De gevaren van een lege bovenkamer en een gelijkenis van Jezus

Verdieping 23 september 2024 Peter Siebe
kompas

‘Lege bovenkamer te huur.’ Dat zeiden we vroeger op school als iemand iets doms of onhandigs had gezegd of gedaan. Als plaagstootje kon dat geen kwaad. Maar, serieuzer: hoe zit het met onze bovenkamer in de zin van onze innerlijke – geestelijke – bagage? Bij die vraag word ik bepaald door een verhaal dat Jezus vertelt in het Lucas-evangelie. Een gelijkenis – maar dan anders.

Wanneer een onreine geest iemand verlaat, trekt hij door dorre oorden, op zoek naar een rustplaats. Maar als hij die niet vindt, zegt hij: “Ik zal terugkeren naar mijn huis, dat ik verlaten heb.” En wanneer hij terugkeert, merkt hij dat het schoongemaakt is en op orde gebracht. Dan gaat hij weg en haalt er zeven andere demonen bij, slechter dan hijzelf, en ze nemen daar blijvend hun intrek. En zo is de mens bij wie de demon intrekt er ten slotte veel slechter aan toe dan voorheen’ - Lucas 11:24-26 - NBV21

Wat gebeurt er vlak voor dit verhaal, in Lucas 11? Jezus drijft een boze geest uit. Iedereen is verbaasd: ‘Hoe kán dit?’ En, zoals dat gaat: Sommigen vragen zich hardop af wie Jezus wel denkt dat-ie is. Daar geeft Hij een krachtig antwoord op (vers 17-23). En daarna vertelt Hij een gelijkenis. Niet over het Koninkrijk van God – zoals in andere gelijkenissen – maar over het rijk van het Kwaad. Als een boze geest ergens weggejaagd wordt, aldus Jezus, zoekt Hij een rustplaats. Als Hij die niet vindt, wil Hij terug naar het huis dat Hij verlaten heeft. Hij gaat kijken en wat blijkt: het is er schoongeveegd en op orde. Dan neemt Hij zeven andere demonen met zich mee en die gaan daar dan met z’n allen wonen. ‘En zo is de mens bij wie de demon intrekt er ten slotte veel slechter aan toe dan voorheen’ (vers 26). Een glasheldere uitsmijter van deze gelijkenis.

Hoe zit dat in onze samenleving? Heeft die een lege of een volle ‘bovenkamer’?

Persoonlijke weerbaarheid
Wat heb ik in huis om de trekkracht van het kwaad te weerstaan? Die vraag roept deze gelijkenis bij me op. Wat kan mij in de greep krijgen: geld, seks of macht – ‘GSM’, de bekendste drie verleidingen? Of, om nog zes andere te noemen: muziek, sport, amusement, roesmiddelen, een ideologie of de economie? En wat maakt me weerbaar als ik diep vanbinnen – wees eerlijk Peter! – meer op een van die negen verleidingen vertrouw dan op God?

Ik heb verleidingen kunnen weerstaan doordat ik was opgevoed met een goed-fout-schema. Film (amusement!) heette ‘fout’, daarom heb ik me daarvan onthouden gedurende een aantal jaren. Totdat mijn goed-fout-schema dat een oplossing leek een probleem bleek. Want zo zwart-wit is het niet. Film is verrijkend en met die andere verleidingen-op-zich is ook niks mis. Ik moest mijn innerlijke kompas opnieuw afstellen. Dat gebeurde in fases en het was spannend: ik voelde soms links en rechts een afgrond gapen. Maar ik had, gelukkig, geen lege bovenkamer. Ik wist dat ik mijn hart moest beschermen: ‘Waak vooral over je hart, het is de bron van je leven’ (Spreuken 4:23). God zij dank kwamen er geen zeven boze geesten in mij wonen.

Maatschappelijke weerbaarheid
Hoe zit dat in onze samenleving? Heeft die een lege of een volle ‘bovenkamer’? Heeft zij waarden en ideeën die haar weerbaar make, of juist vatbaar? Lange tijd waren er drie toonaangevende ideologieën, samenhangende waarden en ideeën over een goede samenleving. In het parlement zag je die terug in het gedachtengoed van de drie grootste partijen. Tijdens de ‘paarse’ kabinetten uit de jaren 1990 werd de invloed van het christendom bewust teruggedrongen. Dat leek in de ogen van velen een bevrijdende gebeurtenis, net als die duiveluitdrijving door Jezus. Maar wat kwam er in de plaats voor christelijke waarden als gerechtigheid, zorgzaamheid, barmhartigheid en verantwoordelijkheid – in alle vier relaties: die met God, de naaste, de schepping en met jezelf? Niet heel veel. Anno 2024 wordt verwacht dat ieder individu het vooral zelf moet zien te rooien. Er is een soort gat in de samenleving ontstaan dat wordt opgevuld door andere – vaak populistische – ideeën en waarden.

Het kan fout aflopen. En dan is een samenleving er aan het eind slechter aan toe dan aan het begin.

De gelijkenis van Jezus uit Lucas 11:24-26 helpt mij om persoonlijk weerbaar te blijven én te letten op de weerbaarheid van de samenleving. Ideeën en waarden kunnen hun aantrekkingskracht verliezen en afgedankt worden, maar wat komt ervoor in de plaats? Het kan fout aflopen. En dan is een samenleving er aan het eind slechter aan toe dan aan het begin.

Zo stelt deze gelijkenis ons twee belangrijke vragen.

  • Een persoonlijke: waarop is mijn kompas afgesteld en hoe blijf ik weerbaar?
  • En een maatschappelijke: welke waarden en ideeën zijn nodig voor een goede samenleving, en welke organisaties, partijen en personen verdienen daarom mijn steun?

Peter Siebe is persvoorlichter bij het NBG en daarnaast zelfstandig journalist. Bovenstaand artikel verscheen op debijbel.nl van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. 

Praatmee

Beluister onze podcast

#353 Ds. Bram & Marco Hofland over de crisis binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK)
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Rick Warren
Nieuws

Rick Warren biedt excuses aan voor politiseren Jezus' kruisiging

Rick Warren, oprichter van Saddleback Church en auteur van de bestseller Doelgericht Leven, heeft zijn excuses aangeboden. Hij kreeg kritiek op een bericht dat hij op het sociale mediaplatform X had geplaatst. Het bericht ging over de politieke betek

Dick Schoof
Nieuws

Honderden religieuze leiders richtten zich zonder resultaat tot premier Schoof

In een brief aan premier Schoof uitten meer dan duizend religieuze leiders onlangs hun zorgen over het voorgestelde asielbeleid van de regering. Initiatiefnemer mr. Jan de Beer uit Zwolle ontving deze week een reactie van de minister-president. 'De r

Oekraïne-debat
Nieuws

Oekraïne-debat: dit waren de bijdragen van CU en SGP

'We voelden dit weekend nagenoeg allemaal de schuivende panelen van een nieuwe tijd. En in deze zware tijd komt het erop aan: wie staat er op?', zo stelde ChristenUnie-leider Mirjam Bikker. De Tweede Kamer debatteerde dinsdag met minister-president S

Knesset
Positief nieuws

Voormalig Iraanse generaal in Knesset: "De Messias veranderde mij volledig"

'Dood aan Israël! Dood aan Amerika!', zo klinkt regelmatig vanuit honderden kelen op de straten van Teheran. In de Knesset (het Israëlische parlement) klonk een heel andere boodschap, zo meldt All Israel News. Kurosh Azadmehr (een schuilnaam om veili

Tweede Kamer
Nieuws

Meerderheid Tweede Kamer lijkt tegen verbod op 'homogenezing'

Een initiatiefvoorstel om een verbod in te voeren op behandelingen die homoseksualiteit zouden genezen, gaat het waarschijnlijk niet halen. NSC en CDA zullen tegenstemmen, en ook de PVV zegt het voorstel niet te steunen. Het initiatiefvoorstel om beh

Ds. J. C. de Groot
Video

Ds. De Groot ziet dat refogezindte in verdediging schiet als Jezus oproept tot bekering

"'Bekeert u en gelooft het evangelie'. Dat is het bevel van de Heere. In onze reformatorische gezindte schieten we natuurlijk al direct in de verdediging: 'Een mens kan zichzelf toch niet bekeren?' Als Jezus nu zegt: 'Bekeert u', hoe durven wij dan e

The Chosen
Nieuws

Hitserie The Chosen kondigt première van vijfde seizoen aan

Het vijfde seizoen van hitserie The Chosen gaat binnenkort in première. Dat meldt CBN News. Ter ere van de lancering is een unieke samenwerking aangegaan met de wereldberoemde fotograaf Annie Leibovitz. Zij maakte drie portretten van sleutelmomenten

CGK-synode
Nieuws

88 CGK-gemeenten: 'Niet ontbinden wat God heeft samengevoegd'

'Wanneer gemeenten ‘ongecontroleerd’ het kerkverband verlaten, is dat hun eigen keuze, voor hun eigen verantwoordelijkheid. Wij mogen als kerkverband echter niet ontbinden wat God heeft samengevoegd in Jezus Christus', zo is volgens het Reformatorisc

Meerartikelen

dominee Willem Glashouwer
Video

Ds. Willem Glashouwer wijst op tien gevaarlijke theologische missers over Israël

Het volk Israël is altijd al gewelddadig geweest, dat zie je in de Bijbel, maar ook nu nog. Bijbelse Profetieën over Israël gaan vooral over vroeger, die mag je niet toepassen op vandaag. Joden lijden omdat ze ongehoorzaam zijn aan God. Zomaar een gr

autisme
Nieuws

Platform Autisme in de kerk organiseert studiedag

Tijdens de Week van Autisme’ organiseert Platform Autisme in de kerk de studiedag 'Zo werkt het in mijn hoofd'. Deze bijeenkomst over autisme, breinwerking en relaties wordt gehouden in Amersfoort op zaterdag 5 april 2025. Het Platform wil hiermee ru

Gerdine Blom
Boekfragment

Waarom heeft God me niet gewaarschuwd?

Het beeld van mijn dochter Miriam, liggend op de trap, dringt zich aan me op. Ze was uitgeput en had me nodig en ik had niet door hoe ernstig het was. Waarom heb ik niets aangevoeld, ik wist toch dat Miriam zich altijd groot houdt, zelfs als het niet

Kerk Congo
Nieuws

70 mensen onthoofd gevonden in kerk Congo

Terwijl alle ogen gericht zijn op de strijd van M23 in Goma en Bakavu in Oost-Congo, kunnen gewapende milities van de geallieerde democratische strijdkrachten (ADF) schijnbaar ongestoord hun gang gaan. Zij vallen geregeld kwetsbare gemeenschappen in

Ds. A. T. Vergunst
Video

GerGem-predikant wijst op christenen die in een geestelijke gevangenis zitten

"Ik ontmoet mensen die in een soort geestelijke gevangenis zitten die het vonnis hoorden dat ze de dood waardig zijn, maar die ook zo vaak hoorden dat een ieder die in Hem gelooft vrijgesproken wordt. Toch zitten er nog velen in hun cellen", aldus ds

Het Britse parlement
Nieuws

Britse politici willen einde aan gebed in parlementsvergaderingen: 'Niet meer van deze tijd'

Een groep progressieve parlementsleden in het Verenigd Koninkrijk wil een einde maken aan het dagelijks gebed in het Lagerhuis, de plek waar het Britse parlement gevestigd is. Volgens hen is deze traditie, die al sinds 1558 bestaat, niet langer passe

door IS-terroristen gedode christenen
Nieuws

Film als eerbetoon voor door IS-terroristen gedode christenen

Tien jaar geleden werden 21 christenen door terreurgroep IS op brute wijze geëxecuteerd op een strand in Libië. Deze mannen weigerden hun geloof in Jezus Christus te verloochenen, zelfs toen ze de dood in de ogen keken. Hun indrukwekkende getuigenis

Pierre en Patricia
Interview

Pierre en Patricia verloren hun enige zoon: "We vergaven de taxichauffeur die hem aanreed"

"De tijd is weg. Het is als gisteren dat hij is overleden, maar het is veel te lang geleden dat we hem gezien hebben." Met deze woorden vat Patricia van Rosmalen het intense gemis samen van hun enige zoon Koen, die op tragische wijze om het leven kwa

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp merkt op dat de waarde van een mensenleven vaak in geld wordt uitgedrukt

Volgens de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SVOG) is een mensenleven 2,2 miljoen euro waard. In Bangladesh is een mensenleven volgens diezelfde methode slechts 5000 euro waard. De waarde van een mensenleven wordt in de wereld

Instagram Unite US
Nieuws

Honderden Amerikaanse studenten geven leven aan Jezus tijdens evangelisatiebijeenkomst

Op de campus van de Universiteit van Kentucky vond onlangs een indrukwekkende geestelijke opwekking plaats. Dat schrijft CBN News. Tijdens een massaal evangelisatie-evenement van Unite US gaven meer dan 2.000 studenten hun leven aan Jezus en werden v

ds. J. Joppe
Nieuws

HHK Zuilichem-Brakel hoopt op komst ds. J. Joppe

De hersteld hervormde gemeente van Zuilichem-Brakel heeft een beroep uitgebracht op ds. J. Joppe (foto). De predikant is in beeld als opvolger van de naar Oud-Beijerland verhuisde ds. P. Verhaar. Joppe is momenteel woon- en werkzaam in Barneveld. Ds.

paus Franciscus
Nieuws

Paus langer in ziekenhuis vanwege luchtweginfectie

Het Vaticaan meldt dat de toestand van paus Franciscus, die vrijdag met bronchitis werd opgenomen in het ziekenhuis, "complex" is door een luchtweginfectie. Dit betekent dat de 88-jarige paus langer in het ziekenhuis zal moeten blijven dan oorspronke