Waarover schrijft het IPCC?
Het doel van de IPCC-rapporten is om de wetenschap goed te begrijpen en interpreteren, zonder dat er (financiële of politieke) belangen meespelen. Duidelijkheid, transparantie en objectiviteit staan dus centraal. In de rapporten worden alleen onderzoeken meegenomen die aan hoge wetenschappelijke en technische maatstaven voldoen, en die zijn bevestigd door middel van ‘collegiale toesting’.

In de rapporten beantwoordt de groep wetenschappers vragen zoals:

• In hoeverre is klimaatverandering het gevolg van menselijk handelen?
• Welke gevolgen kunnen we op welke termijn verwachten?
• Wat kunnen we doen om onder een mondiale opwarming van 1,5 graden Celcius te blijven?

Wat is gerechtigheid?
Klimaatverandering is niet een opzichzelfstaand thema. Het is verbonden met allerlei andere thema’s en problemen. En het leidt tot onrecht wereldwijd. Niet alleen in de toekomst, maar ook al nu. Het IPCC laat zien dat de extreme weersomstandigheden, droogte, voedselschaarste, een stijgende zeespiegel, de toename van het aantal natuurrampen (enzovoorts) grotendeels het gevolg zijn van menselijk handelen.

Alle schade die we veroorzaken (vooral door westerse landen) wordt op dit moment vooral gevoeld in landen rond de evenaar. Arme landen worden disproportioneel hard geraakt, terwijl zij een veel kleiner aandeel hebben geleverd aan het probleem én zij minder mogelijkheden hebben om uitstoot te verminderen. Dave Bookless wijst in zijn boek Het groene hart van het geloof op Galaten 6:7: ‘Wat een mens zaait, zal hij ook oogsten.’ Bookless: ‘Vandaag oogsten we wat wij en onze voorouders hebben gezaaid in termen van vervuiling en uitputting van grondstoffen.’ Het gaat hierbij niet alleen om sociaal onrecht, maar ook om ecologisch onrecht. Het uitbuiten van natuurlijke hulpbronnen en het uitputten van de bodem is destructief voor de schepping en uiteindelijk ook voor onszelf.

Micha Nederland is een netwerk van rechtzoekers en rechtbrengers die net als de profeet Micha kerken wijst op haar opdracht om gerechtigheid te dóén. Micha Nederland gelooft dat juist christenen de opdracht hebben gekregen om te streven naar gerechtigheid en hierin voorop zouden moeten lopen. Wij maken maatschappelijke thema’s die raken aan onrecht en levensstijl bespreekbaar in de kerk, zodat christenen in beweging komen en rechtbrengers worden in hun eigen lokale context.

En nu?
We weten allemaal dat we te maken hebben met klimaatverandering. Het verschilt per persoon hoe we ons erover voelen, maar voor iedereen geldt dat het een worsteling is om ons ertoe te verhouden. Wat moeten we, wat kunnen we, wat willen we? En waarom? En hoe? We delen graag met enkele citaten met je uit het boek Het groene hart van het geloof van Dave Bookless.

Hoe kunnen we de huidige tijd duiden?
Bookless: ‘Tegenwoordig erkennen steeds meer mensen dat de milieucrisis ten diepste een geestelijke crisis is. We hebben de wereld niet alleen beschadigd door inadequate informatie of slechte besluiten, maar ook door egoïsme. Elke keer dat we te lui zijn om naar de plaatselijke winkels te lopen en de auto pakken, maken we de geestelijke keuze om zelfzuchtig te zijn en zeggen we nee tegen het behandelen van de aarde alsof deze werkelijk van de Heer is. Wanneer we de feiten omtrent energieverspilling kennen, en de schade die overmatige uitstoot van koolstofdioxide aan de atmosfeer toebrengt, brengen we niet alleen de planeet schade toe, maar zondigen we ook tegen God en onze medemensen. Dit zijn ongemakkelijke waarheden, en ik weet dat ik vaak de eerste ben die op deze terreinen de mist in ga. Toch is het van vitaal belang dat we ons bewust zijn van de verbanden tussen onze relatie met God en onze relatie met de planeet.’

Wat kunnen we verwachten?
Dave Bookless gebruikt de metafoor van barensweeën. Hij schrijft: ‘De toekomst van de aarde zal drastische veranderingen brengen – de weeën zullen nog veel erger worden – en de aarde zoals we die nu kennen, beschadigd en aangetast door de zonde van de mensheid, zal niet voor eeuwig zo blijven. Er zijn waarschuwingen die we ter harte moeten nemen, zodat we klaar zijn voor Jezus’ plotselinge en verrassende terugkeer, en niet in het vuur van het oordeel terecht zullen komen. Maar alles is niet verloren. Er is een visioen van kalmte na de storm, van gelouterd goud dat uit het vuur tevoorschijn komt, van een nieuwe schepping die uit de as van de oude ontstaat.’

Wat kunnen we doen als christenen?
Over hoe we ons moeten verhouden tot ecologische crises schrijft Bookless: ‘Geschapen zijn naar Gods beeld heeft te maken met de manier waarop we omgaan met de aarde en onze medeschepselen. God zegt in feite: ‘Ik maak jullie naar mijn beeld, zodat je verantwoordelijk kunt zijn voor de aarde en haar schepselen.’ Wanneer we nalaten om op een godvruchtige manier voor de schepping te zorgen, dan slagen we er niet in om Gods beeld te weerspiegelen.

De anglicaanse eucharistieviering kent een gebed van schuldbelijdenis dat als volgt luidt: ‘We hebben uw liefde verwond en uw beeld in ons geschaad.’ Jezus is ons perfecte voorbeeld als Gods beelddrager. Als we zijn discipelen worden kunnen we van hem leren. Jezus liet een vorm van leiderschap zien die de perfecte illustratie vormt van de manier waarop we Gods beeld moeten weerspiegelen in onze relatie met de schepping. Hij laat zien dat Gods beeld dragen niets te maken heeft met macht en privileges, maar met zichzelf wegschenkend dienstbetoon. Hij was de dienaar-koning die alle heerlijkheid van het leven in de hemel opgaf om geboren te worden in armoede.’

Om door te praten
De meerderheid van de mensen maakt zich zorgen over het klimaat. Tegelijkertijd vinden veel mensen het lastig om hier met anderen over te praten. We isoleren onze gevoelens dus, waardoor de situatie nog moeilijker wordt dan het al was.

Als we het klimaatgesprek niet voeren met elkaar beïnvloedt dat onze collectieve motivatie om in actie te komen. ‘Zolang anderen er niet over beginnen, hoef ik er ook niets mee’, denken we massaal. Blijkbaar is dat een reden om te zwijgen. En om niets te doen. Terwijl het juist belangrijk is dat we in actie te komen. Elke tiende graad temperatuurstijging die we voorkomen, doet ertoe.

Wil je delen hoe jij de klimaatcrisis ervaart, en hoe je ermee omgaat? Stuur dan gerust een e-mail naar info@michanederland.nl.

Gespreksvraag 2. Met wie deel je jouw klimaatgerelateerde zorgen en emoties? Wat heb je nodig van de mensen met wie je deze zoektocht deelt?

Goed om te weten: we maken ons meer zorgen dan we van elkaar weten. ‘Wat kan ik doen voor het klimaat?’ was een van de meest gestelde vragen op Google toen het vorige IPCC-rapport werd gepubliceerd in de zomer van 2021. Eigenlijk best bemoedigend, toch? Er is dus veel meer bereidheid om in actie te komen dan we van elkaar weten. Laten we dát dan ook aan elkaar vertellen!

3. Waartoe voel jij je als christen geroepen? Hoe kun jij in actie komen voor sociale en ecologische gerechtigheid?

In een eerdere blog schreven we al dat iedereen iets kan doen in zijn eigen context en met zijn eigen gaven en talenten. Wat je kunt doen en welke verantwoordelijkheden je hebt, hangt af van wie je bent en wat je doet:

– Politici, zet je in voor rechtvaardig klimaatbeleid: hoe kunnen we systemen veranderen?
– Journalisten, wakker het juiste gesprek aan, breng diepgang aan en doe recht aan alle betrokkenen.
– Bedrijfsleven, houd je bezig met duurzame innovaties. En ga de strijd aan met onrecht in de keten.
– Ouders, geef het goede voorbeeld aan de kinderen.
– Kerk, zoek naar Gods wijsheid, bid voor de wereld en wees relevant in de samenleving. Spreek je uit tegen onrecht!

Tips om te lezen en luisteren
1. Om terug te komen op professor Katharine Hayhoe, een van de klimaatwetenschappers. Zij vertelt op een prachtige manier hoe we samen in gesprek kunnen gaan om daadwerkelijk tot klimaatactie te komen. Zij zegt: ‘Het is nodig om de feiten te weten én dat we zicht hebben op oplossingen.’ Wil je hiermee aan de slag? Lees dan haar boek.

2. De citaten hierboven komen uit Het groene hart van het geloof van Dave Bookless. Dit boek is een aanrader, vooral voor christenen die meer willen lezen over hoe zorg voor de schepping hoort bij het leven met God, en bij de kern hoort van het christelijke geloof. Het boek is heel hoopvol en staat vol met concrete tips. Dit boek verrijkt je geloof, verandert je kijk op de wereld en brengt je in beweging. Het is hier te koop.

3. Vernieuw ons huis van Reisgenoten:

Gebed naar aanleiding van het IPCC-nieuws
Barmhartige God,
U laat nooit los wat uw hand begon.
U blijft trouw aan een schepping vol schoonheid en diversiteit.
Maar door onze levensstijl behandelen wij haar respectloos.
Wij buiten uit, vervuilen en maken kapot.
Het klimaat verandert, uw dieren sterven uit,
mensen worden het slachtoffer van onze keuzes.
God, vergeef ons. Vergeef ons. Vergeef ons.

Liefdevolle God,
U laat nooit los wat uw hand begon.
U hebt in Jezus alles gegeven wat nodig is voor herstel.
U opent de weg naar vrede tussen mensen en schepping.
U geeft ons hoop: u laat nooit los wat uw hand begon.

Bovenstaand artikel verscheen op de website van Micha Nederland.

Deel dit artikel op: