Hoe een traditionele kerk en een pioniersplek elkaar versterken in Bolnes

Een stormachtige donderdagmiddag. In het Wijkvoorzieningencentrum in Bolnes wordt gebiljart, gesjoeld en druk gekletst. In een hoek van de zaal werkt een handvol vrijwilligers zich door een reusachtige berg aardappelen en struiken andijvie. Straks wordt hier het wekelijkse wijkdiner genuttigd, aangeboden door de missionaire pioniersplek Het Anker.

Voor wie geen beeld heeft bij Bolnes: het dorp ligt ingeklemd tussen Rotterdam en Ridderkerk. Pionier is Peter Huijser, tevens wijkpastor van de plaatselijke Boezemkerk (PKN). Ook al zitten ze ‘nog maar’ in de verkenningsfase – Peter en zijn vrouw Mariette kunnen samen met hun team al heel wat zegeningen tellen. Het succes van deze maaltijden is er duidelijk één van.

Vanavond wordt er dus andijviestamppot geserveerd, mét rookworst. Voor het uiterst schappelijke bedrag van € 4 krijgen de gasten ook nog een toetje en een kop koffie of thee. Bijna alle 60 stoelen zijn deze avond bezet. In coronatijd zaten de groepjes eters noodgedwongen verspreid over de zaal, maar sinds kort staan er drie lange tafels – stukken gezelliger. De vrijwilligers zien erop toe dat iedereen aansluiting heeft. Een paar mensen die vanwege mobiliteitsproblemen aan de rand dreigen te blijven, worden met veel geduld vanuit hun scootmobiel geholpen naar een betere plek.

Echte glazen
Aan het begin van de maaltijd heet Peter iedereen welkom met een kwinkslag hier en een meelevende opmerking daar. Hij memoreert de vooruitgang, die bijvoorbeeld tot uitdrukking komt in de echte glazen, ter vervanging van de plastic wegwerpvarianten. Voordat hij in gebed gaat, doet hij een oproep om persoonlijke vreugden of zorgen "bij God te brengen". Van die mogelijkheid wordt nu geen gebruikgemaakt maar de bedoeling is duidelijk: alles wat we meemaken is belangrijk genoeg om ervoor te bidden of te danken.

Sommigen hebben niets (meer) met de kerk, zoals de buurtbewoner die hier geboren en getogen is. Hij is alleen, zijn vrouw was niet zo fit. "Maar als ze geweten had wat er op het menu stond, was ze wel meegekomen", grapt hij. Meneer Slobben (76) is hier voor het eerst, hij komt uit Groningen en woont nog niet zo lang in Bolnes. Samen met zijn vrouw is hij hier geïntroduceerd door de buren uit hun flat. Ze zijn kerkelijk aangesloten bij de Koningskerk (PKN) in de Rotterdamse wijk Feijenoord, die van oudsher verbonden is met de binnenvaart. In die sector heeft Slobben altijd gewerkt, tegenwoordig beperkt hij zijn nautische activiteiten tot het besturen van een plezierjacht.

Veruit de meeste gasten vallen in de categorie 70-plus. Dat is niet zo verwonderlijk – dit zijn de mensen voor wie eenzaamheid op de loer ligt. Een warme maaltijd voor weinig geld, de garantie op contact met buurtgenoten én een luisterend oor als je wilt praten over dat wat je bezighoudt: een win-winsituatie. "Hier horen geen jonge mensen bij", mompelt iemand nogal stellig. Een van de vrijwilligers, die ook aan tafel is neergestreken om haar welverdiende maaltijd te nuttigen, waagt dat te betwijfelen. "We zijn er wel over aan het nadenken. Misschien op een apart moment." Want natuurlijk willen ze ook graag een netwerk opbouwen dat uit jonge(re) mensen bestaat. Voor een deel zijn ze wel in beeld. "Ze komen bijvoorbeeld ook naar onze kringloopwinkel. En misschien kunnen we jongeren ook betrekken als vrijwilliger bij de maaltijden."

Afwassen
Veel vrijwilligers behoren tot diverse hervormde wijkgemeenten van Ridderkerk, waar ook Bolnes een onderdeel van is. "Maar het is absoluut geen vereiste, hoor", haast Mariette zich eraan toe te voegen, "dat mensen bij een kerk horen". Eerlijk gezegd vindt ze het zelfs wel goed, dat je niet uitstraalt dat je ‘van de kerk’ moet zijn om hier de helpende hand te bieden. Dat geldt ook voor de bezoekers. Het kan niet genoeg worden benadrukt: iedereen is van harte welkom. Mariette: "Toen Peter aan het begin van de maaltijd zei dat hij contact met God had, keek ik de zaal even in. Een man merkte zachtjes op: 'Ik heb dat niet, hoor. Contact met God.' Zo’n opmerking, daar kun je een volgende keer eventueel mooi bij aanhaken."

Aan het eind van deze drukke avond is er bij Mariette nog weinig van vermoeidheid te bespeuren; ze straalt terwijl ze de tafels opruimt. Het is duidelijk: hier krijgt ze energie van."Ik vind dit zo leuk! Eten is écht verbindend. Zojuist vertelde een vrouw: ik kom niet meer. Door haar doofheid voelt ze zich er niet helemaal bij horen. Reken maar dat je daardoor geïsoleerd raakt, als je de gesprekken om je heen niet meekrijgt. We proberen haar natuurlijk over te halen te blijven komen, dan zetten we haar gewoon aan een rustig tafeltje." Ze prijst zich gelukkig met deze ruimte en de faciliteiten. Dat een afwasmachine ontbreekt, mag de pret niet drukken. Het handmatig afwassen gebeurt zo te zien en te horen met veel plezier.

Nederland Zingt
Wat in Bolnes gebeurt, is een inspirerend voorbeeld van een traditionele kerk en een pioniersplek die elkaar versterken. In de woorden van Peter Huijser: "Ze bestuiven elkaar." De krimpende PKN-gemeente bloeit weer op, en blijkt ook niet te benauwd een beetje te experimenteren. Zo zijn er ‘Nederland Zingt’-diensten, een creatieve vorm die zowel traditionele kerkgangers trekt als mensen die al in geen tijden een kerk van binnen hebben gezien. De ingrediënten: een eenvoudige meditatie, veel muziek en samenzang (Johan de Heer scoort hoog!). De eerste keer kwamen er meer dan honderd bezoekers naar de dienst.

Verder zijn er bijbelkringen en er wordt inmiddels ook een Alphacursus gegeven. Onder de deelnemers was een ouder echtpaar. Ze waren gewoon gekomen op basis van de folder. En ze hadden een goed argument: "Ja, onze houdbaarheidsdatum zit er bijna op." De verjonging die aarzelend inzet, leidde ertoe dat de kinderen een eigen plek hebben. "Jonge gezinnen waren bijna weg. We zijn toch maar gewoon gestart met een kindermoment – het feit dat er bijna geen kinderen waren, vonden we geen reden om niets voor deze doelgroep te doen. Dus nu is ook het kindermoment een vast onderdeel van de liturgie. En inmiddels is er een kinderoppas en een kindernevendienst!"

Peter durft ambitieus te zijn: "Straks gaan we meemaken dat er 20 kinderen bij de kindernevendienst zitten! We hopen dat Bolnes een fijnere wijk wordt, die jonge gezinnen aantrekt. Dat ze er bewust voor kiezen om hier te wonen."

Bovenstaand verhaal verscheen in Tijding Magazine, een uitgave van de IZB, en is met toestemming overgenomen door Cvandaag.

Deel dit artikel op: