Hoe doopwater ons geloof en de roeping van de kerk weerspiegelt

God 7 september 2020 Ds. A.J. Mensink, De Waarheidsvriend
Ds. A. J. Mensink

De doop is niet alleen een inzetting van Christus voor ons persoonlijk leven. Dit sacrament is ook van betekenis voor de kerk. De doop drukt de identiteit van de kerk uit en houdt de kerk overeind. Deze betekenis van de doop verdient meer aandacht, stelt ds. A. J. Mensink in De Waarheidsvriend.

Nu is het niet zozeer de kerk die de doop overeind houdt – de doop houdt de kérk overeind. En hélpt haar ook weer overeind – zoals de doop ook mijzelf overeind houdt en helpt – want de doop is niet alleen een inzetting van Christus voor ons persoonlijk leven. Dit laatste is trouwens al heel wat: de doop betekent en verzegelt Gods verbond aan ons, verbindt ons aan Christus en is ons gegeven tot verzekering van het heil en tot troost in dagen van duivelse aanvechting. Er is een vloed aan goede en minder goede lectuur voorhanden over de doop als moment in ons leven waarop alles is gezegd.

Te weinig aandacht is er daarentegen voor de betekenis van de doop voor de ecclesiologie, voor wat wij belijden aangaande de kerk en de gemeente. De doop is namelijk niet alleen een sacrament bij de inlijving in de gemeente als lichaam van Christus. De doop is ook niet alleen een initiatierite waarbij een zondig mensenkind in de gemeenschap der heiligen wordt geplaatst.

Zou het waar kunnen zijn dat waar een kerk in noodweer verkeert en als een schip over de golven slingert, zij vanuit haar doop koers en hoop vindt?

De doop drukt de identiteit van de kerk uit. In het doopwater ziet de kerk haar wezen, haar geloof, haar roeping en haar leven weerspiegeld – namelijk dat zij volk van God is, lichaam van Christus en tempel van de Heilige Geest. De titel van de nieuwe visienota van de kerk luidt Van U is de toekomst. Ontvankelijk en waakzaam leven van genade. Dat is een en al taal van de doop.

Ik zou de stelling wel willen verdedigen dat alle thema’s in onze ambtelijke vergaderingen benaderd moeten worden vanuit de doop. Wat niet benaderd kan worden vanuit de doop en wat zich niet verdraagt met de doop, hoort op een kerkelijke vergadertafel niet thuis. De doop is immers een samenvatting van het hele Woord van God, het woord van apostelen en profeten en daarom ook uitdrukking van het hele werk van God drie-enig. Een kerk en een gemeente zijn geestelijk gezond naar de mate waarin zij haar doop verstaat in leer en leven.

Zou het daarom waar kunnen zijn dat waar een kerk of gemeente de doop niet overeind houdt, zij gedoemd is onderuit te gaan? Zou het eveneens waar kunnen zijn dat waar een kerk in noodweer verkeert en als een schip over de golven slingert, zij vanuit haar doop koers en hoop vindt?

Eenheid
In dat licht worden de zogenoemde eigenschappen van de kerk rijk en belangrijk. In haar oudste belijdenissen zegt de kerk dat zij één, heilig, katholiek en apostolisch is.

De eenheid van de kerk is met haar doop gegeven. Wie denkt niet aan de bekende woorden uit Efeze 4: één Heere, één geloof, één doop. Er is maar één Heiland en Zaligmaker, Jezus Christus, en al wie Hem toebehoren, behoren Hem toe als één lichaam met één Hoofd. Met eerbied gesproken: in de kerk zijn wij allen met hetzelfde sop overgoten. Jezus gaf Zijn bloed voor de één niet meer of minder dan voor de ander.

De doop betekent en verzegelt de eenheid van kerk en gemeente en verbiedt alle vormen van scheuring en schisma.

De doop betekent en verzegelt de eenheid van kerk en gemeente en verbiedt alle vormen van scheuring en schisma. De dichter van het bekende gezang ‘Eén Naam is onze hope’ of in een nieuwere berijming ‘De ware kerk des Heren’, Samuel Stone, maakte in de negentiende eeuw dit lied niet uit verlangen naar eenheid maar uit zorg voor scheuringsgezindheid, een omgaan met de kerk alsof zij mensenwerk is, en dus breekbaar werk.

Door de doop is de kerk van Godswege tot eenheid geroepen.

Heiligheid
Niet minder is zij geroepen tot heiligheid. De kerk is ek-klesia, de uit-de-wereld-geroepene, zoals Abraham uit Ur en Israël uit Egypte werden geroepen. Omdat het Hoofd van de kerk, Christus, heilig is, is ook Zijn lichaam heilig. Geroepen tot heilige gehoorzaamheid, niet aan zichzelf, niet aan de wereld, maar aan Hem Die haar kocht met Zijn dierbaar bloed. Voor wat de kerk is, gelooft en belijdt, is alleen Zijn Woord bron en norm. De doop herinnert de kerk dus aan haar wereldvreemde oorsprong en haar wereldvreemde toekomst. Samuel Stone zag de kerk niet alleen bedreigd door scheurmakerij – ook zag hij de verwoestende kracht van ketterij. Waar kerk en gemeente haar identiteit vanuit de doop miskennen, worden zij vatbaar voor allerlei wind van leer. Is haar leven geen leven in de zicht- en vruchtbare gemeenschap van de Gekruisigde en Opgestane. Met wie zij voor zichzelf en de wereld gekruisigd is – om mét Hem door de Heilige Geest in een nieuw leven te wandelen. Is de Protestantse Kerk en zijn haar gemeenten, ook de hervormd-gereformeerde, zichtbare gestalten van stervend en opstaand leven?

Het is verrassend hoe Paulus de Korinthiërs herinnert aan de doortocht door de Rode Zee. Er is een parallel tussen het volk Israël dat in Mozes gedoopt is, en de gemeente die in de Naam van Christus gedoopt is. De Rode Zee en het doopwater vormen een zichtbare waterscheiding tussen oud en nieuw, tussen Egypte en het beloofde land, tussen de wereld en het eeuwige leven, tussen de werken van het vlees en de vrucht van de Geest. Gods volk is een heilig volk, heiliger naarmate zij overeenkomstig haar doop leeft en wandelt. Door de doop is de identiteit van de kerk een radicale identiteit. Hier vallen beslissende woorden voor de catechetische en missionaire roeping van de kerk.

Katholiciteit
Vanuit de doop verstaan we ook de katholiciteit van de kerk. De kerk is de kerk der eeuwen, zij belijdt het geloof dat eenmaal aan de heiligen is overgeleverd. Bij dat geloof blijft zij, al verandert de wereld en wisselen haar tonelen. Wij belijden hetzelfde geloof als allen die vóór ons in de Naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest gedoopt zijn.

Het is veelzeggend dat de oudste belijdenissen dóópbelijdenissen zijn. In het sacrament van de doop bewaart de Heilige Geest de gemeente door de eeuwen heen dus ook bij het enige, ware christelijke geloof. Een leer, een prediking in de kerk die zich niet verdraagt met de inhoud van de doop, hoort in de kerk daarom niet thuis. We kunnen ook eenvoudig zeggen dat het doopformulier, waarin de kerk zich belijdend uitspreekt over de betekenis van dit heilige sacrament, de inhoudelijke toonhoogte aangeeft van katholieke prediking. In de hervormde traditie hebben de klassieke liturgische formulieren een gezag dat gelijk is aan dat van de belijdenis – waarvan acte.

Ds. A. J. Mensink is predikant van de hervormde gemeente te Elburg en voorzitter van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Europees Parlement roept op tot betere bescherming christenen in Syrië

Het Europees Parlement heeft donderdag met grote meerderheid ingestemd met een gezamenlijke resolutie van vijf fracties waarmee de overgangsregering van Syrië wordt opgeroepen christenen en andere (religieuze) minderheden beter te beschermen. SGP-Eur

Pakistan
Nieuws

Ter dood veroordeelde christen in Pakistan na 23 jaar vrijgesproken

Na meer dan twee decennia gevangenschap is de Pakistaanse katholiek Anwar Kenneth onlangs vrijgesproken van blasfemie door het Hooggerechtshof van Pakistan. De man, die kampt met mentale problemen, zat sinds 2001 vast op beschuldiging van godslasteri

Kerk
Nieuws

Grote Duitse kerken verliezen enorme aantallen leden

Het aantal Duitsers dat lid is van de twee grote kerken in het land daalt drastisch. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die dinsdag door de Duitse nieuwsdienst Idea werden gepubliceerd. Vooral in het oosten daalt het aantal mensen dat lid is van een kerk

Israe
Nieuws

SGP Staphorst spreekt steun uit aan Israël: "Woord 'genocide' is misplaatst en ongepast"

De SGP in Staphorst heeft in de gemeenteraad een statement afgegeven waarin men morele steun uitspreekt aan Israël, de inwoners van Israël en Joodse Nederlanders. “Het gebruik van het woord genocide en de eenzijdige veroordeling van Israël door Neder

Regenboogzebrapad
Nieuws

Engelse christen spant rechtszaak tegen gemeente aan vanwege regenboogzebrapad

Een christelijke vrouw uit het Engelse Camden, Blessing Olubanjo, spant een rechtszaak aan tegen haar gemeente. Aanleiding daarvoor is een zebrapad in de kleuren van de regenboogvlag. Volgens Olubanjo is het zebrapad een politiek statement dat haar r

Ds. D. Breure
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. D. Breure

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. D. Breure. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Ds. Breure is sinds november 2020 verbonden aan d

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant over mensen die zelfmoord plegen: "Laat het oordeel aan God over"

Als iemand zelfmoord pleegt, hebben we als christenen soms al heel snel ons oordeel klaar. Maar volgens ds. K. Hoefnagel is het helemaal niet aan ons om in zo'n geval te oordelen, dat stelde hij onlangs in een preek. De christelijke gereformeerde eme

Amir Tsarfati
Column

Israël tart elke logica: God is geen mythe

Er is ‘iets’ met Israël wat politici en opiniemakers ongemakkelijk maakt. En het is niet wat ze zeggen dat het is. Zij wijzen naar politiek, nederzettingen, grenzen en oorlogen. Maar graaf onder die uitgesproken verontwaardiging en je zult iets diepe

Meerartikelen

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen werden vervuld met Gods Geest

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

PKN-dominees
Nieuws

PKN-predikanten doorbreken met statement stilzwijgen over Gaza

Een groeiende groep predikanten binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) wil niet langer zwijgen over het geweld in Gaza. In een statement roepen zij hun kerk op tot een heldere, morele stellingname tegen het Israëlische optreden in de Palestij

Jan Schreuder
Interview

Jan Schreuder kwam niet in een rolstoel terecht: “God heeft mij genezen”

“Het maakt mij niet uit of iemand wel of niet naar de kerk gaat. Ik vertel aan iedereen dat God mij heeft genezen.” Jan Schreuder, gepensioneerd magazijnmedewerker, ontving zo’n tien jaar geleden een bovennatuurlijk wonder dat zijn leven voorgoed ver

Oude kerk zwaar beschadigd
Nieuws

Joodse kolonisten vallen christelijk dorp op Westelijke Jordaanoever aan

De kerkleiders van Taybeh, het laatste christelijke dorp op de Westelijke Jordaanoever, luiden de noodklok na herhaalde aanvallen die door Joodse kolonisten zouden zijn uitgevoerd. Afgelopen maandag werden een eeuwenoude kerk en een christelijke begr

PVV-leider Geert Wilders
Interview

Grote onrust in Zwolle door komst azc: christenen uit de wijk reageren

Vanaf 2027 krijgt de Zwolse wijk Stadshagen een azc. Maandag stemde de gemeenteraad met ruime meerderheid voor. Niet iedereen is blij met de komst van het azc dat aan 400 mensen plek moet bieden. Honderden Zwollenaren protesteerden - in aanwezigheid

pakistan
Nieuws

Pakistaanse rechter weigert voogdij over christelijk meisje aan moslimontvoerder

Een Pakistaanse rechter heeft de voogdij over een 14-jarig christelijk meisje geweigerd aan de volwassen moslimman die haar ontvoerde, dwong zich te bekeren tot de islam en met haar trouwde. De rechtbank concludeerde dat ze minderjarig was en verklaa

Tom
Nieuws

Zeeuwse politieke partij tegen komst Frontrunners: "We komen toch lekker naar Zeeland"

Frontrunners Ministries breidt uit. De kerk maakte afgelopen periode bekend in zowel Zeeland als Eindhoven een nieuwe kerk te starten. In Zeeland is daar de nodige commotie over ontstaan. De Zeeuwse afdeling van GroenLinks/PvdA wil dat de provincie z

syrie
Nieuws

VS schrapt terreurstatus HTS in Syrië; grote zorgen christenen

De Verenigde Staten hebben de terreurstatus van de islamistische militie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ingetrokken. Die beslissing komt zeven maanden nadat de groep het Syrische regime van Bashar al-Assad omverwierp en de macht greep in Damascus. Christ

prof. dr. Wim Verboom
Nieuws

Prof. dr. Wim Verboom (82) overleden

Op maandag 7 juli 2025 is prof. dr. Wim Verboom op 82-jarige leeftijd overleden. Met zijn heengaan verliest de kerk in Nederland een theoloog die decennialang stem gaf aan het hart van de gereformeerde traditie: de troost van het evangelie in de Heid

Eucharistie
Nieuws

Episcopaalse priester in gelijk gesteld na communievasten uit protest tegen racisme

Een kerkelijke rechtbank van de Episcopaalse Kerk in de Verenigde Staten heeft priester B. Cayce Ramey in het gelijkgesteld. Hij werd eerder door zijn bisdom in Virginia berispt omdat hij bewust geen heilige communie meer uitdeelde — uit protest tege

Baylor University
Nieuws

Christelijke universiteit ontvangt ruim vijf ton om LHBTI-acceptatie in kerken te bevorderen

De christelijke Baylor University in Texas ligt onder vuur nadat de school bekendmaakte een subsidie van bijna 650.000 dollar (circa 554.500 euro) heeft ontvangen van de progressieve Baugh Foundation. Het geld is bedoeld voor een onderzoek dat moet b

Archeoloog
Nieuws

Nieuwe vondsten versterken bewijs voor Bijbelse locatie van Kana

Een team van archeologen heeft nieuwe bewijzen gevonden die erop wijzen dat Jezus Zijn eerste wonder verrichtte in het dorp Khirbet Qana, en niet op de traditionele plek Kafr Kanna. Het gaat om de bekende gebeurtenis waarbij Jezus water in wijn veran