Hoe doopwater ons geloof en de roeping van de kerk weerspiegelt

God 7 september 2020 Ds. A.J. Mensink, De Waarheidsvriend
Ds. A. J. Mensink

De doop is niet alleen een inzetting van Christus voor ons persoonlijk leven. Dit sacrament is ook van betekenis voor de kerk. De doop drukt de identiteit van de kerk uit en houdt de kerk overeind. Deze betekenis van de doop verdient meer aandacht, stelt ds. A. J. Mensink in De Waarheidsvriend.

Nu is het niet zozeer de kerk die de doop overeind houdt – de doop houdt de kérk overeind. En hélpt haar ook weer overeind – zoals de doop ook mijzelf overeind houdt en helpt – want de doop is niet alleen een inzetting van Christus voor ons persoonlijk leven. Dit laatste is trouwens al heel wat: de doop betekent en verzegelt Gods verbond aan ons, verbindt ons aan Christus en is ons gegeven tot verzekering van het heil en tot troost in dagen van duivelse aanvechting. Er is een vloed aan goede en minder goede lectuur voorhanden over de doop als moment in ons leven waarop alles is gezegd.

Te weinig aandacht is er daarentegen voor de betekenis van de doop voor de ecclesiologie, voor wat wij belijden aangaande de kerk en de gemeente. De doop is namelijk niet alleen een sacrament bij de inlijving in de gemeente als lichaam van Christus. De doop is ook niet alleen een initiatierite waarbij een zondig mensenkind in de gemeenschap der heiligen wordt geplaatst.

Zou het waar kunnen zijn dat waar een kerk in noodweer verkeert en als een schip over de golven slingert, zij vanuit haar doop koers en hoop vindt?

De doop drukt de identiteit van de kerk uit. In het doopwater ziet de kerk haar wezen, haar geloof, haar roeping en haar leven weerspiegeld – namelijk dat zij volk van God is, lichaam van Christus en tempel van de Heilige Geest. De titel van de nieuwe visienota van de kerk luidt Van U is de toekomst. Ontvankelijk en waakzaam leven van genade. Dat is een en al taal van de doop.

Ik zou de stelling wel willen verdedigen dat alle thema’s in onze ambtelijke vergaderingen benaderd moeten worden vanuit de doop. Wat niet benaderd kan worden vanuit de doop en wat zich niet verdraagt met de doop, hoort op een kerkelijke vergadertafel niet thuis. De doop is immers een samenvatting van het hele Woord van God, het woord van apostelen en profeten en daarom ook uitdrukking van het hele werk van God drie-enig. Een kerk en een gemeente zijn geestelijk gezond naar de mate waarin zij haar doop verstaat in leer en leven.

Zou het daarom waar kunnen zijn dat waar een kerk of gemeente de doop niet overeind houdt, zij gedoemd is onderuit te gaan? Zou het eveneens waar kunnen zijn dat waar een kerk in noodweer verkeert en als een schip over de golven slingert, zij vanuit haar doop koers en hoop vindt?

Eenheid
In dat licht worden de zogenoemde eigenschappen van de kerk rijk en belangrijk. In haar oudste belijdenissen zegt de kerk dat zij één, heilig, katholiek en apostolisch is.

De eenheid van de kerk is met haar doop gegeven. Wie denkt niet aan de bekende woorden uit Efeze 4: één Heere, één geloof, één doop. Er is maar één Heiland en Zaligmaker, Jezus Christus, en al wie Hem toebehoren, behoren Hem toe als één lichaam met één Hoofd. Met eerbied gesproken: in de kerk zijn wij allen met hetzelfde sop overgoten. Jezus gaf Zijn bloed voor de één niet meer of minder dan voor de ander.

De doop betekent en verzegelt de eenheid van kerk en gemeente en verbiedt alle vormen van scheuring en schisma.

De doop betekent en verzegelt de eenheid van kerk en gemeente en verbiedt alle vormen van scheuring en schisma. De dichter van het bekende gezang ‘Eén Naam is onze hope’ of in een nieuwere berijming ‘De ware kerk des Heren’, Samuel Stone, maakte in de negentiende eeuw dit lied niet uit verlangen naar eenheid maar uit zorg voor scheuringsgezindheid, een omgaan met de kerk alsof zij mensenwerk is, en dus breekbaar werk.

Door de doop is de kerk van Godswege tot eenheid geroepen.

Heiligheid
Niet minder is zij geroepen tot heiligheid. De kerk is ek-klesia, de uit-de-wereld-geroepene, zoals Abraham uit Ur en Israël uit Egypte werden geroepen. Omdat het Hoofd van de kerk, Christus, heilig is, is ook Zijn lichaam heilig. Geroepen tot heilige gehoorzaamheid, niet aan zichzelf, niet aan de wereld, maar aan Hem Die haar kocht met Zijn dierbaar bloed. Voor wat de kerk is, gelooft en belijdt, is alleen Zijn Woord bron en norm. De doop herinnert de kerk dus aan haar wereldvreemde oorsprong en haar wereldvreemde toekomst. Samuel Stone zag de kerk niet alleen bedreigd door scheurmakerij – ook zag hij de verwoestende kracht van ketterij. Waar kerk en gemeente haar identiteit vanuit de doop miskennen, worden zij vatbaar voor allerlei wind van leer. Is haar leven geen leven in de zicht- en vruchtbare gemeenschap van de Gekruisigde en Opgestane. Met wie zij voor zichzelf en de wereld gekruisigd is – om mét Hem door de Heilige Geest in een nieuw leven te wandelen. Is de Protestantse Kerk en zijn haar gemeenten, ook de hervormd-gereformeerde, zichtbare gestalten van stervend en opstaand leven?

Het is verrassend hoe Paulus de Korinthiërs herinnert aan de doortocht door de Rode Zee. Er is een parallel tussen het volk Israël dat in Mozes gedoopt is, en de gemeente die in de Naam van Christus gedoopt is. De Rode Zee en het doopwater vormen een zichtbare waterscheiding tussen oud en nieuw, tussen Egypte en het beloofde land, tussen de wereld en het eeuwige leven, tussen de werken van het vlees en de vrucht van de Geest. Gods volk is een heilig volk, heiliger naarmate zij overeenkomstig haar doop leeft en wandelt. Door de doop is de identiteit van de kerk een radicale identiteit. Hier vallen beslissende woorden voor de catechetische en missionaire roeping van de kerk.

Katholiciteit
Vanuit de doop verstaan we ook de katholiciteit van de kerk. De kerk is de kerk der eeuwen, zij belijdt het geloof dat eenmaal aan de heiligen is overgeleverd. Bij dat geloof blijft zij, al verandert de wereld en wisselen haar tonelen. Wij belijden hetzelfde geloof als allen die vóór ons in de Naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest gedoopt zijn.

Het is veelzeggend dat de oudste belijdenissen dóópbelijdenissen zijn. In het sacrament van de doop bewaart de Heilige Geest de gemeente door de eeuwen heen dus ook bij het enige, ware christelijke geloof. Een leer, een prediking in de kerk die zich niet verdraagt met de inhoud van de doop, hoort in de kerk daarom niet thuis. We kunnen ook eenvoudig zeggen dat het doopformulier, waarin de kerk zich belijdend uitspreekt over de betekenis van dit heilige sacrament, de inhoudelijke toonhoogte aangeeft van katholieke prediking. In de hervormde traditie hebben de klassieke liturgische formulieren een gezag dat gelijk is aan dat van de belijdenis – waarvan acte.

Ds. A. J. Mensink is predikant van de hervormde gemeente te Elburg en voorzitter van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

John MacArthur
Nieuws

Predikant en Bijbelleraar John MacArthur op 86-jarige leeftijd overleden

De bekende Amerikaanse predikant en Bijbelleraar John MacArthur is gisteren op 86-jarige leeftijd overleden. Zijn kerk, Grace Community Church in Los Angeles, maakte zijn overlijden bekend. Een week geleden werd MacArthur vanwege een longontsteking o

Ds. P. den Ouden
Video

HHK-predikant trekt vergelijking met Donald Trump: "Ook wij willen groot zijn"

"Trump zegt: 'Make America great again', maar ten diepste wil hij vooral zichzelf groot maken. We zijn wat dat betreft allemaal een beetje Donald Trump. We willen allemaal groot worden", aldus ds. P. den Ouden. In een recente preek waarschuwde de HHK

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit wat het betekent om te leven met de Heilige Geest

Wat betekent het om te leven met de Heilige Geest – niet alleen in ons, maar ook op ons? In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' werpt spreker Wilkin van de Kamp een inspirerend licht op dit onderscheid. In deze video maakt hij d

Henk-Willem Laan
Interview

Henk-Willem Laan ontving een gehandicapte zoon: "God is te vertrouwen"

"Bel 112", zei de verloskundige tegen Henk-Willem Laan toen zijn zoon Joas net geboren was. Terwijl zij Joas reanimeerde belde Henk-Willem de ambulance. De directeur van stichting Het Gehandicapte Kind vertelde afgelopen zondag bij Hour of Power over

katholieke priester
Nieuws

Amerikaanse bisdommen springen in de bres voor ongedocumenteerde migranten

Twee katholieke bisdommen in de Verenigde Staten hebben ongedocumenteerde migranten vrijstelling gegeven van hun zondagse kerkplicht, uit angst voor immigratierazzia's. De maatregel komt te midden van een toegenomen immigratiehandhaving onder het bel

Kandidaat H. J. Ymker
Nieuws

CGK Soest verwelkomt nieuwe dominee: kandidaat H. J. Ymker

De CGK te Soest beschikt binnenkort weer over een eigen predikant. Kandidaat H. J. Ymker uit Meppen heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In Soest volgt Ymker ds. J. L. de Jong op die in 2023 vertrok. De kandidaat gaat in het Utrechtse dor

Soedan
Nieuws

Drie Soedanese kerken gebombardeerd: 5 doden

In het noorden van Soedan zijn begin juni drie kerken getroffen door luchtaanvallen van de Rapid Support Forces (RSF). De bombardementen, tussen 9 en 11 juni in El Fasher, kostten minstens vijf mensen het leven, onder wie priester Luka Jumu. Tientall

Upgrade Festival 2025
Persbericht

Upgrade Festival keert terug: Groeien, aanbidden en verbinden in Kapelle

Op 5, 6 en 7 september 2025 is het weer zover: Upgrade Festival 2025 gaat van start! Na het succes van de vorige edities keert het festival voor de derde keer terug, wederom op de prachtige locatie in Kapelle, Zeeland. Het driedaagse festival present

Meerartikelen

azc
Nieuws

Kamervragen SGP na flinke toename discriminatie Syrische christenen in azc's

SGP-Kamerlid Diederik van Dijk stelt Kamervragen over de situatie van Syrische christenen in asielzoekerscentra in Nederland. Stichting Gave stelde eerder deze week dat discriminatie van Syrische christenen in Nederlandse azc’s flink is toegenomen. S

Afina
Nieuws

Nigeria: Boko Haram ontvoert katholieke priester tijdens hulpactie voor vervolgde christenen

De Nigeriaanse katholieke priester Daniel Alphonsus Afina (41) is op 1 juni ontvoerd door de islamitische terreurgroep Boko Haram. De ontvoering vond plaats tijdens een gewelddadige aanval op een konvooi nabij Maiduguri, in het noordoosten van Nigeri

China
Nieuws

China intensiveert christenvervolging: 'Gezichtsherkenning in kerken, predikanten opgepakt'

De Chinese overheid voert opnieuw de druk op christenen op. In een poging de groei van het christelijk geloof te stoppen, grijpt het regime van president Xi Jinping naar vergaande maatregelen. Onder meer gezichtsherkenningscamera’s in kerken, arresta

Kees van Helden
Opinie

Hoe het ongemakkelijker is een ongeboren haan te doden dan een ongeboren kind

Wanneer er in een podcast gesproken wordt over het doden van een ongeboren haantje, merkt Kees van Helden dat er een bepaald ongemak heerst. Maar datzelfde ongemak is nergens te bekennen wanneer het over abortus gaat, zo merkt hij op. In onderstaande

Farshid Seyed Mehdi
Podcast

Farshid Seyed Mehdi: “Wat ik in de Bijbel las, was een enorme schok”

Farshid Seyed Mehdi ontdekte dat fundamentele Bijbelse waarheden in de islamitische leer zijn verdraaid. “Er zijn veel waarheden in de Koran” zegt hij, “maar ze zijn dan ook grotendeels overgenomen uit de Thora. Tegelijkertijd zijn er ernstige onjuis

Fred de Vries
Opinie

Twee rel-evangelisten vallen refogezindte aan: terecht?

Er is op het topje van de Bijbelbelt een rel gaande op straat. Evangelisten richtten hun pijlen eerst op de Gereformeerde Gemeente van Werkendam. Kennelijk is dat bolwerk nogal gesloten en slaan de pijlen erop stuk. Dus dan maar een andere kerk als d

gevangenen
Getuigenis

Honderden gevangenen geven leven aan Jezus in Amerikaanse gevangenis

In de Amerikaanse staat Oklahoma werkt God op bijzondere wijze tijdens een grootschalige gevangenis-outreach van Victory Christian Center uit Tulsa. Meer dan zevenhonderd gedetineerden kwamen samen voor aanbidding, gebed en onderwijs over het evangel

Mirjam Cappon
Interview

Mirjams dochter werd geboren met genetische aandoening: "Abortus was voor ons geen optie"

Toen Mirjam Cappon op haar veertigste zwanger raakte, was de vreugde groot. Maar al snel bleek er medisch iets aan de hand met haar kindje. Artsen noemden haar dochter "niet levensvatbaar", maar Rachel werd geboren én leefde. Haar korte leven liet di

Ds. P. D. Teeuw
Nieuws

Nieuwe dominee voor hervormde gemeente Arnemuiden: ds. P. D. Teeuw

De hervormde gemeente Arnemuiden verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. P. D. Teeuw uit Sliedrecht heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In het Zeeuwse stadje volgt hij ds. M. Klaassen op die in 2022 vertrok en sinds juni 2024 ver

Regenboogvlag
Nieuws

Duitsers verdeeld over regenboogvlag op kerken: slechts 2 op de 10 zijn voor

Slechts twintig procent van de Duitsers vindt het gepast om de regenboogvlag te hijsen. Deze vlag is een symbool van de LHBTI-beweging en wordt op sommige overheidsgebouwen en kerken geplaatst. Een opiniepeiling van Insa-Consulere, uitgevoerd in opdr

Politieagent Amerikaanse immigratiedienst
Nieuws

Christelijke asielzoekers opgepakt tijdens bezoek aan Amerikaans immigratiekantoor

Pastor Ara Torosian van de Cornerstone Church in West-Los Angeles is diep geschokt na de arrestatie van een Iraans christelijk gezin uit zijn gemeente. De ouders en hun 3-jarig kind werden vorige maand opgepakt tijdens een afspraak bij een immigratie

Benjamin Netanyahu
Nieuws

Onderzoek: Ben-Gurion verwees vaker naar Bijbel dan Netanyahu

Uit een nieuwe studie blijkt dat David Ben-Gurion, Israëls eerste premier, in zijn toespraken tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog (1948–1949) vaak verwees naar de Bijbel en Joodse geschiedenis. De huidige premier Benjamin Netanyahu (foto) doet dat mi