U heeft het over beeldvorming. Maar verschillende onderzoeken tonen toch aan dat antisemitisme wel degelijk toeneemt? En dat islam één van de oorzaken is?
"U gaat er vanuit dat antisemitisme toeneemt. Ik ga daar helemaal niet vanuit. Er zijn ook onderzoeken die iets anders zeggen. Kijk naar onderzoek van het Verwey-Jonker instituut of onderzoek van Anne Frank Stichting, die zijn er helemaal niet van overtuigd dat het toeneemt. Het is een golfbeweging: de ene keer is het wat minder erg dan de andere keer. Het CIDI gaat er wel vanuit dat het toeneemt. Maar dat is het documentatiecentrum voor Israël, dat is een heel ander verhaal. Ik neem ze dat eigenlijk ook wel kwalijk. Ze maken de koppeling tussen antisemitisme en voorlichting over Israël. Daar zit toch een soort dubbele agenda achter. Men zegt dat antisemitisme toeneemt, maar het is er gewoon altijd geweest. Er zijn periodes geweest waarin het heel nadrukkelijk aanwezig was en periodes waarin het wat minder was. Direct na de Tweede Wereldoorlog is het een poosje heel heftig geweest, daarna is het een poosje wat minder geweest maar die tijd ligt ook weer achter ons. Daarop wordt het beeld van toenemend antisemitisme gebaseerd. Ik probeer daar afstand van te nemen."

Maar CIDI baseert zich toch wel degelijk op wat er in Nederland gebeurt?
"CIDI registreert incidenten. Wanneer ik CIDI bel dat er iets gebeurd is of dat ik mezelf onveilig voel, gaat het cijfer weer omhoog. Dat zijn echter geen harde feiten van toenemend antisemitisme. Ik noem dat niet eens onderzoek. Het is een peiling van hoe mensen zich voelen. Dat zie ik in de pers ook iedere keer terug. Het gaat om het gevoel van (on)veiligheid. Dat kun je aanwakkeren, maar dat zijn natuurlijk niet de feiten."

U stelt in het boek ook dat een deel van de Joodse gemeenschap hieraan meewerkt door in de slachtofferrol te kruipen…
"Een deel van de Joodse gemeenschap zit al heel lang in de slachtofferrol. Dat is overigens begrijpelijk en historisch ook helemaal te verklaren op basis van bijvoorbeeld de Tweede Wereldoorlog. In de slachtofferrol hoef je natuurlijk niet zoveel te doen. Dan kun je alles over je heen laten komen zonder te bedenken wat je er zelf aan kunt doen om de situatie te verbeteren."

Uw houding richting de Westerse christelijke samenleving is kritisch in het boek…
"Ik ken geen christelijke samenleving. Dat is heel ingewikkeld, maar Nederland heeft geloof ik 186 verschillende kerkgenootschappen. Je kunt niet spreken van een christelijke samenleving. Er zijn bepaalde stromingen en bepaalde bewegingen en binnen die samenleving zijn veel kerkgenootschappen en groeperingen die geen enkele moeite hebben met het jodendom of de islam. Maar er zijn ook stromingen zoals de gereformeerde gezindte, dat is de achterban van de SGP, die theologisch moeite hebben met de islam. Daar hebben ze natuurlijk volledig recht op. Alleen in het dagelijks leven vertaalt dat zichzelf nogal eens in een afkeer van degenen die islam belijden. Daar moeten we heel voorzichtig mee zijn."

U stelt ook dat het jodendom in religieus opzicht meer gemeen heeft met islam dan met het christendom…
“De verhouding met de islam is minder ingewikkeld. Dat komt simpelweg omdat Jezus tussen het jodendom en het christendom in staat. In de islam is Jezus, met alle respect, niet meer dan één van de profeten. Dat is veel minder ingewikkeld dan de verhouding van de Zoon van God of de Messias zoals christenen Hem zien. Bij christenen is door het lijden van de Messias ook een groot deel van de wetgeving buiten werking gesteld. Al deze concepten staan tussen het jodendom en het christendom in. Met de islam is dat natuurlijk niet het geval.”

Is dat dan ook in de praktijk goed te merken als het gaat om de verhouding tussen joden en christenen?
“Nee. Het is eigenlijk heel eenvoudig. Ik ben overtuigd van mijn gelijk van mijn jodendom. Tussen u en ik heb ik het grootste gelijk. Maar daarmee eis ik dus het recht op om te zeggen dat ik gelijk heb. Als ik dat recht opeis, voel ik mijzelf verplicht om u datzelfde recht te geven. Wij kunnen op die manier op een heel fatsoenlijke en warme wijze met elkaar van mening verschillen. Maar dat neemt niet weg dat vooral Jezus als Messias tussen het jodendom en het christendom staat.”

U vindt ook dat we veel te negatief over de Schilderswijk praten en onze ogen sluiten voor al het moois dat hier gebeurt...
"Als we het hebben over de Schilderswijk, denken we meteen al dat daar vreselijke dingen gebeuren. Daar zijn demonstraties geweest waar opgeroepen werd tot de vernieting van Joden. Dat waren vreselijke beelden. Zo'n wijk raakt dan ook gestigmatiseerd. Maar als je kijkt wat daar allemaal gebeurt vanuit de kerken, de moskeeeën en andere gedeeltes van de samenleving om mensen daar te laten wonen en het leefbaar te houden, dat is heel mooi. Ik ben bij een kerstdiner geweest, samen met een imam en predikanten. Daar zijn prachtige dingen gezegd. Geen theologische beschouwingen, maar maatschappelijke beschouwingen hoe wij samen in die wijk onze kinderen groot kunnen brengen."

Critici zullen zeggen dat u uw ogen voor de slechte kanten van de wijk sluit en dat u maar eens 's avonds met een keppeltje alleen over straat moet in de Schilderswijk...
"Dan heb ik een verrassing voor u: ik loop met een keppeltje over straat in de Schilderswijk. Dat is ook zo'n beeld dat wordt geschapen. Alsof het gevaarlijk zou zijn om in Nederland met een keppeltje over straat te lopen. Ik loop altijd met een keppeltje, dag en nacht. Dat is onderdeel van mijn religieus bestaan. Ik weet dat als ik op het verkeerde moment de verkeerde personen op de verkeerde plek tegenkom, kan dat heel vervelend zijn. Maar dat geldt niet alleen voor mij als Jood. Dat geldt ook voor refo-meisjes die naar huis proberen te fietsen en door anderen worden bespuugd of nageroepen. Dat gebeurt ook wel eens. Betekent dit dat refo-meisjes niet meer over straat kunnen in Nederland? Duizend keer gebeurt er niets en één keer gebeurt er wel wat. Dat is ook in de Schilderswijk het geval. Als er ergens een Palestinademonstratie gaande is in de stad, loop ik daar niet dwars doorheen met mijn keppel. Dat zou als een soort provocatie over kunnen komen."

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor cvandaag Premium

Je las net een gratis cvandaag Premium artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand