De gevaren van een lege bovenkamer en een gelijkenis van Jezus

Verdieping 23 september 2024 Peter Siebe
kompas

‘Lege bovenkamer te huur.’ Dat zeiden we vroeger op school als iemand iets doms of onhandigs had gezegd of gedaan. Als plaagstootje kon dat geen kwaad. Maar, serieuzer: hoe zit het met onze bovenkamer in de zin van onze innerlijke – geestelijke – bagage? Bij die vraag word ik bepaald door een verhaal dat Jezus vertelt in het Lucas-evangelie. Een gelijkenis – maar dan anders.

Wanneer een onreine geest iemand verlaat, trekt hij door dorre oorden, op zoek naar een rustplaats. Maar als hij die niet vindt, zegt hij: “Ik zal terugkeren naar mijn huis, dat ik verlaten heb.” En wanneer hij terugkeert, merkt hij dat het schoongemaakt is en op orde gebracht. Dan gaat hij weg en haalt er zeven andere demonen bij, slechter dan hijzelf, en ze nemen daar blijvend hun intrek. En zo is de mens bij wie de demon intrekt er ten slotte veel slechter aan toe dan voorheen’ - Lucas 11:24-26 - NBV21

Wat gebeurt er vlak voor dit verhaal, in Lucas 11? Jezus drijft een boze geest uit. Iedereen is verbaasd: ‘Hoe kán dit?’ En, zoals dat gaat: Sommigen vragen zich hardop af wie Jezus wel denkt dat-ie is. Daar geeft Hij een krachtig antwoord op (vers 17-23). En daarna vertelt Hij een gelijkenis. Niet over het Koninkrijk van God – zoals in andere gelijkenissen – maar over het rijk van het Kwaad. Als een boze geest ergens weggejaagd wordt, aldus Jezus, zoekt Hij een rustplaats. Als Hij die niet vindt, wil Hij terug naar het huis dat Hij verlaten heeft. Hij gaat kijken en wat blijkt: het is er schoongeveegd en op orde. Dan neemt Hij zeven andere demonen met zich mee en die gaan daar dan met z’n allen wonen. ‘En zo is de mens bij wie de demon intrekt er ten slotte veel slechter aan toe dan voorheen’ (vers 26). Een glasheldere uitsmijter van deze gelijkenis.

Hoe zit dat in onze samenleving? Heeft die een lege of een volle ‘bovenkamer’?

Persoonlijke weerbaarheid
Wat heb ik in huis om de trekkracht van het kwaad te weerstaan? Die vraag roept deze gelijkenis bij me op. Wat kan mij in de greep krijgen: geld, seks of macht – ‘GSM’, de bekendste drie verleidingen? Of, om nog zes andere te noemen: muziek, sport, amusement, roesmiddelen, een ideologie of de economie? En wat maakt me weerbaar als ik diep vanbinnen – wees eerlijk Peter! – meer op een van die negen verleidingen vertrouw dan op God?

Ik heb verleidingen kunnen weerstaan doordat ik was opgevoed met een goed-fout-schema. Film (amusement!) heette ‘fout’, daarom heb ik me daarvan onthouden gedurende een aantal jaren. Totdat mijn goed-fout-schema dat een oplossing leek een probleem bleek. Want zo zwart-wit is het niet. Film is verrijkend en met die andere verleidingen-op-zich is ook niks mis. Ik moest mijn innerlijke kompas opnieuw afstellen. Dat gebeurde in fases en het was spannend: ik voelde soms links en rechts een afgrond gapen. Maar ik had, gelukkig, geen lege bovenkamer. Ik wist dat ik mijn hart moest beschermen: ‘Waak vooral over je hart, het is de bron van je leven’ (Spreuken 4:23). God zij dank kwamen er geen zeven boze geesten in mij wonen.

Maatschappelijke weerbaarheid
Hoe zit dat in onze samenleving? Heeft die een lege of een volle ‘bovenkamer’? Heeft zij waarden en ideeën die haar weerbaar make, of juist vatbaar? Lange tijd waren er drie toonaangevende ideologieën, samenhangende waarden en ideeën over een goede samenleving. In het parlement zag je die terug in het gedachtengoed van de drie grootste partijen. Tijdens de ‘paarse’ kabinetten uit de jaren 1990 werd de invloed van het christendom bewust teruggedrongen. Dat leek in de ogen van velen een bevrijdende gebeurtenis, net als die duiveluitdrijving door Jezus. Maar wat kwam er in de plaats voor christelijke waarden als gerechtigheid, zorgzaamheid, barmhartigheid en verantwoordelijkheid – in alle vier relaties: die met God, de naaste, de schepping en met jezelf? Niet heel veel. Anno 2024 wordt verwacht dat ieder individu het vooral zelf moet zien te rooien. Er is een soort gat in de samenleving ontstaan dat wordt opgevuld door andere – vaak populistische – ideeën en waarden.

Het kan fout aflopen. En dan is een samenleving er aan het eind slechter aan toe dan aan het begin.

De gelijkenis van Jezus uit Lucas 11:24-26 helpt mij om persoonlijk weerbaar te blijven én te letten op de weerbaarheid van de samenleving. Ideeën en waarden kunnen hun aantrekkingskracht verliezen en afgedankt worden, maar wat komt ervoor in de plaats? Het kan fout aflopen. En dan is een samenleving er aan het eind slechter aan toe dan aan het begin.

Zo stelt deze gelijkenis ons twee belangrijke vragen.

  • Een persoonlijke: waarop is mijn kompas afgesteld en hoe blijf ik weerbaar?
  • En een maatschappelijke: welke waarden en ideeën zijn nodig voor een goede samenleving, en welke organisaties, partijen en personen verdienen daarom mijn steun?

Peter Siebe is persvoorlichter bij het NBG en daarnaast zelfstandig journalist. Bovenstaand artikel verscheen op debijbel.nl van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. 

Praatmee

Beluister onze podcast

#374 Jeffrey & Patrick over ds. Paul Visser en vermeend grensoverschrijdend gedrag
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Jafeth en Sifra Bekx
Nieuws

Aanbidden doe je niet alleen op zondag: "Het is een levenshouding"

Ga je zondag naar de kerk en begint het 'gewone' leven weer op maandag? Jafeth en Sifra Bekx organiseerden afgelopen maand het eerste ZERA worship festival, om de kerk in Nederland te zegenen. “Aanbidding is niet iets wat je erbij doet. Het is een le

Jan Pool
Column

God groter is dan mijn ernstige ziekte

De afgelopen zeven maanden ben ik door verschillende fasen gegaan. Eerst de klap van de diagnose. Daarna een soort overlevingsmodus: ik wil leven! Vervolgens diepe dankbaarheid dat ik nog leef. Toen kwam er een golf van inspiratie en heb ik mijn boek

Christian Stier
Boekfragment

Israëls terugkeer: de vergeten sleutel in het begrijpen van profetieën

Welke plaats speelt de moderne staat Israël en de terugkeer van het Joodse volk in het plan van God? Christian Stier is ervan overtuigd dat de stichting van de staat Israël in 1948 vervulling is van profetie, maar ziet ook dat veel Israël-beloften vo

dominee A. P. Pors
Interview

Ds. Pors was actief in de autobranche: "Een man ontstak vloekend in woede"

“In de autobranche én in de kerk zijn drempels om het evangelie ter sprake te brengen. Wat dat betreft is de dynamiek vergelijkbaar”, zo vertelt dominee A. P. Pors. De hervormde predikant verhuisde vorig jaar van Nieuw-Beijerland naar Rouveen. Cvanda

Jan Martijn Abrahamse
Nieuws

Theoloog waarschuwt voor eenzijdige duiding van moord op Charlie Kirk

De moord op de Amerikaanse activist Charlie Kirk heeft wereldwijd voor opschudding gezorgd. Ook in Nederland wordt erover gesproken. Jan Martijn Abrahamse, lector Theologie aan de Christelijke Hogeschool Ede, reageerde via LinkedIn op de gebeurteniss

Johan Schep
Video

Johan Schep legt uit waarom God Kaïns offer niet maar Abels offer wél aannam

In de vierde aflevering van de serie ‘Jezus in het Oude Testament’ behandelt evangelist Johan Schep Genesis 4. Hij legt uit hoe het leven van Abel vooruitwijst naar de Heere Jezus en laat zien dat Kaïns houding veel zegt over onze huidige maatschappi

Ds. A. C. Uitslag
Video

CGK-predikant wijst op enorm verdriet van ouders die hun kinderen zien afhaken

Kerkverlating trekt diepe sporen in kerken en gezinnen. Wellicht dat je er uit eigen ervaring over mee kan praten. Misschien heb je een kind dat voorheen met grote vreugde God diende, maar inmiddels het geloof verlaten heeft. Ds. A. C. Uitslag stond

Wilkin van de Kamp
Video

Twijfel niet: Wilkin van de Kamp over de kracht van de gave van geloof

In deze overdenking legt Wilkin van de Kamp uit hoe de gave van geloof werkt in een specifiek moment of situatie. Aan de hand van Marcus 11:23 benadrukt hij dat twijfel vaak opkomt, maar dat Jezus ons uitnodigt om te vertrouwen op wat God heeft geope

Meerartikelen

Lennard Elenbaas
Video

Welvaart in verdrukking: evangelist deelt lessen uit Ecuador

In deze themalezing van Daniël Online neemt Lennard Elenbaas ons mee naar Ecuador, waar hij jarenlang als evangelist werkte. Hij laat zien hoe christenen, zelfs in moeilijke omstandigheden en onder druk, toch diepe welvaart en geestelijke rijkdom kun

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker Annette Waagemans deelt ervaringen in podcast

In deze aflevering van De Wereld Rond is Annette Waagemans te gast. Zij kwam op een bijzondere manier in aanraking met het gevangeniswerk. Tijdens haar zendingsopleiding werd ze gevraagd een preek te houden in de gevangenis, waar ze sprak over het Va

Psalmen Challenge
Podcast

Psalmen Challenge: in deze podcast bespreken christenen Psalm 75

Symfonie van het hart is de Psalmen Challenge die jou voorziet van alles wat je nodig hebt om het hele psalmenboek uit de Bijbel door te gaan. Teun van der Leer, Remko Ongersma en Peter Kruijt, de initiatiefnemers van de Psalmen Challenge, bespreken

Ring geven/Nicole Bolweg
Column

12,5 jaar getrouwd, 12,5 jaar gescheiden: dit jaar zou ik mijn huwelijksjubileum vieren

Op het moment dat ik dit schrijf, vieren collega’s hun 25-jarig huwelijk. Zelf zou ik dat ook vieren dit jaar. Maar mijn leven liep anders. Ik was 12,5 jaar getrouwd en ben nu 12,5 jaar gescheiden. Wat begon als een liefdevolle relatie, eindigde in o

Hilde Dral
Interview

Hilde rouwt om iets wat mogelijk nooit zal komen: "Ik hoop nog steeds moeder te worden"

Ze is nog nooit moeder geworden. Maar de moederliefde zit al jaren in haar. Hilde Dral (32) leeft met een diep verlangen dat telkens opnieuw wordt uitgesteld. En toch spreekt ze over hoop. Over overgave. En over de kracht van verbinding, zelfs als je

Arjanne Holsappel
Opinie

Waarom de strafbaarstelling van 'homogenezing' hard nodig is

Het is alweer jaren geleden dat ik als jonge vrouw in aanraking kwam met bevrijdingspastoraat. Ik was 24 en opgegroeid in een reformatorische omgeving. Op dat moment stond ik nog best wel aan het begin van mijn zoektocht naar mijn geaardheid. Ik was

Tweede Kamer
Nieuws

SGP hekelt steun CDA en CU voor importverbod Israëlische spullen: "Buigen mee in hetze"

Demissionair minister David van Weel wil een importverbod op spullen uit de Westelijke Jordaanoever. Dat bleek uit een Kamerdebat eerder deze week. Een Kamermeerderheid, met daarbij de steun van het CDA én de ChristenUnie, wil dat het kabinet zo snel

Jan en Tijs van den Brink
Video

Tijs van den Brink aankomende zondag te gast in Hour of Power

Tijs van den Brink is aanstaande zondag te gast in Hour of Power. Bekend als journalist en presentator van onder meer Adieu God? en De tafel van Tijs, zet hij nu een verrassende stap: de politiek in. In de uitzending deelt hij zijn drijfveren en zijn

Ds. Oscar Lohuis
Video

Ds. Oscar Lohuis: "De bekering van Israël is aanstaande"

De bekering van Israël is aanstaande, zo stelde ds. Oscar Lohuis in een recente preek. De baptistenpredikant en spreker behandelde Zacharia 12 en stond stil bij de strijd om Israël en de stad Jeruzalem in de eindtijd. Lohuis stelde de contouren van I

lyon
Nieuws

Christelijke Irakees (45) in rolstoel vermoord in Lyon

In Lyon is woensdagavond 10 september een 45-jarige christen van Iraakse afkomst om het leven gebracht bij een steekpartij. De man, Ashur Sarnaya, zat in een rolstoel en werd in de hals gestoken bij de ingang van zijn woongebouw in het 9e arrondissem

Stelletje
Dagelijks leven

Refoweb-vragensteller worstelt met seksueel verleden van haar vriend en vraagt advies

Een jonge vrouw schreef in de vragenrubriek van Refoweb openhartig over haar worsteling in haar verkering. Haar vriend bekende dat hij in het verleden seksueel te ver is gegaan met meerdere meisjes en via apps naaktfoto’s heeft gevraagd en gestuurd.

Joshua
Video

Christenjongeren verkennen twee aanwijzingen voor het bestaan van God

In deze video van ChristenDOM? gaan Joël en Joshua op zoek naar antwoord op een van de grootste vragen: bestaat God? Ze bespreken twee krachtige aanwijzingen die volgens hen wijzen op Zijn bestaan. Met een mix van persoonlijke inzichten en logische r