De gevaren van een lege bovenkamer en een gelijkenis van Jezus

Verdieping 23 september 2024 Peter Siebe
kompas

ā€˜Lege bovenkamer te huur.’ Dat zeiden we vroeger op school als iemand iets doms of onhandigs had gezegd of gedaan. Als plaagstootje kon dat geen kwaad. Maar, serieuzer: hoe zit het met onze bovenkamer in de zin van onze innerlijke – geestelijke – bagage? Bij die vraag word ik bepaald door een verhaal dat Jezus vertelt in het Lucas-evangelie. Een gelijkenis – maar dan anders.

Wanneer een onreine geest iemand verlaat, trekt hij door dorre oorden, op zoek naar een rustplaats. Maar als hij die niet vindt, zegt hij: ā€œIk zal terugkeren naar mijn huis, dat ik verlaten heb.ā€ En wanneer hij terugkeert, merkt hij dat het schoongemaakt is en op orde gebracht. Dan gaat hij weg en haalt er zeven andere demonen bij, slechter dan hijzelf, en ze nemen daar blijvend hun intrek. En zo is de mens bij wie de demon intrekt er ten slotte veel slechter aan toe dan voorheen’ - Lucas 11:24-26 - NBV21

Wat gebeurt er vlak voor dit verhaal, in Lucas 11? Jezus drijft een boze geest uit. Iedereen is verbaasd: ā€˜Hoe kĆ”n dit?’ En, zoals dat gaat: Sommigen vragen zich hardop af wie Jezus wel denkt dat-ie is. Daar geeft Hij een krachtig antwoord op (vers 17-23). En daarna vertelt Hij een gelijkenis. Niet over het Koninkrijk van God – zoals in andere gelijkenissen – maar over het rijk van het Kwaad. Als een boze geest ergens weggejaagd wordt, aldus Jezus, zoekt Hij een rustplaats. Als Hij die niet vindt, wil Hij terug naar het huis dat Hij verlaten heeft. Hij gaat kijken en wat blijkt: het is er schoongeveegd en op orde. Dan neemt Hij zeven andere demonen met zich mee en die gaan daar dan met z’n allen wonen. ā€˜En zo is de mens bij wie de demon intrekt er ten slotte veel slechter aan toe dan voorheen’ (vers 26). Een glasheldere uitsmijter van deze gelijkenis.

Hoe zit dat in onze samenleving? Heeft die een lege of een volle ā€˜bovenkamer’?

Persoonlijke weerbaarheid
Wat heb ik in huis om de trekkracht van het kwaad te weerstaan? Die vraag roept deze gelijkenis bij me op. Wat kan mij in de greep krijgen: geld, seks of macht – ā€˜GSM’, de bekendste drie verleidingen? Of, om nog zes andere te noemen: muziek, sport, amusement, roesmiddelen, een ideologie of de economie? En wat maakt me weerbaar als ik diep vanbinnen – wees eerlijk Peter! – meer op een van die negen verleidingen vertrouw dan op God?

Ik heb verleidingen kunnen weerstaan doordat ik was opgevoed met een goed-fout-schema. Film (amusement!) heette ā€˜fout’, daarom heb ik me daarvan onthouden gedurende een aantal jaren. Totdat mijn goed-fout-schema dat een oplossing leek een probleem bleek. Want zo zwart-wit is het niet. Film is verrijkend en met die andere verleidingen-op-zich is ook niks mis. Ik moest mijn innerlijke kompas opnieuw afstellen. Dat gebeurde in fases en het was spannend: ik voelde soms links en rechts een afgrond gapen. Maar ik had, gelukkig, geen lege bovenkamer. Ik wist dat ik mijn hart moest beschermen: ā€˜Waak vooral over je hart, het is de bron van je leven’ (Spreuken 4:23). God zij dank kwamen er geen zeven boze geesten in mij wonen.

Maatschappelijke weerbaarheid
Hoe zit dat in onze samenleving? Heeft die een lege of een volle ā€˜bovenkamer’? Heeft zij waarden en ideeĆ«n die haar weerbaar make, of juist vatbaar? Lange tijd waren er drie toonaangevende ideologieĆ«n, samenhangende waarden en ideeĆ«n over een goede samenleving. In het parlement zag je die terug in het gedachtengoed van de drie grootste partijen. Tijdens de ā€˜paarse’ kabinetten uit de jaren 1990 werd de invloed van het christendom bewust teruggedrongen. Dat leek in de ogen van velen een bevrijdende gebeurtenis, net als die duiveluitdrijving door Jezus. Maar wat kwam er in de plaats voor christelijke waarden als gerechtigheid, zorgzaamheid, barmhartigheid en verantwoordelijkheid – in alle vier relaties: die met God, de naaste, de schepping en met jezelf? Niet heel veel. Anno 2024 wordt verwacht dat ieder individu het vooral zelf moet zien te rooien. Er is een soort gat in de samenleving ontstaan dat wordt opgevuld door andere – vaak populistische – ideeĆ«n en waarden.

Het kan fout aflopen. En dan is een samenleving er aan het eind slechter aan toe dan aan het begin.

De gelijkenis van Jezus uit Lucas 11:24-26 helpt mij om persoonlijk weerbaar te blijven Ʃn te letten op de weerbaarheid van de samenleving. Ideeƫn en waarden kunnen hun aantrekkingskracht verliezen en afgedankt worden, maar wat komt ervoor in de plaats? Het kan fout aflopen. En dan is een samenleving er aan het eind slechter aan toe dan aan het begin.

Zo stelt deze gelijkenis ons twee belangrijke vragen.

  • Een persoonlijke: waarop is mijn kompas afgesteld en hoe blijf ik weerbaar?
  • En een maatschappelijke: welke waarden en ideeĆ«n zijn nodig voor een goede samenleving, en welke organisaties, partijen en personen verdienen daarom mijn steun?

Peter Siebe is persvoorlichter bij het NBG en daarnaast zelfstandig journalist. Bovenstaand artikel verscheen op debijbel.nl van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. 

Praatmee

Beluister onze podcast

#373 Jeffrey & Petra van de Weetering over Israƫl, de kerk en geloven vanuit de schuilkelder
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Den Hertog
Nieuws

Ds. Ruben den Hertog (40) overleden na kort ziekbed

Ds. R. den Hertog (40) is op 29 augustus na een kort ziekbed overleden. Hij was sinds juli 2024 predikant van de Protestantse Gemeente te Naaldwijk. Den Hertog laat een vrouw en vier kinderen achter. De predikant diende de Protestantse Gemeente te Wi

nigeria
Nieuws

Zeker zeven christenen omgekomen bij nieuwe aanvallen in Nigeriaanse deelstaat Benue

In de Nigeriaanse deelstaat Benue zijn opnieuw christenen omgebracht bij aanvallen van gewapende Fulani-herders. Lokale bronnen melden dat bij de aanvallen zeker zeven christenen om het leven zijn gekomen. De regio Guma, waar de slachtoffers vielen,

pakistan
Nieuws

Christelijk meisje (13) in Pakistan gedwongen bekeerd en uitgehuwelijkt

In Pakistan is opnieuw een christelijk meisje het slachtoffer geworden van ontvoering en een gedwongen bekering. De 13-jarige Maria uit Lahore werd meegenomen door een man uit de buurt, die haar vervolgens uithuwelijkte na een islamitische ceremonie.

Online Bijbel
Nieuws

Voor het eerst meer digitale Bijbels dan gedrukte exemplaren verspreid

Voor het eerst in de geschiedenis zijn er wereldwijd meer digitale Bijbels verspreid dan gedrukte. Dat meldt de United Bible Societies Fellowship (UBS) in haar recent verschenen rapport over 2024. Volgens het rapport daalde het aantal gedrukte Bijbel

Oscar Lohuis
Video

Ds. Oscar Lohuis over weglopen Douwe Bob bij Joods voetbaltoernooi

De bekende zanger Douwe Bob haalde in juni de krantenkoppen. Niet vanwege een nieuwe single, maar vanwege een geannuleerd optreden. De zanger zou zingen tijdens het Jom Ha voetbaltoernooi in Amsterdam-Zuid, maar zette op het podium een streep door zi

Istanbul
Nieuws

Alarmerend rapport: haat en discriminatie tegen christenen in Turkije groeit

De situatie van christenen in Turkije verslechtert. Dat blijkt uit het nieuwste mensenrechtenrapport van de Turkse Vereniging van Protestantse Kerken. Volgens het rapport was er in 2024 een toename van zowel geschreven als gesproken haatspraak gerich

Mallorca
Nieuws

Honderden jongeren evangeliseerden twee weken lang in uitgaansgebied Mallorca

Mallorca is een geliefde vakantiebestemming onder jongeren. Toch gebeurde er deze zomer iets heel bijzonders. Twee weken lang evangeliseerden honderden christelijke jongeren op de stranden en rond de uitgaansgebieden van het eiland. Zij baden met fee

Jigdaljahu
Video

Christelijk Koor Jigdaljahu zingt het prachtige 'In My Father's Kingdom'

This bread is My Body, broken for you. This cup is My blood of the cov’nant, poured out for you. Deze woorden van diepe betekenis zijn afkomstig uit het prachtige lied 'In My Father's Kingdom'. Het lied - waarin gezongen wordt over Jezus' volkomen of

Meerartikelen

Erik
Opinie

Gaza red je niet, je buren wel

Christenen in Nederland maken zich druk. Heel druk. Over Gaza, over Israƫl, over de geopolitiek van het Midden-Oosten. Social media staan vol met gebeden en statements alsof de redding van een eeuwenoud conflict in een woestijn afhangt van onze likes

Ron van der Spoel
Video

Een gebed om opwekking: Ron van der Spoel bespreekt Psalm 85

In deze overdenking van de IZB neemt Ron van der Spoel ons mee in Psalm 85, een psalm die spreekt over het verlangen naar opwekking. Na een moeilijke periode tussen IsraĆ«l en God klinkt de smeekbede: ā€œBreng ons weer tot leven, dan zullen we ons in U

dr. Leo Cheng
Video

Het bijzondere verhaal van een Mercy Ships-chirurg: bekijk de video

Voor MKA-chirurg dr. Leo Cheng is zijn werk aan boord van de Africa Mercy en de Global Mercy meer dan opereren alleen. Hij noemt het ā€œliefde in actieā€ en ervaart dat hij zelf net zo wordt verrijkt als de mensen die hij helpt. In deze video deelt hij

Lineke
Opinie

Mogelijk verbod conversietherapie: We hebben als christenen vaak en veel schade aangericht

Na jarenlang gesteggel lijkt het erop dat het wetsvoorstel Strafbaarstelling Conversiehandelingen (in de volksmond bekend als: Wet Verbod op Conversietherapie) ein-de-lijk door de Tweede Kamer zal kunnen worden aangenomen. Over dat jarenlange proces

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp wijst op verschil tussen gave en vrucht van geloof

In zijn overdenking staat Wilkin van de Kamp stil bij geloof als vrucht van de Geest. Aan de hand van Galaten 5 en Psalm 62 legt hij uit hoe de Heilige Geest ons helpt steeds dieper op God te vertrouwen. Waar geloof als gave direct ontvangen wordt, g

prof. dr. Willem Ouweneel
Podcast

Terugluisteren: Willem Ouweneel over Gods blijvende plan met Israƫl

In deze podcastaflevering neemt prof. dr. Willem Ouweneel je mee langs oorsprong, plaats, betekenis, karakter, doel Ʃn toekomst van het volk Israƫl, zoals die in zowel het Oude als het Nieuwe Testament naar voren komen. Hij gaat in het boek in op eeu

Dr. G. A. van den Brink
Boekfragment

Christenen mogen het gesprek over de dood niet vermijden

Vertel dat de dood onverwachts komt en dat dit moet stempelen hoe wij in het leven staan. God kent onze tijd, Hij heeft deze gedetermineerd en niets of niemand verandert dat. Sommige mensen overleven ernstig hersenletsel, aldus Luther, anderen sterven a

Laos
Nieuws

Laos: bekeerling moet dorp ontvluchten na arrestatie en intimidatie door politie

ā€œIn dit dorp staan we geen christenen toe.ā€ De 38-jarige Vanxay* kreeg het begin juli te horen van de lokale politie. Samen met het dorpshoofd, dorpsgenoten en enkele familieleden stonden ze in een kring om de pasbekeerde christen. De cultuur in het

grenzen
Persbericht

Joeke van der Mei nieuwe directeur Zending over Grenzen

Christelijke stichting Zending over Grenzen heeft een nieuwe directeur aangesteld. Joeke van der Mei zal het directeursstokje overnemen van huidig directeur Peter van der Bijl, die binnenkort met pensioen gaat. Joeke is per 1 september 2025 bij Zendi

Tweede Kamer
Nieuws

Kamermeerderheid lonkt voor verbod 'homogenezing': "Absoluut geen aanval op de kerk"

Het lijkt erop dat een meerderheid van de Tweede Kamer toch voorstander is van een wet om homogenezingstherapieƫn strafbaar te stellen. Eerder dit jaar was een meerderheid van de Kamer nog tegen, maar na aanpassingen staat een aantal tegenstanders ee

Grote Kerk Oss
Nieuws

Ramp voorkomen: brand in Grote Kerk Oss net op tijd geblust

Gisteren brak er brand uit in de Grote Kerk van Oss. Dat melden diverse media. Het vuur, dat aan het eind van de ochtend werd ontdekt onder het dak van de kerk, werd als grote brand geclassificeerd. Daarom rukte de brandweer massaal uit en kreeg zij

Jerke
Nieuws

CU-jongeren doen tientallen wijzigingsvoorstellen voor verkiezingsprogramma van partij

PerspectieF, de jongerenorganisatie van de ChristenUnie, heeft tientallen wijzigingsvoorstellen ingediend voor het conceptverkiezingsprogramma van de partij. Dat maakt men zelf bekend in een persbericht. "Het hoopvolle verhaal van de ChristenUnie kan