Vrouwen in het ambt? Dit zegt de Bijbel volgens Stefan

God 4 september 2017 Stefan Jansen
vrouw in het ambt

In de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) speelt op dit moment een discussie over wat vrouwen nu wel of niet mogen doen in de ‘officieel erkende functies' (ambten) van diaken, ouderling en predikant. Strikt genomen kent de Bijbel deze functies niet exact zoals wij ze scheiden. In plaats daarvan komen we oudsten, richters, apostelen, ‘diakenen’ en evangelisten tegen. Geprojecteerd op de huidige ambten binnen onder meer de GKV zou de rolverdeling nu zoiets zijn:
- Ouderlingen: Oudsten en Richters;
- Diakenen: 'diakenen' (in elk geval: uitvoerders van diverse praktische zaken);
- Predikanten: Oudsten, Richters, Apostelen en Evangelisten.

Uitgaande van de rollen die de Bijbel beschrijft, komen we in de Bijbel het volgende daarover tegen:
Oudsten zijn in de Bijbel altijd mannen geweest
Dat heeft al te maken met de verantwoordelijkheidsvolgorde die God heeft aangebracht: God spreekt Adam aan over de daad van Eva, vervolgens Eva. Adam is verantwoordelijk voor zichzelf, voor Eva en zijn gezin. Zo werd Mozes verantwoordelijk gehouden voor het volk Israël, etc. De man wordt altijd aangesproken, niet als dictator, maar als eindverantwoordelijke - niet per se altijd een 'voorrecht', maar vooral een verantwoordelijkheid en taak.

Een vrouw leeft altijd onder de ‘verantwoordelijkheidsparaplu' van een man
De man is eindverantwoordelijk in Gods ogen en wordt daar ook op aangesproken door Hem. De vrouw leeft en werkt onder de verantwoordelijkheid van een man. Dit is een belangrijke Bijbelse kern waar de rest van de functies hieronder genoemd op voortbouwen.

De vrouw leeft en werkt onder de verantwoordelijkheid van een man.

De Bijbel kent ‘verantwoordelijkheidstrappen’
Zo werden er mannen aangesteld onder Mozes, die de verantwoordelijkheid kregen over een grotere groep mannen, die op hun beurt weer verantwoordelijk waren voor een subgroep, etc. Ditzelfde komen we tegen in het Nieuwe Testament, waar de oudsten mannen aanstellen (‘diakenen’) die in opdracht van hen de meer praktische zaken uitvoeren.

Een vrouw kan onderwijzende functies vervullen
Er zijn immers vrouwelijke richters geweest. Of dat uit nood was (omdat God toen geen geschikte mannen vond) of niet, weten we niet uit de Bijbel. Maar met het gegeven dat er vrouwelijke richters waren, kan een vrouw heel goed functies vervullen die met onderwijzen te maken hebben, maar wel altijd onder eindverantwoordelijkheid van een man.

Diakenen zijn in de Bijbel zowel mannen als vrouwen geweest
Hoewel de functie niet deze letterlijke naam heeft in de Bijbel, komt de uitvoering ervan in verschillende vormen voor door zowel mannen als vrouwen (Dorcas), voor allerlei praktische zaken. Voor de eerste benoemde groep diakenen (verzorgen van de maaltijden voor weduwen etc) werden echter specifiek mannen aangesteld. Maar ook daar weer: dit gebeurde onder verantwoordelijkheid van de oudsten van de gemeente (mannen die de eindverantwoordelijkheid droegen).

Evangelisten en Apostelen komen in de Bijbel alleen voor als mannen
Jezus koos alleen mannelijke discipelen. Paulus en de mensen die hij noemt in de rol van evangelist zijn mannen. Wel wordt er gesproken over vrouwen die mee-bidden, praktische ondersteuning geven, of het gehoorde nieuws verder dragen naar hun dorp, gezin, familie, etc.

Als we dit spiegelen aan de ambtsverdeling zoals wij die nu kennen, is de conclusie:
Ouderling: deze functie bestaat niet letterlijk in de Bijbel
De oudste-functie wel natuurlijk. Delen daarvan (richters, onderwijs, toerusting, pastoraat) zouden heel goed door vrouwen gedaan kunnen worden, omdat dit in de Bijbel ook al gebeurde in de hierboven genoemde rollen. Het belangrijkste deel (oudste over een volk/gemeente zijn) moet echter altijd door mannen gedragen worden.
Zouden we in de gemeente vrouwen willen inzetten voor de eerstgenoemde delen van deze functie, dan zou dat eigenlijk alleen maar goed kunnen doen door het weer op te splitsen zoals in de Bijbel:

  • Oudsten: mannen, met eindverantwoordelijkheid over gemeente/volk, bestuurlijk, beleidsmatig, met eindverantwoordelijkheid over alle andere functies:
  • Pastoraal werkers / Toerusters / (voor)Bidders: mannen en vrouwen;
  • Onderwijzers (catechese / Bijbelstudie / sprekers over bepaalde onderwerpen): mannen en vrouwen;
  • Evangelisten / apostelen: mannen, in combinatie met of bijgestaan door vrouwen;

Zoals eerder genoemd: al deze functies bestaan altijd onder eindverantwoordelijkheid van oudsten, die mannen moeten zijn.

Predikant: deze functie bestaat (ook) niet letterlijk in de Bijbel
Wel komen we daar delen van de functie tegen in de vorm van oudsten, richters, apostelen en evangelisten. Delen van de functie (richters, onderwijs, toerusting, pastoraat) zouden heel goed door vrouwen gedaan kunnen worden, omdat dit in de Bijbel ook al gebeurde in de eerdergenoemde rollen. Ook hier geldt dat het belangrijkste deel (oudste of herder over een volk/gemeente zijn) altijd gedragen moet worden door mannen.
Opnieuw, zouden we in de gemeente vrouwen willen inzetten voor de eerstgenoemde delen van deze functie, dan zou dat eigenlijk alleen maar kunnen doen door het weer op te splitsen zoals in de Bijbel. Al die functies altijd onder eindverantwoordelijkheid van oudsten, die mannen moeten zijn.

Waar we echter ook voor moeten waken is dat de veelzijdige talenten van vrouwen niet volledig ingezet kunnen worden in de gemeente.

Diaken: deze functie komt nog het dichtst bij een bestaande functie in de Bijbel
Alleen de benoeming van de allereerste groep diakenen wordt specifiek genoemd, en dat moesten toen per se mannen zijn. Later kom je diverse vrouwen tegen die praktische steun verlenen (Dorcas, vrouwen rondom Jezus, etc). Hoe die taken opgesplitst zouden moeten worden is de vraag, maar met het gegeven dat de eerste groep specifiek mannen moesten zijn, is het erg belangrijk af te wegen welke taken per se door een man gedragen moeten worden (voorzitter of eindverantwoordelijke van de diakenen bijvoorbeeld). Maar, ook die functie wordt uiteindelijk weer onder eindverantwoordelijkheid van de oudsten (mannen) uitgevoerd.

Een interessant onderwerp, maar ook wel een gevaarlijk onderwerp: de tendens in de GKV lijkt te worden dat we vooral geen aanstoot moeten geven binnen de wereldse samenleving, waar verschillen tussen mannen en vrouwen taboe zijn. Misschien wel vanwege een achterliggend probleem dat veel christenen in deze tijd steeds meer 'blenden' in die samenleving, en niet echt meer 'wereldvreemd' willen of durven zijn.
De Bijbel zegt: we zijn in de wereld, niet van de wereld. Als de verschillen met de wereldse samenleving wegvallen, moeten we ons dus achter de oren krabben of we wel goed bezig zijn. God is heel duidelijk over (verantwoordelijkheids)verschillen tussen mannen en vrouwen, en Jezus was zeker niet bang om 'aanstootgevend' te zijn als het erop aan kwam. God heeft de mensen uiteindelijk zelf geschapen in twee verschillende 'uitvoeringen', dat is niet zonder reden.

Waar we echter ook voor moeten waken is dat de veelzijdige talenten van vrouwen niet volledig ingezet kunnen worden in de gemeente, met alle gevolgen van dien: voor de gemeente (die dan niet optimaal bloeit) en voor de mannelijke ambtsdragers (die dan teveel hooi op hun vork houden). Vrouwen kunnen een hoop taken verrichten, meer dan we in traditionele kerken nu vaak gewend zijn. In plannen voor nieuw wijkwerk zou dat heel goed (op een Bijbels verantwoorde manier) herverdeeld kunnen worden: vrouwen die als gemeentelid helpen met pastoraal werk, onderwijswerk, toerustingswerk, en allerlei praktische zaken. Dit onder de eindverantwoordelijkheid van mannelijke oudsten, die op hun beurt vallen onder het hoogste gezag: dat van Jezus Christus zelf!

Stefan Jansen (30) is gemeentelid van de GKV te Vollenhove. Klik hier om zijn website te bezoeken.

Praatmee

Beluister onze podcast

#361 Jeffrey & Andries Knevel over SGP-vrouwen, de nieuwe paus en het Joodse volk
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ursela von der Leyen
Nieuws

Europese Commissie zegt benoeming speciaal EU-gezant geloofsvrijheid toe

Ursula von der Leyen heeft toegezegd een nieuwe speciaal EU-gezant voor geloofsvrijheid te benoemen. Deze toezegging deed ze maandag in een brief aan de co-voorzitters van de intergroep geloofsvrijheid: de Slowaakse Miriam Lexmann (EVP) en Bert-Jan R

Gebedsnacht
Positief nieuws

2.000 Britse jongeren komen tijdens gebedsnacht in kerk bijeen om God te zoeken

In het Verenigd Koninkrijk (VK) lijkt iets bijzonders gaande. Steeds meer jonge mensen keren terug naar de kerk, op zoek naar genezing, vrijheid en ontmoeting met God. Afgelopen weekend kwamen ruim 2.000 jongeren samen in Londen voor een nacht van ge

Mozambique
Nieuws

Christenen in Mozambique lijden onder islamitisch geweld

Christenen in Mozambique lijden zwaar onder terroristische aanvallen van islamitische milities. Dat schrijft Kerk in Nood dat in het land actief is en probeert de lokale bevolking de helpen. De afgelopen dagen zijn er meerdere aanvallen geweest. Het

Pausmobiel
Nieuws

Pausmobiel wordt omgebouwd tot mobiele kliniek voor kinderen in Gaza

Een bijzondere wens van de vorige maand overleden paus Franciscus krijgt binnenkort vorm: zijn voormalige pausmobiel wordt omgebouwd tot mobiele kliniek voor zieke en gewonde kinderen in Gaza. Mobiele kliniek moet half mei operationeel zijnDe transfo

paus
Verdieping

6 dingen die je moet weten over de nieuwe paus Leo XIV

Donderdag kwam er witte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel in Vaticaanstad. Een uur later werd bekend dat de Amerikaanse kardinaal Robert Prevost (69) de nieuwe paus is en de naam Leo XIV zal dragen. Wat weten we over deze nieuwe paus? Cv

Frank Damazio
Nieuws

Voormalig megakerkleider en auteur Frank Damazio (75) overleden

Frank Damazio, jarenlang voorganger van de City Bible Church (nu Mannahouse Church) in Portland, Oregon, is op 75-jarige leeftijd overleden. Dat maakte de kerkelijke gemeente maandagavond bekend op Facebook. 'Met een verslagen hart maken we het overl

Andries Knevel
Podcast

Waar moet de nieuwe paus aan voldoen? Andries Knevel antwoordt

Deze week vindt in Rome het conclaaf plaats. Verschillende kardinalen van de Rooms-Katholieke Kerk komen deze week samen om een nieuwe paus te kiezen. Waar moet een nieuwe paus aan voldoen? Op deze vraag geeft theoloog en journalist Andries Knevel an

Nigeria
Nieuws

Zes christenen vermoord in Nigeria: ‘We vrezen voor een nieuw bloedbad’

In Nigeria zijn afgelopen weekend opnieuw christenen het slachtoffer geworden van gewelddadige aanvallen. Islamitische Fulani-herders vielen op zaterdag 3 en zondag 4 mei twee christelijke dorpen aan in de deelstaat Plateau. Daarbij werden zes christ

Meerartikelen

Nirky en Jan
Interview

Zondag is Nirky Postema te gast in Hour of Power

Zondag is het Moederdag. In Hour of Power is Nirky Postema te gast. Ze wist dat ze geen kinderen kon krijgen. Dat ze zwanger werd, ervaart ze als een gebedsverhoring. Na 24 weken verliest ze echter haar kindje. Vervolgens gebeurt er iets wat nauwelij

Week van het Gezin
Persbericht

Week van het Gezin over verslavende werking van de smartphone

Met het thema ‘Scherm uit, gezin aan’ brengt de Week van het Gezin (11 t/m 17 mei 2025) een actueel onderwerp onder de aandacht. Uit onderzoek en enquêtes blijkt steeds duidelijker dat overmatig schermgebruik door kinderen en jongeren nadelige effect

Maarten van Rossem
Nieuws

Nieuw seizoen ‘Adieu God?’ met Maarten van Rossem, Angela Groothuizen en Rob Jetten

Vanaf zaterdag 10 mei krijgt het bekende interviewprogramma Adieu God? een prominenter uitzendtijdstip. Op de zaterdagavond om 20.05 uur gaat Tijs van den Brink wekelijks in gesprek met een bekende gast over geloof, ongeloof en alles er tussenin. In

Proponent J. P. Bredenhoff
Video

Prop. J. P. Bredenhoff wijst op listige werkwijze satan om christenen van het avondmaal te houden

"Die tegenstander wijst op de omstandigheden en zegt: 'Het wordt helemaal niks.' Maar u moet niet op de omstandigheden letten, maar op de Heere", aldus proponent J. P. Bredenhoff. In een recente preek vertelde de hervormde proponent op welke listige

Nelleke Plomp
Column

Nooit geleerd om te geloven? Wees fier op gelovige opvoeders

‘We hebben alles, behalve iets dat ons mensen samenbindt. Wij zijn geloof niet verloren, we hebben het nooit geleerd.’ Deze woorden van Freya India over jongeren liegen er niet om. Zij is zelf zo’n jongere: een succesvolle en superslimme Engelse onde

witte rook
Nieuws

Leo XIV eerste Amerikaanse paus: "De wereld heeft Christus nodig"

De Amerikaanse kardinaal Robert Prevost (69) is de nieuwe paus. Donderdagavond iets na 18.00 uur kwam er witte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse kapel. Ruim een uur later werd op het balkon van de Sint Pieterbasiliek bekendgemaakt dat Prevost

Kerk
Nieuws

Protestantse gemeente Zaandam verwelkomt nieuwe dominee: ds. S. A. Blok

De protestantse gemeente te Zaandam heeft een nieuwe predikant: ds. S. A. Blok. De predikant uit Tilburg heeft het op haar uitgebrachte beroep aangenomen. In Zaandam wordt Blok de opvolger van ds. Pieter van der Woel die in 2020 naar Assendelft vertr

Bijbel
Nieuws

Rijkswaterstaat vist enorme Bijbel uit de IJssel

Op Bevrijdingsdag werd er in IJssel bij Zwolle wel een heel bijzondere vondst gedaan. Rijkswaterstaat viste namelijk een enorme Statenbijbel uit het water. Dat meldt RTV Focus Zwolle. De Bijbel is mogelijk gestolen.  Het is puur toeval dat medewerker

 ANP/Alberto Pizzoli
Nieuws

Zwarte rook boven Vaticaan: dit is wat we de komende dagen kunnen verwachten

Woensdagavond kwam er zwarte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel. Dat betekent dat er nog geen nieuwe paus is gekozen. Vandaag wordt het conclaaf hervat en vinden er vier nieuwe stemrondes plaats. Cvandaag zet kort op een rijtje wat we de

Opperrabbijn Jacobs
Column

Hoe ik de periode rondom 4 en 5 mei beleefde

Het is allesbehalve veilig in Nederland voor Joden die zich durven uit te spreken. Maar toch voelde opperrabbijn Jacobs zich veilig welkom en zelfs bijna helemaal thuis toen hij deze week een bezoek aan Urk bracht. Hij vertelt in zijn nieuwe ondersta

EP
Nieuws

Europees Parlement: antisemitisme en geweldverheerlijking moet uit Palestijnse schoolboeken

Het Europees Parlement roept de Palestijnse Autoriteit op om haar schoolboeken zo spoedig mogelijk op te schonen: zonder antisemitisme of het verheerlijken van geweld tegen Joden. Het Europarlement wil dat de Palestijnen dit doen vóór het begin van h

Biechten
Video

Hoe gaat de biecht in z'n werk? Bekijk deze uitlegvideo

Nog nooit gebiecht of is het lang geleden? In deze video wordt stap voor stap uitgelegd hoe biechten in zijn werk gaat. Wat zeg je precies? Hoe bereid je je voor? En wat kun je verwachten? Bekijk de video van het YouTube-kanaal Credo en klik hier voo