Voor de huidige boeren is het verstandig om naar Luther te luisteren. De reformator heeft de boeren opnieuw veel te zeggen. 500 jaar later zegt hij ook tot hen, dat zij de eisen niet met geweld moeten doorzetten, omdat niemand dat recht heeft. Ik hoop van harte dat deze woorden bij de boeren ingang vinden. Doe het ludiek. Doe het op een gepaste wijze. Maar ga geen grenzen te buiten. Verlaag je niet door geweld te gebruiken.

Ook de overheid kan naar Luther luisteren. Zijn woorden van toen zijn ook voor vandaag verstandig. Luther roept minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) en minister Staghouwer (Landbouw) op om in gesprek te gaan met de opstandelingen en te luisteren naar hun eisen. Ze verlaten immers niet voor niets het erf om te demonstreren. Neem de boeren serieus in hun spreken en optreden.

Luther ging trouwens een stap verder in zijn advies aan de overheid. Hij zegt nadrukkelijk dat de overheid het zwaard niet tevergeefs draagt. In zijn geschrift Wider die stürmende Bauern is hij luid en duidelijk. Hij ziet hen die met geweld in opstand komen tegen de overheid als criminelen tegen wie keihard moet worden opgetreden. Hij ziet de boeren die in zijn tijd excessief geweld gebruiken als opstandige mensen die gedood moeten worden. Dit gaat ver. Het geeft aan hoe ver Luther afstaat van het gebruik van geweld door hen die hier geen recht op hebben.

Zoals de boerenoorlog was in 1525, zo is het nu niet. Laat het niet zover komen. Het heeft geen zin. Zeker niet voor die boer die weet heeft dat er naast een aards rijk ook een hemels rijk is. Want voor een boer die het vertrouwen gesteld heeft op Jezus geldt, dat zijn identiteit als eerste bepaald wordt door Christus en pas daarna door het zijn van boer. Daarbij past een christelijke levensstijl. Geweld en intimidatie horen hier niet bij. Hoe sterk het boer zijn ook verankerd is in het hart en hoe groot de boosheid tegen de stikstofwet ook is. Iedere boer die leeft vanuit een christelijke geloofsovertuiging is allereerst christen. Iemand die de ploegschaar hanteert en niet het zwaard.

Voor het Lutherhuis in Wittenberg staat een kunstwerk dat hier op duidt. Het heet ‘Schwert und Pflugschar’. Het herinnert aan een actie van de kerkelijke vredesbeweging in de DDR. In september 1983 werd in Wittenberg een zwaard omgesmeed tot een ploegschaar. Deze actie tegen de overheid van de DDR was geweldloos en tegelijk vol van symboliek. Een helder punt werd gemaakt richting de overheid. Geen oorlog, maar de aarde bewerken om gewas te kunnen oogsten. Het is een verwijzing naar Jesaja 2 vers 4. Hij zal oordelen tussen de heidenvolken en veel volken vonnissen. En zij zullen hun zwaarden omsmeden tot ploegscharen en hun speren tot snoeimessen. Geen volk zal tegen een ander volk het zwaard opheffen. Oorlog voeren zullen zij niet meer leren.

Het is een profetisch woord dat spreekt over een tijd die komt en tegelijk een oproep voor nu is. Als de boer de ploegschaar niet omsmeedt tot een zwaard, kan de overheid het zwaard in de schede laten. Maar laat dan niet het gesprek na, waarin de overheid als eerste heeft te luisteren en als tweede heeft te horen naar wat er bij de boer leeft. Dit geeft geen opstand, maar opstanding.

Ds. J. Holtslag is predikant van de hervormde gemeente (wijk West) van Giessen-Nieuwkerk en Nederslingeland. 

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor cvandaag Premium

Je las net een gratis cvandaag Premium artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand