geen einde aan juridisering
Ondanks de aanwijzing van Hoogeveen als roepende kerk, heeft de kerkenraad van Broeksterwoude laten weten het kort geding niet te beëindigen. Daarmee blijft de gang naar de rechter een feit. Deputaten spreken hun teleurstelling hierover uit: “Juist omdat we verdere juridisering wilden voorkomen, betreuren we dit ten zeerste.”

In hun slotwoorden doen de deputaten een dringend appel op de gemeenten om strijd en verbittering te vermijden. Zij roepen op tot gebed voor alle 181 gemeenten in het kerkverband. “Welke plaats een ieder ook inneemt, de huidige situatie vervult ons allen met verdriet en zorg. Het is ons hartelijk gebed dat de Heere ons kerkverband Zijn genade blijvend zal bewijzen.”