Een groep christelijke leiders hebben onder naam ”appelgroep beleid EO” woensdagmiddag om 12 uur een open brief aangeleverd bij het bestuur en de directie van de Evangelische Omroep (EO). De groep uit zijn grote zorg over de huidige koers van de omroep. De briefschrijvers maken zich zorgen over de ruimte die de EO biedt aan de voormalige IKON, een omroep die tot voor kort de Nederlandse kerken representeerde in het publieke bestel.
Lees de brief hieronder:
Ondergetekenden, leden van de EO, richten zich tot u met de volgende kritische vragen naar aanleiding van het feit dat de EO ruimte heeft gegeven aan de IKON, die in verband met bezuinigingen uit de ether zou verdwijnen. We leggen twee zaken, die ons ter harte gaan, aan u voor:
1. Als we in de ruimte die u aan de IKON hebt gegeven een uiting van christelijke ruimhartigheid mogen zien, dan heeft dat onze instemming. U zou dit tot uitdrukking kunnen brengen door een gedeelte van uw zendtijd af te staan aan programma’s die inhoudelijk overeenkomen met wat we tot nu toe bij de IKON konden horen en zien. Deze programma’s zouden dan ook als zodanig gemarkeerd kunnen worden, zodat duidelijk is dat de EO niet verantwoordelijk is voor de inhoud ervan. Hoe groot het aandeel ervan is zou bijvoorbeeld door de luister- en kijkdichtheid kunnen worden bepaald.
2. Wij hebben echter de indruk dat de EO hiermee tot uitdrukking wil brengen dat de theologische ligging van de IKON voortaan tot de geestelijke achtergrond van de EO behoort, zodat ook benoemingen van (beleids)medewerkers bij de EO zouden kunnen plaatsvinden, van wie bekend is, dat ze de identiteit van de EO, zoals die statutair is verwoord, niet zouden kunnen bijvallen of zelfs zouden kunnen tegenstaan. Als dat het geval zou zijn, dan valt te verwachten dat dit op den duur tot het verdwijnen van de EO zal leiden. De EO is een omroep geweest die in de reformatorische en evangelicale traditie van het christelijk geloof wil staan en zich daardoor wil laten voeden. De IKON heeft er altijd blijk van gegeven in eerste instantie algemeen religieus te zijn en slechts bij enkele noties uit de Bijbel en de christelijke traditie te willen aansluiten. Men gaf ook primair ruimte aan mensen die afwijzend tegenover de reformatorische traditie (zijn komen te) staan. Als dit een onderdeel van de geestelijke achtergrond van de EO wordt, dan volgt u dezelfde weg als de NCRV en komt naar ons inzicht het bestaansrecht van de EO in het geding. Als u met de nieuwe constructie op randkerkelijken mikt: voor zover die in een religieuze omroep zijn geïnteresseerd, kunnen zij terecht bij de NCRV.
Wij hebben het gevoel dat onze zorgen door velen worden gedeeld en doen een beroep op u om helderder met de achterban te communiceren over de te volgen koers. Met vriendelijke groet,
drs. A. B. F. Hoek-Van Kooten
dr. P. H. R. van Houwelingen
dr. W. Verboom
Reactie EO
De EO reageerde woensdag op de brief. "Een antwoord laat niet lang op zich wachten. In Visie, het mediamagazine van de EO, staat volgende week een groot interview met EO-directeuren Arjan Lock en Jaap Kooij," zo meldt de omroep. Het gesprek vond overigens plaats voordat de open brief verstuurd werd.
In het interview gaan Lock en Kooij in op de vraag of de EO is veranderd, nu het geluid van de voormalige IKON onderdak heeft gevonden bij de omroep. Ze leggen onder meer uit dat het representeren van ‘het geluid’ van de protestantse kerken niet ten koste gaat van de missie van de EO: “Vanuit de missie van de EO zullen we onverkort programma’s blijven maken over het volgen van Jezus, inclusief het kruis en de opstanding. En ook in een taal die past bij de traditie waaruit wij komen.”
Wat betekent het precies, die representatie van kerken, werd hen gevraagd in het interview. Arjan: “Het gaat om de volledige breedte van de protestantse kerk, dus van de Protestantse Kerk en de kleine gereformeerde kerken tot aan de baptisten, remonstranten en oudkatholieken. We vonden het bijzonder dat de kerken ons de vraag stelden of hun geluid bij ons kon worden ondergebracht. Het is tegelijk ook een moeilijke, bijna onmogelijke taak; alle kerken vertegenwoordigen in het omroepbestel is best ingewikkeld. Maar we geloven dat ondanks de grote mate van secularisatie, de kerken in onze samenleving een stem horen te hebben. De kerk is het lichaam van Christus, ook in deze tijd.”
Arjan Lock: "Het vertegenwoordigen van protestants Nederland is maar een klein deel van de verantwoordelijkheid die we hebben."
Jaap: “Het is wel belangrijk te benadrukken dat die taak erbij komt en dus niet in de plaats is gekomen van de missie die we als EO hebben. Wat we als EO maken, blijft voluit gaan om de kern van onze missie. We zijn ons er wel van bewust dat onze EO-missie en de taak om de kerken te laten horen inhoudelijk soms op spanning kunnen staan.”
Arjan: “Tegelijkertijd is het vertegenwoordigen van protestants Nederland maar een klein deel van de verantwoordelijkheid die we hebben.”
Onlangs was er veel kritiek na de aanstelling van remonstrant Tom Mikkers als programmamaker bij de EO. De brief die hierboven staat heeft daar in directe zin alles mee te maken, al wordt er niet expliciet naar verwezen, omdat de briefschrijvers het waarschijnlijk niet op de man wilde spelen.
Tom Mikkers (foto) was 8,5 jaar algemeen secretaris van de
Remonstrantse Broederschap. Het kerkgenootschap staat bekend als zeer vrijzinnig en veel EO leden snapten daarom niet waarom hij werd aangenomen als programmamaker, omdat zijn achtergrond niet zou aansluiten bij de reformatorische en evangelische roots van de omroep. Het is bijvoorbeeld algemeen bekend dat heel veel mensen bij de remonstranten de letterlijke opstanding van Jezus uit de dood ontkennen en er binnen de kerk absoluut geen probleem van wordt gemaakt. Iedereen is vrij om te geloven zoals hij of zij dat wil. Dat klinkt erg mooi voor veel mensen, maar staat aan de andere kant dus haaks op de achtergrond van de EO en de beleving van de achterban.
Dr. M. A. van den Berg uitte in het Reformatorisch Dagblad scherpe kritiek op de aanstelling van Mikkers. "Het verval van de NCRV, destijds de reden om de EO in het leven te roepen, verbleekt in het licht van de afgang van de EO."
"De visie op God en mens van remonstranten staat haaks op de uitgangspunten van de EO," voegde ds. J. Belder toe tegenover CIP.nl. "Ja, ik begrijp dat er onontkoombare compromissen gesloten moeten worden in omroepland. Maar de EO moet ervoor waken dat het eigen geluid niet verstomt."
Directeur Arjan Lock en de EO lieten destijds weten blij te zijn met de aanstelling van Mikkers omdat het zou passen bij het voornemen van de EO om het geluid "van de wegbezuinigde IKON – en daarmee van verschillende Nederlandse kerken – door te laten klinken."
De crux
Samenvattend draait de discussie dus om een verschil tussen de visie van het bestuur van de EO en de visie van een groot deel van haar achterban. Directeur Arjan Lock wijst er op dat de EO alle kerken wil vertegenwoordigen. Protestants Nederland is "maar een klein deel van de verantwoordelijkheid die we hebben," zo stelt hij in het interview met Visie. De achterban - en de briefschrijvers - wijzen er juist op dat de programma's van de EO dienen te worden gemaakt vanuit juist die protestantse achtergrond: de reformatorische en evangelicale traditie. En daar wringt de schoen.
Praatmee