‘Voltooid leven’? Sleutels voor verandering

Gesponsord 21 oktober 2022 Elise van Hoek, NPV
Man met een stok, krijgt een helpende hand

Dit voorjaar bracht de Raad van State een zeer kritisch advies naar buiten over het wetsvoorstel van D66 over stervenshulp bij ‘voltooid leven’. Anderhalf jaar lag het op de plank en bleef het buiten beeld tijdens de verkiezingen en moeilijke kabinetsformatie. Voor D66 moet dit advies een bittere pil geweest zijn. De Raad wond er geen doekjes om: het wetsvoorstel biedt te weinig waarborgen om te voorkomen dat mensen onvrijwillig of in een opwelling hun eigen levenseinde kiezen. Dat betekent dat deze wet zeer risicovol is voor kwetsbare mensen. 

Nog nooit in de geschiedenis was er een welvarende en veilige samenleving met zoveel en zulke oude mensen als de onze. En toch ontstaat juist in deze tijd de vraag om levensbeëindiging bij een ‘voltooid leven’. Daar kan een schrijnende vraag onder liggen van eenzaamheid of nutteloosheid: ‘Wat heeft mijn leven voor zin?’. ‘Ik voel me als een herfstboom die zijn blaadjes laat vallen – alleen zitten er bij mij geen nieuwe knopjes meer in’, zo zei iemand het eens treffend. 

Houvast
De zelfgekozen dood kan voelen als een houvast, als een manier om controle te houden. Maar een vermindering van het eigen kunnen, toenemende kwetsbaarheid en afhankelijkheid van anderen zijn onlosmakelijk verbonden aan het leven. Bovendien blijft men in de keuze voor een autonome, zelfgekozen dood – paradoxaal genoeg – afhankelijk van bijvoorbeeld de overheid (om een wet te maken) en de hulpverlener (om het dodelijke middel toe te dienen). 

Doodswens kan verdwijnen
Er valt genoeg tegen zo’n wetsvoorstel in te brengen, en echt niet alleen vanuit christelijk perspectief. Al eerder plaatste Els van Wijngaarden in haar baanbrekende onderzoek belangrijke kanttekeningen bij ‘Voltooid leven’. Volgens haar onderszoeksteam is een doodswens geen vast gegeven. Het verlangen te sterven kan verminderen of verdwijnen als iemands situatie verbetert, stelden zij vast. 

Zingeving
Factoren die volgens de ouderen hun doodswens versterken zijn piekeren, ziekte, geestelijke en lichamelijke aftakeling, eenzaamheid, afhankelijkheid, het gevoel anderen tot last te zijn, financiële zorgen, angst om (nog meer) afhankelijk te worden en angst om (nog een keer) te vallen.

Zaken die de wens om te leven versterken zijn volgens de ouderen woonplezier, onafhankelijkheid en het ervaren van verbinding met anderen.
Dit bevestigt dat we het niet alleen hebben over een zorgprobleem, maar ook over een zingevingsprobleem. Mensen zijn aangelegd op relaties en verbanden. Dat zijn de sleutels voor verandering.

Daarom mag met overtuiging gedeeld worden dat ons geloof een beslissend en bevrijdend ánder perspectief schenkt op de levensavond. Treffend brengt Ida Gerhardt dat onder woorden in het gedicht Genesis: 

Oud worden is het eindelijk vermogen  
ver af te zijn van plannen en getallen;  
een eindelijke verheldering van ogen  
voordat het donker van de nacht gaat vallen. 

 Het is een opengaan van vergezichten,  
een bijna van gehavendheid genezen;  
een aan de rand der tijdeloosheid wezen.  
Of in de avond gij de zee ziet lichten. 

Het is, allengs, een onomstotelijk weten  
dat gij vernieuwd zult wezen en herschapen  
wanneer men van u schrijven zal: ‘ontslapen’.  
Wanneer uw naam op aarde is vergeten. 

Als het contact met anderen mist
Merkt u dat u verbinding met anderen mist, of kunt u soms wel een beetje hulp gebruiken? De vrijwilligers van NPV-Thuishulp staan graag voor u klaar om een kop koffie met u te drinken, een spelletje te doen of boodschappen voor u te halen. Neem contact op met een van de lokale afdelingen van NPV-Thuishulp via npvzorg.nl/thuishulp.

Elise van Hoek is manager Onderzoek & Beleid bij NPV - Zorg voor het leven. 

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Europees Parlement roept op tot betere bescherming christenen in Syrië

Het Europees Parlement heeft donderdag met grote meerderheid ingestemd met een gezamenlijke resolutie van vijf fracties waarmee de overgangsregering van Syrië wordt opgeroepen christenen en andere (religieuze) minderheden beter te beschermen. SGP-Eur

Pakistan
Nieuws

Ter dood veroordeelde christen in Pakistan na 23 jaar vrijgesproken

Na meer dan twee decennia gevangenschap is de Pakistaanse katholiek Anwar Kenneth onlangs vrijgesproken van blasfemie door het Hooggerechtshof van Pakistan. De man, die kampt met mentale problemen, zat sinds 2001 vast op beschuldiging van godslasteri

Kerk
Nieuws

Grote Duitse kerken verliezen enorme aantallen leden

Het aantal Duitsers dat lid is van de twee grote kerken in het land daalt drastisch. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die dinsdag door de Duitse nieuwsdienst Idea werden gepubliceerd. Vooral in het oosten daalt het aantal mensen dat lid is van een kerk

Israe
Nieuws

SGP Staphorst spreekt steun uit aan Israël: "Woord 'genocide' is misplaatst en ongepast"

De SGP in Staphorst heeft in de gemeenteraad een statement afgegeven waarin men morele steun uitspreekt aan Israël, de inwoners van Israël en Joodse Nederlanders. “Het gebruik van het woord genocide en de eenzijdige veroordeling van Israël door Neder

Regenboogzebrapad
Nieuws

Engelse christen spant rechtszaak tegen gemeente aan vanwege regenboogzebrapad

Een christelijke vrouw uit het Engelse Camden, Blessing Olubanjo, spant een rechtszaak aan tegen haar gemeente. Aanleiding daarvoor is een zebrapad in de kleuren van de regenboogvlag. Volgens Olubanjo is het zebrapad een politiek statement dat haar r

Ds. D. Breure
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. D. Breure

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. D. Breure. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Ds. Breure is sinds november 2020 verbonden aan d

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant over mensen die zelfmoord plegen: "Laat het oordeel aan God over"

Als iemand zelfmoord pleegt, hebben we als christenen soms al heel snel ons oordeel klaar. Maar volgens ds. K. Hoefnagel is het helemaal niet aan ons om in zo'n geval te oordelen, dat stelde hij onlangs in een preek. De christelijke gereformeerde eme

Amir Tsarfati
Column

Israël tart elke logica: God is geen mythe

Er is ‘iets’ met Israël wat politici en opiniemakers ongemakkelijk maakt. En het is niet wat ze zeggen dat het is. Zij wijzen naar politiek, nederzettingen, grenzen en oorlogen. Maar graaf onder die uitgesproken verontwaardiging en je zult iets diepe

Meerartikelen

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen werden vervuld met Gods Geest

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

PKN-dominees
Nieuws

PKN-predikanten doorbreken met statement stilzwijgen over Gaza

Een groeiende groep predikanten binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) wil niet langer zwijgen over het geweld in Gaza. In een statement roepen zij hun kerk op tot een heldere, morele stellingname tegen het Israëlische optreden in de Palestij

Jan Schreuder
Interview

Jan Schreuder kwam niet in een rolstoel terecht: “God heeft mij genezen”

“Het maakt mij niet uit of iemand wel of niet naar de kerk gaat. Ik vertel aan iedereen dat God mij heeft genezen.” Jan Schreuder, gepensioneerd magazijnmedewerker, ontving zo’n tien jaar geleden een bovennatuurlijk wonder dat zijn leven voorgoed ver

Oude kerk zwaar beschadigd
Nieuws

Joodse kolonisten vallen christelijk dorp op Westelijke Jordaanoever aan

De kerkleiders van Taybeh, het laatste christelijke dorp op de Westelijke Jordaanoever, luiden de noodklok na herhaalde aanvallen die door Joodse kolonisten zouden zijn uitgevoerd. Afgelopen maandag werden een eeuwenoude kerk en een christelijke begr

PVV-leider Geert Wilders
Interview

Grote onrust in Zwolle door komst azc: christenen uit de wijk reageren

Vanaf 2027 krijgt de Zwolse wijk Stadshagen een azc. Maandag stemde de gemeenteraad met ruime meerderheid voor. Niet iedereen is blij met de komst van het azc dat aan 400 mensen plek moet bieden. Honderden Zwollenaren protesteerden - in aanwezigheid

pakistan
Nieuws

Pakistaanse rechter weigert voogdij over christelijk meisje aan moslimontvoerder

Een Pakistaanse rechter heeft de voogdij over een 14-jarig christelijk meisje geweigerd aan de volwassen moslimman die haar ontvoerde, dwong zich te bekeren tot de islam en met haar trouwde. De rechtbank concludeerde dat ze minderjarig was en verklaa

Tom
Nieuws

Zeeuwse politieke partij tegen komst Frontrunners: "We komen toch lekker naar Zeeland"

Frontrunners Ministries breidt uit. De kerk maakte afgelopen periode bekend in zowel Zeeland als Eindhoven een nieuwe kerk te starten. In Zeeland is daar de nodige commotie over ontstaan. De Zeeuwse afdeling van GroenLinks/PvdA wil dat de provincie z

syrie
Nieuws

VS schrapt terreurstatus HTS in Syrië; grote zorgen christenen

De Verenigde Staten hebben de terreurstatus van de islamistische militie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ingetrokken. Die beslissing komt zeven maanden nadat de groep het Syrische regime van Bashar al-Assad omverwierp en de macht greep in Damascus. Christ

prof. dr. Wim Verboom
Nieuws

Prof. dr. Wim Verboom (82) overleden

Op maandag 7 juli 2025 is prof. dr. Wim Verboom op 82-jarige leeftijd overleden. Met zijn heengaan verliest de kerk in Nederland een theoloog die decennialang stem gaf aan het hart van de gereformeerde traditie: de troost van het evangelie in de Heid

Eucharistie
Nieuws

Episcopaalse priester in gelijk gesteld na communievasten uit protest tegen racisme

Een kerkelijke rechtbank van de Episcopaalse Kerk in de Verenigde Staten heeft priester B. Cayce Ramey in het gelijkgesteld. Hij werd eerder door zijn bisdom in Virginia berispt omdat hij bewust geen heilige communie meer uitdeelde — uit protest tege

Baylor University
Nieuws

Christelijke universiteit ontvangt ruim vijf ton om LHBTI-acceptatie in kerken te bevorderen

De christelijke Baylor University in Texas ligt onder vuur nadat de school bekendmaakte een subsidie van bijna 650.000 dollar (circa 554.500 euro) heeft ontvangen van de progressieve Baugh Foundation. Het geld is bedoeld voor een onderzoek dat moet b

Archeoloog
Nieuws

Nieuwe vondsten versterken bewijs voor Bijbelse locatie van Kana

Een team van archeologen heeft nieuwe bewijzen gevonden die erop wijzen dat Jezus Zijn eerste wonder verrichtte in het dorp Khirbet Qana, en niet op de traditionele plek Kafr Kanna. Het gaat om de bekende gebeurtenis waarbij Jezus water in wijn veran