Dit artikel is nu opgeslagen in je
dashboard.
Bewaar artikelen in je dashboard.
God
29 november 2021
door
Jeffrey Schipper
Gaat Openbaring 13 over de tijd waarin we nu leven? Jan Hoek antwoordt
Wat hebben de coronacrisis en de QR-samenleving te maken met Openbaring 13? Deze vraag houdt veel christenen vandaag de dag bezig. In de afgelopen maanden zijn er diverse preken en lezingen over het einde der tijden viral gegaan. Daarin werden parallellen getrokken tussen Openbaring 13 en deze tijd. Met prof. dr. Jan Hoek sprak CIP.nl over het merkteken van het beest, de antichrist en hoe je als christen het Bijbelboek Openbaring zou moeten lezen.
Dit artikel is je cadeau gedaan door cvandaag Premium lid
Jeffrey Schipper.
Word ook lid
Hoek richt zich tot christenen die zich in Openbaring willen verdiepen. “De gouden regel bij Bijbeluitleg is: het Woord is tot een specifieke groep mensen gesproken én tegelijkertijd heeft het een boodschap voor alle tijden. Voordat we toekomen aan de toepassing naar 2021, moeten we ons afvragen wat Openbaring te zeggen had tot de mensen aan wie het in eerste instantie was gericht. Dan moet je weten dat dit Bijbelboek rond 90 na Christus is geschreven en de christenen in die tijd een vervolgde en gediscrimineerde minderheid waren die het moeilijk hadden. Vanuit de overwinning van Christus worden ze door de inhoud van Openbaring bemoedigd.”
"Als je Openbaring 13 in samenhang met deze hoofdstukken ziet, is het verhaal minder somber dan je in eerste instantie zou denken."
Genre
“Je hebt in de Bijbel allerlei verschillende genres, zoals geschiedenissen, gedichten en profetieën”, vervolgt de theoloog. “Openbaring wordt een apocalyptisch Bijbelboek genoemd. Apocalyptiek is een aparte literatuursoort waarbij veel gebruik wordt gemaakt van symboliek en beeldtaal. Daarom kun je ook niet alles wat er staat letterlijk interpreteren. Door die symbolen heen moeten we op zoek gaan naar de wezenlijke bedoeling. Dat maakt het voor mensen uit een andere cultuur en in een andere tijd erg ingewikkeld om de betekenis van Openbaring te begrijpen. Om die reden bestaat er over het laatste Bijbelboek een grote verscheidenheid aan uitleggingen.”
In deze coronacrisis wordt veel gesproken en gespeculeerd over Openbaring 13. Wat zou iedere christen over dit hoofdstuk moeten weten voordat hij of zij dit hoofdstuk leest?
“Hoofdstuk 12 tot en met 14 horen bij elkaar. In Openbaring 12 wordt beschreven dat de duivel heeft verloren van God en uit de hemel is gegooid, omdat Jezus op Golgotha de overwinning heeft behaald. Satan kan niets meer aan Jezus’ overwinning doen, maar kan de gemeente van Christus op aarde nog wel pijn doen. Met de moed der wanhoop gaat hij op aarde te werk, zou je kunnen zeggen. Die mobilisering tegen Gods gemeente op aarde komt in Openbaring 13 tot uiting. In het veertiende hoofdstuk wordt de uiteindelijke overwinning van Gods kinderen, juichend voor Gods troon, zichtbaar. Als je Openbaring 13 in samenhang met deze hoofdstukken ziet, is het verhaal minder somber dan je in eerste instantie zou denken.”
In Openbaring 13 komen twee beesten ter sprake. Klopt mijn indruk dat het tweede beest een vriendelijkere indruk maakt dan de eerste?
“Dat klopt. De draak (satan) schakelt hulptroepen in: het beest uit de zee en het beest uit de afgrond. Het beest uit de zee is één en al gewelddadigheid. Dit beest uit de zee is een ontaarde overheid die zich in dienst stelt van de duivel. Je zou kunnen denken aan allerlei antichristelijke tirannen, zoals keizer Nero en later ook andere leiders die de christenen bloedig vervolgden omdat zij zelf als God vereerd wilden worden. Het tweede beest uit de afgrond ziet eruit als een lam. Je zou zeggen: het lijkt op Jezus Christus; het lam Gods. De duivel probeert God in alles te imiteren.”
"Wat in Openbaring 13 staat kan door de digitalisering gemakkelijk worden uitgevoerd. Daarom is grote waakzaamheid nodig."
Er wordt in deze coronacrisis veel gespeculeerd over het merkteken van het beest, waarover in Openbaring 13 wordt gezegd dat wie het niet bezit niet meer zal kunnen kopen of verkopen. Begrijpt u verwijzingen naar de QR-samenleving?
“Het feit dat wat hier staat in de loop van de geschiedenis steeds nieuwe concretiseringen krijgt en in de toekomst weer actueel wordt, is duidelijk. In de tijd waarin Openbaring werd geschreven kon je geen lid worden van bepaalde vakverenigingen als je niet mee offerde aan de keizer. Christenen werden economisch geboycot. Zo werd dit gedeelte uit Openbaring destijds voor de eerste lezers concreet. Vandaag de dag zien we dat het door de digitalisering steeds makkelijker wordt voor mensen die de macht hebben om je leven te beheersen. Stel je voor dat er geen valuta meer zijn. Dan zijn we digitaal gemakkelijk te blokkeren. Dat zie je vandaag de dag in China en op andere plekken in de wereld al gebeuren. Wat in Openbaring 13 staat kan door de digitalisering gemakkelijk worden uitgevoerd. Daarom is grote waakzaamheid nodig.
Als Jezus in Mattheüs 24 de eindtijdrede uitspreekt, spoort Hij ons aan om de voortekenen niet met het einde zelf te verwarren. Die voortekenen laten zien dat de antichrist een keer gaat komen, maar laten we niet te snel roepen dat de antichrist onder ons is. In discussies over de QR-code moeten we dit ook voor ogen houden, zeker als er wordt gesuggereerd dat de huidige overheid trekken van de antichrist vertoont. We kunnen terecht kritiek hebben op allerlei aspecten van het overheidsbeleid, maar mogen niet vergeten dat volgens Romeinen 13 de overheid de dienares van God is die waakt over haar onderdanen (en dan heeft Paulus het over de heidense Romeinse overheid!). Als aan de hand van een uitgebreide afweging gekozen wordt voor bepaalde coronamaatregelen, ten behoeve van de volksgezondheid, kun je daar openlijk kritiek op hebben, maar leef je nog steeds in een totaal andere situatie dan in Openbaring 13 wordt geschetst.
Kortom, de technologische ontwikkelingen zouden een opmaat kunnen zijn naar een systeem waarvan de antichrist misbruik zal maken. Maar ik zou willen waarschuwen tegen overhaaste toepassingen.”
Moet er een wereldregering komen om dat wat er in Openbaring 13 beschreven staat vandaag de dag in vervulling te laten gaan?
“Jazeker, en dan is wel of niet vaccineren niet de scheidslijn. De scheidslijn loopt bij de vraag of je het Lam van God wel of niet volgt. Het merkteken betekent dat je je in je denken en doen laat bepalen door het beest in plaats van het Lam van God. Gelovigen zijn met de Heilige Geest verzegeld en volgen Jezus Christus als hun Koning. Er zal dus een godloze overheid met één wereldleider (de antichrist) verschijnen die daar niets mee te maken wil hebben. We zouden in deze coronacrisis geen oneigenlijke scheidslijnen moeten maken en zo de polarisatie bevorderen.”
"Het is niet zo dat gelovigen 2000 jaar geleden in codetaal een pakketje informatie hebben gekregen dat pas relevant is in 2021. Het was een boodschap voor henzelf én de kerk van alle eeuwen."
“De antichristen uit het verleden hadden altijd beperkte middelen ter beschikking. De antichrist die de Bijbel omschrijft lijkt onbeperkt. Echt een soort pseudo-God”, stelde ds. M. van Reenen onlangs. Verwijzend naar genetische technieken en kunstmatige intelligentie in onze tijd geeft de predikant aan dat de tijd waarin we nu leven veel beter aansluit bij de antichrist dan eerdere tijdperken. Terecht?
“Dit zijn behartenswaardige woorden van collega Van Reenen. Hij constateert een escalatie waardoor de antichrist zich steeds meer profileert. Als het beest uit de aarde een beeld maakt dat gaat spreken, zoals Openbaring stelt, zou je inderdaad aan kunstmatige intelligentie kunnen denken. Dit soort overwegingen vind ik dan ook heel nuttig om mensen waakzaam te maken.”
Wie het nieuws volgt kan al snel in de verleiding komen om Openbaring 13 naar eigen inzicht in te vullen. Hoe kunnen christenen voorkomen dat ze theologische brokstukken maken?
“De gouden regel is letten op de oorspronkelijke betekenis van Openbaring en vaststellen dat het gaat om zaken die door de geschiedenis heen telkens opnieuw in verschillende gestalten worden vervuld. Het is niet zo dat gelovigen 2000 jaar geleden in codetaal een pakketje informatie hebben gekregen dat pas relevant is in 2021. Het was een boodschap voor henzelf én de kerk van alle eeuwen. Daarom zouden we ons terughoudend op moeten stellen bij een al te letterlijke invulling van de dingen.
Wat voor mij ook heel belangrijk is, is dat de essentiële dingen over de eindtijd al door de Heere Jezus zijn uitgesproken in Zijn eindtijdrede (Matt. 24). Daar staan de kernpunten in. In wezen voegt het boek Openbaring inhoudelijk daar niet veel aan toe. In het laatste Bijbelboek krijgen we een uitgebreide voorstelling van zaken in symbolische taal. Maar als we ons houden aan de kern van wat Jezus ons vertelt, kunnen we van daaruit uitleggingen in Openbaring beoordelen. Jezus’ woorden in Zijn rede der laatste dingen vormen een belangrijke sleutel om het bijbelboek Openbaring toe te passen.”
Beluister de volledige CIP Podcast waarin Jan Hoek ingaat op Openbaring 13:
Christenen die meer diepgang willen kiezen voor cvandaag Premium
Je las net een gratis cvandaag Premium artikel. Meld je aan en start je gratis maand.
Start je gratis maand
Cvandaag podcast
- Cvandaag podcast: pastor Yacub evangeliseert ondanks doodsbedreigingen
- Matthijs Vlaardingerbroek en ds. Paul Visser over een stille ramp: kerkverlating
- Cvandaag podcast: Hoe komt christenvervolging in Bangladesh tot uiting?
- Dr. Teun van der Leer wijst op bijzondere ontwikkeling in baptistenkerken
- John Lapré cancelt bezoek aan Opwekking: begrijpelijk? Dr. Teun van der Leer antwoordt
Meer over Cvandaag podcast »