Christelijke discussies over grenzen en regels leiden al duizenden jaren nergens toe

Met veel interesse las ik de briefwisseling tussen John Lapré en Willem Ouweneel. Het viel me op dat zij, ondanks hun verschil van mening over homoseksuele relaties, beiden geloven dat God de mens begrenst binnen een scheppingsorde.* Hoewel ze verschillen van mening waar die grenzen liggen, geloven ze wel dát er een normatieve scheppingsorde is.

Dit artikel is je cadeau gedaan door cvandaag Premium lid Jeffrey Schipper.

Word ook lid

Veel protestantse discussies gaan over die vraag waar God principiële grenzen legt. Mogen vrouwen zonder hoofdbedekking bidden? Mogen we ritmisch zingen? Past een drumstel in de kerkdienst? Mogen we euthanasie toepassen? Kunnen twee vrouwen een seksuele relatie hebben? Mogen vrouwen preken? Mag je vlees eten, mag je vliegen? Conservatieve christenen spreken en denken over andere onderwerpen dan hun meer progressieve broeders en zusters, maar ten diepste is de vraag hetzelfde: waar is het hek? Wat past binnen Gods doel?

In Genesis 1 lezen we dat God 5 domeinen schept waarbinnen hij de schepselen plaatst. Op de 1ste dag schept God dag en nacht, op de 2e dag schept hij lucht en water, en op de 3e dag plaatst hij land tussen de zeeën. Vervolgens bevolkt God deze domeinen met schepselen. Op de 4e dag plaatst hij maan en sterren in de nacht en de zon in de dag, op de 5e dag bevolkt hij het water met vissen en de lucht met vogels, en op de 6e dag schept God dieren en de mens en plaatst hen op het land. Gods schepping is doelmatig, elk schepsel heeft ruimte gekregen om zich in te bewegen. Maar zijn de schepselen ook gebonden aan hun domein? Plaatst God er een hek omheen? Mag de maan ook overdag schijnen, de zon verduisteren? Mogen we 's nachts een licht aandoen, mogen we vliegen en varen? Daar is geen twijfel over mogelijk. Jezus vaart zelf, God plaatst de maan zelf in de Apocalypse voor de zon. God geeft ruimte, maar daarmee legt Hij niet automatisch ook grenzen.

Het is opmerkelijk dat christenen de meest essentiële doelen die God in de schepping legt niet als norm zien, maar vervolgens wel in discussie gaan over veel minder prominente vragen. Het is logisch dat we ethische discussies hebben. Elke keuze die we maken heeft gevolgen. Mens zijn betekent dat je niet zomaar wat doet, maar nadenkt over die gevolgen. Daarom keuren we moord af maar staan we het chirurgisch snijden in mensen toe. En als de goede en slechte gevolgen meer in evenwicht lijken, en de vragen dus complexer worden, dan zijn we het met elkaar oneens. Dat gesprek is goed. Ieder mens heeft andere belangen en karakters. Door elkaar te bevragen krijgen we veel meer zicht op de gevolgen van ons handelen, en kunnen we grenzen leggen om kwaad te voorkomen.

Maar in het christelijk-ethische debat is er nog de 3e overweging: valt het binnen Gods scheppingsdoel? Zelfs als we alleen goede gevolgen zien, en een verbod alleen tot kwaad leidt, moeten we het dan toch laten omdat God het niet zou willen? Heeft God een hek geplaatst voor homoseksuele relaties, en moeten wij dat hek respecteren, zelfs als we het niet begrijpen? En waar staat dat hek precies? Geen huwelijk maar wel een relatie in liefde en trouw? Wel vriendschap maar geen seks? Toch een heterohuwelijk aangaan en een gezin vormen, of celibatair levend? Wat wil God? En zo zijn we als Kerk van Christus wel bezig met de vraag of een homo mag trouwen, maar is de vraag of een reis naar de maan in Gods scheppingsplan valt überhaupt niet actueel. Gek toch eigenlijk?

Dat God een scheppingsdoel heeft met de mens is duidelijk. We zijn geschapen om Hem te dienen en rentmeester te zijn. God wil met ons wandelen. Maar wat is je godsbeeld eigenlijk als je denkt dat God je begrenst op een manier die geen enkel doel dient, behalve een bepaald principe? Niemand wordt er gelukkiger van en toch moet het of mag het niet. Wie is die god dan die de liefde van homoseksuelen verbiedt omdat het nu eenmaal de bedoeling niet is? In wat voor god geloof je als je denkt dat hij alleen op hele noten bezongen wil worden? Is hij dan een soort spelletjes bedenker? De Kolonisten van Catan, maar dan op spectaculair groot niveau? Iets mag nu eenmaal niet omdat dat zo in de regels staat?

Als een bepaalde relatie tot ziekte of ellende leidt, dan is het logisch dat we die niet kunnen goedkeuren. Maar om tot die conclusie te komen heb je geen scheppingsorde nodig: overspel maakt zoveel kapot, dat staan we niet toe. Een huwelijk tussen broer en zus geeft zo'n grote kans op zieke kinderen, dat kan niet. Pedoseksuele relaties maken kinderen kapot, een verbod is vanzelfsprekend. Maar wat dient een preekverbod voor een vrouw met preektalent? Waartoe leidt een verbod voor een man om een andere man lief te hebben? Welke ouder verbiedt zijn kind met rood te tekenen omdat het behang blauw is? Wat is je godsbeeld dan? Inshallah, God wil het?

Discussies over principiële goddelijke grenzen vanwege een scheppingsorde leiden al duizenden jaren nergens toe. Want als het denken over do's and don'ts afhangt van onze exegese, dan redeneren we allemaal naar onze eigen belangen en identiteiten toe. Wij denken onbewust toch wel dat Gods hek daar staat waar wij het zelf willen hebben. Soms omdat we hedonistisch zijn, maar net zo vaak omdat we graag onszelf kastijden.
Jezus haalt al die discussies weg als Hij ons één gebod geeft: Heb God lief boven alles, en je naaste als jezelf. Vlieg, zwem, lees met kunstlicht, bewonder de zonsverduistering, leef alleen of met een ander die je liefhebt. Maar alles wat je doet, doe het om God en je naaste te dienen in de liefde. "De liefde doet de naaste geen kwaad", schrijft Paulus. Wie zo leeft heeft de wet vervuld. Daarmee zijn onze discussies niet voorbij! Het zoeken van de liefde voor de ander blijft moeilijk. Maar het is geen gesprek meer over regeltjes en veronderstelde ordeningen. Het is een gesprek over het zoeken van de liefde voor God en de ander. Het is geen religieus gesprek meer over willekeurige doelloze hekken, maar een gesprek van geloof: Wat zou Jezus doen?

*Na plaatsing liet John Lapré weten dat ik hem niet goed begrepen heb. Lapré gelooft dat de Bijbel enkel over een huwelijk tussen man en vrouw spreekt, maar daaruit trekt hij niet de conclusie dat een huwelijk tussen 2 personen van hetzelfde geslacht door God verboden zou zijn.

Robert Plomp schrijft regelmatig columns voor CIP.nl.

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor cvandaag Premium

Je las net een gratis cvandaag Premium artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand